ΜΕ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗ
ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Του Πέτρου Ι.
Μηλιαράκη*
Το κείμενο τούτο γράφεται μετά τη συνταρακτική αλλά προδήλως αναμενόμενη
είδηση, που πανικόβλητο «το όλο μνημονιακό σύστημα» επιχειρεί να υποβαθμίσει
και που αφορά στην πλήρη ακύρωση των πάγιων προνοιών και κοινωνικών δικαιωμάτων
του ασφαλιστικού συστήματος.
Είναι προδήλως βέβαιον ότι έχει συγκροτηθεί «Επιτροπή Σοφών». Οι
φωστήρες δε αυτοί της μνημονιακής λογικής και των μνημονιακών συμφερόντων δεν ανατρέπουν
απλώς τα δεδομένα του ασφαλιστικού κοινωνικού συστήματος, αλλά κατ’ ουσίαν ακυρώνουν
από τα θεμέλιά του αυτή τούτη την αποστολή του κοινωνικού αυτού Θεσμού, το οποίο
με θυσίες έχει συγκροτήσει και διατηρήσει η κοινωνία.
Αυτή η ανατροπή των κοινωνικών δικαιωμάτων αδιστάκτως βέβαιον
είναι ότι λαμβάνει χώρα λόγω των μνημονίων χάριν των οποίων και χάρις τα οποία
επιδιώκεται η: «με κάθε θυσία παραμονή μας στο ευρώ».
Το σχέδιο που επεξεργάζεται το μνημονιακό μπλοκ για να υλοποιηθεί
αφορά τα εξής:
α) ότι ουδεμία σύνταξη θα υπερβαίνει τα 600 ευρώ το μήνα,
β) ότι ανάλογα με τις ανάγκες των Ταμείων η σύνταξη θα περικόπτεται
μέχρι του ποσού των 150 ευρώ το μήνα, και
γ) ότι υπάρχει μια πιο επιεικής αναφορά για την κατώτατη
σύνταξη, η οποία μπορεί να κυμαίνεται ανάμεσα στα 250 έως τα 600 ευρώ το μήνα. Για
όλα αυτά υπεύθυνοι είναι: η πολιτική ηγεσία, το επικουρικό προσωπικό και κάθε εμπλεκόμενος
φορέας που μονοσήμαντα υποστηρίζουν την παραμονή μας στο ευρωσύστημα.
Ωστόσο, άξια αναφοράς είναι τα εξής:
Την ίδια στιγμή επιμελώς δεν «επικοινωνείται» το υφιστάμενο δεδομένο
ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών-μελών λειτουργεί στο πλαίσιο της ενιαίας
εσωτερικής αγοράς με δέκα (10) συνολικώς νομίσματα! Δεν επικοινωνείται
δηλαδή ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών-μελών λειτουργεί με το ευρώ (1)
και με άλλα 9 νομίσματα. Το όλο σύστημα οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση που
αφορά πληρωμές, εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο, αναπτυξιακές διαδικασίες, κοινωνικές
υπηρεσίες κλπ, λειτουργεί: 1) με τη λίρα Αγγλίας, 2) με την
κορόνα Σουηδίας, 3) με την κορόνα Δανίας, 4) με την
κορώνα (2) της Τσεχίας, 5) με το λέβα Βουλγαρίας, 6)
με το ζλότυ Πολωνίας, 7) με τον νέο Λέι Ρουμανίας, 8)
με το κούνα της Κροατίας 9) με το φιορίνι Ουγγαρίας και 10)
με το ευρώ.
Υπ’ όψιν δε ότι οι Υπουργοί των Οικονομικών όλων των κρατών-μελών
είτε έχουν ενταχθεί στο ευρωσύστημα, είτε όχι, συμμετέχουν στο Ecofin, ενώ
στο Eurogroup (άτυπο Όργανο) συμμετέχουν μόνο τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Επίσης
το σύνολο των κεντρικών τραπεζών των κρατών-μελών είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Συστήματος
Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ).
Με τούτα τα δεδομένα καλό θα είναι να γίνει αναφορά και στα παρακάτω:
Εάν γίνει δεκτό πως το χρήμα είναι μα «τεχνητή κοινωνική συμβατικότητα»
έχει δίκαιο ο J.K.Galbraith (3) ο οποίος αναφερόμενος στο πρωταρχικό ερώτημα
«τι» είναι «χρήμα», υποστηρίζει ότι το ερώτημα είναι κατ’ αρχήν αναπάντητο
και πως «η οικονομική θεωρία έχει ταλαντευθεί με το πέρασμα του καιρού στην εκτίμηση
του χρήματος σαν αιτίας ή σαν αποτελέσματος (αιτιατού) των οικονομικών καταστάσεων».
Αλλά και στο επίπεδο της κοινωνιολογίας δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί
εάν το χρήμα είναι «φετίχ», προαπαιτούμενο ή επιφαινόμενο
«κοινωνικής δύναμης». Ιδιαιτέρως στην οικονομική επιστήμη υπάρχει μια «έντονη
διαφωνία» (4) γύρω από τον ορισμό του χρήματος.
Έτσι, πρέπει να διευκρινιστούν οι ιδιότητες του χρήματος, δηλαδή:
πρώτον, ποιές ιδιότητες ακριβώς πρέπει να έχει ένα πράγμα για να ονομαστεί
χρήμα και δεύτερον, ποιές είναι οι λειτουργίες του χρήματος.
Πάντως σε ό,τι αφορά τον αμιγώς οικονομικό χαρακτήρα του χρήματος,
μερικές από τις δυσκολίες του «ορισμού» του, φαίνονται καθαρά αν κοιτάξουμε από
κοντά την έννοιά του ως μέσου πληρωμών.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Κέρματα, χαρτονομίσματα και καταθέσεις όψεως (5) σε εμπορικές
τράπεζες είναι μέσα πληρωμών, αφού γίνονται αποδεκτά σε αντάλλαγμα αγαθών και χρηματοπιστωτικών
περιουσιακών στοιχείων (π.χ. ομολογιών). Από την άλλη, καταθέσεις προθεσμίας σε
εμπορικές τράπεζες (6) δεν μεταβιβάζονται με επιταγές και για το λόγο αυτό
δεν θεωρούνται μέσο πληρωμής. Εντούτοις είναι «χρήμα». Θα πρέπει δε να διευκρινιστεί
ότι άλλο είναι το «χρήμα» και άλλο είναι το «νόμισμα». «Χρήμα»
για παράδειγμα είναι μια τραπεζική επιταγή την οποία όμως μπορεί να μην αποδεχθεί
ο αντισυμβαλλόμενος. Το «νόμισμα» όμως είναι το χρήμα εκείνο το οποίο με
βάση αυστηρό κανόνα της έννομης τάξης (αναγκαστική κυκλοφορία) υποχρεούται να αποδεχθεί
ο αντισυμβαλλόμενος προκειμένου να μην καταστεί υπερήμερος. Πολύ σωστά πρώτος έδωσε
τον ορισμό του χρήματος ο Αριστοτέλης (7) υποστηρίζοντας ότι: «και
διά τούτο τούνομαι έχει νόμισμα, ότι ου φύσει αλλά νόμω εστί…»
Στην παρούσα ιστορική φάση πρέπει ο ελληνικός λαός να συνειδητοποιήσει
ότι η Ελλάδα δεν είναι απλώς «εγκλωβισμένη», αλλά ευθέως παγιδευμένη εντός
του ευρωσυστήματος. Θα πρέπει συνεπώς ο ελληνικός λαός στις εκλογές στις 20
Σεπτεμβρίου να αποφασίσει:
α) την πλήρη απόρριψη της δημοσιονομικής λιτότητας και των καταστροφικών
για την κοινωνία πρωτογενών πλεονασμάτων,
β) τη ριζική αναδιοργάνωση του τραπεζικού συστήματος, το οποίο ως ο
κύριος ιδιοκτήτης μπορεί να θέσει σε κοινωνικό έλεγχο με εθνικοποίηση και αναπροσανατολισμό
αναπτυξιακής κατεύθυνσης και τέλος
γ) την προετοιμασία εξόδου από την ευρωζώνη.
Η Η διαδικασία αυτή είναι απολύτως διαχειρίσιμη και είναι η
μόνη που μπορεί να οδηγήσει σ’ ένα νέο οικονομικό μοντέλο παραγωγικής ανασυγκρότησης,
αναπτυξιακής διαδικασίας και κοινωνικής συνοχής. Σε τελευταία ανάλυση είναι και
η μόνη που μπορεί να εγγυηθεί τις κοινωνικές υπηρεσίες, την κοινωνική πρόνοια και
τα δικαιώματα των συνταξιούχων να επιβιώσουν.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Βλ. την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μελέτη του J.V.Overtveldt,
The End of the Euro, The uneasy future of the European Union (2011) κυρίως σελ.
77 και επ.
(2) Σύμφωνα με το δελτίο ισοτιμιών η απόδοση στα ελληνικά της κορώνας
της Τσεχίας αποδίδεται με «ωμέγα» σε αντίθεση με το νόμισμα, Νορβηγίας, Σουηδίας,
Δανίας που αποδίδεται με «όμικρον»
(3) Βλ. J.K.Galbraith, Money (1995), σσ. 36-37 Π.Μηλιαράκης,
Το Νομισματικό Σύστημα στα πλαίσια του Οικονομικού Δικαίου (1990), σ. 55 και επ.
(4) Βλ. M.Fleming, Νομισματική Θεωρία (στα ελληνικά, 1972), σ.17.
Επίσης βλ. Π.Μηλιαράκης, Μακροσύστημα και Ευρωσύστημα (2009) σελ. 61 και
επ.
(5) Για την έννοια των καταθέσεων «όψεως», βλ. έκδοση της Εθνικής
Τράπεζας (ΕΤ), Καταθέσεις (1987), σ. 82 και επ.
(6) Για τις Τράπεζες και τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις, καθώς και
για τις χρηματιστηριακές αγορές γενικώς, βλ. Γ.Χουφσμίντ (J.Juffshimid),
Πολιτική Οικονομία των Χρηματιστηριακών Αγορών και Εναλλακτικές Στρατηγικές (στα
ελληνικά 2006). Επίσης βλ. Π.Μηλιαράκης, Τραπεζικό Δίκαιο
(1994), σ. 58 και επ., Σ.Ψυχομάνης, Τραπεζικό Δίκαιο (2001), σ.12 και επ.
(7) Βλ. Αριστοτέλης, Ηθικ. Νικομ. Ε. 8
*Ο Πέτρος Μηλιαράκης
δικηγορεί στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια Στρασβούργου και Λουξεμβούργου (E.C.H.R.
/GC-EU).
Ανάρτηση από: http://iskra.gr
Ευχαριστώ τον φίλο Χρήστο Π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου