ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ (2)

 Στνέχεια από: Τρίτη 2 Ιανουαρίου 2024

ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ.
του Cornelio Fabro.

Απο το Είναι στο υπαρκτό!

  
1. Υπαρξισμός και μεταφυσική: η ασάφεια του θέματος!(συνέχεια)     

 Στην ανάπτυξη τής...νεότατης φιλοσοφίας στο πρώτο μισό τού αιώνος μας, σε σχέση με το καταγωγικό της ξεκίνημα όπως ετέθη απο τον Κίρκεγκαρντ, παρακολουθήσαμε  μια ολοκληρωτική ανατροπή θέσεως. Η ύπαρξη, η οποία στον Κίρκεγκαρντ είναι η διαμαρτυρία του ανθρώπου "μπρός στον Θεό" για να σωθεί με την απόφαση τής πίστης για την αιωνιότητα, γίνεται στον υπαρξισμό τής εποχής μας η απόφαση για το πεπερασμένο του Χρόνου.

          Ενάντια στον Χέγκελ ο οποίος διασκόρπισε το Απόλυτο στον Δημιουργό τής πραγματικότητος τής Καθολικής ιστορίας, ο Κίρκεγκαρντ κάλεσε την ιστορία και τους πρωταγωνιστές της μπροστά στο δικαστήριο τής συνειδήσεως του καλού και του κακού. Ο σύγχρονος υπαρξισμός αντιθέτως τοποθετεί την ιστορία σαν το αποτελεσματικό πλέγμα τών υπαρξιακών κατηγοριών πέραν κάθε αξιακής κρίσεως. Η ύπαρξη συνίσταται στην ελευθερία σαν δυνατότης τής δυνατότητος.

          Ενάντια στον Χέγκελ ο οποίος συνέλαβε τον χρόνο σαν την σφαίρα τού φευγαλέου φαινομένου τής αιωνιότητος και το πεπερασμένο σαν απλή ψευδαίσθηση του απείρου, ο Κίρκεγκαρντ αντιθέτει την απόλυτη σύσταση τού πεπερασμένου πνεύματος σαν ατόμου το οποίο, μέσω τής ελευθερίας, μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στο πεπερασμένο και το άπειρο. Και σ'αυτό το σημείο ο σύγχρονος υπαρξισμός επιδίωξε μία μέση οδό ανάμεσα στον Χέγκελ και τον Κίρκεγκαρντ. Ο άνθρωπος εξ-έρχεται όσον αφορά τον κόσμο καθότι εισ-έρχεται στην ελευθερία του σαν μοίρα του ίδιου τού Είναι.

          Ενάντια στον Χέγκελ ο οποίος, θεωρώντας την αλήθεια σαν το όλον, κατεύθυνε την σκέψη θεολογικώς, σύμφωνα με την ολοκληρωτική ενυπάρχουσα σταθερότητα τού Απολύτου, στην φύση και στην ιστορία, ο Κίρκεγκαρντ αντιπαρέθεσε την απόλυτη υπερβατικότητα, την οποία διείδε η κλασσική σκέψη, δηλαδή την "ποιοτική διαφορά", την άπειρη, ανάμεσα στον Θεό και τον κόσμο, ανάμεσα στον Θεό και τον άνθρωπο. Ο υπαρξισμός ο σημερινός, αντιθέτως, προβάλλει το πρόβλημα του Θεού στην αναλογία τού Είναι, σαν σημείου διφορούμενου τής ριζικής αδυναμίας να ολοκληρωθεί η δυνατότης τής ελευθερίας.

          Ενάντια στον Χέγκελ ο οποίος διέλυσε την Θεολογία στην μεταφυσική, εκμηδενίζοντας διαλεκτικά την ιστορική πραγματικότητα τού προπατορικού σαν μία φευγαλέα στιγμή, τόσο για το είδος όσο και για το άτομο, ο Κίρκεγκαρντ ξεκαθαρίζει το άλμα τής ελευθερίας που συνεπιφέρει το αμάρτημα, τόσο για την ανθρωπότητα όσο και για το άτομο. Ο υπαρξισμός αντιθέτως διατηρεί την διαλεκτική στιγμή τού προπατορικού το οποίο λυτρώνεται απο μόνο του στην "πίστη και αφοσίωση" στο ιδιαίτερο Είναι.    

          Ενάντια στον Χέγκελ ο οποίος ερμήνευσε τον Χριστιανισμό σαν την υπέρτατη κορυφή τής αναπτύξεως τού πνεύματος, με την σημασία τής απόκτησης τής ολοκληρωμένης αυτονομίας τής αυτοσυνειδήσεως με τον εαυτό της (διαλεκτική) μέσω των δογμάτων τής Τριάδος και τής ενσαρκώσεως, ο Κίρκεγκαρντ αντιπαραθέτει στον Χέγκελ τό "παράδοξο" τής πίστης και την αδυναμία να λυθεί και να αφομοιωθεί η Ενσάρκωση (και ακόμη περισσότερο η Τριάδα) στην πρόοδο τής ενυπάρξεως. Ο υπαρξισμός αντιθέτωςκατήργησε εντελώς το στοιχείο τής υπερβατικότητος ερμηνεύοντας την υπερβατικότητα σαν το πέρασμα απο την δυνατότητα στην πραγματικότητα, στο βάθος επομένως εκείνης τής δυνατότητος που το υποβαστάζει.

          Επομένως ενάντια στην Εγελιανή θέση η οποία εννοεί την ιστορία σαν την ανιούσα επιφάνεια του Θεού, ο Κίρκεγκαρντ αντιπαρέθεσε την ιστορία σαν την ανάπτυξη τής πτώσεως τού ανθρώπου και της λυτρώσεως, την οποία ολοκλήρωσε ο Χριστός. Ο σύγχρονος υπαρξισμός αντιθέτως συλλαμβάνει την ιστορία σαν το απεριόριστο άνοιγμα του Είναι στην διαδοχή τών μορφών του, καθώς όλες προσλαμβάνονται αντίστοιχα στο Είναι και εγκαταλείπονται στο μή-Είναι, καθότι η μοναδική αλήθεια τής υπάρξεως είναι να αφήσει να είναι το Είναι.

          Τέλος ενάντια στον Χέγκελ ο οποίος ερμήνευσε την ενσάρκωση σαν την ιδανική ολοκλήρωση τής ιστορίας στην τέλεια συμφιλίωση, δηλαδή την ολοκληρωμένη εν Χριστώ ενύπαρξη ανάμεσα στο πεπερασμένο και το άπειρο, ανάμεσα στον Χρόνο και την αιωνιότητα, διαλύοντας το πεπερασμένο και τον χρόνο σαν φαινόμενα και σάν διαλεκτικές στιγμές του απείρου και της αιωνιότητος, ο Κίρκεγκαρντ συλλαμβάνει την Ενσάρκωση σαν την συνάντηση του χρόνου και της αιωνιότητος, σαν το μοναδικό γεγονός το οποίο κυριαρχεί στην ιστορία την "πρίν και την μετά", σαν μαρτυρία τής πτώσεως του ανθρώπου και σαν πραγματοποίηση τής σωτηρίας. Και εμφανίζεται επιτέλους η καθοριστική λύση του προβλήματος τής ιστορίας καθώς είναι δυνατόν (ενάντια στον Σπινοζισμό του Λέσσινγκ) στο συμπτωματικό γεγονός-που είναι η ενσάρκωση εκ μέρους του Θεού στον Χριστό και στην πράξη τής πίστης απο μέρους του ανθρώπου-να αντλήσει μία αναγκαία αξία η οποία βγάζει τον χρόνο έξω απο την αδιαφορία του: τόσο του κοσμικού χαρακτήρος (Ελληνική θεωρία της αιωνίου επιστροφής), ή πνευματικού (μοντέρνα θεωρία της διαλεκτικής). Ο σύγχρονος υπαρξισμός βρίσκει παράλογη την αποδοχή τής ενσαρκώσεως τόσο με την έννοια τού Χριστιανισμού, ότι δηλαδή ο Θεός γίνεται άνθρωπος, όπως και με την σημασία τού ιδεαλιστικού πανθεϊσμού ότι ο άνθρωπος γίνεται Θεός ή τουλάχιστον τείνει να εκφράσει με την πρόοδό του το Απόλυτο τής Νοήσεως σαν δημιουργικής αρχής: καθεμία απο αυτές τις λύσεις αποδίδει στο Είναι ένα τέλος και γι'αυτό θα καταργούσε την ουσία την ίδια της υπάρξεως σαν ελευθερίας επιλογής στο βάθος της, της δυνατότητος της δυνατότητος.

          Το πρόγραμμα τής ευρέσεως μίας μέσης οδού ανάμεσα στόν απόλυτο ιδεαλισμό και τον ελληνο-Χριστιανικό ρεαλισμό που προσπάθησε ο υπαρξισμός, δέν είναι καινούργιο: καινούργια είναι η μέθοδος που θέλει να είναι πρωτότυπη και καθοριστική!

Συνεχίζεται

Αμέθυστος