Α. Μακρόχρονες και πολυεπίπεδες σχέσεις
Η γερμανική στάση απέναντι στην πρόσφατη όξυνση της τουρκικής επιθετικότητας απηχεί τη μακρόχρονη και πολυεπίπεδη σχέση του Βερολίνου με την Άγκυρα.
Η Γερμανία προσπάθησε και προσπαθεί και σήμερα να μεσολαβήσει μεταξύ δυο μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ελλάδας και της Κύπρου, από την μια μεριά και της Τουρκίας από την άλλη. Είναι τουλάχιστον ασυνήθιστο να διαιτητεύει ως ουδέτερη μια χώρα της Ένωσης σε μια αντιπαράθεση μελών της και ενός μη μέλους. Κανονικά η Γερμανία θα έπρεπε να σταθεί ως αντίπαλος της Τουρκίας, στα πλαίσια της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης, και όχι ως μεσολαβητής.
Η ιδιαίτερη σχέση της Γερμανίας με την Τουρκία χρονολογείται εδώ και εκατό και πλέον χρόνια, όταν οι δυο χώρες βρέθηκαν μαζί στη μια από τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές του Α Παγκοσμίου πολέμου. Στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου η Τουρκία υπέγραψε σύμφωνο φιλίας με την ναζιστική Γερμανία που διατηρήθηκε μέχρι το 1945, λίγους μήνες πριν την λήξη του πολέμου.
Το 1961 οι δυο χώρες συνήψαν μια συμφωνία, που προέβλεπε την δυνατότητα εγκατάστασης Τούρκων μεταναστών, για να απασχοληθούν ως ανειδίκευτοι εργάτες στη ραγδαία αναπτυσσόμενη γερμανική οικονομία. Σήμερα οι τουρκικής καταγωγής μετανάστες είναι τέσσερα εκατομμύρια. Η Τουρκία ασκεί έλεγχο στα μισά περίπου από τα πολυπληθή μουσουλμανικά τεμένη που υπάρχουν στη Γερμανία.
Από το 1996, εξάλλου, που ετέθη σε ισχύ η τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση το διμερές εμπόριο της Τουρκίας με τη Γερμανία ενισχύθηκε ιδιαίτερα και σήμερα ανέρχεται σε 30 περίπου δις ευρώ με το Βερολίνο να αποτελεί έναν από τους κύριους οικονομικούς εταίρους της Άγκυρας, ενώ η Τουρκία είναι ο δέκατος έβδομος στη σειρά εταίρος της Γερμανίας.
Στις συναλλαγές των δυο χωρών περιλαμβάνεται και το εμπόριο όπλων, με την Τουρκία να αποτελεί τον σημαντικότερο εισαγωγέα όπλων από τη Γερμανία.
Σημειωτέον, επίσης, ότι στην Τουρκία δραστηριοποιούνται 7500 γερμανικές επιχειρήσεις. Το παζλ των γερμανοτουρκικών σχέσεων συμπληρώνει και ο έλεγχος που ασκεί, σε ένα βαθμό, η Τουρκία στις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη και ειδικά προς τη Γερμανία.
Οι οικονομικές σχέσεις των δυο χωρών είναι πασιφανώς άνισες. Η ηγεσία της Γερμανίας θεωρεί ότι στο οικονομικό πεδίο έχει σαφές πλεονέκτημα. Σε ότι αφορά όμως το μεταναστευτικό οι Γερμανοί πιστεύουν ότι η Τουρκία διαθέτει ένα ισχυρό όπλο πίεσης, παρά την καλύτερη φύλαξη των ελληνοτουρκικών συνόρων, τον τελευταίο χρόνο από πλευράς Ελλάδας.
Β. Η γεωπολιτική διάσταση των γερμανοτουρκικών σχέσεων και ο Ελληνισμός
Πέραν των οικονομικών δεσμών και του μεταναστευτικού, σημαντική πτυχή των σχέσεων Βερολίνου και Άγκυρας είναι και η γεωπολιτική τους διάσταση. Κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου η Τουρκία είχε κατά βάση φιλοδυτικό προσανατολισμό. Σήμερα όμως προσπαθεί, και το κατορθώνει σε ένα βαθμό, να αποσπά εύνοιες και παραχωρήσεις ταυτόχρονα και από την Δύση και από τις ευρασιατικές δυνάμεις. (Ρωσία και Κίνα)
Η άρνηση των Γερμανών, στα πλαίσια αυτά, να επιβάλλουν κυρώσεις στην Τουρκία για την στάση της απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο απορρέει κατά την άποψη τους από τον βάσιμο τους φόβο μήπως χαθεί η Τουρκία για την Δύση οριστικά και κερδηθεί μόνιμα και σταθερά, για παράδειγμα από την Ρωσία.
Όμως η Τουρκία έχει χαθεί ήδη για την Δύση. Και έχει χαθεί, όχι επειδή την κέρδισε κάποιο μεγάλο μη δυτικό κράτος, αλλά επειδή έχει καταστεί αυτόνομο μέγεθος, σε υπολογίσιμο βαθμό. Η αποδυνάμωση της Αμερικής, η μετεωρική άνοδος της Κίνας η αναγέννηση της Ρωσίας και οι συνεχιζόμενες μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, έχουν διευρύνει τα περιθώρια ελιγμών της Τουρκίας και έχουν αυξήσει τους βαθμούς ελευθερίας της, απέναντι στις Μεγάλες δυνάμεις.
Το ζήτημα δεν είναι μήπως χαθεί ή δεν χαθεί λοιπόν η Τουρκία, αλλά μήπως καταστεί ανεξέλεγκτη από τους πάντες. Οι Γερμανοί κάνουν λάθος, όταν πιστεύουν ότι θα “εξημερώσουν το θηρίο” και θα φέρουν την Τουρκία με το μέρος τους, αν της υποσχεθούν αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και πειθαναγκασμό της Ελλάδας να προβεί σε παραχωρήσεις προς αυτή τη χώρα. Αν η Τουρκία καθυποτάξει τον Ελληνισμό δεν θα μπορεί να την ελέγξει κανείς πλέον.
Η Τουρκία δεν είναι σήμερα, παρά τα οικονομικά της προβλήματα, ο ”μεγάλος ασθενής”, όπως ήταν στο παρελθόν η Οθωμανική αυτοκρατορία. Αντίθετα είναι μια ανερχομένη περιφερειακή δύναμη που επιδιώκει να γίνει ηγετικός παράγων στο σουνιτικό Ισλάμ και να επηρεάσει έτσι τις εξελίξεις ακόμη και στο ίδιο το εσωτερικό των ευρωπαϊκών χωρών μέσω της ακτινοβολίας της στους πληθυσμούς των μουσουλμάνων μεταναστών.
Το Ισλάμ, μεταξύ των άλλων, λειτουργεί ιστορικά ως πυρίμαχο υλικό και ανάχωμα απέναντι στο μηδενισμό και τη σήψη των αξιών. Ο ρόλος αυτός του Ισλάμ παίζεται με όρους υποστροφής στον κολεκτιβισμό. Ο μηδενισμός τώρα και η σήψη των αξιών κάθε άλλο παρά απουσιάζουν από την εποχή μας.
Δεν ισχυρίζεται κανείς, βέβαια, ότι οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί θα μεταστραφούν, μαζικά τουλάχιστον, στο Ισλάμ. Οι μετανάστες όμως και ένα μικρό αλλά υπολογίσιμο μέρος των γηγενών, μπορεί να νοιώσει να έλκεται από την τουρκική εκδοχή του Ισλάμ. Η Τουρκία συνιστά απειλή για την Ευρώπη, ιδιαίτερα αν αφεθεί να καθυποτάξει τον Ελληνισμό.
Πηγές
- Erdogan as Merkel’s protege. By Rauf Baker. BESA Center perspectives Paper No.1, 824, November 18, 2020.
- What is behind Germanys special relations hip with Turkey? By Cathrin Schaer. The new European. August 27,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου