Ποια είναι η αδυναμία του μηνύματος του Πάπα Φραγκίσκου προς τον κόσμο, ποιος είναι ο κύριος λόγος που προκαλεί τόση διαφωνία;
Χθες, ο Corrado Augias στη La Repubblica, σημείωσε ότι στο τελευταίο μου βιβλίο θα είχα δημιουργήσει «ένα συνεκτικό οικοδόμημα αντιδραστικής σκέψης» στο οποίο επικρίνω τον Πάπα επειδή υποβιβάζει την πίστη στην κοινωνιολογία .
Η παρατήρηση για τον Πάπα είναι σωστή (ακόμα κι αν ασχολούμαι με κάτι άλλο στο βιβλίο) αλλά δεν θα την έβαζα στο θεμέλιο της αντιδραστικής σκέψης. Ο ίδιος ο ορισμός του αντιδραστικού δεν με τρομάζει, αλλά δεν αντανακλά την αίσθηση αυτής της κριτικής.
Για να πω την αλήθεια, δεν κατακρίνω τον Πάπα μόνο και μόνο επειδή έρχεται σε ρήξη με το παρελθόν, με τη χριστιανική παράδοση και πολιτισμό, με την ιστορία και το δόγμα της Εκκλησίας των περασμένων αιώνων. Αλλά για κάτι πιο ριζοσπαστικό και πιο καταστροφικό κατά τη γνώμη μου. Ο ορίζοντας της προσδοκίας, η προσδοκία του μέλλοντος και της υπέρβασης δεν υπάρχει πλέον στην Εκκλησία του Πάπα Μπεργκόλιο. Όλα αναδιπλώνονται και επιλύονται στην ιστορική συγκυρία, σε αυτό το σήμερα και στο επείγον της βοήθειας.
Πέρα από τον επίγειο χρόνο
Ο ασύγκριτος θησαυρός της χριστιανικής θρησκείας σε σχέση με οποιοδήποτε κοσμικό όραμα είναι ότι προετοιμάζει το αιώνιο πέρα από τον χρόνο, το μέλλον πέρα από την επίγεια ζωή, είναι η ανάσταση πέρα από το θάνατο. Το χριστιανικό μήνυμα που ανοίγει τις καρδιές και κατευθύνει τά μυαλά, στοχεύει όλα στο μέλλον, και η πίστη όπως και η ελπίδα είναι θεολογικές αρετές που στοχεύουν εξ ολοκλήρου στο μέλλον, σε αυτό που θα συμβεί.
Η υπέρτατη δύναμη της πίστης είναι να δαμάσει τον θάνατο, να δώσει μια λάμψη ζωής πέρα από την επίγεια παραβολή, να ξεκαθαρίσει ότι όλα δεν τελειώνουν εδώ, ότι η ζωή είναι πέρα και έξω από τον τάφο, veni foras; και πέρα από το ανθρώπινο υπάρχει το θείο, πέρα από την ιστορία υπάρχει το αιώνιο φως. Και σε αυτό το στοίχημα, σε αυτό το άνοιγμα προς το αιώνιο, θεμελιώνει ήθη και σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και με τον κόσμο. Παραίσθηση ή ψέμα για άθεους και σκεπτικιστές, ελπίδα ή υπόσχεση λύτρωσης για τους θιασώτες και τους πιστούς, αλλά ο τελικός λόγος για πίστη, προσευχή και η ηθική που προκύπτει είναι εκεί, σε αυτή την προσδοκία.
Η Εκκλησία του Πάπα Μπεργκόλιο είναι εντελώς προσανατολισμένη στο παρόν, ασχολείται με τα θέματα του παρόντος, λαμβάνει υπόψη τη σύγχρονη κατάσταση : μετανάστες, πείνα, ειρήνη, διεφθαρμένες, κοινωνικές αδικίες. Για αυτόν, προτεραιότητα, αν όχι αποκλειστικό, καθήκον της Εκκλησίας είναι η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, η ενθάρρυνση της αποδοχής, η καταγγελία των ανισοτήτων και η παραγωγή ανθρωπιστικών πολιτικών.
Και αν οι εκκλησίες είναι άδειες από ιερείς και πιστούς, γι' αυτόν είναι θέμα αλλαγής της κοινωνικής τους ονομασίας και να γίνουν τόποι υποδοχής για τους φτωχούς και τους πεινασμένους, περισσότερη βοήθεια και λιγότερη προσευχή, περισσότερη αλληλεγγύη, λιγότερη λειτουργία, ιερότητα και ευλάβεια.
Οι θεολογικές αρετές
Είναι αλήθεια ότι η φιλανθρωπία είναι η τρίτη θεολογική αρετή με τήν πίστη και τήν ελπίδα. Αλλά αν η δουλειά της Εκκλησίας ήταν να κάνει τη ζωή καλύτερη για τους ανθρώπους που ζουν σήμερα, ο ρόλος της δεν θα ήταν διαφορετικός από εκείνον μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης, της Διεθνούς Αμνηστίας , μιας ένωσης για τα επείγοντα. Ο Σταυρός θα ήταν μόνο ο Ερυθρός Σταυρός. Το καθοριστικό στοίχημα μιας πίστης είναι ο Θεός και όχι η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των παρευρισκομένων.
Το ότι στο όνομα της πίστης ο Χριστιανός αναλαμβάνει επίσης αυτό το βάρος είναι σωστό και δίκαιο, αλλά ότι η πίστη στον Θεό αντικαθίσταται από κοινωνικά κίνητρα σηματοδοτεί το τέλος της πίστης και μετατρέπει την πίστη σε κοινωνική δέσμευση, την προσευχή σε ανθρωπιστική βοήθεια . Το συμπέρασμα είναι ότι η σωτηρία ενός ανθρώπου στη θάλασσα έχει μεγαλύτερη σημασία από μια χαμένη ψυχή.
Ξέρω την απάντηση: σώζοντας έναν άνθρωπο, σώζω τον Ιησού Χριστό, είναι μέσα σε κάθε άνθρωπο, το να κάνεις φιλανθρωπία είναι ο καλύτερος τρόπος για να δώσεις μαρτυρία για την πίστη στον Θεό. Κρίνοντας όμως από την προσοχή, τα λόγια και τις πράξεις της κάθε μέρας, μάλλον κάτι διαφορετικό συμβαίνει: ο Θεός αντικαθίσταται από την ανθρωπότητα, ο Χριστός αντικαθίσταται από τους φτωχούς, η ψυχή αντικαθίσταται από το σώμα που πρέπει να τραφεί, η απόκοσμη λύτρωση αντικαθίσταται από την κοινωνική λύτρωση. Και η ιεροτελεστία, η λειτουργία, το σύμβολο, η προσευχή, η πίστη γίνονται άσχετα. Εδώ, αυτό που οι περισσότεροι εννοούν και πολλοί ενοχλούνται, είναι η αντικατάσταση. Αντί θεού ανθρωπότητα. Ο καθεδρικός ναός είναι η φορτηγίδα.
Χρειάζεται όμως πίστη για να πραγματοποιηθούν δράσεις αλληλεγγύης ή αρκεί ο αλτρουισμός, αρκεί η θρησκεία, η αθανασία της ψυχής και του υπερβατικού Θεού ή αρκεί η επανάσταση και ο ανθρωπιστικός σοσιαλισμός;
Ο κριτικός λόγος
Μερικές φορές το πολεμικό πάθος με οδηγεί να ξεχειλίζω σε κριτική και ζητώ συγγνώμη γι' αυτό. Δεν έχω καμία βεβαιότητα, ούτε είμαι αποθήκη αλήθειας, ξέρω ότι μπορεί να κάνω λάθος. Και αν τολμώ να ασκήσω κριτική στον σημερινό Πάπα, το κάνω στο όνομα των Παπών, των θεολόγων και των αγίων που σκέφτονταν διαφορετικά από αυτόν. Αλλά για του λόγου το αληθές, δεν μπορώ να σιωπήσω για αυτό που νομίζω ότι βλέπω. Αμφιβάλλω για την πίστη και δέχομαι το μαρτύριο της. αλλά δεν μπορώ να δεχτώ την ιδέα ότι η Εκκλησία του Bergoglio, αντί να με βοηθήσει να διαλύσω τις αμφιβολίες μου, τις αυξάνει, ή ακόμα και με κάνει να τις θεωρώ δευτερεύουσες, άσχετες, όσον αφορά τον επείγοντα χαρακτήρα της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου