« Ήταν ακριβώς κάτω από τη μύτη μου και δεν μπορούσα να το δω
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣ
Βυθισμένοι στη δεισιδαιμονία ότι υπάρχει ένας κόσμος μπροστά μας και ως εκ τούτου λεία στο ξόρκι της αντικειμενικότητας (πέφτοντας έτσι θύματα της γοητείας της αντικειμενικότητας), αποφασισμένοι να ακολουθήσουμε την ειδωλολατρία του ορθολογισμού, μάς διαφεύγουν οι χρήσιμες προοπτικές για να εξελιχθούμε, να πραγματοποιήσουμε παιδεία και πολιτικές που να ταιριάζουν περισσότερο στους ανθρώπους, καί νά είναι λιγότερο μολυσμένες από ιδεαλισμό.Εκεί ήταν κάτω από τη μύτη μου και δεν το έβλεπα. Πόσες φορές το έχουμε πει στον εαυτό μας, πόσες φορές το έχουμε πει και πόσες το έχουμε πει σε άλλους. Είναι μια φαινομενικά προφανής και αβλαβής φόρμουλα, αλλά περιέχει μια μάλλον άγνωστη ουσία με εκρηκτική δύναμη.
Φαίνεται προφανές και ακίνδυνο γιατί φαίνεται να αναφέρεται σε μια εναλλακτική πραγματικότητα που θα μπορούσαμε πραγματικά να έχουμε δει, γνωρίσει, επιλέξει, συνειδητοποιήσει. Μόνο που δεν ήταν καθόλου. Δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική από αυτές που εξετάσαμε, αλλά τελικά απορρίψαμε, αφήσαμε εκτός, απαξιώσαμε.
Αυτή η διατύπωση (η μικρή φόρμουλα) μας προκαλεί την πεποίθηση ότι έχουμε κάνει ένα λάθος και τις συνέπειές της, όπως η ενοχή, ο αποκλεισμός και η αίσθηση της ενοχής. Μια δύναμή που εξασθενεί και εξαφανίζεται μόλις απελευθερωθούμε από τη δεισιδαιμονία ότι δεν ήταν αλήθεια, είχαμε ίση πρόσβαση ακόμη και σε ό,τι δεν επιλέξαμε.
Μόνο η λογική/γνώση εκ των υστέρων μας επιτρέπει, ευθαρσώς, να χρησιμοποιήσουμε τη φόρμουλα. Αλλά είναι μια περαιτέρω γκάφα. Στην πραγματικότητα, μόνο το ορατό είναι το θεωρούμενο και, μέσα σε αυτό, επιλέγεται μόνο το χρήσιμο. Όλα επιλέγονται σύμφωνα με το κοινό νήμα της βιογραφίας μας, που αλλιώς λέγεται πεπρωμένο. Αυτό που έμεινε έξω, ανεξάρτητα από το πόσο μπορεί να πιστεύαμε ότι ήταν κάτω από τη μύτη μας, ήταν αόρατο για εμάς.
Η παρανόηση ή, χειρότερα, η μη συνειδητοποίηση της βλαβερότητας της άμετρης χρήσης της εκ των υστέρων γνώσης, μάς οδηγεί γρήγορα στην καταπίεση άλλων (πχ του γείτονα) που δεν έβλεπαν τι ήταν σωστό κάτω από τη μύτη τους. Πλούσια συντριβή όλων των πιθανών μέτρων. Το πιο χρησιμοποιούμενο από εμάς, τους σοβαρούς, ευφυείς και σεβαστούς ανθρώπους, καθώς και τους σοφούς και θρησκευτικά επιστημονικούς (αλλά θα ήταν σκόπιμο να πούμε επιστήμονες) ανθρώπους, είναι η σκόπιμη χρήση του προφανούς (του αυτονόητου). Δεν υπάρχει προφανές εκτός από τον αυτοαναφορικό κόσμο που έχει επιλέξει η ιστορία μας, τα συναισθήματά μας και η ευθυγράμμισή μας και εκτός από τον αγωνιστικό χώρο όπου πολλοί άνθρωποι μοιράζονται κανόνες, τη γλώσσα και τις έννοιές της. Είναι λοιπόν προφανές ότι 2+2 ισούται με 4. Δεν είναι όμως καθόλου προφανές τι κατά άλλους θα έπρεπε να έχουμε επιλέξει, όταν ο αγωνιστικός μας χώρος είναι διαφορετικός από αυτόν των άλλων. Ούτε όταν γνωρίζουμε ότι τα γήπεδά μας έχουν γραμμές που τα οριοθετούν ανάλογα με τις ανάγκες του παίκτη. Είναι λοιπόν προφανές ότι όλη η λεγόμενη πραγματικότητα δεν είναι παρά υπόδειξη και ότι η υπόδειξη/πρόταση των νταήδων εκλέγει τον έναν πάνω από τους άλλους.
Ωστόσο, και αυτοί σκοντάφτουν και χτυπούν τη μύτη τους. Θα έπρεπε να είναι αρκετό για να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι υιοθετούσαμε έναν μάλλον βίαιο τρόπο σχέσης με τους άλλους. Αλλά δεν πάει έτσι. Δεν υπάρχει καμία σοφία εκ των υστέρων που να μπορεί να διορθώσει τους τρόπους μας. Η βιογραφική μας ορμή δεν μας κάνει κατάλληλους να δούμε τίς αλήθειες τής μεταφοράς που μας βάζει κάτω από τη μύτη η αυτοαναφορική μεταφορά του γηπέδου.
Μόνο από έξω μας, από άλλα σύμπαντα ή από εμάς σε κάποια άλλη στιγμή, μπορούμε να πιστέψουμε ότι κάτι άλλο από αυτό που είχαμε επιλέξει ήταν διαθέσιμο σε εμάς. Το να τρέχεις σε κόκκινο φανάρι λόγω υπερβολικής σκέψης είναι ένα παράδειγμα, το να μην συνειδητοποιείς τα ψέματα εκείνων που σε ενδιαφέρουν είναι ένα άλλο. Το ίδιο συμβαίνει όταν σκέφτεσαι πράγματα εκτός πλαισίου, όπως το να γελάς σε μια κηδεία, να διαβάζεις και να μην ακολουθείς την ιστορία, να ξεχνάς την κατσαρόλα στη σόμπα.
Αλλά το θέμα του "το είχα κάτω από τη μύτη μου" δεν αφορά μόνο παραλείψεις ή τι θα μπορούσε χονδρικά να μπει στο κουτί των λεγόμενων λαθών. Όχι, καθόλου. Το ερώτημα είναι ευρύτερο και εκτείνεται στα πάντα και σε όλες τις περιστάσεις της ζωής.
Κάθε θέση μας απέναντι σε οποιαδήποτε κατάσταση ακολουθεί ένα μονοπάτι που ανοίγεται μπροστά μας στην πορεία, καθοδηγούμενη σιωπηλά από τις ενδεχόμενες ανάγκες, με τη σειρά τους υποχρεωτικές, της βιογραφίας μας. Όπου μας οδηγεί προς το καλό ή το κακό, προς την ικανοποίηση των προσδοκιών και των προθέσεων μας ή προς την ματαίωση και τη μη πραγματοποίησή τους, σημαίνει ότι έχουμε απορρίψει τις υποθετικές εναλλακτικές λύσεις. Πέρα, έξω, πέρα από αυτό που βλέπουμε -που ο περιορισμός της βιογραφίας μάς επιβάλλει/μας επιτρέπει να δούμε- ο κόσμος εξαφανίζεται, και, εξαιτίας αυτού που βλέπουμε, ο κόσμος υπάρχει, περιορισμένος σε αυτόν.
Εάν δεν συνέβαινε αυτό, δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα να σώσουμε έναν από τους φίλους μας από τη θλίψη, ούτε καμία δυσκολία να κάνουμε τους εχθρούς μας να προσηλυτιστούν στην ιδεολογία μας. Ο κατάλογος των παραδειγμάτων είναι μακρύς όσος η ζωή. Κάθε κατάσταση αποκαλύπτει ότι δεν μπορέσαμε να σκεφτούμε τίποτα άλλο από αυτό που ήμασταν υποχρεωμένοι να κάνουμε. Ανά πάσα στιγμή μπορούμε να βρούμε στο βιογραφικό μας θέσεις που είχαμε υποστηρίξει, από τις οποίες πλέον αποστασιοποιούμαστε με φρίκη. Κάθε μας στιγμή, όπως λέει το Τάο, είναι μια αλήθεια. Το να το κρίνουμε μια στιγμή αργότερα είναι βλασφημία.
Αν δεν συνέβαινε αυτό, αυτοί που απελπίζονται για τον Κασάνο και τον Μπαλοτέλι, τις ποδοσφαιρικές ιδιοφυΐες που θα μπορούσαν να έχουν κάνει περισσότερα, θα ήταν πραγματικά οξυδερκείς και πνευματώδεις. Ναι, αλλά μόνο σύμφωνα με μια θεωρία - την οποία μόνο αυτοί συνέλαβαν - που εκλαμβάνεται λανθασμένα ως πραγματικότητα. Όπως δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε λογικά ένα συναίσθημα από τους άλλους, ούτε μπορούμε να υποδείξουμε τον σωστό δρόμο για να αποφύγουμε τα λάθη. Πόσοι έχουν προσπαθήσει να μαλώσουν και να «διορθώσουν» Κασάνο και Μπαλοτέλι; Μια οξυδέρκεια και εξυπνάδα που δυστυχώς είναι πολύ διαδεδομένη. Δεν χρειάζεται όμως να κατηγορούμε αυτούς που την έχουν. Είμαστε παιδιά μιας τυφλής κουλτούρας όταν πρόκειται να αναγνωρίσουμε τα γιατί και τις ρίζες των επιλογών και των συμπεριφορών μας.
Είναι η μηχανιστική, υλιστική κουλτούρα, που βασίζεται στην αρχή της αιτίας και του αποτελέσματος που υιοθετείται επίσης στο πεδίο των ανθρώπινων σχέσεων, επομένως ένα είδος ελέφαντα μεσα στο μαγαζί με τα γυάλινα σκεύη. Προφανές, σωστά;
Η ποσοτική κουλτούρα, ανίκανη να συλλάβει ότι είμαστε διαφορετικά σύμπαντα, αλλά ευρηματική στο να θεωρεί τον εαυτό της ικανό να κρίνει ανόητο όποιον δεν συνειδητοποίησε ότι η λύση στη ζωή του βρισκόταν ακριβώς κάτω από τη μύτη του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου