ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ (4)

Συνέχεια απο: Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011

Χρ. Γιανναράς

Έξι φιλοσοφικές ζωγραφιές (4)

Μετά την παρένθεση του Χάϊντεγκερ ας επιστρέψουμε στην συνέχεια του κειμένου. Ο Γόρδιος δεσμός, το αίνιγμα της Δύσεως, όπως ακριβώς η σφίγγα εξέφρασε το αίνιγμα της Ανατολής, εκφράζεται από τον Γιανναρά ως εξής.

«Η Εκκλησία Ευαγγελίζεται έναν Θεό, αιτιώδη αρχή της ύπαρξης και των υπαρκτών, ελεύθερο από κάθε αναγκαίο προκαθορισμό της ύπαρξής του, δηλ. ελεύθερον από δεδομένη ουσία! Ο οποίος θέλει να υπάρχει και η ελεύθερη θέλησή του «υποστασιάζει» τον τρόπο της ύπαρξης του, ως ελευθερία αγάπης». Ποιός είναι αυτός ο Θεός; Ρωτά η νέα σφίγγα μέσω του Γιανναρά. Ο ΠΑΤΗΡ.

Ενώ λοιπόν Μυστικώς η σφίγγα προειδοποιούσε τον Οιδίποδα ότι ο άνθρωπος αυξάνει, ωριμάζει και τελειούται, η Φύσις παραμένει ίδια. Όπως γεννιέται έτσι και πεθαίνει! Η ανθρώπινη όμως Φύσις «Γίγνεται». Και όπως μάθαμε από την ενσάρκωση του Κυρίου, έχει κάποιον λόγο, διότι περιέχει την δυνατότητα της μεταμορφώσεως. Και ενώ λοιπόν ο Οιδίπους έλυνε το αίνιγμα , αυτός ο ίδιος δεν ωρίμασε. Δεν χρησιμοποίησε την λύση του. Σκότωσε τον πατέρα του και παντρεύτηκε την μητέρα του, όπως και οι λέοντες. Έμεινε αδιαφοροποίητος. Δεν έγινε ποτέ άνθρωπος. Θέλησε να ζήσει σαν Θεός της φύσεως. Και το μάθημα που πήρε από το μέγιστο πάθημά του, το οποίο ανακεφαλαιώνει τον πόνο της ανθρωπότητος, δεν το μάθαμε αμέσως, διότι οι Θεοί τον πήραν μαζί τους, για να μην μαθευτεί: Ότι ο άνθρωπος πρέπει να τελειωθεί και να διαφοροποιηθεί, να γίνει σοφός! Αυτή την πλευρά του αινίγματος την έλυσε η Φιλοσοφία. Ελευθερώνοντας τον άνθρωπο από τα δεσμά της Φύσεως, ανακαλύπτοντας την ουσία του. Η ουσία του ανθρώπου είναι η αλλαγή! Η διαφοροποίηση! Ο Φωτισμός του πάθους. Η μεταμόρφωση του πάθους σε γνώση, σε εμπειρία ζωής. Διότι πάθος σημαίνει μονοείδια, ταύτιση με την Φύση. Και ενώ ο άνθρωπος κρύβει μέσα του τον Ουρανό της Φύσεως, δεν τον αφήνει να φανερωθεί, καταδικάζοντας την ζωή στην αιώνια επανάληψη του ιδίου. Επαναλαμβάνοντας την αμαρτία, την ίδια αμαρτία, αιωνίως, καθιστώντας την αμαρτία αιώνια.

Η Δύση όμως βρέθηκε μπροστά σε ένα διαφορετικό Μυστήριο. Ασύλληπτο για τα δεδομένα του ανθρώπου. ΣΤΗΝ ΕΚΟΥΣΙΑ ΖΩΗ. Στην ζωή που την αποκάλυψε ο Κύριος. Και θαμπώθηκε, καθώς δεν είχε προφθάσει να λύσει ακόμη-ακόμη το Μυστήριο της Φύσεως. Εκαλείτο να λύσει το Μυστήριο της ελευθερίας. Πού και πώς τελειούται η Ελευθερία;

Στην εκούσια ζωή. Πρός επίτευξη αυτού του σκοπού, έπρεπε να κρατήσει την σοφία, ή να ξεκινήσει από την αρχή;

Η Ελληνική Δύση κράτησε την Σοφία, η Λατινική όχι, προτίμησε να ξεκινήσει από το Μηδέν. Αυτή την απόφαση της Δύσεως εκφράζει σήμερα ο Γιανναράς! Χωρίς ουσία, ο Θεός του υποστασιάζει τον τρόπο της ύπαρξής του! Με ποιό περιεχόμενο; Ποιό είναι το περιεχόμενο των υποστάσεων; Η αγάπη; Πώς διαφοροποιούνται; Πώς να αγαπηθούν τα αδιαφοροποίητα; Μπορεί να εισέλθει το εκούσιο στην Φύση;

Αυτό που βιώνει η Δύση σήμερα είναι η αποτυχία του πειράματος. Η φύση δεν δέχεται το εκούσιο, και ο άνθρωπος είναι αναγκασμένος να δεχθεί μία μικτή κατάσταση. Ή να εγκαταλείψει την Φύση στην τεχνολογία, δηλ. στον Ορθολογισμό, ή να στηριχθεί στον Θεό, να επιστρέψει στον Θεό, αφήνοντας την δημιουργία στο Μηδέν της. Υπερβαίνοντας  το Μηδέν.

Διότι ο ενσαρκωμένος Χριστός μάς αποκάλυψε πως το εκούσιο, αυτό που σώζει, έρχεται απ' έξω. Έρχεται. Ο ζωντανός Θεός έχει κίνηση, σοφία, αποφασίζει, θυσιάζεται, διδάσκει για να σώσει.

Η Δύση όμως και πάλι διαφωνώντας ανακάλυψε άλλη Σωτηρία. Δια της αναλογίας το κτιστό μπορεί να ζήσει με τους όρους του ακτίστου, μετά την Ανάσταση, χωρίς περιεχόμενο, με την θέλησή του και μόνο. Είναι όμως η θέληση το περιεχόμενο του εκουσίου;

Δεν είναι. Το εκούσιο έχει το δικό του περιεχόμενο. Το θέλημα του Θεού. Εδώ κρύβεται το Μυστικό όλων των αποτυχιών αυτού του πολιτισμού που ονομάζεται Δυτικός. Και στην αδιαφοροποίητη ζωώδη ζωή βρίσκεται το Μυστικό της αποτυχίας της Ελληνικής Δύσεως. Οι Έλληνες ζουν σήμερα σε Μυθολογικό επίπεδο νοήσεως. Προ-λογικό. Έχουν μακρύ δρόμο μπροστά τους. Και κατόρθωσαν να εξισωθούν με τους Δυτικούς, οι οποίοι δεν έχουν καθόλου δρόμο μπροστά τους.

Πώς έλυσαν οι Πατέρες τον γρίφο που οδηγεί στο λάθος τον Γιανναρά; Δεν επέτρεψαν να προσδιοριστούν τα θεολογημένα απροσδιορίστως υπό των αγίων. Έτσι εκφράζει την λύση ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Και περιγράφοντας, απροσδιόριστα, τις υποστάσεις, αναφέρουν! «Όλα τα του Πατρός έχει ο Υιός, πλην της αγεννησίας (Γρηγ. Θεολόγος, Λόγος 34,10). Όλα δε όσα είναι του Υιού είναι και του Πνεύματος πλην της Υιότητος". Ο δε Ιωάννης Δαμασκηνός συνεχίζει: "Όλα όσα έχει ο Πατήρ είναι και του Πνεύματος πλην της αγεννησίας. Όμως ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟ ΝΑ ΛΕΓΩΜΕΝ ΑΓΕΝΝΗΤΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΙΤΙΟΝ". Μας δείχνει λοιπόν ότι  όχι μόνον επί του Θεού το αγέννητο είναι ίδιο με το αναίτιο, αλλά ότι και το αναίτιο είναι ίδιο με το αίτιο. Κάτι που καταργεί την  βάση ολοκλήρου του συστήματος του Γιανναρά. Την Αιτιώδη Αρχή.

Στην συνέχεια θα ερευνήσουμε όλα όσα απορρέουν από το πρόχειρο θεμέλιο της σκέψης του και πού καταλήγουν.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος