Με την ευχή ότι τα σταδιακά μέτρα επιστροφής στην κανονικότητα θα υλοποιηθούν στο ακέραιο χωρίς να υπάρξει υποτροπή της πανδημίας και επιστροφής σε καταστάσεις καραντίνας ή γενικευμένου κλειδώματος της οικονομίας το ερώτημα που ανακύπτει και που ήδη διαμορφώνει όρους συζήτησης αλλά και διελκυστίνδας σχετικά με τις επιπτώσεις του lockdown θα είναι σε τι βάθος έχει επηρεαστεί η οικονομία.
Άρθρο
– του Σαράντου Λέκκα
Φυσικά επειδή η οικονομία της χώρας μας δεν είναι κλειστή οι επιπτώσεις της πανδημίας ακόμη και εάν το εγχώριο lockdown σε θεωρητικό επίπεδο δεν θα είχε τραυματικές επιπτώσεις στην παραγωγή και τα εισοδήματα τα όσα διαδραματίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο θα οδηγούσαν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε χαμηλότερα επίπεδα.
Στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2020 οι προβλέψεις – εκτιμήσεις για τα βασικά μεγέθη της οικονομίας οδηγούσαν σε μια ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% πράγμα που σημαίνει ότι σε απόλυτο μέγεθος το ΑΕΠ θα ξεπερνούσε τα 197,3 δις €.
Αυτά φυσικά το φθινόπωρο του 2019 όταν το ενδεχόμενο πανδημίας δεν είχε περάσει ούτε ως σκέψη από την πλειονότητα των κατοίκων της υφηλίου.
Τα πράγματα όμως άλλαξαν άρδην με την ενσκήψασα πανδημία του κορονοιού.
Τόσο άρδην ώστε σήμερα να μιλούμε για οβιδιακή μεταβολή των μεγεθών του προϋπολογισμού και για σενάρια ύφεσης που τρομάζουν.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι κατά το 2020 θα διαμορφωθούν, πρόσκαιρα όμως, συνθήκες ασφυκτικής πίεσης όχι μόνο για την χώρα μας αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπήρχαν μεγάλα προβλήματα , όπως η δημογραφική γήρανση, η χαμηλή παραγωγικότητα, η υποχώρηση της ζήτησης και φυσικά η κλιμάκωση των μεταναστευτικών ροών.
Εάν σε αυτά προστεθούν οι εμπορικές διενέξεις μεταξύ των βασικών πυλώνων ( ΗΠΑ – Κίνας – Ρωσίας ) της διεθνούς οικονομίας και οι ατελέσφορες πρακτικές των Κεντρικών τραπεζών που έχουν οδηγήσει αρκετές αγορές (μετοχές, ακίνητα, πρώτες ύλες ) σε επίπεδα φούσκας μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης τότε η πανδημία ενδέχεται να οδηγήσει σε πρωτόγνωρες και δραματικές καταστάσεις.
Πόσο μάλλον για την χώρα μας που οι βασικές μακροοικονομικές ανισορροπίες παρά την προσπάθεια των τελευταίων μηνών παραμένουν, όπως το υψηλό επίπεδο δημοσίου και ιδιωτικού χρέους , η αρνητική καθαρή επενδυτική θέση, το υψηλό επίπεδο ανεργίας και οι χαμηλοί ρυθμοί δυνητικής μεγέθυνσης και παραγωγικότητας.
Σχετικά με τις σκοτεινές πλευρές του οικονομικού κύκλου υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ των οικονομολόγων, πλην όμως η πλειοψηφία τους υιοθετεί τρεις κατηγοριοποιήσεις αναφορικά με την συρρίκνωση του ΑΕΠ.
Την βαθιά και παρατεταμένη ύφεση (depression ) με συρρίκνωση του ΑΕΠ σε ποσοστό άνω του 10% και με χρονική διάρκεια άνω τους έτους, την απλή ύφεση (recession) σε ποσοστά και διάρκεια μικρότερη του έτους και μεγαλύτερη του τριμήνου και την κάμψη (slump) η οποία περιγράφει σύντομης διάρκειας πτώση των τιμών , μείωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, μείωση της παραγωγής και οριακής αύξησης της ανεργίας.
Αναφορικά με τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας στην χώρα μας και τις επιδράσεις στην οικονομική δραστηριότητα οι προβλέψεις εγχώριων και διεθνών παραγόντων και οργανισμών ποικίλουν με το εύρος τους να ξεκινά από το 4% και να φθάνει στο υπερβολικό 21% της Μorgan Stanley.
To γραφείο προϋπολογισμού του Κράτους στην Βουλή προβλέπει, ανάλογα το σενάριο επαναφοράς και λήψης μέτρων, την μείωση του ΑΕΠ στο εύρος από 4,4% και έως 9, 5%.
Όμως και με δεδομένο ότι η μεγαλύτερη ΄βιομηχανία΄ της χώρας μας είναι ο τουρισμός πρέπει να θεωρείτε βέβαιο ότι οι επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα θα είναι σημαντικότατες και κυρίως θα έχουν βάθος μεγαλύτερο του 6μηνου.
Φυσικά όλα θα εξαρτηθούν από την επαναφορά της οικονομίας στην πλήρη κανονικότητα και κυρίως από την εξάλειψη της πιθανότητας επαναφοράς μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας και αναγκαστικής περιστολής της οικονομικής δραστηριότητας.
Το βέβαιο είναι ότι το ΑΕΠ θα μειωθεί, όμως το ύψος της μείωσης αλλά και ο χρόνος επαναφοράς σε επίπεδα που θα καλύψουν το όποιο χαμένο έδαφος τελούν υπό πλήρη αβεβαιότητα που έχει σχέση με την πρόοδο της ιατρικής σχετικά με την ανακάλυψη φαρμάκου και εμβολίου.
Με αρνητικό πρόσημο το ΑΕΠ θα συμπαρασύρει το έλλειμμα και το χρέος σε υψηλοτέρα επίπεδα.
Εάν οι χρηματοδοτικές ανάγκες πριν το κορονοιό ξεπερνούσαν τα 2,2 δις € πρέπει να θεωρείτε ως πιο πιθανό ότι θα υπερ-τριπλασιαστούν με παραπλήσια επιβάρυνση στο δημόσιο χρέος.
Το εάν το χρέος προσεγγίσει το 200% του ΑΕΠ ή όχι, κατά την άποψη μας δεν είναι το σημαντικότερο.
Το μείζον έχει να κάνει με τον βαθμό που οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης επηρέασαν ή και εάν συνεχιστούν ,θα επηρεάσουν την ένταση της ύφεσης που θα ακολουθήσει.
Τα μέτρα που ελήφθησαν έχουν δημοσιονομικό κόστος όμως ήταν αναγκαία υπό την πορεία των πράγματων και των αποφάσεων που ελήφθησαν για το περιορισμό της πανδημίας στην χώρα μας.
Έδωσαν την δυνατότητα ελάφρυνσης των φυσικών και νομικών προσώπων ,στο μέτρο του δυνατού, από τις συνέπειες του lockdown.
Στόχος τους ήταν η αποφυγή της απόλυτης κατάρρευση της οικονομίας.
Αυτό επετεύχθη, όμως το δυσκολότερο κομμάτι θα είναι η επούλωση των τραυμάτων που η πανδημία δημιούργησε ή και που στο ορατό διάστημα θα δημιουργήσει.
Η ένταση της ύφεσης με όριο τα επίπεδα άνω του 10% και κυρίως εάν περάσει χρονικά το ένα έτος θα διαμορφώσει τους όρους της δραστηριότητας των επόμενων μηνών για να μην ισχυριστούμε των επόμενων τριών ετών.
Όσο θα υπάρχει ο κίνδυνος επανάκαμψης των περιοριστικών όρων από μια υποτροπή της πανδημίας τόσο ο βαθμός δυσκολίας θα παραμένει υψηλός.
Οι αβεβαιότητες είναι πολλές, οι απώλειες εξίσου , ενώ οι προβλέψεις σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να προσεγγίσουν έστω και στο ελάχιστο το μέλλον.
Εικασίες μπορούν να γίνουν όμως και αυτές σε περιβάλλον πρωτόγνωρο και συνεχώς μεταβαλλόμενο.
ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου