Θάφτηκε στη δραστηριότητά του - π. Αλέξανδρος Σμέμαν

 

Θάφτηκε στη δραστηριότητά του

π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Τραγικές ειδήσεις για την ψυχική κατάρρευση του π. Ν. Τα συμπτώματα λοιπόν, που είχα παρατηρήσει τρεις εβδομάδες πριν, ήταν πραγματικά. Φοβούμαι πως ο λόγος είναι σαφής: "Θάφτηκε στη δραστηριότητά του". Αυτό ακριβώς είναι κάτι που δεν πρέπει να κάνουμε. Αδυνατούμε να δώσουμε προοπτική στα πράγματα, να αποσπαστούμε, να παραμερίσουμε την τύρβη και τις ασήμαντες λεπτομέρειες που βαραίνουν τη ζωή μας και που μπορούν να καταβροχθίσουν τις καρδιές μας. Ουσιαστική αιτία είναι η ίδια η υπεροψία που ζητά να με πείσει πως όλα εξαρτώνται από μένα. Τότε το "Εγώ" γεμίζει κάθε πραγματικότητα, και αρχίζει η πτώση. Το ουσιαστικό λάθος του σύγχρονου ανθρώπου είναι πως ταυτίζει τη ζωή με τον ακτιβισμό, με τη λογική σκέψη κ.λπ., από όπου προέρχεται πλέον η αδυναμία του να "ζήσει", δηλαδή να αισθανθεί, να εκτιμήσει, να ζήσει τη ζωή ως ένα διαρκές δώρο. Να περπατήσει στον σιδηροδρομικό σταθμό σ΄ ένα φως που θα θυμίζει άνοιξη, μέσα στη βροχή, να μπορεί να δει, να αισθανθεί, να συνειδητοποιήσει μια πρωινή ηλιαχτίδα στον τοίχο- όλα αυτά είναι η πραγματικότητα της ζωής.
Δεν είναι οι όροι ύπαρξης του ακτιβισμού ή της λογικής σκέψης, δεν αποτελούν απλώς έναν αδιάφορο φόντο, είναι ο λόγος για τον οποίο κάποιος ενεργεί και σκέπτεται. Μόνο σ΄ αυτήν την πραγματικότητα της ζωής αποκαλύπτεται ο Θεός και όχι στον ακτιβισμό και στον ορθολογισμό. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Τζούλιεν Γκριν έχει δίκιο όταν λέει: "όλα βρίσκονται αλλού" - "η μόνη αλήθεια βρίσκεται στο τρέμουλο των γυμνών κλαδιών στον ουρανό". Το ίδιο αληθεύει και για την επικοινωνία. Κανείς δεν επικοινωνεί με συζητήσεις και διαφωνίες. Όσο πιο βαθιά και χαρμόσυνη είναι η επικοινωνία, τόσο λιγότερο εξαρτάται από τις λέξεις. Αντίθετα, σχεδόν φοβόμαστε τα λόγια, επειδή μπορούν να καταστρέψουν την (επι)κοινωνία, να αποκόψουν την χαρά.

Το αισθάνθηκα αυτό πολύ έντονα την παραμονή εκείνης της Πρωτοχρονιάς στο Παρίσι, στη σοφίτα του Αντάμοβιτς. Πάντοτε άκουγα πως προτιμούσε να συζητά για μικρά, ασήμαντα γεγονότα. Αυτό είναι αλήθεια. Όχι όμως επειδή δεν υπήρχε τίποτα να συζητήσει, αλλά επειδή η επικοινωνία μας ήταν τόσο σαφής και περιστρεφόταν γύρω από το τί συνέβαινε τόσο ζωηρά μέσα μας. Από εδώ ξεκινά και η αντιπάθειά μου για οτιδήποτε το "βαθύ" και ειδικά για τις πνευματικές συζητήσεις. Μήπως ο Χριστός συζητούσε με τους δώδεκα μαθητές Του όταν περπατούσαν μαζί στους δρόμους της Γαλιλαίας; Μήπως έλυνε τα προβλήματα και τις δυσκολίες τους; Ο Χριστιανισμός είναι η συνέχεια αυτής της επικοινωνίας, η πραγματικότητά της, η χαρά και η πραγματοποίησή της. "Καλόν εστίν ημάς ώδε είναι".

Έξω, όμορφη μέρα, σχεδόν ανοιξιάτικη! Έχει λίγη ζέστη. Πέρασα όλη τη μέρα στο σπίτι, στο γαφείο μου. Ευτυχία.

Αναστάσιος: Θάφτηκε στη δραστηριότητά του - π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Από το “Ημερολόγιο” του Αλεξάνδρου Σμέμαν

«Τετάρτη, 10 Σεπτεμβρίου, 1980

Γενικά, νιώθω όλο και πιο αποξενωμένος, απομακρυσμένος απ’ όσα έχω να κάνω. Παίζω όλους μου τους ρόλους – Σεμινάριο, θεολογία, Εκκλησία, Ρώσοι εμιγκρέδες, αλλά κυριολεκτικά «ρόλους». Δεν ξέρω πώς ν’ αποτιμήσω αυτούς τους ρόλους, τί είναι. Ίσως απλή τεμπελιά, ίσως κάτι βαθύτερο. Για να είμαι τίμιος, δεν γνωρίζω. Το μόνο που ξέρω είναι πως αυτή η αποξένωση δεν με κάνει δυστυχισμένο. Ουσιαστικά είμαι αρκετά ευχαριστημένος με τη μοίρα μου και δεν θα ήθελα κάποια άλλη. Κατά κάποιο τρόπο, μου αρέσει ο καθένας απ’ αυτούς τους ρόλους, ο καθένας απ’ αυτούς τους κόσμους, και μάλλον θα έπληττα αν τους στερούμουν. Αλλά δεν μπορώ να ταυτιστώ μαζί τους. Σκέφτομαι χονδρικά ως εξής: έχω μια εσωτερική ζωή, αλλά η πνευματική μου κρατιέται χαμηλά. Ναι, έχω πίστη, αλλά με ολοκληρωτική απουσία ενός προσωπικού μαξιμαλισμού, τον όποιο τόσο προφανώς απαιτεί το Ευαγγέλιο.

Απ’ την άλλη πλευρά όλα όσα διαβάζω για την πνευματική ζωή, όλα όσα βλέπω στους ανθρώπους που τη ζουν, κάπως με ερεθίζουν. Τί συμβαίνει; Είναι αυτοάμυνα, είναι φθόνος γι’ αυτούς που τη ζουν, και γι’ αυτό μια επιθυμία να τη δυσφημίσω; Κατόπιν, τυχαία, διάβασα ένα απόσπασμα από τον άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο για την ανάγκη να μισήσεις το σώμα σου, και αμέσως ένιωσα πως όχι μόνο ό,τι χειρότερο υπάρχει μέσα μου, αλλά και κάτι άλλο είναι που δεν συμφωνεί μ’ αυτό, που δεν το δέχεται.

Απλά ερωτήματα για μια απλή επίγεια ανθρώπινη ευτυχία: για τη χαρά που ξεπερνά τον φόβο του θανάτου• για τη ζωή στην οποία μας έχει καλέσει ο Θεός. για το γιατί και το πώς λάμπει ο ήλιος• για το ποιοι είναι οι ορίζοντες της Λαμπέλ, οι απαλοί λόφοι της που σκεπάζονται από δένδρα, ο απέραντος ουρανός της και οι λαμπρές ακτίνες του ήλιου. Απλά ερωτήματα!»

Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΟΥΤΟΥ. ΠΩΣ ΝΑ ΤΗΝ ΔΕΧΤΕΙΣ;