Η ψευδοδημοκρατία των παράνομων σκέψεων προχωρά. Είναι περιττό να θυμόμαστε ότι το συνταγματικό ιδεολογικό σύστημα των φιλελεύθερων καθεστώτων -οι περήφανες «ανοιχτές κοινωνίες» που θεωρεί ο Karl Popper- απαγορεύει τέτοιες αποκλίσεις, αναγνωρίζοντας την πλήρη ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Στην πραγματικότητα, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι, αφού ο ίδιος ο Πόπερ θεώρησε ότι η «ανοικτή κοινωνία» έπρεπε να παραμείνει καλά κλειστή στους αντιπάλους της, εκφράζοντας την υπερβολική αντίληψη ότι η φιλελεύθερη ελευθερία ισχύει μόνο για όσους συμφωνούν μαζί της. Τα επίσημα συντάγματα, ωστόσο, αξίζουν όλο και λιγότερο, έγγραφα που πρέπει να κραδαίνουν κατόπιν εντολής για να επιβεβαιώσουν το μεγαλείο ή το άυλο τους («το πιο όμορφο σύνταγμα στον κόσμο»), αλλά να τοποθετηθούν στο συρτάρι αμέσως μετά σαν παλιόχαρτο στο πρόσωπο για τις «υπέροχες και προοδευτικές μοίρες» μιας ελευθεριακής κοινωνίας με μορφή, ολοκληρωτική και απαγορευτική μάλιστα.
Στην Ισπανία, κηρύσσουν παράνομη τη σκέψη που αρνείται την άμεση σχέση μεταξύ βίας - σκέψης ή άσκησης - και φύλου, που μετονομάστηκε σε γένος. Το αρσενικό προφανώς. Στην Ιταλία, ορίζουν ως έγκλημα μίσους τη διαφωνούσα σκέψη σε σχέση με ορισμένα σύγχρονα τοτέμ: την κρίση για την ομοφυλοφιλία, τη μετανάστευση, την εθνική και εθνική ταυτότητα.
Η θέση μας είναι ότι, πέρα από τους ιδεολογικούς και πολιτικούς υποστηρικτές τέτοιων παρασυρμάτων, η δημοκρατία των παράνομων σκέψεων είναι το φυσικό αποτέλεσμα των μεγάλων ανατροπών -ανθρωπολογικών, ηθικών, δομών εξουσίας, παραγωγής- της μεταμοντερνικότητας. Τα ανώτερα επίπεδα δεν χρειάζονται πλέον μια λειτουργούσα (εργαζόμενη) και σκεπτόμενη ανθρωπότητα. Η μεταμόρφωση του κόσμου μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες είναι ακόμη πιο βαθιά από όσο φαίνεται. Ας σκεφτούμε τη θεωρία της αξίας που εισήγαγε ο Καρλ Μαρξ: ο κόσμος του χθες βασίστηκε στον τύπο (Ε-Χ-Ε): εμπόρευμα-χρήμα-εμπόρευμα. Μετατροπή αγαθών σε χρήμα και εκ νέου μετατροπή χρημάτων σε αγαθά, πώληση για νά αγοράσω. Παράλληλα με αυτή τη φόρμα, βρίσκουμε μια δεύτερη, τη μορφή (Χ-Ε-Χ): μετατροπή του χρήματος σε αγαθό και εκ νέου μετατροπή αγαθών σε χρήμα, αγορά για πώληση. Και στα δύο, ήταν απαραίτητη η παρουσία μεγάλων μαζών λαού, εργατών, παραγωγών, καταναλωτών.
Με την τεχνολογική επανάσταση, την έλευση ενός ψηφιακού πολιτισμού, ο οικονομικός κύκλος έχει γίνει άυλος. Το χρήμα, που ελέγχεται από οικονομικές ολιγαρχίες, δημιουργεί και αναπαράγει τον εαυτό του. Προχωράει και η μορφή (Χ-Π-Χ), χρήματα-πληροφορίες-χρήματα. Όσοι κατέχουν τις τεχνολογίες που παράγουν, περιέχουν και σχεδιάζουν πληροφορίες –την ψηφιακή επανάσταση– δεν χρειάζονται πλέον μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Πολύ λιγότερο ενδιαφέρονται για τους επιζώντες που σκέφτονται κριτικά ή διεκδικούν τις αρχές της ελευθερίας. Ο Μάρκο Ντέλλα Λούνα μίλησε προληπτικά για «ολιγαρχίες για περιττούς λαούς». Το ανθρώπινο κοπάδι, για να διοικείται με ζωολογικές μεθόδους, πρέπει να είναι ένα μέγεθος που να ταιριάζει σε όλους. Αρκεί να έχει κανείς εργαλειακή γνώση, μειωμένη στις λειτουργίες για τις οποίες προορίζεται, να εκτελεί τις ίδιες χειρονομίες, να έχει τα ίδια γούστα και να τρέχει προς την κατεύθυνση που υποδεικνύουν οι υπερ-αφέντες, οι κάτοχοι της πληροφορίας, δηλαδή του λογισμικού, των τεχνολογιών, των αλγορίθμων που κυριαρχούν σε έναν όλο και πιο άυλο κόσμο.
Είναι μάταιο, επομένως, να παλεύουμε μόνο ενάντια στις επιπτώσεις των κοσμογονικών αλλαγών τους, των οποίων οι πολιτικές και «κοινωνικές» συνέπειες ανατίθενται στον πολιτιστικό μαρξισμό, που έχει αποστερηθεί της κοινοτικής, λαϊκής και απελευθερωτικής διάστασης των παλαιών, εξασθενημένων υποτελών τάξεων, του βιομηχανικού προλεταριάτου και γενικά των ηττημένων της παγκοσμιοποίησης. Πρέπει να προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε τα «πορώδη» ενός διάχυτου, ουσιαστικά ολοκληρωτικού επικρατούντος συστήματος, για να του επιτεθούμε στο δικό του έδαφος, διευρύνοντας και καταλαμβάνοντας τις ρωγμές. Το πρόβλημα της ελεύθερης σκέψης είναι τεράστιο. Από αυτή την άποψη, δεν μπορεί κανείς να παραλείψει να σημειώσει το τεράστιο χάσμα μεταξύ λέξεων και αρχών -που πάντα προσανατολίζονται προς την ευρύτερη, ατομική και συλλογική ελευθερία- και των συγκεκριμένων πράξεων.
Ας σκεφτούμε τις μελέτες συμπεριφορικής ψυχολογίας των οργανισμών παράλληλων με την εξουσία, την πολιτική εξουσία των μυστικών μηχανισμών και την ιδιωτική εξουσία της βιομηχανίας και των οικονομικών που συνδέονται με την τεχνολογία (fintech) που πραγματοποιήθηκε για πάνω από μισό αιώνα από το Ινστιτούτο Tavistock, από το παλιό πρόγραμμα MK-Ultra μέχρι το έργο της DARPA, του αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας για τη προηγμένη έρευνα και τη δομή υψηλής τεχνολογίας (πάντα η δύναμη της πληροφορίας... ) της οποίας ηγείται η Silicon Valley σε συνέργεια με το λεγόμενο βαθύ κράτος των ΗΠΑ και όχι μόνο. Με απλά και ημιτελή λόγια, η πλύση εγκεφάλου που ασκείται από γενιά σε γενιά, όπως η τεράστια επιρροή των εθισμών που προκαλούνται, πρώτα απ' όλα τα ναρκωτικά και τις τεχνητές ουσίες, όπου ο ρόλος του πιο σκοτεινού πυρήνα των μυστικών υπηρεσιών συναντά το υψηλότερο επίπεδο εγκληματικότητας, τόσο της κοινής όσο και της οικονομικής.
Με απροσδόκητο, απερίσκεπτο τρόπο, αγνοώντας την αληθινή σημασία των λέξεων, η Irene Montero, η Ισπανίδα κομμουνίστρια υπουργός Ισότητας (ένα οξύμωρο εγχειρίδιο στην οργουελική εφημερίδα του αντίθετου) αποκάλυψε μια αλήθεια. Η εξουσία θέλει να καθορίσει νόμιμες και παράνομες σκέψεις για να τις κυρώσει. Από αυτή την άποψη, οι παλιές νομικές κατηγορίες του δυτικού δικαίου είναι εντελώς άχρηστες - η υπεράσπιση των ατομικών δικαιωμάτων και τα συντάγματα που επιβεβαιώνουν το απαραβίαστο του εσωτερικού χώρου του κάθε ατόμου - η ελευθερία σκέψης και του συνεταιρίζεσθαι, καθώς και ορισμένα αξιόλογα αποκτήματα της δυτικής φιλοσοφίας, ξεκινώντας από το έργο του Μπαρούχ Σπινόζα τον δέκατο έβδομο αιώνα, τόσο επιδραστικό στον Διαφωτισμό του επόμενου αιώνα.
Ποτέ, στην πραγματικότητα, η εξουσία δεν είχε στη διάθεσή της τόσο ισχυρά τεχνολογικά εργαλεία - το συνολικό, θανατηφόρο, οριστικό όπλο - για να διεισδύσει στις πιο εσωτερικές σκέψεις του καθενός. Δεν έχει νόημα να παλεύουμε γύρω από το θάμνο: οι υπεραφέντες - κάτοχοι "πληροφοριών" - πλησιάζουν όλο και περισσότερο στο να προβλέψουν, να κατευθύνουν, να καθορίσουν και επομένως να απαγορεύσουν τις σκέψεις μας. Το μέλλον είναι, από αυτή την άποψη, πολύ σκοτεινό: δεν γνωρίζουμε την πραγματική σύνθεση των ουσιών που εγχέονται στο σώμα μας, και ακόμη περισσότερο, θα εμβολιαστούν στο σώμα, ούτε τις επιπτώσεις των ινών 5G. Δεν γνωρίζουμε ποιες πληροφορίες θα παραχθούν από την εμφύτευση υποδόριων ή βιοχημικών τσιπ που φαίνεται να προχωρά αναπόφευκτα. Ήδη σήμερα, μέσω της ηλεκτρονικής σκιαγράφησης προφίλ, των καρτών, των trackers, των κοινωνικών δικτύων, των μηνυμάτων (το Whattsapp ανήκει στο Facebook), του δικτύου μας και της κίνησης των κινητών τηλεφώνων, η κορυφαία ολιγαρχία όχι μόνο γνωρίζει τα πάντα για εμάς, αλλά είναι σε θέση να καθορίσει τις απόψεις μας.
Το επόμενο βήμα, αυτό του ελέγχου των σκέψεων, ίσως δεν είναι τόσο σύντομο, αλλά ο δρόμος είναι ξεκάθαρος. Ενώ περιμένουμε να οικοδομήσουμε μια ανθρωπολογική τάφρο μεταξύ μιας «υπεράνθρωπης» μειονότητας και όλων των άλλων, η Τεχνητή Νοημοσύνη προορίζεται να σκεφτεί για εμάς. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, αν το προσωπικό της πολιτικής υπηρεσίας, σε συμφωνία με τον κοσμικό κλήρο του πολιτισμού και της επικοινωνίας, εργάζεται ενεργά για απαγορεύσεις, για αναδιατύπωση του ποινικού νόμου κατά της ελευθερίας έκφρασης και απαγορεύει ακόμη και ορισμένες σκέψεις. Η αρχαία έκφραση «ελεύθερος στοχαστής» αναφερόταν κάποτε σε άθεους, αγνωστικιστές και Ελευθεροτέκτονες, είναι συμπαθητική. Η πειθαρχική δύναμη που αποκάλυψε ο Michel Foucault υλοποιείται στη διαίσθηση του Gilles Deleuze για τον άνθρωπο που καθοδηγείται από τις διάφορες νεοκαπιταλιστικές ολιγαρχίες. Ο οποίος συμμάχησε στο σχέδιο της κυριαρχίας σε μια νέα υποκειμενικότητα αγέλης που συνδέεται με την επιθυμία, τον καταναγκασμό, την πρωτοκαθεδρία της παρόρμησης, από την οποία πρέπει να εξαλειφθεί η στοχαστική, κριτική, ηθική και πνευματική διάσταση. Ζούμε σε ένα μεταδημοκρατικό και μεταφιλελεύθερο καθεστώς, στο οποίο το πρόθεμα post ορίζει μια κινητή συνθήκη, που δεν έχει ακόμη επανέλθει στο νέο παράδειγμα, στα μισά του δρόμου, χωρισμένη μεταξύ του χθες και του αύριο, που κυριαρχείται από το Μεγάλο Τώρα. Το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι ένα μικρότερο κοπάδι (μειωμένο ποσοστό γεννήσεων, ομοφυλοφιλία, υποτίμηση πατρότητας και μητρότητας, εγωισμός, υποκειμενισμός, εθισμοί, εκτρώσεις, ευθανασία) ενοποιημένο στον παγκόσμιο καταναλωτή με ένα μέγεθος, μια σκέψη, ένα φύλο.
Μας κάνει να χαμογελάμε το απόσπασμα του Σαίξπηρ στο οποίο ο βάρδος κάνει έναν χαρακτήρα στον Ιούλιο Καίσαρα να λέει ότι ο βασιλιάς τα ξέρει όλα, ξέρει τα πάντα, με μέσα που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε. Ο στοχασμός του Σπινόζα φαίνεται επίσης ξεπερασμένος : «αν ήταν τόσο εύκολο να κουμαντάρεις τα μυαλά όσο και τις γλώσσες, το έργο της διακυβέρνησης των ανθρώπων θα ήταν πολύ πιο απλό, αφού όλοι θα ζούσαν σύμφωνα με τη θέληση εκείνων που διοικούν και θα έκριναν το αληθινό και το ψεύτικο, το καλό και το κακό, το σωστό και το λάθος, αποκλειστικά με βάση τις εντολές τους". Αντίθετα, πρόσθεσε ο Σπινόζα, ο καθένας πιστεύει ότι διαθέτει επαρκή κρίση για να αξιολογήσει τα πράγματα μόνος του, έτσι ώστε "να υπάρχει τόση διαφορά μεταξύ των κεφαλιών όσο και μεταξύ των στόματων". Γενναιόδωρες αρχαιότητες, φοβόμαστε.
Ελάχιστη παρηγοριά υπάρχει στο συνταγματικό κείμενο που στο άρθρο 21 αναφέρει ότι «καθένας έχει δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις σκέψεις του μέσω του λόγου, της γραφής και κάθε άλλου μέσου διάδοσης». Υπάρχουν νόμοι, αλλά ποιος βάζει το χέρι του πάνω τους; αναρωτήθηκε ο Δάντης στο Canto XVI του Καθαρτηρίου. Η αξίωση του νομοθέτη να μετατρέψει ορισμένες απόψεις και τις σκέψεις που τις γεννούν σε εγκλήματα θα πρέπει να βρει το όριο του στα θεμελιώδη δικαιώματα της συνείδησης. Αυτό δεν ισχύει πλέον, ένα απτό σημάδι ότι έχουμε περάσει στη μεταφιλελεύθερη και μεταδημοκρατική εποχή. Ήταν μια αφελής πεποίθηση ότι ορισμένα δικαιώματα ελευθερίας ήταν θωρακισμένα, ήταν, ας πούμε, για πάντα. Το 1670 ο Σπινόζα έγραψε ότι σε ένα ελεύθερο κράτος «Είναι αντίθετο προς την ελευθερία όλων να αρπάζει κανείς την ελεύθερη κρίση οποιουδήποτε, περιορίζοντάς την με οποιαδήποτε μορφή». Είναι η αρχή της Πολιτικής Θεολογικής Πραγματείας, της οποίας ο στόχος ήταν να καταδείξει ότι «σε ένα ελεύθερο κράτος επιτρέπεται ο καθένας να σκέφτεται ό,τι θέλει και να λέει αυτό που σκέφτεται», όπως διαβάζουμε στο τελευταίο κεφάλαιο.
Για τον Σπινόζα και για πολλούς μετά από αυτόν, οι δύο ελευθερίες, της σκέψης και της έκφρασης, είναι άρρηκτα ενωμένες: δεν υπάρχει ασυνέχεια ανάμεσα στην ελεύθερη σκέψη και στην εκδήλωση του περιεχομένου των σκέψεων στους άλλους. Η ελευθερία της έκφρασης είναι η φυσική συνέχεια της ελευθερίας της σκέψης στον ίδιο βαθμό που είναι το στοιχείο που της επιτρέπει να αναπτυχθεί. Το αποτέλεσμα είναι ότι η συζήτηση για την ελευθερία της συνείδησης και της σκέψης τείνει να διεξάγεται στο πιο αμφιλεγόμενο πεδίο της ελευθερίας της έκφρασης, μια αρχή που έχει σημαντικές διαφορές με τις άλλες που αναφέρθηκαν. Ο Σπινόζα επεμβαίνει ξανά: μπορείς να ελέγξεις τη γλώσσα των ανθρώπων μέχρι ένα ορισμένο σημείο με νόμους και τιμωρίες, αλλά δύσκολα μπορείς να κουμαντάρεις τα μυαλά και να καθορίσεις τι σκέφτονται. Αυτό ίσχυε στην εποχή του και μέχρι πρόσφατα: Σήμερα η διάχυτη δύναμη των συστημάτων επικοινωνίας και ελέγχου είναι απείρως ισχυρότερη και εισβάλλει στην οικεία σφαίρα.
Από τη βιοεξουσία - την εξουσία πάνω στα σώματα - διεισδύουμε στην ανησυχητική περιοχή της ικανότητας να γνωρίζουμε, μέσω της κατάλληλης αποκρυπτογράφησης των παρορμήσεων και των εγκεφαλικών κυμάτων, τις σκέψεις μας. Από εδώ μέχρι την απαγόρευση όσων είναι δυσάρεστα και ανεπιθύμητα για τον κάτοχο αυτής της τρομερής τεχνολογικής γνώσης, υπάρχει μόνο ένα βήμα, αυτό που αναλαμβάνουν οι θετικές νομοθεσίες, των οποίων τεχνικοί και κυρίαρχοι είναι οι πολιτικοί που υπηρετούν τις οικονομικές και τεχνολογικές ολιγαρχίες, μέσω κανονισμών που επηρεάζουν όχι μόνο την διάχυση ιδεών και απόψεων, αλλά ακόμη και των σκέψεων που τις αποτελούν, οι οποίες μάλιστα ορίζονται ακόμη και ως εγκλήματα μίσους.
Η μετανεωτερικότητα καταλαμβάνει και καταστρέφει το φυσικό δίκαιο. Κανείς, πρόσθεσε ο Σπινόζα, δεν μπορεί να μεταβιβάσει σε κάποιον άλλο -άρα ούτε καν στο γραπτό δίκαιο- το φυσικό του δικαίωμα, την ικανότητά του να συλλογίζεται ελεύθερα και να εκφράζει απόψεις και πεποιθήσεις για οποιοδήποτε ζήτημα, ούτε μπορεί να αναγκαστεί να το κάνει. Αν έχει δίκιο ο πρόδρομος εκείνου του Διαφωτισμού στον οποίο η νεωτερικότητα βασίζει τις αμφίβολες δόξες της, η ιδεολογική μετατόπιση έχει επιτευχθεί: η ελευθερία δεν εξυπηρετεί πλέον τα συμφέροντα και τους στόχους εκείνων που ορίζουν τη μοίρα της ανθρωπότητας στην Τρίτη Χιλιετία. Αν υπάρχει μια θεμελιώδης αρχή που πλησιάζει την κατηγορία του απόλυτου και αναπαλλοτρίωτου δικαιώματος, αυτή είναι το φυσικό δικαίωμα στην ελεύθερη και αυτόνομη σκέψη, η μη παρέμβαση κανενός στο τελευταίο οχυρό του καθενός, τόν εγκέφαλο, τόν τόπο των σκέψεων και των ιδεών, ειδικά με τα μέσα τεχνολογιών με τεράστιο αντίκτυπο. Δεν μπορούν να υπάρξουν περιορισμοί ή αποποιήσεις, ούτε καν εθελοντικές, υπό την τιμωρία της πιο καταστροφικής δουλείας που έχουν βιώσει ποτέ τα ανθρώπινα όντα.
Για τον φιλόσοφο της Πραγματείας, οι ηγεμόνες δεν μπορούν να διεισδύσουν στο εσωτερικό του ανθρώπου με το σπαθί. Τα μέσα που αναπτύσσουν μας κάνουν να χάνουμε την άμεση βία άλλων εποχών, στην οποία κάποιοι θαρραλέοι άνδρες μπορούσαν να προσφέρουν ακόμη και ακραίες θυσίες, ενώ άλλοι κατέφευγαν στην προσποίηση ή στην παθητική αντίσταση. Πριν, με απειλές και κυρώσεις μπορούσαν να με αναγκάσουν να φιμώσω τις αυθεντικές μου σκέψεις, αλλά δεν ήταν δυνατό να με αναγκάσουν να σκεφτώ όπως αυτοί, αποδεχόμενος το ψεύτικο ως αληθινό, το άδικο ως δίκαιο, σε σημείο να μην πιστεύω πλέον στα μάτια μου. Αλλά σήμερα αυτή η τεχνολογία είναι το σύστημα (gestell, Heidegger), το παράδειγμα της ζωής μας από το οποίο δεν μπορούμε να ξεφύγουμε, τι να κάνουμε; Το συμπέρασμα του Σπινόζα, ότι μπορεί κανείς να νομοθετεί για πράξεις και γεγονότα, αλλά όχι για σκέψεις, που είναι ελεύθερες, είναι αποτέλεσμα μιας πεπερασμένης εποχής. Έχουμε μπει σε μια ριζικά διαφορετική εποχή, χωρίς τα εργαλεία -ηθικά, πολιτιστικά, αστικά και πολιτισμικά- να την αντιμετωπίσουμε και να την κρίνουμε.
Σε μια οργανωμένη κοινωνία, κάποιος παραιτείται από το να ενεργεί σύμφωνα με ιδιοτροπίες και προσωπικά συμφέροντα, να υποτασσόμενος σε ένα σύνολο νόμων και προδιαγραφών, αλλά δεν μπορεί να αναγκαστεί να συλλογιστεί με το μυαλό των άλλων και ακόμη λιγότερο μπορούν οι σκέψεις του να υποβληθούν σε εξωτερικούς ελέγχους, μέσω των οποίων ένας τιμωρείται και αποκλείεται. Επομένως, πρέπει να διακηρύσσονται, να διεκδικούνται και να επιβάλλονται ανυπέρβλητα όρια στις δημόσιες και ιδιωτικές εξουσίες, ολοένα και περισσότερο σε συμβίωση με την ελευθερία και την αυτονομία των ανθρώπων, που έχουν γίνει για άλλη μια φορά υποκείμενα που πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν βοοειδή. Όσο και αν δυσαρεστεί την κα. Montero, τους συντάκτες του νόμου Zan-Scalfarotto στην Ιταλία και τους παγκόσμιους αφέντες των οικονομικών και των πληροφοριών και των βιοχημικών τεχνολογιών, κανείς δεν πρέπει να κηρυχθεί παράνομος για αυτό που πιστεύει.
Τρομερές στιγμές αν πρέπει να θυμηθούμε μια νομική αρχή δύο χιλιάδων ετών: Cogitationis poenam nemo patitur. Κανείς δεν μπορεί να τιμωρηθεί για τις σκέψεις του, δηλαδή την αρχή της ουσιαστικότητας του ποινικού δικαίου. Δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με τον Σπινόζα όταν δηλώνει ότι το πιο τυραννικό και βίαιο καθεστώς είναι αυτό που ισχυρίζεται ότι βασίζεται στον έλεγχο των μυαλών, θέλοντας να «υπαγορεύσει στον καθένα τι πρέπει να αποδεχθεί ως αληθινό ή να απορρίψει ως ψευδές». Ο απόηχος των σπινοζικών λέξεων γίνεται αισθητός στην αξεπέραστη περιγραφή των συνεπειών του ολοκληρωτισμού που έκανε ο Τζορτζ Όργουελ το 1984. Όπως εξηγεί ο O'Brien, ο αξιωματικός που είναι υπεύθυνος για την ανάκριση του Winston, του πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος, δεν υπάρχει άλλη αλήθεια εκτός από αυτή που αποφάσισε το Κόμμα, μια μεταφορά της εξουσίας. Όποιος διαφωνεί με την επίσημη αλήθεια διαπράττει έγκλημα, έστω και «μόνο» στη σκέψη. Ο O'Brien είναι μέλος της ψυχοαστυνομίας, αφού στα μάτια της εξουσίας δεν υπάρχει πλέον διάκριση μεταξύ μυαλού, σκέψεων και πράξεων. Ένα ρίγος κυλά, παρατηρώντας τον σημερινό κόσμο και τα αργοψημένα βατράχια στα οποία μας έχουν μετατρέψει.
Ο Winston έγραψε στο ημερολόγιό του ότι ελευθερία είναι να μπορείς να πεις (και τώρα να σκέφτεσαι...) ότι δύο συν δύο ισούται με τέσσερα. Η φιλοδοξία του O'Brien είναι ίση με τη θέληση της τεχνοολοκληρωτικής δύναμης που μας διαπερνά: δύο συν δύο μπορούν να κάνουν τρία, πέντε ακόμη και τέσσερα αδιάφορα, αλλά μόνο αν το θέλει και το αποφασίσει η Εξουσία (Power). Τα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλεται ο Winston στοχεύουν να καταστρέψουν τον κρατούμενο από μέσα (εκ των έσω), σπάζοντας την ψυχή του μέχρι να γίνει ένα άδειο κέλυφος. Γι' αυτό πρέπει να σπάσει τους συναισθηματικούς δεσμούς του, να προδώσει την Τζούλια με την οποία είναι ερωτευμένος, αλλά πρώτα απ 'όλα είναι απαραίτητο να σπάσει ανεπανόρθωτα τις σκέψεις του, ώστε να πιστεύει πραγματικά ότι δύο συν δύο ισούται με αυτό που αποφασίζει το Κόμμα.
Η τραγωδία που μας πλήττει σε περιόδους ορμητικής προόδου των τεχνολογιών ελέγχου της σκέψης είναι ότι η επιχείρηση μπορεί να πετύχει σε μεγάλη κλίμακα χωρίς να χρειάζεται να προκληθούν βασανιστήρια. Μας απαλλοτριώνουν την τελευταία και πιο οικεία περιουσία: την ικανότητα να κρίνουμε μέσω της χρήσης του νου, το απόλυτο προπύργιο της προσωπικής αυτονομίας, την υπόσχεση της κατάστασης των ανθρώπων (την υπόσχεσητης ανθρώπινης ιδιότητας), χωρίς την οποία δεν είμαστε παρά φτωχά ανδρείκελα, όπως ο Winston στο το τέλος της θεραπείας. Δεν υπάρχει τίποτα πιο αντίθετο στην ανθρώπινη φύση από την παραβίαση του ελεύθερου συλλογισμού. Το υποκείμενο ερώτημα, ωστόσο, είναι τρομερό: είμαστε, θα είμαστε ακόμα άνθρωποι, αφού οι τεχνολογίες έχουν καταλάβει το μυαλό, μαζί με το σώμα; Ίσως το μόνο που θα μείνει είναι η απελπισμένη επιλογή να πάτε στο δάσος όπως ο Επαναστάτης του Ernst Juenger. Αλλά θα υπάρχει ακόμα ένα δάσος και ο Εαυτός θα παραμείνει, δηλ. η αντίληψη τού ΕΓΩ;
1 σχόλιο:
https://www-marcelloveneziani-com.translate.goog/articoli/disonora-il-padre-e-la-madre/?_x_tr_sl=it&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=wapp
Δημοσίευση σχολίου