APEX MENTIS
MEISTER ECKART
Πρόκειται γιά μιά αρχαία προβληματική η οποία αφορούσε τήν δυνατότητα τής λογικής νά μιλήσει γιά τόν εκάστοτε θεό. Ο σχολαστικισμός τράβηξε στά άκρα αυτή τήν δυνατότητα δημιουργώντας τήν χριστιανική φιλοσοφία. Η ιστορία έδειξε πώς δέν κατόρθωσε μέν νά μιλήσει γιά τον αληθινό θεό, εφόσον ο θεός γιά τόν οποίο μίλησε ΠΕΘΑΝΕ, αλλά στήν προσπάθειά του αυτή έφερε στήν επιφάνεια τήν ανθρωπολογία. Τόν άνθρωπο μέτρο τού θεού. Αυτός ο άνθρωπος εξελίχθηκε μέσα από τήν σύγχρονη νοησιαρχία καί φαινομενολογία, σέ θεό δημιουργό, ή βοηθό τού θεού κατά Γιόνας. ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΑΥΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΑΥΤΟ. ΙΣΩΣ ΝΑ ΚΑΘΡΕΦΤΙΖΕΤΑΙ ΜΟΝΟ. Ακόμη καί σήμερα υπάρχουν άνθρωποι πού βαδίζουν τόν αρχαίο σχολαστικό δρόμο, νεοθωμιστές ως επί τό πλείστον, στούς οποίους ανήκει καί ο κ. Γιανναράς οι οποίοι ονομάζουν αυτή τήν κορυφή τού νού, το apex mentis, «υπερούσιο».
Πρώτοι οι Στωικοί φιλόσοφοι έθεσαν τις βάσεις τις εννοήσεως του ανθρωπίνου πνεύματος σαν ένα στοιχείο θεϊκό, σαν τόπο τής ομοιώσεως με τον Θεό. Ονόμασαν το κέντρο τής ψυχής, ηγεμονικόν, το οποίο διευθύνει και κατευθύνει το ζωντανό όν σύμφωνα με μια τάξη. Το ηγεμονικό δέν είναι ούτε σκέψη, ούτε θέληση, δέν είναι η αίσθηση, ούτε η επιθυμία. Είναι όλα αυτά μαζί και καμμία απο αυτές, είναι η κοινή τους πηγή. Θέτει σε ενέργεια όλες αυτές τις ιδιαίτερες λειτουργίες σύμφωνα με ένα ενοποιητικό σχέδιο και τις τακτοποιεί προς ένα μοναδικό τέλος : Την συντήρηση τού όλου, του μικρόκοσμου, ο οποίος ρυθμίζεται απο μία ενοποιό ζωτική δύναμη, την συντήρηση, sinderesis. Είναι η πρώτη ορμή, στην υπηρεσία της οποίας βρίσκονται όλες οι υπόλοιπες ορμές: η σκέψη σαν ορμή προς την αλήθεια, η θέληση σαν ορμή προς το αγαθό κ.τ.λ.
Και για τον Πλάτωνα η ουσία τού Νού, είναι ο προσανατολισμός του πνεύματος προς το απόλυτο και πραγματοποιείται μόνον μέσω της ελεύθερης επιστροφής του στο απόλυτο και της αλλαγής πορείας του. Και είναι δίπλα στον Θεό όταν τον γνωρίζει στον έρωτα.
Για τους Στωικούς ένα τέτοιο βάθος της ψυχής, που θα επέτρεπε μια Γνωστική άμεση επαφή με το πρωταρχικό θεμέλιο όλου τού είναι, είναι αδιάφορο. Δέν έχουν κανένα ενδιαφέρον για την γνώση του κόσμου ή του Εγώ ή του θεμελίου του σύμπαντος. Τους ενδιαφέρει μόνον το γεγονός ότι αυτή η σπίθα του Θείου πυρός, που βρίσκεται μέσα μας, είναι σε θέση να τακτοποιήσει έναν μικρόκοσμο όμοιο και σύμφωνο με τον μακρόκοσμο.
Η μεταμόρφωση τής Στωικής εννοίας τού ηγεμονικού, στην ιδέα ενός βάθους τής ψυχής , για μια γνώση τού απολύτου στον βυθό τού πνεύματος, πέραν του ορατού, κατορθώνεται στο μοναδικό σημείο που έδενε το ψυχολογικό σχήμα τής Στοάς με την Πλατωνική θεωρία. «Η βασική ορμή τού Πνεύματος είναι να γνωρίσει το απόλυτο. Είναι μια ορμή που έχει το νόημα μιας προσπάθειας και μιας κατευθύνσεως».
Έτσι φτάνουμε στον Πλωτίνο, Έν. V1 9,8 «εμείς ακουμπάμε με το κέντρο μας ΑΥΤΟ που είναι σαν το κέντρο τού παντός».
Και στον Αυγουστίνο, Η πολιτεία του Θεού VIII, 4 «Πραγματικά ο άνθρωπος εδημιουργήθη για να αγγίξει, Χάρις στο ανώτερο του μέρος, ΑΥΤΟΝ, που είναι ανώτερος απο όλα τα πράγματα».
Βλέπουμε πώς με το ίδιο περιεχόμενο ο Αυγουστίνος με την πρόσθεση ενός απλού γράμματος του (Ν), μεταμόρφωσε το απρόσωπο σε πρόσωπο.
Και φτάνουμε μέχρι καί σήμερα στόν κ.Κλιματσάκη, ο οποίος γράφει τα εξής θεολογικά «Ο Θεός είναι αγάπη, επειδή υπερβαίνει τον ίδιο του τον εαυτό και σχετίζεται με τον εαυτό του ώς έτερο του εαυτού του στον Υιό και το Άγιο Πνεύμα (Ω θεία σχιζοφρένεια) ο Θεός είναι αγάπη και αυθυπέρβαση εντός του ίδιου του εαυτού του και έτσι είναι Θεός.
Αλλά υπάρχει ακόμη μια αυθυπέρβαση του Θεού, η δημιουργία. Η δημιουργία είναι πράξη θυσιαστική απο την πλευρά του Θεού, κατα την οποία αυτοεξωτερικεύεται ή θέτει τον εαυτό του ώς εξωτερικό όριο του εαυτού του. Επομένως το δημιουργημένο όν είναι τόσο εκτός Θεού και παντελώς διάφορο του δημιουργού, αλλά ταυτόχρονα είναι η επέκταση του Θεού εκτός του εαυτού του και επομένως αντανακλά τη Θεϊκή φύση.
Το δημιουργημένο όν είναι διττώς αντανάκλαση τής υπερουσιότητας. Αφενός δέν θα υπήρχε παρα μόνον εφόσον την αντανακλά ώς αυτοεξωτερικευμένος Θεός, και αφετέρου αντανάκλαση της υπερουσιότητας μέσω των ακτίστων ενεργειών, εφόσον δηλαδή υπόκειται στην Θεοποιητική χάρη.
Η φιλοσοφία λοιπόν εξελίχθη και έφτασε στο σημείο να συνειδητοποιήσει ότι αυτό το οποίο πρέπει να βρίσκουμε μέσα στα κτιστά όντα είναι το στοιχείο της υπερουσιότητας. Διότι τα διάφορα είδη των δημιουργημένων όντων είναι ατελείς αναπαραστάσεις της υπερουσιότητας. Αυτή είναι η διαλεκτική και ιδιαιτέρως του Χέγκελ».
ΕΝΑΣ ΚΑΘΑΡΟΣ ΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ.
Ο Θεός όμως ενσαρκώθηκε και ένωσε στην υπόσταση Του τις δύο φύσεις, όχι τις δύο ουσίες. Δέν θεοποιείται ο άνθρωπος με τις άκτιστες ενέργειες. «Απλώς» ενώνεται με την υπόσταση του Κυρίου κατα χάριν. Προς τούτο δέ ο Κύριος προέβη σε καινούργια δημιουργία καταργώντας το κατ’εικόνα και το καθ’ομοίωσιν. ΙΔΟΥ ΚΑΙΝΑ ΠΟΙΩ ΠΑΝΤΑ. Βεβαίως μας δίνει και καινούργιο όνομα που μόνο αυτός γνωρίζει. Αυτά δέ τα καινούργια ονόματα αποτελούν το σώμα Χριστού.
Αφορμή τού κειμένου μας απετέλεσε ο θαυμαστός καί ταιριαστός λόγος τού π.Σωφρόνιου :
Όταν κάποιος αφήσει τον εαυτό του να οδηγηθεί από προσωπικές εμπειρίες μπορεί να καταλήξει σε πλάνη. Μια τέτοια περίπτωση αναφέρει ο π. Σωφρόνιος κάνοντας λόγο για τους "θεολόγους-φιλοσόφους" που κινούνται στο χώρο του ορθολογισμού. Στην προσπάθειά τους να βρουν την αλήθεια, ανεβαίνουν σε μια σφαίρα υπέρ-λογική που όμως κινείται στο χώρο της διανόησης. Η σφαίρα αυτή δεν είναι βέβαια ο θείος κόσμος, περικλείεται στα όρια της ανθρωπινής κτιστής φύσεως και αυτή της η ιδιότητα την κάνει εφικτή στο λογικό, σύμφωνα με τη φυσική τάξη των πραγμάτων. Αναμφιβόλως η υπέρβαση του στενού ορθολογισμού, που υπόκειται σε νόμους, αποτελεί ένδειξη διανοητικής καλλιέργειας. Όμως δεν είναι ακόμα η "αληθινή πίστη" και η αυθεντική θεωρία του Θεού.
Υπάρχει ένα φυσικό φως τού νού τού ανθρώπου, ο οποίος κτίστηκε "κατ' εικόνα" του Θεού. Ο άνθρωπος που συγκεντρώνει όλη του την προσοχή στο "νου", απομακρύνοντας τις σκέψεις του τελείως από τον εξωτερικό κόσμο με οποιεσδήποτε τεχνικές, αποκτά επίγνωση ότι είναι αδύνατο να αντιληφθεί ολόκληρο το είναι στα περιορισμένα πλαίσια των λογικών συλλογισμών, ανεβάζει τη "θεωρία" πάνω από την τυπική λογική και βλέπει την ωραιότητα τού νου, που κτίστηκε "κατ εικόνα Θεού". Αισθάνεται τότε ένα «μυστικιστικό δέος» και νομίζει πως αποκτά εμπειρία μυστικής κοινωνίας με τον Θεό, ενώ στην πραγματικότητα μένει στα όρια της κτιστής ανθρωπινής φύσεως.
«Οι κατηγορίες που χρησιμοποιεί ο νους-λογικό σε παρόμοιες καταστάσεις βγαίνουν έξω από τα όρια των χωροχρονικών διαστάσεων και δίνουν στον θεατή τους το αίσθημα μιας αιώνιας σοφίας. Αυτό είναι το τελευταίο όριο που μπορεί να φθάση ο Διανοούμενος νους μέσα από το δρόμο της φυσικής αναπτύξεως και αυτογνωσίας του, που είναι δυνατό να πάρη τη μορφή μιας φωτόμορφης αυτοθεωρίας. Αυτή η εμπειρία, ανεξάρτητα από το πως θα ερμηνευθή και ποια δογματική διατύπωση θα λάβη, είναι ουσιαστικά εμπειρία πανθεϊστικής τάξεως» (π. Σωφρόνιος)
Υπάρχει Λοιπόν στον άνθρωπο και ένα "φυσικό φως" του νου, που κτίστηκε "κατ' εικόνα του Θεού", που όμως μπορεί να χαρακτηρισθεί και σαν "σκότος", γιατί εκεί δεν υπάρχει αληθινή εμπειρία του Θεού. Γι' αυτό και ο άνθρωπος λαμβάνει την προειδοποίηση να προσέξει μήπως το "φως" που είναι μέσα του γίνει σκότος (Λουκ. ια' 35)
«Πράγματι η πρώτη κοσμική προϊστορική καταστροφή, η πτώση του Εωσφόρου, που έγινε άρχοντας του σκότους, ήταν αποτέλεσμα αυτοερωτικής θεωρίας της ωραιότητάς του, θεωρίας που κατέληξε σε αυτοθέωση» (π. Σωφρόνιος)
Aμέθυστος
MEISTER ECKART
Πρώτοι οι Στωικοί φιλόσοφοι έθεσαν τις βάσεις τις εννοήσεως του ανθρωπίνου πνεύματος σαν ένα στοιχείο θεϊκό, σαν τόπο τής ομοιώσεως με τον Θεό. Ονόμασαν το κέντρο τής ψυχής, ηγεμονικόν, το οποίο διευθύνει και κατευθύνει το ζωντανό όν σύμφωνα με μια τάξη. Το ηγεμονικό δέν είναι ούτε σκέψη, ούτε θέληση, δέν είναι η αίσθηση, ούτε η επιθυμία. Είναι όλα αυτά μαζί και καμμία απο αυτές, είναι η κοινή τους πηγή. Θέτει σε ενέργεια όλες αυτές τις ιδιαίτερες λειτουργίες σύμφωνα με ένα ενοποιητικό σχέδιο και τις τακτοποιεί προς ένα μοναδικό τέλος : Την συντήρηση τού όλου, του μικρόκοσμου, ο οποίος ρυθμίζεται απο μία ενοποιό ζωτική δύναμη, την συντήρηση, sinderesis. Είναι η πρώτη ορμή, στην υπηρεσία της οποίας βρίσκονται όλες οι υπόλοιπες ορμές: η σκέψη σαν ορμή προς την αλήθεια, η θέληση σαν ορμή προς το αγαθό κ.τ.λ.
Και για τον Πλάτωνα η ουσία τού Νού, είναι ο προσανατολισμός του πνεύματος προς το απόλυτο και πραγματοποιείται μόνον μέσω της ελεύθερης επιστροφής του στο απόλυτο και της αλλαγής πορείας του. Και είναι δίπλα στον Θεό όταν τον γνωρίζει στον έρωτα.
Για τους Στωικούς ένα τέτοιο βάθος της ψυχής, που θα επέτρεπε μια Γνωστική άμεση επαφή με το πρωταρχικό θεμέλιο όλου τού είναι, είναι αδιάφορο. Δέν έχουν κανένα ενδιαφέρον για την γνώση του κόσμου ή του Εγώ ή του θεμελίου του σύμπαντος. Τους ενδιαφέρει μόνον το γεγονός ότι αυτή η σπίθα του Θείου πυρός, που βρίσκεται μέσα μας, είναι σε θέση να τακτοποιήσει έναν μικρόκοσμο όμοιο και σύμφωνο με τον μακρόκοσμο.
Η μεταμόρφωση τής Στωικής εννοίας τού ηγεμονικού, στην ιδέα ενός βάθους τής ψυχής , για μια γνώση τού απολύτου στον βυθό τού πνεύματος, πέραν του ορατού, κατορθώνεται στο μοναδικό σημείο που έδενε το ψυχολογικό σχήμα τής Στοάς με την Πλατωνική θεωρία. «Η βασική ορμή τού Πνεύματος είναι να γνωρίσει το απόλυτο. Είναι μια ορμή που έχει το νόημα μιας προσπάθειας και μιας κατευθύνσεως».
Έτσι φτάνουμε στον Πλωτίνο, Έν. V1 9,8 «εμείς ακουμπάμε με το κέντρο μας ΑΥΤΟ που είναι σαν το κέντρο τού παντός».
Και στον Αυγουστίνο, Η πολιτεία του Θεού VIII, 4 «Πραγματικά ο άνθρωπος εδημιουργήθη για να αγγίξει, Χάρις στο ανώτερο του μέρος, ΑΥΤΟΝ, που είναι ανώτερος απο όλα τα πράγματα».
Βλέπουμε πώς με το ίδιο περιεχόμενο ο Αυγουστίνος με την πρόσθεση ενός απλού γράμματος του (Ν), μεταμόρφωσε το απρόσωπο σε πρόσωπο.
Και φτάνουμε μέχρι καί σήμερα στόν κ.Κλιματσάκη, ο οποίος γράφει τα εξής θεολογικά «Ο Θεός είναι αγάπη, επειδή υπερβαίνει τον ίδιο του τον εαυτό και σχετίζεται με τον εαυτό του ώς έτερο του εαυτού του στον Υιό και το Άγιο Πνεύμα (Ω θεία σχιζοφρένεια) ο Θεός είναι αγάπη και αυθυπέρβαση εντός του ίδιου του εαυτού του και έτσι είναι Θεός.
Αλλά υπάρχει ακόμη μια αυθυπέρβαση του Θεού, η δημιουργία. Η δημιουργία είναι πράξη θυσιαστική απο την πλευρά του Θεού, κατα την οποία αυτοεξωτερικεύεται ή θέτει τον εαυτό του ώς εξωτερικό όριο του εαυτού του. Επομένως το δημιουργημένο όν είναι τόσο εκτός Θεού και παντελώς διάφορο του δημιουργού, αλλά ταυτόχρονα είναι η επέκταση του Θεού εκτός του εαυτού του και επομένως αντανακλά τη Θεϊκή φύση.
Το δημιουργημένο όν είναι διττώς αντανάκλαση τής υπερουσιότητας. Αφενός δέν θα υπήρχε παρα μόνον εφόσον την αντανακλά ώς αυτοεξωτερικευμένος Θεός, και αφετέρου αντανάκλαση της υπερουσιότητας μέσω των ακτίστων ενεργειών, εφόσον δηλαδή υπόκειται στην Θεοποιητική χάρη.
Η φιλοσοφία λοιπόν εξελίχθη και έφτασε στο σημείο να συνειδητοποιήσει ότι αυτό το οποίο πρέπει να βρίσκουμε μέσα στα κτιστά όντα είναι το στοιχείο της υπερουσιότητας. Διότι τα διάφορα είδη των δημιουργημένων όντων είναι ατελείς αναπαραστάσεις της υπερουσιότητας. Αυτή είναι η διαλεκτική και ιδιαιτέρως του Χέγκελ».
ΕΝΑΣ ΚΑΘΑΡΟΣ ΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ.
Ο Θεός όμως ενσαρκώθηκε και ένωσε στην υπόσταση Του τις δύο φύσεις, όχι τις δύο ουσίες. Δέν θεοποιείται ο άνθρωπος με τις άκτιστες ενέργειες. «Απλώς» ενώνεται με την υπόσταση του Κυρίου κατα χάριν. Προς τούτο δέ ο Κύριος προέβη σε καινούργια δημιουργία καταργώντας το κατ’εικόνα και το καθ’ομοίωσιν. ΙΔΟΥ ΚΑΙΝΑ ΠΟΙΩ ΠΑΝΤΑ. Βεβαίως μας δίνει και καινούργιο όνομα που μόνο αυτός γνωρίζει. Αυτά δέ τα καινούργια ονόματα αποτελούν το σώμα Χριστού.
Αφορμή τού κειμένου μας απετέλεσε ο θαυμαστός καί ταιριαστός λόγος τού π.Σωφρόνιου :
Όταν κάποιος αφήσει τον εαυτό του να οδηγηθεί από προσωπικές εμπειρίες μπορεί να καταλήξει σε πλάνη. Μια τέτοια περίπτωση αναφέρει ο π. Σωφρόνιος κάνοντας λόγο για τους "θεολόγους-φιλοσόφους" που κινούνται στο χώρο του ορθολογισμού. Στην προσπάθειά τους να βρουν την αλήθεια, ανεβαίνουν σε μια σφαίρα υπέρ-λογική που όμως κινείται στο χώρο της διανόησης. Η σφαίρα αυτή δεν είναι βέβαια ο θείος κόσμος, περικλείεται στα όρια της ανθρωπινής κτιστής φύσεως και αυτή της η ιδιότητα την κάνει εφικτή στο λογικό, σύμφωνα με τη φυσική τάξη των πραγμάτων. Αναμφιβόλως η υπέρβαση του στενού ορθολογισμού, που υπόκειται σε νόμους, αποτελεί ένδειξη διανοητικής καλλιέργειας. Όμως δεν είναι ακόμα η "αληθινή πίστη" και η αυθεντική θεωρία του Θεού.
Υπάρχει ένα φυσικό φως τού νού τού ανθρώπου, ο οποίος κτίστηκε "κατ' εικόνα" του Θεού. Ο άνθρωπος που συγκεντρώνει όλη του την προσοχή στο "νου", απομακρύνοντας τις σκέψεις του τελείως από τον εξωτερικό κόσμο με οποιεσδήποτε τεχνικές, αποκτά επίγνωση ότι είναι αδύνατο να αντιληφθεί ολόκληρο το είναι στα περιορισμένα πλαίσια των λογικών συλλογισμών, ανεβάζει τη "θεωρία" πάνω από την τυπική λογική και βλέπει την ωραιότητα τού νου, που κτίστηκε "κατ εικόνα Θεού". Αισθάνεται τότε ένα «μυστικιστικό δέος» και νομίζει πως αποκτά εμπειρία μυστικής κοινωνίας με τον Θεό, ενώ στην πραγματικότητα μένει στα όρια της κτιστής ανθρωπινής φύσεως.
«Οι κατηγορίες που χρησιμοποιεί ο νους-λογικό σε παρόμοιες καταστάσεις βγαίνουν έξω από τα όρια των χωροχρονικών διαστάσεων και δίνουν στον θεατή τους το αίσθημα μιας αιώνιας σοφίας. Αυτό είναι το τελευταίο όριο που μπορεί να φθάση ο Διανοούμενος νους μέσα από το δρόμο της φυσικής αναπτύξεως και αυτογνωσίας του, που είναι δυνατό να πάρη τη μορφή μιας φωτόμορφης αυτοθεωρίας. Αυτή η εμπειρία, ανεξάρτητα από το πως θα ερμηνευθή και ποια δογματική διατύπωση θα λάβη, είναι ουσιαστικά εμπειρία πανθεϊστικής τάξεως» (π. Σωφρόνιος)
Υπάρχει Λοιπόν στον άνθρωπο και ένα "φυσικό φως" του νου, που κτίστηκε "κατ' εικόνα του Θεού", που όμως μπορεί να χαρακτηρισθεί και σαν "σκότος", γιατί εκεί δεν υπάρχει αληθινή εμπειρία του Θεού. Γι' αυτό και ο άνθρωπος λαμβάνει την προειδοποίηση να προσέξει μήπως το "φως" που είναι μέσα του γίνει σκότος (Λουκ. ια' 35)
«Πράγματι η πρώτη κοσμική προϊστορική καταστροφή, η πτώση του Εωσφόρου, που έγινε άρχοντας του σκότους, ήταν αποτέλεσμα αυτοερωτικής θεωρίας της ωραιότητάς του, θεωρίας που κατέληξε σε αυτοθέωση» (π. Σωφρόνιος)
Aμέθυστος
18 σχόλια:
Ο πολύς Γιανναράς(ένα ακόμα είδωλο της νεοελληνικής πραγματικότητος..),ο μάγος των λέξεων,που έχει φάη τα ψωμιά του,εντάσσεται 'σε κάποιο ρεύμα ή είναι ένας,απλώς,θιασώτης των φίλων του,των Γερμανών;Γαλλοτραφής,οψιμαθής,παρέσυρε ένα σωρό κόσμο 'στην κλίκα του και συνεχίζουν να τον ακούν οι χάνοι,οργανωσιακοί..!Με τον έτερο Καππαδόκη,Ράμφο,τι 'μπορούμε να 'πούμε,με κίνδυνο φορτικής επαναλήψεως αλλά και ανιαρής ενασχολήσεώς μας;Τα έχεις συμπεριλάβη όλα,αδελφέ;
Τούς λείπει η σωστή κατεύθυνση αλλά τά πλεούμενά τους είναι γερά δεμένα. Πάνω σέ ποιά πλεούμενα θά επιστρέψουμε στήν αληθινή πατρίδα; Δέν έχουμε καταλάβει ακόμη ότι ζούμε μακρυά από τήν πατρίδα, απλά.
Ο πιο σημαντικός εκ των δύο πιστεύω πως είναι ο Ράμφος. Έχει πάρει την Χάρι του Κυρίου την υποβίβασε σε κατ εικόνα και εν συνεχεία με την χρήση της αναλογίας διακηρύσσει ότι μπορούμε να μπούμε στην ιστορία εικονίζοντας τον Θεό.Γι αυτόν όλο το θέμα είναι να αρνηθούμε την ασκητική της στερήσεως, δηλαδή την ασκητική εκείνη που παίρνει την εν Χριστώ γύμνωση και καθαρότητα ως διαφάνεια
πνευματική γιατί το φως αυτό που αποκαλύπτεται σ' αυτή την διαφάνεια δεν είναι του σαρκωθέντος Λόγου αλλά του νοός μας.Αυτή η χωρίς ταυτότητα δική μας γύμνωση είναι που μας βγάζει εκτός ιστορίας και για αυτό θεωρεί ότι πρέπει η ορθοδοξία να απαλλαγεί από τη θεώρηση του προσώπου ως κατόπτρου που βλέπει μέσα του το φως του Χριστού και να υιοθετήσει την δυτική εκδοχή του προσώπου η οποία επιτρέπει μέσα από την δική μας ταυτότητα να δημιουργούμε εικονιστικές αντιστοιχίες με τον Θεό. Για παράδειγμα η αρχή της ευθύνης για τον άλλο είναι μια εξεικόνιση της αδύνατον να επιτευχθεί ευαγγελικής αγάπης.Όλα αυτά βέβαια δεν έχουν ως κίνητρο και αφετηρία την αλήθεια αλλά την ιστορία...
Καλημέρα φίλε. Πολύ περιεκτική έκθεση τής θελήσεως τού Ράμφου. Ομως μέ τό φώς τού νού, ο Αυγουστίνος, δημιούργησε τήν ιστορία σάν προσωπική πληρότητα, σάν αυτοβιογραφία,στήν οποία οφείλουμε νά μπούμε, στήν πολιτεία τού θεού, σάν ταξιδευτές τών εσχάτων. Ο νούς ώς κάτοπτρο πού εικονίζει τό φώς τού Ενός είναι ακριβώς η φιλοσοφική εμπειρία τού Πλάτωνος καί τού Πλωτίνου, τήν οποία συστηματοποίησε θεολογικά ο Γρηγόριος Νύσσης. Η κένωση τού Χριστού είναι ιδέα καί έννοια τού Γερμανικού ιδεαλισμού τήν οποία υιοθέτησαν οι Ρώσοι θεολόγοι τής διασποράς. Ο Φλωρόφσκι καί ο Μπουλγκάκωφ. Είναι μιά προσπάθεια νά συμπεριληφθούν στήν σωτηρία τά διαβλητά πάθη.
Στό σύστημα αυτό μειώνεται η σημασία τού δεύτερου πλού τής φιλοσοφίας καί αντικαθίσταται από τόν τρίτο πλού, τής αγάπης, πού επινόησε πάλι ο Αυγουστίνος. Στηρίζεται στόν μυστικισμό τής μέθεξης καί τής δημιουργικότητος. Στόν Αριστοτέλη ο νούς δέν είναι κάτοπτρο καί έχει σάν περιεχόμενο τόν λόγο. Καί κατά τόν Αγιο Μάξιμο ο νούς αυτός μέ τόν λόγο μπορεί νά γεννήσει δημιουργικά νού στόν άλλον. Η ελληνική τριάδα τών φιλο-φιλοσόφων είναι αποκαλυπτική τού πνεύματος τής εποχής αλλά δέν έχει μελετηθεί δημιουργικά λόγω τού θρησκευτικού καί πολιτικού εμφυλίου πού μαίνεται στά μυαλά μας.
“ώσπερ τόν
ήλιον οράς εν τοις ύδασιν, (459) εκείνον δέ αυτόν ουδόλως τότε
μάλλον κάτω νεύων οράς, ούτω καί τι εν σοί γινόμενον νόει
μοι καί ασφαλίζου σεαυτόν καί σπούδαζε αεί εντός σου
καθαρώς καί τρανώς, ως τόν ήλιον εν τοις καθαροίς ύδασι,
καθοράν με· καί ειθ' ούτως ιδείν με, ώσπερ ειπόν σοι,
καταξιωθήση καί μετά θάνατον.
Περιγραφές σαν αυτές του αγίου Συμεώνος δεν περιγράφουν το πρόσωπο σαν διαφάνεια;
Ομως καί τό "ούτω καί τι εν σοί γινόμενον νόει
μοι καί ασφαλίζου σεαυτόν καί σπούδαζε αεί εντός σου
καθαρώς καί τρανώς" δέν υπερβαίνει τήν απλή διαφάνεια; Δέν αχνοφαίνεται η παραβολή τού σπορέως;
Βεβαίως και έτσι είναι.Δεν υπάρχει πρόσωπο του ανθρώπου χωρίς το φως του Θεού.Το πρόσωπο δεν θεμελιώνεται στον εαυτό του, δεν δίνει ταυτότητα το ίδιο στον εαυτό του.Κάτι δεν καταλαβαίνω; πες μου σε παρακαλώ.
Τό φώς τού Κυρίου δέν είναι απρόσωπο, ώστε νά τό βάλουμε στήν υπηρεσία μας, βοηθό μας. Είναι σπόρος ζωής ο οποίος μεταμορφώνει τόν τόπο πού εγκαθίσταται, πού σκηνώνει. Προηγείται πάντοτε η παράδοσή μας. Ιδού δούλοι Κυρίου άς γίνει κατά τό Ρήμα Σου.
Θες να πεις αμέθυστε ότι η καθαρότητα ως διαφάνεια δεν σημαίνει απλά απουσία των παθών αλλά είναι αποτέλεσμα της τηρήσεως των εντολών του Κυρίου που έχουν ώς φως τους την Χάρι Του;
Θέλω νά πώ ότι η καθαρότητα ώς διαφάνεια είναι άνοιγμα στό άλλον, δέν έχει ουδεμία σχέση μέ τόν Κύριο. Είναι η ίδια πάθος.
Και το πυρ το καταναλίσκον τα πάθη δεν μας καθαρίζει;
Σίγουρα.
Η πλήρης διαφάνεια,καμμιά φορά,οδηγεί 'σε παγίδες ατελείωτων ονείρων που βυθίζουν τον άνθρωπο 'στην ακηδία και τον ωχαδελφισμό.
H διαφάνεια είναι σήμερα ένα βασικό στοιχείο τής διδασκαλίας σέ γυμνάσια καί πανεπιστήμια καί αποτελεί μέρος τής εικονικής πραγματικότητος. Είναι τό αληθινό Εγώ τού Φίχτε. Η Δύση ονόμασε τόν Νού Εγώ χάριν τού νόμου τής ταυτότητος, κάτι πού δέν ίσχυσε ποτέ στήν αρχαία λογική, η οποία κινήθηκε μέ τόν νόμο τής μή-αντιφάσεως.Ολη η ιδεολογία τού Ράμφου βρίσκεται συμπυκνωμένη στό κείμενό του, στό αφιέρωμα τών εκδόσεων Κανάκη στήν ποίησι τού Αγίου Συμεών τού Ν. Θεολόγου.
Έχω την αίσθηση όμως ότι ο Ράμφος δεν αρέσκεται στην διαφάνεια που δίνει η στέρηση της άσκησης των ησυχαστών, η απουσία των λογισμών κ.λ.π. γιατί το πρόβλημα κατ' εκείνον είναι ότι αυτού του είδους το πρόσωπο ως διαφάνεια καθρεφτίζει τον Άλλον χωρίς να διαθέτει δική του ταυτότητα, ταυτότητα δηλαδή που το ίδιο να δημιουργεί μέσα στον χρόνο, στην προσπάθεια του να προσεγγίσει τον Θεό. Καταλογίζει στην ορθοδοξία λανθασμένη θεώρηση της πνευματικής καθαρότητας του προσώπου, που μας καθηλώνει σε ιστορική αδράνεια.Γι αυτό ισχυρίζεται ότι το πρόσωπο είναι υποκείμενο και αντικείμενο και δεν υπάρχει ως καθρέφτης - διαφάνεια που απλώς αντανακλά το φως που δέχεται μέσω της άσκησης και της νοεράς προσευχής.Δεν πρέπει να προσεγγίζουμε λέει τον Θεό ως ένα "τίποτα" που θέλει να ενωθεί με το φως του Θεού αλλά ως "κάτι",ως υποκείμενο που διαθέτει την δική του ταυτότητα (π.χ.εξεικόνιση της ευαγγελικής αγάπης στην αρχή της ευθύνης για τον άλλον). Το κατ' εικόνα για τον Ράμφο λοιπόν δεν σημαίνει την διαφάνεια - καθρέφτη που τυπώνεται μέσα της η μορφή του Άλλου, αλλά τη μορφή της ταυτότητας μου η οποία θυμίζει κάτι από τον Θεό( αναλογία). Δεν πρέπει να μας νοιάζει τόσο η ασκητική καθαρότητα, έχει πει, γιατί αυτή μας αφήνει αδρανείς στην ιστορία.Αν η Ορθοδοξία δεν λέει αυτό που θεωρεί ο κ. Ράμφος ότι λέει, πρέπει κάποιος να του εξηγήσει τι σημαίνει πνευματικός άνθρωπος στην Ορθοδοξία και τι σχέση έχει αυτός με το κατ΄εικόνα.
Δέν γνωρίζει τήν παράδοσή μας, δέν διαθέτει τήν εμπειρία. Ο Κύριος δίνει ταυτότητα στόν δούλο Του καί τόν βάζει στήν δούλεψή Του. Ο Ράμφος ντύνει μέ ορθόδοξο ένδυμα τήν ελευθερία τού Φίχτε. Τό υποκείμενο στό οποίο στηρίζεται ο Ράμφος ταυτίζει αυτά πού έχουν αποκαλύψει καί γράψει αυτοί πού απέκτησαν τήν άμεση εμπειρία τού αγαθού ή τού θεού μέ τήν ίδια τήν εμπειρία. Δέν είναι αλήθεια. Καί δέν ήταν αλήθεια ούτε γιά τόν Πλάτωνα. Η εμπειρία δέν γράφεται. Μόνο ο Μυστικισμός τής φύσεως, τύπου Μπαίμε, γράφεται αλλά δέν είναι κάν φιλοσοφία. Αυτή η πλάνη πρωτοεμφανίστηκε στόν Ακινάτη. Τήν γέννησε ο Πορφύριος καί τήν έθρεψε ο Αυγουστίνος.
Εν τω φωτι σου οψομεθα φως... αδερφοι. Αλλο φως δεν εχει. Καλημερα σε διαχειριστες και φιλους.
Φίλε καλημέρα. Μάς διαλύει η εκκοσμίκευση, η οποία δέν σημαίνει όμως τό γνωστό κοσμικό φρόνημα αλλά ότι ο καθένας μας γνωρίζει τί χρειάζεται καί τί δέν χρειάζεται γιά νά ζήσει. Χάθηκε κάθε μέτρο τό οποίο αντικαταστήσαμε μέ τά κριτήριά μας από τά οποία τελικώς εξαρτώμεθα. Χάθηκε τό επέκεινα τό οποίο καθόριζε τό μέτρο. Η κρίση η οποία μάς προσφέρει κριτήρια επιλογής στηρίζεται στόν Χώρο καί στόν Χρόνο. Αυτή η ανθρωπολογική διαφορά δέν κατανοείται πλέον. Καί δέν κατανοείται τό βασικότερο. Οτι γιά νά μπορεί ο άνθρωπος νά ζεί σύμφωνα μέ τά κριτήριά του, μέ τήν κρίση του, πρέπει νά βρίσκεται σέ κρίση, νά επιλέγει πάντοτε αυτό πού θά τόν δοκιμάσει. Οτι ο άνθρωπος γίνεται αυτοκαταστροφικός, επιλέγοντας πάντοτε τό χειρότερο.
Δημοσίευση σχολίου