π. Νικόλαος Λουδοβίκος: Η ζωή δεν είμαι εγώ
Απομαγνητοφώνηση
H ομιλία από την σύναξη των πατέρων στην Σιμωνόπετρα τον Σεπτέμβριο του 2025 επικεντρώνεται σε μια θεολογική συζήτηση μέσα από το πρίσμα του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητή, τονίζοντας τη διαφορά μεταξύ της δυτικής φιλοσοφικής σκέψης και της ανατολικής πατερικής παράδοσης. Ο π. Νικόλαος υποστηρίζει ότι η αληθινή ζωή είναι ο Θεός και όχι η ψυχοβιολογική ή λογική ύπαρξη του ανθρώπου, επισημαίνοντας ότι ο πνευματικός θάνατος είναι ο χωρισμός από τον Θεό, με κεντρί την αμαρτία και τη φιλαυτία. Η φιλαυτία ορίζεται ως η ειδωλοποιητική λατρεία του εαυτού και η άρνηση συμμετοχής στον Θεό, ενώ η ασκητική προσπάθεια στοχεύει στη μετατροπή αυτής της ναρκισσευόμενης φιλαυτίας σε θυσιαστική αγάπη προς τον Χριστό.
…όλο το καλοκαίρι η Ελλάδα καίγεται.[ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΟΥ ΑΡΝΟΥΜΑΣΤΕ. ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ] Και ξέρετε αυτό έχει φιλοσοφική βάση. Δηλαδή η αίσθηση ότι κατέχω το Είναι. Όχι κατέχομαι, όχι μου εκχωρείται το Είναι, όχι μετέχω, αλλά κατέχω το Είναι. Το όνειρο της δυτικής φιλοσοφίας υπήρξε ακριβώς αυτό, η κατοχή του Είναι, και του Θεού, κατοχή. Με την έννοια του ότι είμαι στον νου εγώ, μπορώ να περιέχω το παν. Ο Θεός ο ίδιος αναμένει την στιγμή να γίνει περιεχόμενο του νου μου, για να αποκτήσει και αυτός αυτοσυνειδησία. Είναι να απορεί κανείς, όταν αισθάνεται κανείς ότι στην κυριολεξία ότι όλα τα πράγματα συμβαίνουν εδώ. και όμως αυτό είναι ο σημερινός άνθρωπος. Είναι παρα πολύ δύσκολο να πείσουμε τους σημερινούς ανθρώπους, τον ελληνοδυτικό άνθρωπο, ότι η αλήθεια (κάποιος ζητά διευκρίνηση), Χριστιανό ή ελληνοδυτικό άνθρωπο, έτσι τον αποκαλώ πια, …απομένει ουσιαστικά μια οδός, εμείς στην Ανατολή, θεωρούμε ότι η αλήθεια διεξάγεται εδώ, ότι εγώ θα το βρω, την αλήθεια ότι είμαι κάτοχος της αλήθειας, ετσι δεν είναι; Με την έννοια της επιστήμης, ακατάσχετη. Την έχει στο χέρι της. Δεν μπορεί να μου ξεφύγει, όπως κρατάω το ποτήρι τούτο. Αλλά είμαστε κτισμένοι πάνω σε αυτή την φόρμουλα. Και γι’ αυτό τον λόγο, για τη Δύση ήταν συγκλονιστικό, ότι ο Freud βρήκε το ασυνείδητο. Δηλαδή έχεις ένα χώρο μέσα σου, που είναι χώρος συγκρούσεων. Δεν μπορείς να βάλεις χέρι εύκολα, και σε ταλαιπωρεί αυτό, και το σύμπτωμα, σε κάνει αυτό, σε τρελαίνει. Αυτό για τη Δύση ήταν συγκλονιστικό, ενώ για την πατερική, ασκητική παράδοση, είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα. Είναι η συνέπεια της κτιστότητας, το ότι είμαστε κτιστοί, έχουμε…μέσα μας…δεν ξεχωρίζει για 20 δευτερόλεπτα καμιά λέξη…3:37 μια κατάσταση μέσα μας, μας αρρωσταίνει. Στη φιλοσοφία ας πούμε, από τον Πλάτωνα μέχρι τον Heidegger, συγγνώμη τώρα που μιλάω έτσι, αυτά είναι το ξεκίνημα μου, υπάρχει η τάση μιας ανόδου, μιας κίνησης προς τα έξω με τη φαντασία, όπως είπε ο Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ζητάς το ένα, αυτό είναι φαντασία, πρόσεξε. Και λέει αυτή τη μεγαλοφυή φράση, όπως και ο Μάξιμος, δεν είναι μόνο άγιος, είναι και μεγαλοφυής, είναι σημαντικό και τα δυο. Και λέει αυτή την φοβερή κουβέντα, αυτή η άνοδος προς το έν, είναι φαντασία καθαρή. Η πραγματική άνοδος είναι μετά παντός είδους κτίσεως. Ίνα το κατ’ εικόνα επηκριβωμένο ει, γιατί το κατ’ εικόνα δεν είναι μόνο στο σώμα, αλλά και στον κόσμο, παντού. Για τον λόγο αυτό η άνοδος στο Θεό πρέπει να είναι ολόκληρη, να είσαι ολόκληρος, ψυχή, σώμα[ΤΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΝΟΥΣ ΧΙΤΩΝΕΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ Ή ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΚΑΡΟΥΜΕ ΚΑΠΟΥ;].[Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΑΝΕΒΗ ΜΕΧΡΙ ΤΡΙΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ. ΜΕ ΣΩΜΑ Ή ΧΩΡΙΣ ΣΩΜΑ ΔΕΝ ΗΞΕΡΕ.] Δεν μπορεί να τινάζεσαι; Εσύ ως κάτοχος του Θεού, και να λές, παπ, τόχω τώρα. Αυτό το κάνει η μεταφυσική, η φιλοσοφική, γι’ αυτό και οι φιλόσοφοι έχουν τόσες φιλοσοφίες, όσοι είναι και αυτοί. Και όσο πιο ισχυρός διανοητικά είναι ένας φιλόσοφος, τόσο πιο επικίνδυνος είναι, όσον αφορά τη φαντασίωση του Θεού. Είναι ο πιο πειστικός. Αν διαβάσετε Hegel. Αν δεν είχα την παιδεία τη θεολογική, όταν το διάβασα βέβαια δεν την είχα. Είναι τόσο δελεαστικό, ότι έχεις την αλήθεια εσύ…και πόσο πολύ είμαστε αναμεμειγμένοι με αυτό. Να κατάσχει το θεό..και ο Θεός να το αρνείται αυτό. Και εκεί που λες ότι τον έχω, έρχεται μια θεοεγκατάλειψη, ετσι δεν είναι;
Και γενικά δεν μπορούμε να καταλάβουμε αυτό που θα σας πω τώρα. Ότι η ζωή είναι ο Θεός, και όχι εμείς. Φαίνεται απλό, αλλά δεν είναι απλό καθόλου. Κοιτάξτε τι λέει ο άγιος Μάξιμος. Εγώ τον διαβάζω 40 χρόνια και ακόμα δεν τον έχω. Θεωρούμαι παγκοσμίως, διεθνώς ειδικός στον Μάξιμο…και είμαι μαθητής του ακόμα. Είχε μεγάλο μέγεθος υπαρξιακό. Είχε περπατήσει πραγματικά, δεν καθόταν να σκέφτεται απλώς. Λοιπόν, διαβάζω λίγο από τη δευτέρα εκατοντάδα, 91: (Εκείνοι που στη ζωή αυτή γυμνάζονται από τη θεία Πρόνοια στην ευσέβεια, δοκιμάζονται με τους εξής πειρασμούς: ή με τη δωρεά αγαθών, όπως είναι η υγεία, η ομορφιά, η ευτεκνία, τα χρήματα, η δόξα και τα όμοια. ή με το χτύπημα από λυπηρά, όπως η στέρηση τέκνων και χρημάτων και δόξας. ή με όσα προκαλούν πόνο στο σώμα, π.χ. ασθένεια, βάσανα και τα λοιπά. Και προς τους πρώτους ο Κύριος λέει: «Όποιος δεν απαρνείται όλα τα υπάρχοντά του, δεν μπορεί να είναι μαθητής μου»(64). Προς τους δεύτερους και τους τρίτους: «Με την υπομονή σας θα κερδίσετε τις ψυχές σας»(65).)
η κατά τον βιο…εις ευσέβειαν εκγυμναζόμενοι, κοιτάξτε το λέει ειρωνικά λιγάκι. Ποιο βιο, τον βίο του πιστού, αυτοί που από τη θεία πρόνοια γυμνάζονται στην ευσέβεια σε αυτό τον βιο, ..έχουν τρεις πειρασμούς. Ακούστε ποιοι είναι οι πειρασμοί. Αν δεν το έχετε διαβάσει, δε θα φαντάζεστε τι λέει. Πρώτος, η δια της αγαθών δόσεως…Εξηγεί ο Λ.: δόξα, χαρά, ευτυχία, κατοχή του θεού, γνώση. Ευτεκνία, για όσους έχουν παιδιά. Πειρασμός. Το πρώτο δεν το έχουμε για πειρασμό, αλλά για ευλογία. Πειρασμός όμως. Σου δίνει δόξες, τιμές…, και σου λέει, σ’ αρέσουν αυτά; Τι ωραία που είναι. Και σου λέει, δεν είσαι μαθητής μου. Είναι οι πιο δύσκολοι πειρασμοί, είναι αυτοί που μας κάνουν φίλαυτους. Και η φιλαυτία είναι η μεγάλη αρρωστια του ανθρώπου. Επειδή είναι πνευματικό ον έχει αυτοθαυμασμό. Είναι υπέροχο πλάσμα, είναι εικόνα Θεού, γι’ αυτό αυτοθαυμάζεται δίκαια. Και είναι μεγάλος ο πειρασμός αυτός. Και σου λέει μετά να κάνεις αποταγή. Που να την κάνεις, αντε καν την. Εγω που ζω στα περιβάλλοντα τα ακαδημαϊκά για παράδειγμα, εκεί να δείτε, όλοι έχουν έπαρση. Ε, ε. γιατί ο καθένας έχει κατορθώματα, μερικοί είναι διάσημοι σε όλο τον κόσμο. Τους ξέρουν οι πάντες, έχουν επίδραση, επιρροή, τα impact. .[Εγώ τον διαβάζω 40 χρόνια και ακόμα δεν τον έχω. Θεωρούμαι παγκοσμίως, διεθνώς ειδικός στον Μάξιμο…και είμαι μαθητής του ακόμα.] Πα, τι πως μου μιλάς εμένα; Και λέει ο Θεός, αυτός δεν με ξέρει εμένα, τον εαυτό του ξέρει. (10:16)
https://www.youtube.com/watch?v=mTV_6V7GvPc&list=PLCjT9ILXi93w-AW5LYulHmkpZFlEgCbnI&index=1
…όλο το καλοκαίρι η Ελλάδα καίγεται.[ΚΑΙΓΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΟΥ ΑΡΝΟΥΜΑΣΤΕ. ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ] Και ξέρετε αυτό έχει φιλοσοφική βάση. Δηλαδή η αίσθηση ότι κατέχω το Είναι. Όχι κατέχομαι, όχι μου εκχωρείται το Είναι, όχι μετέχω, αλλά κατέχω το Είναι. Το όνειρο της δυτικής φιλοσοφίας υπήρξε ακριβώς αυτό, η κατοχή του Είναι, και του Θεού, κατοχή. Με την έννοια του ότι είμαι στον νου εγώ, μπορώ να περιέχω το παν. Ο Θεός ο ίδιος αναμένει την στιγμή να γίνει περιεχόμενο του νου μου, για να αποκτήσει και αυτός αυτοσυνειδησία. Είναι να απορεί κανείς, όταν αισθάνεται κανείς ότι στην κυριολεξία ότι όλα τα πράγματα συμβαίνουν εδώ. και όμως αυτό είναι ο σημερινός άνθρωπος. Είναι παρα πολύ δύσκολο να πείσουμε τους σημερινούς ανθρώπους, τον ελληνοδυτικό άνθρωπο, ότι η αλήθεια (κάποιος ζητά διευκρίνηση), Χριστιανό ή ελληνοδυτικό άνθρωπο, έτσι τον αποκαλώ πια, …απομένει ουσιαστικά μια οδός, εμείς στην Ανατολή, θεωρούμε ότι η αλήθεια διεξάγεται εδώ, ότι εγώ θα το βρω, την αλήθεια ότι είμαι κάτοχος της αλήθειας, ετσι δεν είναι; Με την έννοια της επιστήμης, ακατάσχετη. Την έχει στο χέρι της. Δεν μπορεί να μου ξεφύγει, όπως κρατάω το ποτήρι τούτο. Αλλά είμαστε κτισμένοι πάνω σε αυτή την φόρμουλα. Και γι’ αυτό τον λόγο, για τη Δύση ήταν συγκλονιστικό, ότι ο Freud βρήκε το ασυνείδητο. Δηλαδή έχεις ένα χώρο μέσα σου, που είναι χώρος συγκρούσεων. Δεν μπορείς να βάλεις χέρι εύκολα, και σε ταλαιπωρεί αυτό, και το σύμπτωμα, σε κάνει αυτό, σε τρελαίνει. Αυτό για τη Δύση ήταν συγκλονιστικό, ενώ για την πατερική, ασκητική παράδοση, είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα. Είναι η συνέπεια της κτιστότητας, το ότι είμαστε κτιστοί, έχουμε…μέσα μας…δεν ξεχωρίζει για 20 δευτερόλεπτα καμιά λέξη…3:37 μια κατάσταση μέσα μας, μας αρρωσταίνει. Στη φιλοσοφία ας πούμε, από τον Πλάτωνα μέχρι τον Heidegger, συγγνώμη τώρα που μιλάω έτσι, αυτά είναι το ξεκίνημα μου, υπάρχει η τάση μιας ανόδου, μιας κίνησης προς τα έξω με τη φαντασία, όπως είπε ο Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ζητάς το ένα, αυτό είναι φαντασία, πρόσεξε. Και λέει αυτή τη μεγαλοφυή φράση, όπως και ο Μάξιμος, δεν είναι μόνο άγιος, είναι και μεγαλοφυής, είναι σημαντικό και τα δυο. Και λέει αυτή την φοβερή κουβέντα, αυτή η άνοδος προς το έν, είναι φαντασία καθαρή. Η πραγματική άνοδος είναι μετά παντός είδους κτίσεως. Ίνα το κατ’ εικόνα επηκριβωμένο ει, γιατί το κατ’ εικόνα δεν είναι μόνο στο σώμα, αλλά και στον κόσμο, παντού. Για τον λόγο αυτό η άνοδος στο Θεό πρέπει να είναι ολόκληρη, να είσαι ολόκληρος, ψυχή, σώμα[ΤΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΝΟΥΣ ΧΙΤΩΝΕΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ Ή ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΚΑΡΟΥΜΕ ΚΑΠΟΥ;].[Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΑΝΕΒΗ ΜΕΧΡΙ ΤΡΙΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ. ΜΕ ΣΩΜΑ Ή ΧΩΡΙΣ ΣΩΜΑ ΔΕΝ ΗΞΕΡΕ.] Δεν μπορεί να τινάζεσαι; Εσύ ως κάτοχος του Θεού, και να λές, παπ, τόχω τώρα. Αυτό το κάνει η μεταφυσική, η φιλοσοφική, γι’ αυτό και οι φιλόσοφοι έχουν τόσες φιλοσοφίες, όσοι είναι και αυτοί. Και όσο πιο ισχυρός διανοητικά είναι ένας φιλόσοφος, τόσο πιο επικίνδυνος είναι, όσον αφορά τη φαντασίωση του Θεού. Είναι ο πιο πειστικός. Αν διαβάσετε Hegel. Αν δεν είχα την παιδεία τη θεολογική, όταν το διάβασα βέβαια δεν την είχα. Είναι τόσο δελεαστικό, ότι έχεις την αλήθεια εσύ…και πόσο πολύ είμαστε αναμεμειγμένοι με αυτό. Να κατάσχει το θεό..και ο Θεός να το αρνείται αυτό. Και εκεί που λες ότι τον έχω, έρχεται μια θεοεγκατάλειψη, ετσι δεν είναι;
Και γενικά δεν μπορούμε να καταλάβουμε αυτό που θα σας πω τώρα. Ότι η ζωή είναι ο Θεός, και όχι εμείς. Φαίνεται απλό, αλλά δεν είναι απλό καθόλου. Κοιτάξτε τι λέει ο άγιος Μάξιμος. Εγώ τον διαβάζω 40 χρόνια και ακόμα δεν τον έχω. Θεωρούμαι παγκοσμίως, διεθνώς ειδικός στον Μάξιμο…και είμαι μαθητής του ακόμα. Είχε μεγάλο μέγεθος υπαρξιακό. Είχε περπατήσει πραγματικά, δεν καθόταν να σκέφτεται απλώς. Λοιπόν, διαβάζω λίγο από τη δευτέρα εκατοντάδα, 91: (Εκείνοι που στη ζωή αυτή γυμνάζονται από τη θεία Πρόνοια στην ευσέβεια, δοκιμάζονται με τους εξής πειρασμούς: ή με τη δωρεά αγαθών, όπως είναι η υγεία, η ομορφιά, η ευτεκνία, τα χρήματα, η δόξα και τα όμοια. ή με το χτύπημα από λυπηρά, όπως η στέρηση τέκνων και χρημάτων και δόξας. ή με όσα προκαλούν πόνο στο σώμα, π.χ. ασθένεια, βάσανα και τα λοιπά. Και προς τους πρώτους ο Κύριος λέει: «Όποιος δεν απαρνείται όλα τα υπάρχοντά του, δεν μπορεί να είναι μαθητής μου»(64). Προς τους δεύτερους και τους τρίτους: «Με την υπομονή σας θα κερδίσετε τις ψυχές σας»(65).)
η κατά τον βιο…εις ευσέβειαν εκγυμναζόμενοι, κοιτάξτε το λέει ειρωνικά λιγάκι. Ποιο βιο, τον βίο του πιστού, αυτοί που από τη θεία πρόνοια γυμνάζονται στην ευσέβεια σε αυτό τον βιο, ..έχουν τρεις πειρασμούς. Ακούστε ποιοι είναι οι πειρασμοί. Αν δεν το έχετε διαβάσει, δε θα φαντάζεστε τι λέει. Πρώτος, η δια της αγαθών δόσεως…Εξηγεί ο Λ.: δόξα, χαρά, ευτυχία, κατοχή του θεού, γνώση. Ευτεκνία, για όσους έχουν παιδιά. Πειρασμός. Το πρώτο δεν το έχουμε για πειρασμό, αλλά για ευλογία. Πειρασμός όμως. Σου δίνει δόξες, τιμές…, και σου λέει, σ’ αρέσουν αυτά; Τι ωραία που είναι. Και σου λέει, δεν είσαι μαθητής μου. Είναι οι πιο δύσκολοι πειρασμοί, είναι αυτοί που μας κάνουν φίλαυτους. Και η φιλαυτία είναι η μεγάλη αρρωστια του ανθρώπου. Επειδή είναι πνευματικό ον έχει αυτοθαυμασμό. Είναι υπέροχο πλάσμα, είναι εικόνα Θεού, γι’ αυτό αυτοθαυμάζεται δίκαια. Και είναι μεγάλος ο πειρασμός αυτός. Και σου λέει μετά να κάνεις αποταγή. Που να την κάνεις, αντε καν την. Εγω που ζω στα περιβάλλοντα τα ακαδημαϊκά για παράδειγμα, εκεί να δείτε, όλοι έχουν έπαρση. Ε, ε. γιατί ο καθένας έχει κατορθώματα, μερικοί είναι διάσημοι σε όλο τον κόσμο. Τους ξέρουν οι πάντες, έχουν επίδραση, επιρροή, τα impact. .[Εγώ τον διαβάζω 40 χρόνια και ακόμα δεν τον έχω. Θεωρούμαι παγκοσμίως, διεθνώς ειδικός στον Μάξιμο…και είμαι μαθητής του ακόμα.] Πα, τι πως μου μιλάς εμένα; Και λέει ο Θεός, αυτός δεν με ξέρει εμένα, τον εαυτό του ξέρει. (10:16)
Συνεχίζεται
" Στα αβυσσαλέα βάθη του εαυτού μας, εκεί από όπου πηγάζει και το ίδιο το εγώ, υπάρχει στην πραγματικότητα ο βαθύς εαυτός, η «καρδιά» (βασικότατος φιλοκαλικός όρος), που σημαίνει τον εσώτατο άνθρωπο, εκεί οπού κλίνει τελικά η όλη ηθική υπόσταση του ανθρώπου, η αναφορά του στον Θεό ή το κλείσιμο στον εαυτό, η παράδοσή του στον άλλο ή η φιλαυτία. Και το σπουδαιότερο εδώ είναι το εξής περίεργο, άκρως ενδιαφέρον «ψυχαναλυτικό» φαινόμενο, που κανείς μέχρι τώρα, από όσα γνωρίζω, δεν μελέτησε εμπεριστατωμένα: το ότι δηλαδή η αμαρτία εξελίσσεται σε ολόκληρο εαυτό («παλαιός άνθρωπος»)".
ΟΙ ΔΥΟ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ, ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΚΛΗΘΗΚΕ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΙ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ Ή ΤΗΝ ΚΑΚΙΑ. ΤΟΝ ΑΝΗΦΟΡΙΚΟ Ή ΤΟΝ ΚΑΤΗΦΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΗΔΟΝΗΣ..
ΑΠΟ ΕΔΩ ΑΡΧΙΖΕΙ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΠΑΡΜΕΝΙΔΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ, ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΝΗΦΟΡΙΚΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΝΑ ΦΤΑΣΕΙ ΣΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΗΣ ΘΕΑΣ.
ΤΟ ΠΕΡΙΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ Ο ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΑΙΝΤΕΓΚΕΡ.
"διότι ενέβαλε την γνώσι του πρακτέου μέσα στην φύσι μας, ως φιλάγαθος και φιλάνθρωπος που είναι.
Αλλά όταν εισήλθε μέσα μας και επληθύνθη η αμαρτία, την μεν προς τον εαυτόν μας αγάπη δεν την έσβεσε, αφού σε τίποτε δεν της εναντιώνεται, ενώ την προς αλλήλους αγάπην, ως κορυφήν των αρετών την κατέψυξε, την ηλλοίωσε και την αχρήστευσεν"
ΕΔΩ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΒΑΘΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΤΟ ΕΓΩ; Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΑΣ; Η ΠΑΓΩΜΕΝΗ, ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ ΑΓΑΠΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ. Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΤΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΩΣΦΟΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ. ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΛΟΙΠΟΝ, ΑΙΧΜΑΛΩΤΟ ΤΗΣ ΦΙΛΑΥΤΙΑΣ, ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.
"Θέλεις να αγαπάσαι από όλους, να αξιώνεσαι συγγνώμης και θεωρείς βαρύ και ανυπόφορον το να κατακρίνεσαι και μάλιστα ενώ έπταισες και λίγο; Αγάπα τότε και συ τους πάντες, να είσαι συγχωρητικός, άπεχε από την κατάκρισι, βλέποντας κάθε άνθρωπον σαν τον εαυτόν σου και έτσι να αποφασίζης και να ενεργής, με αυτήν την διάθεσι. «Τούτο γαρ έστι το θέλημα του Θεού» λέγει ο κορυφαίος των Αποστόλων Πέτρος, «αγαθοποιούντας φιμούν (να φιμώνουμε) την των αφρόνων ανθρώπων αγνωσίαν», εκείνων δηλαδή που μας εχθρεύονται ματαίως και δεν θέλουν να δώσουν σε άλλους εκείνα που επιθυμούν αυτοί να λαμβάνουν από άλλους.
Πράγματι πως δεν είναι άφρων όποιος, ενώ ανήκουμε όλοι στην ιδία φύσιν αυτός δεν αντιμετωπίζει το θέμα με τον ίδιον τρόπον, ούτε αποδίδει την ιδίαν κρίσι, μολονότι ενυπάρχουν σ΄ εμάς φυσικώς και η κρίσις αυτή και η θέλησις; Διότι στο να θέλωμε να αγαπώμεθα και να ευεργετούμεθα από όλους, όπως και από τον εαυτόν μας, είμεθα όλοι αυτοκίνητοι. Επομένως και το να θέλωμε να αγαθοποιούμε και να έχωμε καλήν διάθεσι προς όλους, όπως και προς τους εαυτούς μας, είναι έμφυτο σ΄ εμάς, επειδή όλοι έχουμε γίνει κατ΄ εικόνα του αγαθού.
Πράγματι πως δεν είναι άφρων όποιος, ενώ ανήκουμε όλοι στην ιδία φύσιν αυτός δεν αντιμετωπίζει το θέμα με τον ίδιον τρόπον, ούτε αποδίδει την ιδίαν κρίσι, μολονότι ενυπάρχουν σ΄ εμάς φυσικώς και η κρίσις αυτή και η θέλησις; Διότι στο να θέλωμε να αγαπώμεθα και να ευεργετούμεθα από όλους, όπως και από τον εαυτόν μας, είμεθα όλοι αυτοκίνητοι. Επομένως και το να θέλωμε να αγαθοποιούμε και να έχωμε καλήν διάθεσι προς όλους, όπως και προς τους εαυτούς μας, είναι έμφυτο σ΄ εμάς, επειδή όλοι έχουμε γίνει κατ΄ εικόνα του αγαθού.
Αλλά όταν εισήλθε μέσα μας και επληθύνθη η αμαρτία, την μεν προς τον εαυτόν μας αγάπη δεν την έσβεσε, αφού σε τίποτε δεν της εναντιώνεται, ενώ την προς αλλήλους αγάπην, ως κορυφήν των αρετών την κατέψυξε, την ηλλοίωσε και την αχρήστευσεν. Όθεν αυτός που ανακαινίζει την φύσι μας και την ανακαλεί προς την χάριν της εικόνος της, δίδοντας τους ιδικούς του νόμους κατά το προφητικόν, στις καρδίες μας, λέγει «καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως» και «ει αγαπάτε τους αγαπώντας υμάς, ποία υμίν χάρις εστί; και γαρ οι αμαρτωλοί τούτο ποιούσι· και εάν δανείζητε παρ΄ ων ελπίζετε απολαβείν, ποία υμίν χάρις εστί; Και γαρ αμαρτωλοί αμαρτωλοίς δανείζουσιν, ίνα απολάβωσι τα ίσα»."
Σε πιο πρόσφατους χρόνους, ο Aldous Huxley επέλεξε, για ένα δοκίμιό του που δημοσιεύτηκε το 1945, τον τίτλο The Perennial Philosophy. Η βασική θέση αυτού του δοκιμίου συνεχίζει τη γραμμή του Leibniz και είναι ότι σε κάθε, λίγο ή πολύ αναπτυγμένη, μορφή θρησκείας υπάρχουν ρεύματα καθαρά μυστικιστικής σκέψης που αναγνωρίζουν – προσοχή στον όρο που χρησιμοποιείται εδώ! – μία και την αυτή “Θεία Πραγματικότητα ομοούσια με τον κόσμο”.
Καθώς βρίσκεται σε αναζήτηση του θείου που είναι consustanziale (ομοούσιο) με τον κόσμο, η philosophia perennis ορίζεται από τον Huxley ως μια ψυχολογική προσέγγιση που ανακαλύπτει την ταυτότητα ανάμεσα στην ψυχή και στη Θεία Πραγματικότητα.
Καθώς βρίσκεται σε αναζήτηση του θείου που είναι consustanziale (ομοούσιο) με τον κόσμο, η philosophia perennis ορίζεται από τον Huxley ως μια ψυχολογική προσέγγιση που ανακαλύπτει την ταυτότητα ανάμεσα στην ψυχή και στη Θεία Πραγματικότητα.
από Francesco Lamendola
Με άλλα λόγια, το έργο που ο άγιος Θωμάς έθεσε να φέρει εις πέρας δεν ήταν ασφαλώς, όπως μερικοί εξακολουθούν να πιστεύουν χυδαία, να «εκχριστιανίσει» τον Αριστοτέλη, αλλά να αναζητήσει στον Αριστοτέλη εκείνες τις πτυχές της philosophia perennis, εκείνες τις αιώνιες μεταφυσικές και θεολογικές αλήθειες, και πάνω απ' όλα εκείνη την υγιή και σωστή άσκηση της σκέψης, που επιτρέπουν στη φυσική λογική να τείνει μέχρι τέλους ανάλογη με αυτήν, Δηλαδή, η ενατένιση της αλήθειας. Δηλαδή, να φθάσουμε στην αλήθεια της Ύπαρξης, στον Θεό, ακολουθώντας τον πιο ταπεινό, μακρύ, ανώμαλο δρόμο της φυσικής λογικής, όχι σε ανταγωνισμό ή εναλλακτικό, αλλά σε αρμονία με τον άλλο, τον άμεσο γιατί είναι υπερφυσικός, τον οποίο ο Θεός χαρίζει στους ανθρώπους δια της χάριτος, για να τους οδηγήσει στον εαυτό Του, ως την τελική Αιτία της ύπαρξής τους και τού Είναι τους.
Οι δύο θελήσεις του Κυρίου διέφεραν μεταξύ τους όχι στη γνώμη αλλά στη δυνατότητα της φύσεώς τους!
Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού
2. Περί Βουλήσεως
Αλλά η προαίρεση δεν είναι ούτε βούληση. Γιατί βούληση είναι φανταστική όρεξη εκείνων που εξαρτώνται και δεν εξαρτώνται από εμάς· δηλαδή διαμορφώνεται μόνο με τη διάνοια. Ενώ η όρεξη φαντάζεται μόνο τη διανοητική δύναμη, χωρίς διασκεπτικό λόγο όσων εξαρτώνται από εμάς, ή αλλιώς είναι κάποια φυσική θέληση. Η προαίρεση όμως είναι όρεξη διασκεπτική εκείνων που είναι στην εξουσία μας να πράττομε.
Αλλά η προαίρεση δεν είναι ούτε βούληση. Γιατί βούληση είναι φανταστική όρεξη εκείνων που εξαρτώνται και δεν εξαρτώνται από εμάς· δηλαδή διαμορφώνεται μόνο με τη διάνοια. Ενώ η όρεξη φαντάζεται μόνο τη διανοητική δύναμη, χωρίς διασκεπτικό λόγο όσων εξαρτώνται από εμάς, ή αλλιώς είναι κάποια φυσική θέληση. Η προαίρεση όμως είναι όρεξη διασκεπτική εκείνων που είναι στην εξουσία μας να πράττομε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου