Puer aeternus-Τρίτο μέρος(66)

Συνέχεια από:Τρίτη, 9 Φεβρουαρίου 2016

Puer aeternus-Τρίτο μέρος

«Το βασίλειο άνευ χώρου» (Bruno Goetz)

8 Σύγκρουση και παράνοια ι

Όταν λοιπόν ο Φο επιστρέφει ως Άττις ή Διόνυσος, μπορούμε να πούμε πως αυτό παριστάνει μια προσπάθεια του ασυνειδήτου να δημιουργήσει μια αρχετυπική εμπειρία, η οποία σκοπό έχει την γεφύρωση του κενού που προκάλεσε ο ξαφνικός εκχριστιανισμός. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς πως ο συγγραφέας κατανόησε την σημασία της μορφής του Χριστού, αφού είχε αυτή την εμπειρία. Αν απομακρύνετε την σκόνη που μαζεύτηκε με την πάροδο του χρόνου, θα διαπιστώσετε πως πρόκειται περί μιας επιστροφής στην αρχική εμπειρία αυτού ονομάζεται: να αναλάβεις τον σταυρό σου, να σταυρωθείς μαζί με τον Χριστό. Μόνο που στην προκειμένη περίπτωση προστίθεται η χροιά ενός πράγματος πιο εκστατικού και δυναμικού, ζωτικού με ένα αρχαϊκό τρόπο. Είναι μια προσπάθεια του ασυνειδήτου να δημιουργήσει εκ νέου το χριστιανικό σύμβολο και να το ξαναφέρει στη ζωή με μια μορφή που θα είναι συνδεδεμένη με τα βαθύτερα στρώματα της προσωπικότητας. Πόσο διαδεδομένο και ζωτικό είναι αυτό το πρόβλημα, το βλέπουμε στο γεγονός, πως το ασυνείδητο κάνει τις ίδιες προσπάθειες σε άλλες εποχές και άλλους τομείς. Στον Nikolaus von Flüe για παράδειγμα, ο Χριστός εμφανίζεται με γούνα αρκούδας (με την μορφή πολεμιστή της σκανδιναβικής παράδοσης-Berseker). Και στην περίπτωση αυτή το σύμβολο τού Χριστού δεν καταργείται, αλλά ερμηνεύεται εκ νέου, συνδεόμενο με τα αρχαϊκά στρώματα της ενστικτώδους ψυχής. Το σύμβολο του Χριστού μπορεί να επιβιώσει, μόνο εάν το αντιλαμβανόμαστε με αυτή την πλήρη μορφή. Γιατί αν δεν είναι αγκυροβολημένο στα βάθη της ψυχής, θα απορριφθεί, και θα έχουμε επιστροφή στην αθεΐα ή στον νεοπαγανισμό.

Το ίδιο παρατηρείται και στα spirituals των νέγρων (πρόδρομος των gospel), όπου εμφανίζεται μια ειδωλολατρική στρώση της ψυχής με συμβολική έκφραση και θρησκευτικά συναισθήματα. Πάνω σε αυτά τοποθετήθηκε μια χριστιανική διδασκαλία-μια στρώση βερνικιού. Αυτή η στρώση μπορεί εύκολα να εξαλειφθεί από κάθε κίνημα ή αντιπροπαγάνδα, εάν το κύριο αρχέτυπο αυτής της χριστιανικής διδασκαλίας, που στην κουλτούρα μας ονομάζεται Χριστός, δεν ανακαλεί ένα παρόμοιο αρχετυπικό σύμβολο, το οποίο σύμβολο συνδέεται με ολόκληρη την συναισθηματική προσωπικότητα. Μόνο τότε καταλήγει το σύμβολο αυτό σε ζωντανή πίστη, ώστε οι άνθρωποι από μέσα τους να καταλαβαίνουν τι σημαίνει γι’ αυτούς προσωπικά ο Χριστός. Αλλιώς είναι κάτι καθαρά διανοητικό. Υπάρχει ένα κενό στην σκάλα, και κάτω προσεύχεται κανείς ακόμα στον Διόνυσο, ή όπως εδώ στον Βόταν, γιατί είναι αυτός που τρυπήθηκε και κρέμμεται πάνω στο κοσμικό δέντρο.

Στο παρόν βιβλίο, ο Βόταν είναι το αρχέτυπο που εκδηλώνεται στο βάθος, πράγμα φυσικό για την γερμανική κουλούρα. Στην Γαλλία και στις χώρες με κέλτικο υπόβαθρο, με αυτή την μορφή εκδηλώνεται το αρχέτυπο του Mercurius-Kerunnus, που είναι ένας θεός-ελάφι. Αυτός ο θεός, που επίσης σταυρώνεται και μεταμορφώνεται, είναι ο υιός-θεός, ο θεός της άνοιξης, ο οποίος ανασταίνεται. Στον μεσαιωνικό θρύλο του ιερού δισκοπότηρου, αλλά και στις κέλτικες παραδόσεις της Αγγλίας, Ιρλανδίας και Ουαλίας, μπορούμε να δούμε την προσπάθεια σύνδεσης της θυσιασθείσης χριστιανικής μορφής του Θεού με τις αρχαϊκές εσωτερικές εμπειρίες των λαών αυτών.   

Στην περιγραφή του βασιλείου του Φο βρίσκουμε και άλλα μοτίβα: «Παίζουμε γύρω από το παλιό πηγάδι (που θυμίζει το γερμανικό πηγάδι της Urd στην ρίζα του κοσμικού δέντρου), και πίνουμε το ιερό νερό του. (Όποιος πίνει από το πηγάδι της Urd γίνεται μάντης. Οι σαμάνοι και θεραπευτές πίνουν από αυτή την πηγή). Εκεί κοιτάζουμε μέσα σε μαύρους καθρέφτες όλα όσα υπήρξαμε». Στο σημείο γίνεται φανερή μια επίδραση της ανατολής: η αντίληψη πως στο βασίλειο αυτό μπορεί κανείς να δει στον καθρέφτη όλες τις προηγούμενες μετενσαρκώσεις. Αργότερα θα δούμε ότι ο συγγραφέας του βιβλίου πιστεύει στην μετενσάρκωση, την οποία προσέλαβε από τις μελέτες της Ανατολής και την οποία ανέμειξε με το γερμανικό υλικό. Επειδή οι γερμανικοί λαοί ήταν γενικά εσωστρεφείς, η εσωστρεφής προχριστιανική κουλτούρα έχει μια συνάφεια με την κινέζικη και ανατολική πνευματική ζωή. Οι γερμανικοί ρούνοι (που θεωρούνται γράμματα του γερμανικού αλφαβήτου), χρησιμοποιήθηκαν αρχικά ως στοιχεία μαντείας, όπως τα ξυλάκια του I Ging. Αλλά και αργότερα χρησιμοποιήθηκαν με αυτόν τον τρόπο. Οι Γερμανοί θυσίαζαν μερικούς από τους αιχμαλώτους τους στον Βόταν. Για να ορίσουν ποιος θα θυσιαστεί, έριχναν ρούνους. Οι φυλακισμένοι έριχναν δηλαδή ένα μπαστούνι με σκαλισμένους διάφορους ρούνους. Αν ο ρούνος του θανάτου έδειχνε προς τα πάνω, ο αιχμάλωτος αυτός θυσιαζόταν, και οι υπόλοιποι παρέμεναν ως σκλάβοι. Σύμφωνα με τον μύθο, την μαντική αυτή μέθοδο εφηύρε ο Βόταν, όταν τον τρύπησε ένα ακόντιο. Δεν ξέρουμε αν τρυπήθηκε μόνος του ή αν το έκανε άλλος, πρέπει όμως να θυμηθούμε πως η καρδιά του Χριστού τρυπήθηκε από τον Λογγίνο. Στο παρόν βιβλίο τρυπιέται ο Φο. Ο Βόταν κρεμόταν τότε εννιά μέρες πάνω στο κοσμικό δέντρο Yggdrasil, και τότε ανακάλυψε τους ρούνους, όταν έσκυψε προς την ρίζα του δέντρου. Μπορούμε λοιπόν να πούμε πως η ανακάλυψη των ρούνων ήταν το δημιουργικό αποτέλεσμα της μακράς σταύρωσης. Ένα νέο προϊόν της πολιτισμικής συνείδησης, που στην αρχή ήταν η ικανότητα ανάγνωσης της μοιραίας στιγμής. Αυτή είναι η βάση και του κινέζικου I Ging, που είναι ένας τρόπος διερεύνησης του δρόμου του Τάο. Η μαντική αυτή μέθοδος βασίζεται στην αρχή της συγχρονότητας.

Πολλοί άνθρωποι με γερμανικό υπόβαθρο δείχνουν ακόμα και σήμερα ισχυρή συνάφεια προς τον κόσμο της Ανατολής. Μετά τον β’ ΠΠ, στην Γερμανία επικρατεί  μια πολύ διαδεδομένη τάση: αναζητούν στην φιλοσοφία της Ανατολής την θεραπεία για την πολιτισμική κρίση της Δύσεως. Αυτό σημαίνει πως αναζητείται μια εσωστρεφής στάση, ώστε η επεξεργασία των προβλημάτων να γίνει από μέσα και όχι απ’ έξω. Πρότεινα κάποτε σε ένα υπό ανάλυση ασθενή από την βόρειο Γερμανία, ο οποίος ρωτούσε συχνά το I Ging, να παρατηρήσει με τον τρόπο αυτό το συναισθηματικό πρόβλημα των Γερμανών. Την ίδια νύχτα είδε σε όνειρο πως βρισκόταν εμπρός σε μια στρατιωτική παράγκα του πρωσικού στρατού. Στην είσοδο βρισκόταν μια ταμπέλα με επιγραφή γραμμένα με τα κινέζικα σημεία και γερμανικούς ρούνους. Αυτό σημαίνει πως το ασυνείδητο προσέλαβε την προτροπή ως κάτι πολύ σημαντικό. Θα έλεγα πως οι άνθρωποι ζουν βόρεια του Μάιν είναι πιο εσωστρεφείς και ανταποκρίνονται περισσότερο στα συγχρονιστικά φαινόμενα παρά στην λογική αιτιότητα. Βόρεια, κυρίως στην Ρωσία υπάρχει η τάση συνένωσης της σκέψης της Ανατολής με αυτήν της Δύσεως, σε ένα κράμα το οποίο να μεταδίδει και τις δύο. Είναι γνωστό πως το πανσλαβιστικό κίνημα, στο οποίο ανήκε και ο Ντοστογιέφσκι, πίστευε πως η Ρωσία ήταν η εκλεκτή χώρα, που σε κάποια στιγμή θα ενώσει την εσωστρέφεια της Ανατολής με την αποδοτικότητα και εξωστρέφεια της Δύσεως. Λόγω μιας ισχυρής εξωστρέφειας, οι Ρώσοι είναι σήμερα πολύ απομακρυσμένοι από αυτή την ιδέα. 

Συνεχίζεται  

ΣΧΟΛΙΟ: Βλέπουμε σιγά-σιγά ότι όλοι οι δρόμοι οδηγούν στήν Ρώμη. Εδώ αρχίζει νά φανερώνεται αμυδρά τό ψυχικό υπόβαθρο τής θρησκείας, τής θρησκειολογίας καί τής ενώσεως τών θρησκειών. Εδώ εκτίθεται πιό πλούσια η θέση γιά τίς θρησκείες τού Αλβανίας. Ακόμη καί γιά τόν χριστό τών θρησκειών. Ο Χριστιανισμός ολοκληρώθηκε πλέον σάν η θρησκεία τής Μεγάλης Μητέρας. Καί οι ελληνορθόδοξοι έχουν βαλθεί παράλληλα νά εκχριστιανίσουν τόν Γολιάθ. Ο συγκρητισμός καί η εκκοσμίκευση δέν είναι μιά απλή διανοητική ιστορία. Βασίζεται στήν απώλεια τής ζωντανής πίστης.

Αμέθυστος