ΠΕΡΙ ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΕΩΣ-επανάληψη

του A.J. NIZK

Κοσμικότης και εκκοσμίκευση σαν επιχείρημα του Οικουμενικού στοχασμού.   

Μπονόφερ-συνέχεια ! 

                 Η αντίθεση ανάμεσα στην πίστη και την θρησκεία, όπως την συναντήσαμε στον Μπάρτ, υπήρξε πάντοτε αγαπητή στον Μπονόφερ από τα χρόνια των σπουδών του ακόμη. Τα κηρύγματα του στην Βαρκελλώνη δίνουν αδιάψευστη μαρτυρία. Ακόμη και από το γράμμα από την Φυλακή εκθειάζει τον Μπάρτ: "Ο Μπάρτ υπήρξε ο πρώτος Θεολόγος-και αυτή είναι η μεγάλη του αξία- που ξεκίνησε την κριτική της θρησκείας." Αλλά ασκεί και την κριτική του ταυτόχρονα: "Ο Μπάρτ, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος που ξεκίνησε να σκέπτεται προς αυτή την κατεύθυνση, δεν επέμεινε στην συνέχεια σ'αυτές τις σκέψεις, αλλά έφτασε σε έναν θετικισμό της αποκαλύψεως, που δεν είναι τελικά παρά μία ανακαίνιση".

                Ο Erik Benktsou ερεύνησε τις δηλώσεις τού Μπάρτ, στις οποίες θα μπορούσε να αναφερθεί ο Μπονόφερ, μιλώντας για "ξεκίνημα" και ότι "δεν επέμεινε". Καταλήγει πώς μάλλον πρόκειται για την διάλεξη "Βιβλικά θέματα, κρίσεις και προοπτικές", την οποία είχε δώσει ο Μπάρτ ήδη το 1920. Η συμφωνία με όσα θα έγραφε αργότερα ο Μπονόφερ είναι τόσο εκπληκτική που αξίζει να διαβάσουμε μερικές σημειώσεις : "Υπήρξαν άνθρωποι, κατεξοχήν άθρησκοι οι οποίοι αισθάνθηκαν όλο το βάρος του θέματος του Θεού". "Η βιβλική αγάπη δεν είναι αγάπη ακριβώς, θα'πρεπε ίσως καλύτερα να την χαρακτηρίσουμε σαν μία κοσμικότητα πολύ καλά δομημένη, ποιοτική…μία κοσμική αντικειμενικότητα". "Ο Θεός δεν θέλει να είναι επέκεινα σε αντίθεση με ένα ενθάδε….Δέν θέλει να θεμελιώσει μία ιστορία της θρησκείας, αλλά να είναι ο Κύριος της ζωής μας". "Η βιβλική ιστορία είναι κατ'αρχάς και αποκλειστικώς ιστορία ανθρώπων".

                Προκύπτει λοιπόν καθαρά μέχρι στιγμής πώς το νόημα που έλαβε η έννοια θρησκεία, στα γράμματα από την φυλακή, του Μπονόφερ, διαφωνεί από αυτό που εννοιολόγησε σαν θρησκεία αργότερα ο Μπάρτ. Αυτή η ασυμφωνία βρίσκεται περισσότερο στο γεγονός πώς ο Μπονόφερ εννοεί την θρησκεία σαν ένα ιστορικό φαινόμενο, πώς υπολογίζει την θρησκεία σαν "μία έκφραση ιστορικά καθορισμένη και γι'αυτό μεταβατική, του ανθρώπου". Οι συνέπειες αυτής της διαφωνίας δεν ξεκαθάρισαν ποτέ εντελώς: Και δικαίως ο Bethge συμπεραίνει: "μ'αυτό ο Μπονόφερ ξεπερνά τον Μπάρτ. Πόσα όμως πράγματα μπήκαν σε κίνηση μ'αυτό τον τρόπο, είναι ένα θέμα στο οποίο δεν στοχάστηκε αρκετά βαθειά ο Μπονόφερ και σ'αυτό το σημείο οι υπάρχουσες διατυπώσεις αφήνουν ένα μεγάλο κενό".

                Στα γράμματα και στις σημειώσεις της φυλακής ο Μπονόφερ δεν μίλησε έξω από τα δόντια για την εκκοσμίκευση, αλλά όμως με τα προβλήματα που ανακαλούνται από αυτή την λέξη ασχολήθηκε όσο κανείς άλλος. Έφερε στο φώς αυτό που ήδη άρχιζε να διακρίνεται καθαρά: πώς για τους σημερινούς Χριστιανούς η λέξη εκκοσμίκευση περιέχει τελικά μίαν ερώτηση, την ερώτηση δηλαδή: "Ποιος είναι στ'αλήθεια ο Χριστός για μας σήμερα". [Η αντιστροφή του Ευαγγελίου! Και ο Κύριος είχε ρωτήσει τους μαθητές του ! Ποιος λένε ότι είμαι οι άνθρωποι (σήμερα); Η αληθινή απάντηση δόθηκε μόνον από τον Πέτρο ο οποίος δεν την άκουσε από άνθρωπο. Μας λέει λοιπόν ο Μπονόφερ και όλη η νεοορθοδοξία ότι σήμερα θα λάβουμε επιτέλους υπόψιν όλες τις άλλες άστοχες απαντήσεις και όχι την αλήθεια της πίστεως. Αυτό δυστυχώς είναι η εκκοσμίκευση που συντρίβει σαν λαίλαπα και τους Έλληνες πιστούς σήμερα!]

                Μας έδειξε λοιπόν πώς αυτή η ερώτηση εμπλέκει μία προβληματική Θεολογική, ανθρωπολογική, και ιστορική και πώς το κεντρικό θέμα αντιμετωπίζεται με την βοήθεια αυτών των κατευθύνσεων.Αυτές οι κατευθύνσεις διατέμνονται πάντοτε εξ'αρχής στην έννοια της θρησκείας. Γύρω από αυτή την διασταύρωση υπάρχουν φωτεινές περιοχές οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν μία έντονη αίσθηση ξαφνικής νοητικής διαύγειας. Αλλά έξω από αυτές χανόμαστε ξανά στα προβλήματα, όλο και πιο απρόσιτα, που δείχνουμε με τις λέξεις Θεός, άνθρωπος, Ιστορία. Ακόμη και η ίδια η διατομή παραμένει στο σκοτάδι. Έτσι τι πράγμα είναι εν τέλει αυτή η θρησκεία δεν ξεκαθαρίζει με την βοήθειά του ο Μπονόφερ. Ακόμη και σήμερα δεν είναι ξεκάθαρο. Για τον στοχασμό γύρω από την εκκοσμίκευση η θρησκεία παραμένει μέχρι σήμερα το κατεξοχήν εμπόδιο!

Συνεχίζεται

Αμέθυστος