Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2023

Διαγράψτε τους ήρωες και τα μεγάλα έργα

του Marcello Veneziani
Η άθλια ακύρωση του Italo Balbo από τον κρατικό εναέριο στόλο, που ζήτησε και έλαβε ένας αριστερός βουλευτής που δεν αξίζει καν να αναφερθεί, εγείρει ένα ζήτημα που ξεπερνά κατά πολύ τον θρυλικό χαρακτήρα, ήρωα της ειρήνης, ιδρυτή της ιταλικής αεροναυπηγικής και ιπτάμενου πού τιμάται σε όλο τον κόσμο για τα εξαιρετικά κατορθώματά του. Είναι ένα ερώτημα που ξεπερνά την βαρετή απαγόρευση της αλήθειας για τον φασισμό και τον αντιφασισμό. Αγγίζει τη σχέση μας με το μεγαλείο, με τους ήρωες και με την ιστορία μας.

Είμαστε νάνοι στους ώμους των γιγάντων, αλλά το κακό είναι ότι οι πυγμαίοι σφυρηλατούν τα κεφάλια των γιγάντων και τους προσβάλλουν, ενώ αυτοί κάθονται ψηλά χάρη σε αυτούς. Η Ιταλία θα ήταν απλώς μια γεωγραφική έκφραση, για να αναφέρω τον Μέτερνιχ , αν δεν υπήρχαν γίγαντες που την ίδρυσαν, την ανέθρεψαν και άφησαν ανεξίτηλα ίχνη σε έργα και πράξεις, σε πόλεις και στην τέχνη, στην ιστορία και τη λογοτεχνία.

Για δεκαετίες τώρα, ο πόλεμος κατά της ιστορίας έχει πάρει την πιο διαβόητη τροπή: όχι η ιστορική αναθεώρηση για να κατανοήσουμε τις σκιώδεις πλευρές των μεγάλων -ιδιοφυών, ηγετών, ανακαλύψεων και ηρώων- αλλά η εκ των προτέρων απομάκρυνση, η ακύρωση, με βάση μια «Ετικέτα που ακούγεται σαν ένα a priori σημάδι ύβρεως: ρατσιστής, ναζιστής-φασίστας, εγκληματίας πολέμου. Κατηγορίες που στη συγκεκριμένη περίπτωση του Μπάλμπο είναι αβάσιμες, αλλά δεν είναι η περίπτωση του Μπάλμπο που σκεφτόμαστε.

Η εφαρμογή αυτών των αναδρομικών κριτηρίων στην ιστορία, τους μύθους και τους ήρωες σημαίνει εξάλειψη κάθε ιστορίας και κάθε ίχνους ηρωισμού, αφήνοντας το πολύ μόνο τα θύματα, αλλά μόνο εκείνα που βρίσκονται στην πολιτικά ορθή πλευρά. Μέχρι τώρα, παραδόξως, η άγνοια και η ασυνέπεια των ιεροεξεταστών και των αστυνομικών μας έχουν σώσει: αν γνώριζαν τις βιογραφίες των ηγετών όλων των εποχών, από τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι τον Ναπολέοντα , περνώντας από τους Καίσαρες μας και οποιονδήποτε άλλο ηγέτη, θα 
τους ακύρωναν ως αδίστακτους εγκληματίες πολέμου. Mε σχετική αφαίρεση των ονομάτων τους από την ιστορία και την τοπωνυμία.

Αλλά η λογοκρισία κάνει άλματα, γίνεται άγρια ​​μόνο με τον εικοστό αιώνα ή υποχωρεί στους αρχαίους τυχαία, μόνο και μόνο επειδή κάποιος έχει προεκβάλει, ίσως από τη Wikipedia, μια ρατσιστική φράση, μια μισογυνική σκέψη, μια σεξιστική έκφραση.

Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο ριζοσπαστικό και αποκαρδιωτικό: είναι η αδυναμία να κατανοήσουμε και να σεβαστούμε το μεγαλείο, την ομορφιά, τον ηρωισμό, τα μεγάλα κατορθώματα όχι μόνο στον αθλητισμό αλλά και με κίνδυνο ζωής (όπως οι πτήσεις του Μπάλμπο, που είχαν μερικούς θανάτους). Τα μεγάλα έργα θεμελίωσης, τα αυλάκια και τα κληροδοτήματα που αφήνουν. Δεν έχουμε πια μυαλό ή μάτια για να δούμε το μεγαλείο, να το σεβαστούμε, αν όχι να το θαυμάσουμε, ή τουλάχιστον να το αναγνωρίσουμε, ακόμα και απρόθυμα. Δεν μπορούμε να βγούμε από το μικρό μέτρο των σημερινών επιταγών και βάσει αυτών είμαστε έτοιμοι να απαγορεύσουμε, να εξορίσουμε τον οποιονδήποτε. Το κριτήριο είναι το ίδιο με εκείνους που γκρεμίζουν τα αγάλματα του Χριστόφορου Κολόμβου ή εκείνους που δυσφημούν τον Δάντη ή τον Σαίξπηρ γιατί έγραψαν πράγματα ασύμβατα με το ηλίθιο λεξιλόγιο των καιρών μας και τις προκαταλήψεις του.

Το έργο της κατεδάφισης ηρώων και μεγάλων ακολουθεί δύο δρόμους και δεν μπορώ να πω ποιός είναι ο χειρότερος. Ο πρώτος συνοψίζεται σε αυτήν την ηλίθια φράση που προέκυψε από τον Μπέρτολτ Μπρεχτ : Μακάριοι οι άνθρωποι που δεν έχουν ανάγκη από ήρωες. Δηλαδή, οι μάζες είναι οι μόνες δυνάμεις που έχουν σημασία στην ιστορία. Όχι οι ιδιοφυΐες, όχι οι ηγέτες, ούτε οι ήρωες ή οι άγιοι. Αυτό το αντιηρωικό όραμα είναι ένα όψιμο κατάλοιπο της κομμουνιστικής, κολεκτιβιστικής και ισοπεδωτικής νοοτροπίας, που ουσιαστικά συμπίπτει με την κατάργηση της ιστορίας.

Υπάρχει όμως και μια δεύτερη επέμβαση που εφαρμόζεται ευρέως σε αυτούς τους καιρούς: και είναι η αντικατάσταση των ακυρωμένων ηρώων με μια παραγωγή ψεύτικων ηρώων, φουσκωμένων μπαλονιών, αν όχι πραγματικών αντι-ηρώων, οικολογικά βιώσιμων, δηλαδή συμβατών με την εποχή. Τρομοκράτες, βίαιοι ή τοξικοί που γίνονται μάρτυρες και παραδείγματα, αλλά και μάρτυρες δίχως μαρτύριο, μηδενικά ανυψωμένα σε πρότυπα, μέτριοι χαρακτήρες που ανέβηκαν στην τάξη των πολιτικών και μεγάλων και μετά δοξάστηκαν ως ήρωες της Ιταλίας, της Ευρώπης, της Ανθρωπότητας.

Αποτέλεσμα και των δύο δρόμων είναι η παρακμή, η κατακόρυφη υποβάθμιση της κοινωνίας, η αδυναμία να διακρίνει κανείς το φως από τη σκιά, το μεγάλο από το ασήμαντο, την αξία από το μειονέκτημα, την αριστεία από την κανονικότητα. Με το πρόσθετο αποτέλεσμα να καταπραΰνει και να αποθαρρύνει κάθε αναζήτηση για ανύψωση, βελτίωση, αναγνώριση. Η επιχείρησή σας, η εργασία σας, οι προσπάθειές σας, οι σπουδές σας και τα αποτελέσματά σας δεν ωφελούν. Το μέτρο της ιστορίας ακολουθεί ιδεολογικά κριτήρια στα οποία δεν υπάρχει χώρος για αριστεία, ποιότητα, ύψος. Για τους πυγμαίους όλα έχουν πυγμαία γεύση.

Αυτό όμως που κάνει αυτή τη μανία διαγραφής ακόμη πιο παθολογική είναι το πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται, η Ιταλία. Αν το σβήσιμο μαίνεται στην Αμερική, είναι μια διαβόητη σελίδα, αλλά αφορά μια χώρα φτωχή σε ιστορία και παραδόσεις. Αλλά αν η ακύρωση αφορά μια αρχαία χώρα όπως η Ιταλία, της οποίας ο πραγματικός πλούτος και το μεγαλείο συνδέονται ακριβώς με την ιστορία και τις μεγάλες της πράξεις, τότε η ζημιά είναι θανατηφόρα. Η Ιταλία δεν ξεχωρίζει για την οικονομική, τεχνολογική ή στρατιωτική της ισχύ, ούτε για τη δημογραφική της ισχύ ή την εδαφική της απεραντοσύνη: η αριστεία της συνδέεται ακριβώς με αυτές τις κορυφές και τις κληρονομιές τους, με τα ίχνη της ιστορίας. Αν τα διαγράψουμε, διαγράφουμε και εμάς. Αν ο τελικός στόχος είναι να αντικατασταθούν οι Ιταλοί με μετανάστες, κατά προτίμηση Αφρικανούς, τότε όλα συμπίπτουν. Αφήστε μας τουλάχιστον τη ρητορική: μην μιλάτε πια για πολιτισμό, κουλτούρα, γιά πατρίδα και ούτε καν γιά πρόοδο. Δεν έχετε κανένα δικαίωμα να το κάνετε, γιατί εργάζεστε για την τελική καταστροφή τους. Ο Μπάλμπο πέταξε στους ουρανούς, οι πυγμαίοι βάρβαροι σέρνονται στά υπόγεια.

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Το πρώτο διήγημα που γράφει ο Παπαδιαμάντης, μετά τα "ευρωπαικά" μυυθιστορήματα, είναι το εκτενές αφήγημα "Χρήστος Μηλιόνης", που η υπόθεσή του εκτυλίσσεται στην τουρκοκρατούμενη τότε Άρτα και στο Ξηρόμερο της Ακαρνανίας... Και "κεντρικός ήρωας" είναι ο μεγάλος πολεμιστής, ο Χρήστος Μηλιόνης... Ας το ξαναδιαβάσουμε, να πάρουμε μια γεύση αληθινής, με όλα τα τρωτά της, Ελλάδας...

Ανώνυμος είπε...

ΤΏΡΑ !
ΤΙ ΚΆΝΟΥΜΕ...!?