Δημ. Μαυρόπουλος: Εις μίαν Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν (β)

Απομαγνητοφώνηση της ομιλίας του Δημ. Μαυρόπουλου

Εις μίαν Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν β

(11:41)

Χαίρομεν και αγαλιώμεθα και … την δόξαν Αυτού, λέει ο αποκαλυπτής Ιωάννης, ότι ήρθε ο γάμος του αρνίου και η γυνή αυτού ητοίμασε εαυτήν. Παραθέτω ένα διάλογο από το έργο «Ποιμήν» του αποστολικού πατέρα Ερμά, αρχές δεύτερου αιώνα στη Ρώμη. Όπου εξάρει την αντίληψη της προαιώνιας ύπαρξης της Εκκλησίας, στην δεύτερη «Όραση» του. Είναι ένα έργο με «Οράσεις». «Ἀπεκαλύφθη δέ μοι, ἀδελφοί, κοιμωμένῳ ὑπὸ νεανίσκου εὐειδεστάτου λέγοντός μοι· Τὴν πρεσβυτέραν, παρ' ἧς ἔλαβες τὸ βιβλίδιον, τίνα δοκεῖς εἶναι; ἐγώ φημι· Τὴν Σίβυλλαν. Πλανᾶσαι, φησίν, οὐκ ἔστιν. Τίς οὖν ἐστιν; φημί. Ἡ Ἐκκλησία, φησίν. εἶπον αὐτῷ· ∆ιατί οὖν πρεσβυτέρα; Ὅτι, φησίν, πάντων πρώτη ἐκτίσθη· διὰ τοῦτο πρεσβυτέρα, καὶ διὰ ταύτην ὁ κόσμος κατηρτίσθη.» (Σελίδα 4: http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/Shepherd%20of%20Hermas_PG%2002/Pastor.pdf) Αυτή η αντίληψη θα βρει την απάντηση του Ιωάννη στην Αποκάλυψη, όταν σε δικό του όραμα, το τελευταίο, θα δει την Εκκλησία ως άνω Ιερουσαλήμ που κατεβαίνει από τον Ουρανό. «Και την πόλιν την αγίαν Ιερουσαλήμ είδον καταβαίνουσαν εκ του ουρανού από του Θεού, ητοιμασμένην ως νύμφην κεκοσμημένη τω ανδρί αυτής. Και ναόν ουκ είδον εν αυτή, ο γαρ Κύριος ο Θεός Παντοκράτωρ ναός αυτοίς εστί και το αρνίον. Και η πόλις ου χρείαν έχει ηλίου ή σελήνης ίνα φέγγωσι αυτή, η γαρ δόξα του Θεού εφώτισε αυτήν και ο λύχνος αυτής το αρνίον. Αυτές οι δυο εικόνες αναδεικνύουν την Εκκλησία ως πραγματικότητα που εκφράζει τον τριαδικό τρόπο υπάρξεως της θεότητας. Υπάρχει μια διατύπωση που λέει ότι εκτός της Εκκλησίας δεν υπάρχει σωτηρία. Αποδίδεται στον Άγιο Κυπριανό, αλλά ενσωματώνεται στη διδασκαλία όλων των πατέρων. Εύκολα θα μπορούσε να θέσει κανείς το ερώτημα, για ποια Εκκλησία μιλάμε μέχρι και σήμερα. Το Σύμβολο της Πίστεως μας παρέχει τέσσερα κριτήρια στο άρθρο εννέα. Εις μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν. Και έτσι εισερχόμαστε, μετά από την μεγάλη εισαγωγή, ομολογώ, εισερχόμαστε στο κυρίως θέμα της ομιλίας.

[ Αγαπητέ κ. Μαυρόπουλε εφόσον θέλεις νά κάνεις τό δάσκαλο τής εκκλησίας όφειλες νά είσαι πιό προσεκτικός καί ιστορικά καί Πατερικά ενημερωμένος. Κατ'αρχάς τήν εποχή πού εζησε ο Ερμάς η Εκκλησία τού Κυρίου ήδη προυπήρχε. Καθόλου παράξενο λοιπόν. Επειτα ήταν η εποχή κατά τήν οποία η νεογεννηθήσα Εκκλησία δεχόταν τήν τρομερή επίθεση τού Γνωστικισμού. Αυτό σημαίνει η Σίβυλλα. Ο Ερμάς λοιπόν άλλαξε τό όνομα τής προαιωνίου υπάρξεως τής Σίβυλλας(τό αιώνιο θήλυ τού Γνωστικισμού) μέ τό όνομα τής Εκκλησίας γιά νά ισορροπησει τίς αμφιβολίες του.  Επειτα αγαπητέ, στήν Αποκάλυψη Ιησού Χριστού,  η άνω Ιερουσαλήμ είναι η Βασιλεία, τήν οποία ετοίμασε ο Κύριος γιά νά πάνε οι Απόστολοί Του, όπως μάς τό καταθέτει ο ίδιος ο ευαγγελιστής Ιωάννης.Είναι ο τόπος τών Αγίων, τής Θεοτόκου Ζωοδόχου Πηγής, τήν τιμιωτέραν τών Χερουβείμ καί ενδοξωτέραν τών Σεραφείμ.. 

Τό αιώνιο πρόβλημα όμως όσων θέλουν νά είναι διάδοχοι τών Αποστόλων, επισκόπων καί ιερέων, όπως καί τών Γνωστικών μαθητών του Σολόβιεφ, είναι η Πεντηκοστή. Τήν οποία δέχονται οι Αγιοι μέ τά δώρα τών χαρισματων καί τήν φανέρωση τού ακτίστου Φωτός. Γι' αυτό τήν θεσμοποιούν στά Μυστήρια γιά νά επαίρονται ότι διατάζουν τό Αγιο Πνεύμα, ακολουθώντας τον άρρωστο Ζηζιούλα.

  Δές όμως καί τόν λόγο του αγίου Μαξίμου

"Εἴτε λοιπὸν πεῖ κάποιος Χριστό, εἴτε μυστήριο τοῦ Χριστοῦ, τὴν πρόγνωση γι᾿ αὐτὸ κατὰ τὴν οὐσία τὴν ἔχει μόνη ἡ ἁγία Τριάδα, ὁ Πατέρας, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα. Κι ἄς μὴν ἀναρωτηθεῖ κανένας πῶς ὁ Χριστός, ἐνῶ εἶναι ἕνας ἀπὸ τὴν ἁγία Τριάδα, γίνεται ἀντικείμενο πρόγνωσής της, ἔχοντας ὑπόψη ὅτι δὲν ἔγινε πρόγνωση τοῦ Χριστοῦ ὡς Θεοῦ, ἀλλὰ ὡς ἀνθρώπου, ἔγινε δηλαδὴ πρόγνωση τῆς κατ᾿ οἰκονομίαν σάρκωσής του γιὰ χάρη τοῦ ἀνθρώπου. Γιατὶ ὅ,τι ὑπάρχει αἰώνια ποτὲ δὲν προγνωρίζεται ἀπὸ ἕνα ἄλλο αἰώνιο. Γιατὶ ἡ πρόγνωση γίνεται γιὰ ὅσα ἔχουν ἀρχὴ στὸ εἶναι καὶ γιὰ κάποια αἰτία".]

Ένα, η Εκκλησία είναι μια και όχι πολλές. Γιατί ένας είναι ο Χριστός, η κεφαλή της, και κατά συνέπεια μια πίστη, ένα βάπτισμα και μια η οδός. Αυτή η μοναδικότητα της Εκκλησίας είναι διαχρονική και εκτείνεται στο αιώνιο μέλλον. Για να μην πω ότι έρχεται από το μέλλον, από τη Βασιλεία του Θεού, όπως την οραματίζεται ο συγγραφέας της Αποκάλυψης [ΧΡΟΝΟΥ ΦΙΔΟΥ κ. Μαυρόπουλε]. Η ενότητα έχει ως πρότυπο της την ενότητα της Αγίας Τριάδος, γι’ αυτό και τίθεται ως κύριο(;) έργο των πιστών. Ο ίδιος ο Χριστός έχει αυτή την ενότητα[ΔΕΝ ΦΤΑΝΕΙ ΤΟ ΟΜΟΟΥΣΙΟ ΘΕΛΕΙ ΚΑΙ ΜΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ] ως προϋπόθεση της σωτηρίας, όταν απευθυνόμενος προς τον ουράνιο Πατέρα ζητάει για τους μαθητές του να την ενισχύσει με θείες ενέργειες. «Πάτερ Άγιε τήρησον αυτούς εν τω ονόματι σου, ους δέδωκας μοι, ίνα ώσιν εν καθώς ημείς». Με την επισήμανση της παραβολής αυτής της ενότητας σε όλα τα μέλη της Εκκλησίας, ου περί τούτων δε ερωτώ μόνον, αλλά και περί των πιστευώντων δια του λόγου αυτών εις εμέ, ίνα πάντες εν ώσιν, καθώς σοι Πάτερ εν εμοί και εγώ εν σοι, ίνα και αυτοί εν εμοί ώσι.[Αυτή η ερμηνεια της προσευχής ειναι η καταστροφη μας, διότι ακαριαια λησμονούμε ότι ο ενσαρκωθεις χριστος έχει ασυγχυτως και αδιαιρετως δυο φύσεις γενομενος τελειος θεος και τελειος ανθρωπος ετσι ωστε ενιοτε μιλα απο την ανθρωποτητα του ενιοτε απο την θεοτητα. γιατι ο ομοουσιος τω πατρι να τονισει την ενοτητα των δυο υποστάσεων στο προσωπό Του;] Σ’ αυτή την προοπτική ο αββάς Ισαάκ ο Σύρος, θα θεωρήσει την πορεία του ανθρώπου, ως πορεία προς την πατριαρχική ενότητα, έως αν καταντήσωμεν εις εκείνη την ενότητα, μας λέγει, ήτις κέκτηται διδάσκαλον την Αγίαν Τριάδαν. Γι’ αυτό και τίθεται ως διαρκές αίτημα σε κάθε σύναξη των Αποστόλων, κατ’ εξοχήν μάλιστα στην ευχαριστιακή σύναξη, υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, ευσταθείας των αγίων του Θεού Εκκλησιών και της των πάντων ενώσεως, του Κυρίου δεηθώμεν. Κατά την εκφώνηση των ..,όπως γνωρίζουμε, αλλά και μετά την αγία Αναφορά, την ενότητα της πίστεως και την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος αιτησάμενοι, εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθόμεθα. [ΤΟ ΓΙ' ΑΥΤΟ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΤΟ. ΜΑΛΛΟΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟΝ ΕΝΔΟΜΥΧΟ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΟΜΙΛΗΤΗ]

Γνωρίζουμε ότι η ενότητα(ΤΉΣ ΠΊΣΤΕΩΣ) δέχεται διαρκώς πλήγματα. Ήδη από τα αποστολικά χρόνια μέχρι σήμερα. Η ίδια η φύση του ανθρώπου με την ροπή προς την αυτονόμηση της και τη φιλαυτία της, όπως προσδιορίζουν οι …πατέρες, παραμένει μέχρι σήμερα η αιτία των πολλών διαιρέσεων. Εμβληματικό παραμένει το ερώτημα του Αποστόλου Παύλου προς τους Κορινθίους, και δι’ αυτών σε όλους τους πιστούς: λέγω δε τούτο, ότι έκαστος υμών λέγει εγώ ειμί Παύλου, εγώ δε Κηφά, εγώ Ιησού. Μεμέρισται ο Χριστός; Ανθρωπίνως είναι αδύνατο, ή έστω δυσκολοκατόρθωτο να επιτευχθεί η ενότητα αυτή για την οποία μιλάει ο Χριστός, γι’ αυτό έχουμε εισαγάγει στις λειτουργικές μας αναφορές, το προσευχητικό αίτημα, υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου και της των πάντων ενώσεως, του Κυρίου δεηθώμεν. Κατ’ εξοχήν μάλιστα στη Θεία Λειτουργία. Από αυτό το αίτημα δεν νοείται να παραιτηθεί το πλήρωμα της Εκκλησίας, ακόμα και αν η πείρα μας υπαγορεύει ότι ίσως είναι μάταιο[ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΔΕΝ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΔΥΣΚΟΛΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ; ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΛΟΓΟΣ;]. Ωστόσο, σε μια προοπτική και μια διάσταση άλλου τρόπου και άλλης διαστάσεως, η Εκκλησία παραμένει μια και αδιαίρετη, αφήνοντας πίσω τον κόσμο και τις διαιρέσεις του, και πορευόμενη προς την θεία Βασιλεία. Απτό και ορατό κέντρο της ενότητας της παραμένει μέχρι σήμερα το ευχαριστιακό της τραπέζι. Επί της αγίας τραπέζης εκάστου ναού, όταν τελείται η θεία λειτουργία, συναγμένοι και επί τω αυτώ οι πιστοί μαρτυρούν (;) την ενότητα της. Κάθε ευχαριστιακό τραπέζι, κάθε θεία ευχαριστία σε μια ενορία, είναι όλη η Εκκλησία. Κατ’ επέκταση, κάθε επίσκοπος, που τελεί το μυστήριο της ευχαριστίας, είτε ο ίδιος, είτε δια του εντελόμενου πρεσβυτέρου, εκφράζει όλη την Εκκλησία. Στην οικουμένη άπασα δεν υπάρχει άλλη Εκκλησία, εκτός από αυτήν. Όλη η Εκκλησία είναι αυτό, το ένα ευχαριστιακό τραπέζι[ΝΑ ΖΗΣΕΙ Ο ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΑΤΑΚΙΑ ΤΟΥ]. Το άλλο ευχαριστιακό τραπέζι είναι επίσης όλη η Εκκλησία. Το ίδιο και ένα τρίτο ευχαριστιακό τραπέζι. Οι ευχαριστιακές ενότητες δηλαδή δεν είναι κομμάτια της μιας καθολικής Εκκλησίας, αλλά η κάθε μια συνιστά την Εκκλησία στο σύνολο της. Και αυτό γιατί σε κάθε ευχαριστιακό τραπέζι υπάρχει ολόκληρος ο Χριστός. Όπως και στο άλλο ευχαριστιακό τραπέζι υπάρχει επίσης ολόκληρος ο Χριστός. Έτσι η Βασιλεία του Θεού[ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ;] ολοκληρώνεται καθ’ ολοκληρία σε κάθε ευχαριστιακό τραπέζι, ακόμα και αν συναγμένοι είναι τρεις άνθρωποι, ή και όταν λειτουργούν περισσότεροι του ενός επίσκοποι. Αν θελήσουμε να κάνουμε μια σημαντική παράσταση, οι συναγμένες ευχαριστιακές κοινότητες, δεν είναι ένας κύκλος δίπλα σε ένα άλλο, αλλά είναι ο ένας κύκλος πάνω στον άλλο. Οι κύκλοι είναι επάλληλοι ή ομόκεντροι. Ακόμα και αν αυτό δεν μας είναι απολύτως σαφές, είναι πολύ σημαντικό να το έχουμε υπόψη μας, και ίσως κάποια στιγμή να καταλάβουμε τι σημαίνει. Δυο, η Εκκλησία είναι αγία. 22:30

Συνεχίζεται

Τὸ μυστήριο τῆς θείας Ἐνανθρώπησης

Άγιος Μάξιμος Ομολογητής

η΄. Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ μιὰ φορὰ γεννήθηκε κατὰ σάρκα, γεννιέται πάντοτε ἀπὸ φιλανθρωπία πνευματικὰ σὲ ὅσους θέλουν, καὶ γίνεται βρέφος, διαπλάθοντας σ’ αὐτοὺς τὸν ἑαυτό του μὲ τὶς ἀρετές, καὶ σὲ τόσο βαθμὸ φανερώνεται, ὅσο γνωρίζει ὅτι μπορεῖ νὰ χωρέσει αὐτὸς ποὺ τὸν δέχεται, χωρὶς νὰ μικραίνει ἀπὸ φθόνο τὴ φανέρωση τοῦ μεγέθους του, ἀλλὰ σταθμίζει μὲ μέτρο τὴ δύναμη ἐκείνων ποὺ ποθοῦν νὰ τὸν δοῦν. Ἔτσι, ἂν καὶ φαίνεται πάντοτε ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ στὶς ἐκδηλώσεις ἐκείνων ποὺ τὸν μετέχουν ὅμως παραμένει πάντα ἀπὸ ὑπερβολὴ τοῦ μυστηρίου ἀθέατος σὲ ὅλους. Γι’ αὐτὸ ἐξετάζοντας μὲ σοφία τὸ νόημα τοῦ μυστηρίου ὁ θεῖος Ἀπόστολος λέγει, «Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἴδιος χθὲς καὶ σήμερα καὶ στοὺς αἰῶνες» (Ἑβρ. 13, 8), γνωρίζοντας ὅτι εἶναι πάντοτε νέο τὸ μυστήριο καὶ δὲν παλιώνει ποτὲ ἐπειδὴ περιλαμβάνεται ἀπὸ τὸν νοῦ.

θ΄. Γεννιέται ὁ Χριστὸς ὁ Θεός, κι ἔγινε ἄνθρωπος μὲ πρόσληψη τῆς σάρκας, ποὺ ἔχει ψυχὴ νοερή. Αὐτὸς ἔδωσε στὰ ὄντα τὴ γένεσή τους ἀπὸ τὰ μὴ ὄντα, τὸν ὁποῖο γεννώντας ἡ Παρθένος δὲν διέλυσε κανένα ἀποδεικτικὸ σημάδι τῆς παρθενίας. Ὅπως δηλαδὴ ἐκεῖνος ὅταν ἔγινε ἄνθρωπος οὔτε τὴ φύση του ἀλλοίωσε οὔτε τὴ δύναμή του ἄλλαξε, ἔτσι ἐκείνην ποὺ τὸν γέννησε καὶ μήτερα τὴν κάνει καὶ παρθένο τὴ διατηρεῖ, ἑρμηνεύοντας ταυτόχρονα τὸ θαῦμα μὲ θαῦμα καὶ συνάμα κρύβοντας τὸ ἕνα μὲ τὸ ἄλλο. Ἐπειδὴ ὁ Θεὸς σχετικὰ μὲ τὸν ἑαυτό του εἶναι πάντοτε μυστήριο κατὰ τὴν οὐσία, τόσο μόνον ἐξέρχεται ἀπὸ τὴ φυσικὴ κρυφιότητα, ὅσο γιὰ νὰ τὴν κάνει ἀκόμα πιὸ κρυφὴ μὲ τὴ φανέρωσή της. Καὶ τόσο πάλι κάνει τὴ μητέρα ποὺ τὸν γέννησε παρθένο, ὅσο ἀπεργάζεται τὴν κύηση ἄλυτο δεσμὸ τῆς παρθενίας.

ι΄. Ἐμφανίζονται νέες φύσεις καὶ ὁ Θεὸς γίνεται ἀνθρωπος· ὄχι μόνο ἡ θεία καὶ σταθερὴ καὶ ἀκίνητη κινούμενη πρὸς τὴν κινούμενη καὶ ἄστατη γιὰ νὰ τὴ σταματήσει ἀπὸ τὴν κίνησή της, οὔτε μόνο ἡ ἀνθρώπινη ποὺ δίχως σπορὰ ὑπὲρ φύση παράγει τὴν σάρκα τελειοποιούμενη ἀπὸ τὸν Λόγο, γιὰ νὰ σταματήσει τὴν κίνησή της, ἀλλὰ καὶ ὁ ἀστέρας ποὺ φαίνεται τὴ μέρα ἀπὸ τὴν ἀνατολὴ καὶ ὁδηγεῖ τοὺς μάγους (Ματθ. 2, 1 ἑξ.) στὸν τόπο τῆς σάρκωσης τοῦ Λόγου, γιὰ νὰ δείξει μὲ τρόπο μυστικὸ ὅτι νικᾶ τὴν αἴσθηση ὁ λόγος τοῦ νόμου καὶ τῶν προφητῶν καὶ ὁδηγεῖ τὰ ἔθνη πρὸς τὸ μέγιστο φῶς τῆς ἐπίγνωσης. Γιατὶ ὁλοκάθαρα ὁ νομικὸς καὶ προφητικὸς λόγος, σὰν ἀστέρας, μὲ εὐσεβὲς νόημα ὁδηγεῖ στὴν ἐπίγνωση τοῦ Λόγου ποὺ σαρκώθηκε (Ρωμ. 8, 28) ἐκείνους ποὺ ἔχουν κληθεῖ σύμφωνα μὲ τὴν πρόθεσή τους μὲ τὴ δύναμη τῆς χάριτος.

 Γιατί ο Θεός έγινε Άνθρωπος; (Άγιος Μάξιμος Ομολογητής)

 
"Τοῦτό ἐστι τὸ μακάριον, δι᾿ ὃ τὰ πάντα συνέστησαν τέλος"
«᾿Αλλὰ μὲ τὸ πολύτιμο αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ποὺ θυσιάστηκε σὰν ἀμνὸς ἄμωμος καὶ ἄσπιλος, κι ἦταν βέβαια προορισμένος πρὶν ἀπὸ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου, ἀλλὰ φανερώθηκε γιὰ χάρη μας αὐτὰ τὰ τελευταῖα χρόνια»1.
Προορισμένος ἀπὸ ποιόν;
ΑΠΟΚΡΙΣΗ
Τὸ μυστήριο τοῦ Χριστοῦ ὁ λόγος τῆς Γραφῆς τὸ ὀνόμασε Χριστὸ καὶ τὸ βεβαιώνει μὲ σαφήνεια ὁ μέγας ᾿Απόστολος λέγοντας, «τὸ μυστικὸ σχέδιο, ποὺ ἦταν κρυμμένο ἀπὸ ὅλες τὶς γενεές, φανερώθηκε τώρα»2, ἐννοώντας δηλαδὴ ὡς τὸν Χριστό, τὸ μυστικὸ σχέδιο μὲ τὸν Χριστό. Αὐτὸ εἶναι ὁλοφάνερα ἡ ἄρρητη καὶ ἀκατάληπτη ὑποστασιακὴ ἕνωση τῆς θεότητας καὶ τῆς ἀνθρωπότητας, ποὺ ὁδηγεῖ σὲ ταυτότητα πλήρη τὴν ἀνθρωπότητα μὲ τὴ θεότητα ἐξαιτίας τῆς ὑπόστασης καί, κάνοντας μία τὴν ὑπόσταση τὴ σύνθετη ἀπὸ τὰ δύο, χωρὶς ἡ φυσικὴ διαφορὰ τῆς οὐσίας τους νὰ προκαλέσει σ᾿ αὐτὴν καμμιὰ μείωση σὲ ὁτιδήποτε.
Τὸ μυστήριο τοῦτο [τοῦ Χριστοῦ] προγνώριζε ὁ Πατέρας καὶ ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα.
῾Ο Πατέρας γιατὶ ἔτσι εὐδόκησε, ὁ Υἱὸς γιατὶ ἦταν ὁ αὐτουργός, καὶ τὸ Πνεῦμα γιατὶ συνεργαζόταν σ᾿ αὐτό. Γιατὶ εἶναι μία ἡ γνώση τοῦ Πατέρα καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ἐπειδὴ εἶναι μία καὶ ἡ οὐσία καὶ ἡ δύναμη. Δὲν ἀγνοοῦσε δηλαδὴ ὁ Πατέρας ἢ τὸ ἅγιο Πνεῦμα τὴ σάρκωση τοῦ Υἱοῦ, γιατὶ ὑπῆρχε σὲ ὁλόκληρο τὸν Υἱό, ποὺ αὐτουργοῦσε τὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας μας μὲ τὴ σάρκωσή Του, ὅλος κατὰ τὴν οὐσία Του ὁ Πατέρας, ὄχι βέβαια μὲ σάρκωσή Του, ἀλλὰ εὐδοκώντας γιὰ τὴ σάρκωση τοῦ Υἱοῦ, καὶ ὁλόκληρο τὸ ἅγιο Πνεῦμα κατὰ τὴν οὐσία Του ὑπῆρχε στὸν Υἱό, ὄχι λαμβάνοντας σάρκα, ἀλλὰ συνεργώντας μὲ τὸν Υἱὸ στὴν ἀπόρρητη γιὰ μᾶς σάρκωσή Του.
Εἴτε λοιπὸν πεῖ κάποιος Χριστό, εἴτε μυστήριο τοῦ Χριστοῦ, τὴν πρόγνωση γι᾿ αὐτὸ κατὰ τὴν οὐσία τὴν ἔχει μόνη ἡ ἁγία Τριάδα, ὁ Πατέρας, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα. Κι ἄς μὴν ἀναρωτηθεῖ κανένας πῶς ὁ Χριστός, ἐνῶ εἶναι ἕνας ἀπὸ τὴν ἁγία Τριάδα, γίνεται ἀντικείμενο πρόγνωσής της, ἔχοντας ὑπόψη ὅτι δὲν ἔγινε πρόγνωση τοῦ Χριστοῦ ὡς Θεοῦ, ἀλλὰ ὡς ἀνθρώπου, ἔγινε δηλαδὴ πρόγνωση τῆς κατ᾿ οἰκονομίαν σάρκωσής του γιὰ χάρη τοῦ ἀνθρώπου. Γιατὶ ὅ,τι ὑπάρχει αἰώνια ποτὲ δὲν προγνωρίζεται ἀπὸ ἕνα ἄλλο αἰώνιο. Γιατὶ ἡ πρόγνωση γίνεται γιὰ ὅσα ἔχουν ἀρχὴ στὸ εἶναι καὶ γιὰ κάποια αἰτία.
Προγνωρίσθηκε λοιπὸν ὁ Χριστὸς ἀπὸ πρὶν ὄχι γι᾿ αὐτὸ ποὺ ἦταν κατὰ φύση γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ γι᾿ αὐτὸ ποὺ φάνηκε ὅτι ἔγινε ἀργότερα γιὰ μᾶς κατ᾿ οἰκονομία. ῎Επρεπε δηλαδὴ ἀληθινὰ ὁ φυσικὸς δημιουργὸς τῆς οὐσίας τῶν ὄντων νὰ γίνει αὐτουργὸς καὶ τῆς κατὰ χάρη θέωσης τῶν δημιουργημάτων, ὥστε ὁ δωρητὴς τοῦ εἶναι νὰ φανεῖ δωρεοδότης καὶ τῆς μακαριότητας. ᾿Επειδὴ λοιπὸν κανένα ἀπὸ τὰ ὄντα δὲν γνωρίζει καθόλου τὸν ἑαυτό του ἢ κάποιο ἄλλο τί εἶναι ὡς πρὸς τὴν οὐσία, εἶναι εὔλογο ὅτι κανένα ἀπὸ τὰ ὄντα δὲν ἔχει κατὰ τὴ φύση τὴν ἱκανότητα πρόγνωσης κανενὸς ἀπὸ ὅσα θὰ γίνουν, πλὴν μόνο ὁ Θεὸς ὁ πάνω ἀπὸ τὰ ὄντα, ποὺ καὶ τὸν ἑαυτό Του γνωρίζει τί εἶναι κατὰ τὴν οὐσία καὶ γιὰ ὅλα ὅσα δημιούργησε καὶ πρὶν ἀκόμα γίνουν εἶχε ἀπὸ πρὶν τὴ γνώση τῆς ὕπαρξής τους κι ἔμελλε κατὰ χάρη νὰ φιλοδωρήσει τὰ ὄντα μὲ τὴ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ τους καὶ τῶν ἄλλων, τί εἶναι στὴν οὐσία τους, καὶ νὰ φανερώσει τοὺς λόγους ποὺ ὑπάρχουν ἑνιαῖα σ᾿ αὐτὸν ἀπὸ πρίν.
Τὸ νὰ λένε μερικοὶ ὅμως πὼς ὁ Χριστὸς εἶχε προγνωσθεῖ πρὶν ἀπὸ τὴν καταβολὴ τοῦ κόσμου ἀπὸ ἐκείνους, στοὺς ὁποίους φανερώθηκε ὕστερα τοὺς τελευταίους καιρούς, ἐπειδὴ ἐκεῖνοι οἱ ἴδιοι ὑπῆρχαν πρὶν ἀπὸ τὴν καταβολὴ τοῦ κόσμου μαζὶ μὲ τὸν προεγνωσμένο Χριστό, αὐτὸν τὸ λόγο σὰν ἐντελῶς ἄσχετο μὲ τὴν ἀλήθεια, ἐπειδὴ κάνει συναΐδια μὲ τὸν Θεὸ τὴν οὐσία τῶν λογικῶν ὄντων, τὸν ἀπορρίπτουμε. Γιατὶ εἶναι τελείως ἀδύνατο νὰ βρίσκονται μὲ τὸ Χριστό, ἔτσι ὅπως αὐτὸς εἶναι, καὶ πάλι νὰ λείψουν τελείως κάποτε ἀπὸ αὐτόν, ἂν βέβαια εἶναι φυσικὸ νὰ γίνει σ᾿ αὐτὸν ἡ ἀποπεράτωση τῶν αἰώνων καὶ ἡ στάση ὅσων κινοῦνται, μέσα στὴν ὁποία κανένα ἀπολύτως ἀπὸ τὰ ὄντα δὲ θὰ ὑπόκειται σὲ μεταβολή. ῾Ο λόγος τῆς Γραφῆς κάλεσε τὸν Χριστὸ ἄμωμο καὶ ἄσπιλο, ἐπειδὴ εἶναι κατὰ τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα ἀπὸ τὴ φύση του τελείως ξένος ἀπὸ τὴ φθορὰ τῆς ἁμαρτίας. Γιατὶ ἡ ψυχή του δὲν εἶχε μῶμο κακίας οὔτε τὸ σῶμα του σπίλο τῆς ἁμαρτίας.
῾Αγίου Μαξίμου ῾Ομολογητοῦ, Πρὸς Θαλάσσιον Περὶ Διαφόρων ᾿Απόρων τῆς ῾Αγίας Γραφῆς, ᾿Ερώτησις Ξʹ.Ε.Π.Ε. τ. 14Γ, σελ. 186-195, Θεσσαλονίκη 1992)