Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΘΕΟΣ ως ο Θεός μέσα στην αλήθεια του Είναι (Seyn) ως συμβάν (Ereignis) β

 Συνέχεια από: Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου 2023

Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΘΕΟΣ ως ο Θεός μέσα στήν αλήθεια τού Είναι (Seyn) ως συμβάν (Ereignis) 

Του Friedrich-Wilhelm von Herrmann

Στην αρχή τής ενότητας 254, με τον τίτλο «Η άρνηση» (σελ. 405) λέει: «Εισερχόμαστε στον χρόνο-χώρο τής απόφασης περί τής φυγής και τού ερχομού τών θεών», περί της από-φάνισης ή εμ-φάνισης των θεών, του μέχρι τώρα θεού και του τελευταίου θεού. Πρόκειται για μια απόφαση βασισμένη στην ιστορία τού Είναι, το εάν ο μέχρι τώρα Θεός θα δραπετεύσει από το Είναι ως ολότητα, ή ίσως πλησιάσει και έρθει με τρόπο, το εάν ο τελευταίος Θεός θα εμφανιστεί καθόλου, αλλά φύγει ή εάν θα πλησιάσει και θα έρθει. «Θα γίνει είτε το ένα είτε το άλλο», η φυγή ή η άφιξη του Θεού, «μελλοντικό συμβάν (Geschehnis)», και τότε πρέπει είτε η φυγή είτε η άφιξη του Θεού να «καθορίσει την οικοδομητική προσδοκία». Η «οικοδομητική προσδοκία» ανήκει στην «τοποθέτηση θεμελίων (Er-gründung)» τού φέροντος θεμελίου τής αληθείας. Η οικοδομητική τοποθέτηση θεμελίων θα «καθοριστεί» είτε από την φυγή είτε από την άφιξη του Θεού, δηλαδή, η φυγή-Θεού ή η άφιξη-Θεού καθορίζει το πώς τής οικοδομητικής τοποθέτησης θεμελίων. Ή μήπως-αυτό το ερώτημα τίθεται-«είναι η απόφαση το άνοιγμα ενός εντελώς άλλου χρόνο-χώρου…για την πρώτη θεμελιωτική αλήθεια τού Είναι (Seyn)», για το συμβάν (Ereignis) δηλαδή;

Τίθενται περαιτέρω ερωτήματα: «Τι γίνεται, αν εκείνο το εύρος τών αποφάσεων μέσα στην ολότητα», το εύρος αποφάσεων περί φυγής ή άφιξης των Θεών, «ήταν το ίδιο το τέλος;», το τέλος της έναρξης στην περιοχή τής ιστορίας τού Είναι; «Και τι γίνεται αν το Είναι (Seyn) θα έπρεπε να γίνει αντιληπτό για πρώτη φορά μέσα στην αλήθεια του», και μάλιστα ως το συμβάν (Ereignung), ως εκείνο που συμβαίνει, και το οποίο ονομάζουμε άρνηση (Verweigerung);» Θέλει να πει: περί τής φυγής ή τής άφιξης των Θεών ή του Θεού, μπορεί να ληφθεί η απόφαση, μόνο εάν το Είναι (Seyn) μέσα στην αλήθεια του «για πρώτη φορά» γίνει αντιληπτό «ως συμβάν (Ereignung-έχει την ίδια σημασία με το Ereignis)», ως το συμβαίνειν (Sich-er-eignen) τής άρνησης (Verweigerung)». Τι είναι όμως αυτή η «άρνηση»; Είναι «κάτι πηγαίο/αρχέγονο», και ως τέτοιο, είναι «η διαβεβαίωση (Gewährung) τού Είναι μέσα στην άρνηση», μιλούμε δηλαδή για την άρνηση της πληρότητας της διαβεβαίωσης, η οποία προηγείται της διαβεβαίωσης του Είναι, της αλήθειας δηλαδή του Είναι ως συμβάντος (Ereignis). Το οντολογικό φαινόμενο (Seinsphänomen) τής άρνησης είναι η οντολογική δυνατότητα τής διαβεβαίωσης της αλήθειας του Είναι ως τής περιοχής εκείνης στην οποία λαμβάνεται η απόφαση για τη φυγή η την άφιξη του Θεού. Για τον λόγο αυτό, η άρνηση είναι «η ύψιστη ευγένεια του δώρου», και ως τέτοια, «το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της απόκρυψης» ως καταγωγής τής διαβεβαίωσης και δώρου τής αλήθειας τού Είναι ως συμβαίνοντος συμβάντος (er-eignendes Ereignis, σελ. 406). Ο «αποκαλυπτικός χαρακτήρας» (Offenbarkeit) της απόκρυψης καθ’ εαυτής «είναι η πρωταρχική ουσία τής αλήθειας τού Είναι», εφόσον η απόκρυψη είναι η καταγωγή τής απόκρυψης της αλήθειας του Είναι. Η δια τής άρνησης διαβεβαιωμένη αλήθεια (μη απόκρυψη) τού Είναι (Seyn) ονομάζεται «το σιωπηλό πέρασμα του τελευταίου Θεού (σελ. 406)». Είναι η σιωπή για το «πέρασμα» (Vorbeigang), για την παροδική εμφάνιση και εξαφάνιση του τελευταίου Θεού ως του Θεού της αλήθειας του Είναι (Seyn). Το «πέρασμα» είναι η θεμελιώδης έννοια τού Heidegger για να χαρακτηρίσει την εκάστοτε εμφάνιση-εξ-αφάνιση , την περαστική εμφάνιση του τελευταίου Θεού. Για το Da-sein όμως λέει, πως βρίσκεται μέσα στο Είναι (Seyn), μέσα στην αλήθεια του Είναι, και εκδηλώνεται-συμβαίνει «ως η εγκαθίδρυση τής φύλαξης αυτής της σιωπής» για το πέρασμα του τελευταίου Θεού. «Η εγκαθίδρυση τής σιωπής» σημαίνει την εγκαθίδρυση της φροντίδας για την σιωπή του περάσματος του τελευταίου Θεού. Η «φύλαξη» (Wächterschaft) του Da-sein είναι επίσης μια θεμελιώδης έννοια τής βασισμένης στην ιστορία του Είναι σκέψης, μέσα στην οποία είσήλθε το υπαρκτικό στοιχείο (Existential) της φροντίδας (Sorge) προερχόμενο από την αναλυτική του Είναι (Daseinsanalytik). «Φυγή και άφιξη των Θεών», του Θεού, πλησιάζουν μεταξύ τους μέσα στο συμβεβηκός (Gewesene) και αφαιρούνται από το παρελθόν»-αυτό σημαίνει, πως η φυγή και άφιξη των Θεών, του Θεού, πλησιάζουν μεταξύ τους μέσα σε αυτό που λαμβάνει χώρα ως ήδη συμβεβηκός (Gewesende), αυτό δηλαδή που δεν είναι παρελθόν. Το συμβεβηκός (Gewesene) με την έννοια του συμβαίνοντος ως ήδη συμβεβηκός (Gewesende), κατονομάζει την διαχείριση εκ μέρους του για το μελλοντικό και το παρόν του.

Το μελλοντικό όμως, η αλήθεια του Είναι (κατ’ αρχάς) ως άρνηση, περιλαμβάνει μια «διαβεβαίωση μεγαλείου», τη διαβεβαίωση, πως η αλήθεια του Είναι θα εκδηλωθεί ως συμβάν (Ereignis), μέσα στο οποίο ο Θεός μπορεί να εμφανιστεί ή να εξαφανιστεί. Με προοπτική αυτή την εμφάνιση-εξαφάνιση, το «μεγάλο» είναι αυτή η εγγυημένη αλήθεια του Είναι. Το μεγαλείο αυτού του μεγάλου δεν, το κενό «τεράστιο», που ανήκει στην μηχανορραφία και την εγκατάλειψη του Είναι. Η «διαβεβαίωση του μεγαλείου» είναι μάλλον η εγγύηση της «συντομότερης διαδρομής» (σελ. 406), που είναι μια λεκτική δημιουργία του Heidegger, για να σημάνει κάθε φορά, την στιγμή μέσα στην ιστορία του Είναι, κατά την οποία εμφανίζεται, κάνοντας ένα νεύμα, ο τελευταίος Θεός.

Ο Heidegger όμως επισημαίνει, πως στην άρνηση, δηλαδή στην ακόμα αρνούμενη αλήθεια του Είναι, ανήκει και η «συγκάλυψη του μη όντος (Unseiendes) καθ’ εαυτού» και η «αποδέσμευση και εκτίναξη του Είναι» (σελ. 406). Η «συγκάλυψη του μη όντος» θέλει να πει, πως το μη ον, το ον της μηχανορραφίας για παράδειγμα, της μηχανορραφικής ύπαρξης του Είναι, δεν βιώνεται με την μορφή του μη όντος. Αλλά και η «αποδέσμευση» (Losgebundenheit) και η «εκτίναξη του Είναι» (Verschleuderung des Seyns), είναι ένας τρόπος ύπαρξης (Wesungsweise) του Είναι, ο τρόπος ύπαρξης του μη όντος (Unwesen). Ο Heidegger θέλει να πει: «συγκάλυψη τού μη όντος», «αποδέσμευση και εκτίναξη του Είναι» ανήκουν στον τρόπο ύπαρξης της άρνησης του μεγαλείου της αλήθειας του Είναι. Μέσα σε εκείνη την άρνηση κυριαρχεί ακόμα η συγκάλυψη, η αποδέσμευση και η εκτίναξη, και συνεπώς η εγκατάλειψη του υπαρκτού από το Είναι. Τώρα ακολουθεί μια εξήγηση της «αποδέσμευσης του Είναι»: αυτή δεν είναι όπως θα νόμιζε κανείς «κενή αυθαιρεσία και αταξία», αλλά το αντίθετο αυτού-«Όλα είναι τώρα δεμένα στην σχεδιασμένη ελεγξιμότητα και ακρίβεια τής βέβαιης πορείας και ολοκληρωτικής κυριαρχίας» (σελ. 406). Όλα όσα αναφέρθηκαν ανήκουν στην «μηχανορραφία», στον μηχανορραφικό τρόπο ύπαρξης τού Είναι, στο μη-ον τού Είναι. Αυτός ο τρόπος ύπαρξης του Είναι «προστατεύει το μη ον κάτω από ένα φαινομενικό Είναι», παρουσιάζει δηλαδή το μη ον, το υπαρκτό που δεν μπορεί να ανασυρθεί (bergungslos), ως το πλήρες υπαρκτό (Seiendes). Μέσα σε αυτόν τον μηχανορραφικό τρόπο ύπαρξης του Είναι, για το μη ον, για το Είναι που δεν μπορεί να ανασυρθεί, «ανήκει και η ερήμωση του ανθρώπου», ο οποίος δεν ζει σύμφωνα με την εμπειρία του υπαρκτού που έχει ανασυρθεί από το Είναι, αλλά κυρίως σύμφωνα με το «βίωμα», με την μορφή, ώστε το «βίωμα» να είναι ο κυρίαρχος τρόπος συμπεριφοράς προς το υπαρκτό. Η έννοια «βίωμα» στα πλαίσια της ιστορίας του Είναι, δεν πρέπει να συγχέεται με την «έννοια του βιώματος» από την εποχή των διαλέξεων του Heidegger (1915/16-1923), όπου χρησιμοποιεί θετικά την έννοια, στην ερμηνευτική φαινομενολογία του ζώντος, της πραγματικής ζωής.

Συνεχίζεται

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΤΙΠΟΤΑ, ΤΗΣ ΑΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΒΙΩΜΑΤΟΣ.

Η ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΘΑΛΗ ΜΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΕΝΑ ΝΕΟ ΕΙΝΑΙ; ΤΟ ΜΗΔΕΝ; ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΗΔΕΝ; Ο ΘΕΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΕΚ ΤΟΥ ΜΗΔΕΝΟΣ. ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΠΡΟΥΠΗΡΧΕ ΤΟ ΜΗΔΕΝ.Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΟ ΚΤΙΣΤΟ, ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΕΚΕΝ. ΠΩΣ ΛΕΜΕ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ, ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΑ ΟΥ ΠΟΙΗΘΕΝΤΑ; Η ΚΤΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΡΟΙΚΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΙΑ ΦΥΣΗ. ΤΟ ΚΤΙΣΤΟ ΔΕΝ ΑΝΗΚΕΙ ΑΚΟΜΗ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΦΘΟΡΑ, ΟΠΩΣ ΦΑΝΤΑΣΤΗΚΕ Ο ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΑΘΕΙΣΜΟΣ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΙ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΙΝΟΗΣΕΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ. Η ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ  ΕΝΩΝΕΙ ΤΟΝ ΝΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΤΟΥ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΟΠΟΙΟΝ ΘΕΛΕΙ, ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΞΑΝΑΠΕΣΕΙ ΔΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ