«Ο σύγχρονος φιλελευθερισμός είναι φονταμενταλιστική θρησκεία η οποία αντιτίθεται στη φύση» Ο φιλόσοφος Ζάζα Σατιρισβίλι μιλάει για τις γνωστικιστικές ρίζες του φιλελευθερισμού και για τον οιονεί θρησκευτικό του χαρακτήρα

 Ο Ζάζα Σατιρισβίλι είναι επιφανής Γεωργιανός φιλόσοφος και φιλόλογος. Έχει βραβευτεί με το βραβείο λογοτεχνίας Σαμπάτι ως «Καλύτερος Κριτικός της Χρονιάς» (2005). Ο Ζάζα Σατιρισβίλι σχολιάζει τη σκανδαλώδη κατάσταση στη Γεωργία που προκλήθηκε, μετά από απαιτήσεις των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να γίνει εκεί η παρέλαση των ΛΟΑΤ Κοινοτήτων.

Ο Ζάζα Σατιρισβίλι

– Η λεγόμενη «παρέλαση υπερηφάνειας», τελικά, δε θα γίνει. Γενικώς, για ποια υπερηφάνεια μιλάμε ή για ποια βία ενάντια στην οποία τάχα διαμαρτύρονται; Η πλειονότητα του πληθυσμού διαμαρτύρεται κατά των πρέσβεων των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Γερμανίας, οι οποίοι καλούν την κυβέρνηση της Γεωργίας να οργανώσει στη Γεωργία την «εβδομάδα υπερηφάνειας». Μόνο και μόνο που το ζητάει ο πρέσβης μιας άλλης χώρας, πρέπει οπωσδήποτε να το δεχτούμε; Δεν μπορούμε να εξετάσουμε την πρόταση;

– Να το δούμε διαφορετικά. Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν αφορά μόνο τη Γεωργία. Είναι παγκόσμιο πρόβλημα. Πρόκειται για τη λεγόμενη φυλετική ταυτότητα και πρέπει να πούμε ότι πρόκειται για μια νέα ανθρωπολογία.

Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν αφορά μόνο τη Γεωργία, είναι παγκόσμιο πρόβλημα

– Τι σημαίνει «νέα ανθρωπολογία»;

– Σημαίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα το φυσικό. Όλα εξαρτώνται από την επιλογή του ατόμου. Ο άνθρωπος επιλέγει τη γέννηση, τον έλεγχο της γεννητικότητας, την οικογένεια, τη διαχείριση του θανάτου κτλ. Αυτά στις κλασικές εποχές θεωρούνταν αρμοδιότητα του Θεού ή, τέλος πάντων, ήταν δεδομένο. Σήμερα, με την εμφάνιση αυτής της νέας ανθρωπολογίας, ο άνθρωπος πρέπει όχι μόνο να ελέγχει, αλλά ουσιαστικά και να δημιουργεί το νέο άνθρωπο. Αυτό που συμβαίνει, δηλαδή, είναι κατασκευή νέου ανθρώπου.   

– Ένα μέρος αυτού είναι η λεγόμενη φυλετική ταυτότητα;

– Βεβαίως, αυτό το ονομάζω ψευδή συνείδηση. Η ψευδής συνείδηση είναι όταν η ανθρώπινη ταυτότητα κατασκευάζεται τεχνητά, χωρίς αναφορά σε ορισμένες αιώνιες αξίες. Για παράδειγμα, στον κλασικό χριστιανικό, και όχι μόνο χριστιανικό, αλλά και σε οποιοδήποτε κλασικό πολιτισμό, ο άνθρωπος είναι συνδυασμός του υλικού και του πνευματικού. Το δυτικό πολιτισμό της νέας εποχής μπορούμε να τον ονομάσουμε πολιτισμό γνωστικιστικού υλισμού.

– Γιατί γνωστικιστικού;

– Γνωστικισμός είναι ένα είδος θρησκείας, η οποία μας λέει ότι ο κόσμος δεν είναι τέλειος και ότι ο άνθρωπος πρέπει να τον διορθώσει. Πίσω από αυτό, βρίσκεται μια πολύ παλαιά ιδέα ότι ο κόσμος δεν είναι καλός και ο άνθρωπος πρέπει να πάρει τη θέση του Θεού για να κτίσει τη νέα ζωή.

Ο κόσμος δεν είναι καλός και ο άνθρωπος πρέπει να πάρει τη θέση του Θεού για να κτίσει τη νέα ζωή

Τα ερωτήματα κατά πόσο είναι πιθανό αυτό, πώς και με ποιο τρόπο, είναι σημαντικά. Εννοείται ότι δεν είναι δυνατόν ο άνθρωπος να δημιουργήσει τη ζωή, με τις σύγχρονες τεχνολογίες, όσο και να εξελίσσονται αυτές οι τεχνολογίες. Αυτό δεν είναι δυνατόν όχι μόνο από μεταφυσική άποψη, αλλά και από καθαρά φυσική άποψη. Όμως, εδώ είναι σημαντικό και κάτι άλλο. Οι σύγχρονες τεχνολογίες μας έδωσαν την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να επεμβαίνουμε παντού, να αλλάζουμε τα γονίδια, να κάνουμε εκτρώσεις. Όλο αυτό μας επιτρέπει να πιστεύουμε ότι μπορούμε να επηρεάζουμε αυτά που δεν θα ήταν δυνατόν να επηρεάζουμε, δίχως την τεχνολογική εξέλιξη. Ωστόσο, στην πραγματικότητα ο άνθρωπος δεν μπορεί να δημιουργεί τίποτα το καινούργιο. Μπορεί μόνο να καταστρέφει.

– Αυτό αντιμετωπίζουμε εδώ και τώρα;

– Είναι ένας συνδυασμός ορισμένων τεχνολογικών δυνατοτήτων και ορισμένων ηθικών «ιδεών», όπου ελευθερία σημαίνει ότι εγώ μπορώ να δημιουργώ τον εαυτό μου. Δηλαδή, μπορώ να κατασκευάζω εκείνο που παλαιότερα θεωρούνταν φυσικό. Που σημαίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα το φυσικό, καθώς όλα είναι χειροποίητα. Αυτό είναι τελείως λάθος. Επιστημονικά είναι τελείως λανθασμένη αντίληψη. Μια από τις εκδοχές αυτού του παγόβουνου είναι οι λεγόμενες φυλετικές ιδέες, σύμφωνα με τις οποίες ο άνθρωπος νομίζει ότι αυτός ή αυτή μπορεί να δημιουργεί.

– Δυστυχώς, διαπιστώνεται μεγάλη διάδοση αυτών των ιδεών…

Συμφωνώ ότι έτσι είναι. Όπως τυπώνονται τα πλαστά χρήματα, ακριβώς έτσι διαδίδονται τελείως ψεύτικες ιδέες και, δυστυχώς, τελείως ψεύτικες αντιλήψεις για τον εαυτό μας. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, γενικώς. Η «παρέλαση υπερηφάνειας» και όλο αυτό είναι εσωτερική υπόθεση της χώρας μας, όπως και άλλων χωρών. Το σημαντικότερο ερώτημα είναι αν και κατά πόσο αυτές οι ιδέες έχουν διεισδύσει στην κοινωνία μας ή υπερτερούν και κυριαρχούν, τελικά, οι παραδοσιακές ιδέες, σύμφωνα με τις οποίες ο ανθρώπινος πληθυσμός είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής και ότι έτσι έχουμε τα δύο φύλα, τις διαφορές ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες. Δεν είναι θρησκεία, έτσι; Είναι η παραδοσιακή έννοια της εξέλιξης.

Εκτός από το ότι δημιουργούνται ψευδείς ταυτότητες, τίποτα άλλο καινούργιο, από άποψη αρχής, δε δημιουργείται. Όλα αυτά είναι τεχνητά. Αυτό είναι το σημαντικότερο.

Εκτός από το ότι δημιουργούνται ψευδείς ταυτότητες, τίποτα άλλο καινούργιο, από άποψη αρχής, δε δημιουργείται

Στις κοινωνίες, όπου ευδοκιμούν οι παραδοσιακές ιδέες, αυτή η νέα ανθρωπολογία είναι τελείως ακατανόητη. Δεν εννοώ μόνο τη μουσουλμανική Ανατολή, αλλά και την Ινδία, την Κίνα και πολλές άλλες χώρες. Ακόμα και στη Δύση, ένα πάρα πολύ μεγάλο μέρος της κοινωνίας υποστηρίζει τις παραδοσιακές αξίες, πολλές από τις οποίες είναι χριστιανικές. Υπάρχει σύγκρουση πολιτισμών και στη Δύση. Από τη μία πλευρά, είναι ο κλασικός παραδοσιακός πολιτισμός, σε πολλές περιπτώσεις η χριστιανική νοοτροπία, και από την άλλη η νέα ανθρωπολογία.

– Δεν καταλαβαίνω γιατί συνδέουν αυτό το θέμα με τη θρησκεία; Οι ίδιοι, εν τω μεταξύ, επιτίθενται στη θρησκεία και το κάνουν οργανωμένα. Ένα παράδειγμα αυτού είναι η έκκληση του Δαβίδ Μπερζενισβίλι και του Γκίγκι Ουγκουλάβα «να τιμωρηθεί το Πατριαρχείο Γεωργίας». Η ερώτηση είναι απλή. Για ποιο πράγμα και γιατί πρέπει να τιμωρηθεί το Πατριαρχείο;

– Αυτό που ονομάζουμε σύγχρονο φιλελευθερισμό είναι γνωστικιστικός υλισμός, είναι ουσιαστικά μια θρησκεία. Ακριβώς, γι΄ αυτό αντιπαλεύει τον χριστιανισμό, τις κλασικές θρησκείες, επειδή ο ίδιος είναι θρησκεία και θέλει να πάρει τη θέση τους.

Δηλαδή, ο λεγόμενος σύγχρονος φιλελευθερισμός είναι ένα είδος θρησκείας, στην οποία ο άνθρωπος πήρε τη θέση του Θεού. Και πλέον, ο άνθρωπος θα πρέπει να κατέχει κεντρική θέση σε όλες τις φυσικές διαδικασίες, που προέρχονται από τον Θεό. Δηλαδή, προβάλλει το πράγμα έτσι που ό, τι είναι φυσικό να παρουσιάζεται ως θέμα επιλογής. Θα έλεγα ότι αυτό συνιστά ελευθερία που κατανοείται με λάθος τρόπο.  

– Δηλαδή, ο σύγχρονος φιλελευθερισμός είναι η ελευθερία που κατανοείται λάθος;

– Ναι, η πεποίθηση ότι οτιδήποτε μπορεί να είναι αντικείμενο επιλογής του ανθρώπου. Γι΄ αυτό, από τη μια, θέλει να μας παρουσιάσει ότι είναι Θεός, αλλά, από την άλλη, να βρίσκεται σε διαρκή φόβο και αγωνία για τον εαυτό του.

Ο Δαλάι Λάμα έχει πει κάτι πολύ ωραίο: «Ο σύγχρονος άνθρωπος ζει λες και δεν υπάρχει θάνατος και πεθαίνει λες και δεν έχει ζήσει». Στην πραγματικότητα, είναι το πρόβλημα του νοήματος. Όταν δε γίνεται κατανοητό το νόημα του θανάτου, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να αποκτήσει κανείς την πλήρη εξουσία, μέσα από την πρόοδο των σύγχρονων τεχνολογιών. Μπροστά μας έχουμε μια θρησκευτική μεθοδικότητα που έχει απολύτως υλιστική απόχρωση, για την οποία δεν υπάρχει πνευματικότητα, αλλά παρόλα αυτά προσπαθεί να καταλάβει τη θέση των άλλων θρησκειών και εμείς πρέπει να το γνωρίζουμε αυτό. Αυτό δεν είναι σύστημα ουδέτερων αξιών. Αυτό είναι θρησκεία, η οποία παλεύει τις άλλες θρησκείες.

– Κατά πόσο ο σύγχρονος φιλελευθερισμός ζημιώνει τη συνείδηση της επόμενης γενιάς;

– Δυστυχώς, δεν έχουμε άλλον όρο. «Ο σύγχρονος φιλελευθερισμός» προβλήθηκε ως ο πιο κατάλληλος για το ευρύ ακροατήριο. Όμως, δε θα το ονόμαζα φιλελευθερισμό. Θα το ονόμαζα πολιτισμό γνωστικιστικού υλισμού. Αν εξετάσουμε το σύγχρονο δυτικό πολιτισμό, είναι αρκετά σύνθετο φαινόμενο. Από τη μία, έχει κλασικά χριστιανικά στοιχεία, έχει τις προοδευτικές ιδέες και αξίες του 19^ου και 20^ου αιώνα. Έχει και αυτό που ονομάζουμε ανθρωπολογία, η οποία έχει το σκοπό της.   

Δε θα το ονόμαζα φιλελευθερισμό, θα το ονόμαζα πολιτισμό γνωστικιστικού υλισμού

Επαναλαμβάνω, εμείς πρέπει να περιγράψουμε ακριβώς το αντικείμενο. Όταν μπορέσουμε να περιγράψουμε ακριβώς το αντικείμενο, τότε δε θα μας εκπλήσσουν ορισμένα γεγονότα. Ούτε οι διαδηλώσεις, ούτε οι πορείες, ούτε κάποιες εκδηλώσεις. Βλέπουμε ότι είναι ένα είδος θρησκείας (παρεμπιπτόντως, αρκετά επιθετικό), που κρύβεται πίσω από τη μάσκα της προόδου. Ουσιαστικά, είναι άκρως φονταμενταλιστική θρησκεία, η οποία αντιτίθεται στη φύση. Ο σκοπός είναι ο εξής: στο όνομα του υλισμού να καταστρέψουμε την ύλη. Αλλά, στην πραγματικότητα, κόβουν το κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται.   

Η αντίθετη αντίδραση που γεννιέται τώρα σε όλο τον κόσμο, είναι αντίδραση ενός απλού ανθρώπου, όποιος και να είναι, μαύρος, άσπρος, αφρικανός ή ασιάτης. Είναι αντίδραση ενός συνηθισμένου, απλού ανθρώπου στη νέα επιθετική φονταμενταλιστική θρησκεία.

– Η κατηγορηματική απαίτηση των εντεταλμένων στη Γεωργία διπλωματών να γίνει η λεγόμενη «παρέλαση υπερηφάνειας» στη χώρα, θεωρείτε ότι είναι κατάχρηση εξουσίας, και ότι αυτή απομακρύνει πιο πολύ την κοινωνία της Γεωργίας από τη Δύση και ότι την κάνει ευάλωτη στους κατακτητές;

– Αφήστε ήσυχους τους κατακτητές. Φυσιολογικοί άνθρωποι υπάρχουν παντού. Στην εποχή του Ντόναλντ Τραμπ δεν υπήρχε τέτοια κατάσταση. Ακριβώς, για αυτούς τους λόγους, και όχι για άλλους, ο Τραμπ κατέκτησε την εξουσία στην Αμερική. Η παραδοσιακή Αμερική διάλεξε τον Ντόναλντ Τραμπ. Τώρα έγινε αυτό που έγινε. Πρέπει να ξέρουμε ότι αυτή η αντίφαση πράγματι υπάρχει στη Δύση. Ο Τζο Μπάιντεν είναι καθολικός και εκκλησιάζεται. Θεωρεί ότι δεν είναι σωστό, αλλά σε μας, τους ανθρώπους, πρέπει να δώσει ελευθερία. Δηλαδή, παρόλο που είναι καθολικός, δεν καταλαβαίνει καθόλου τι είναι ο χριστιανισμός και πού είναι το χρέος του θρησκευόμενου ανθρώπου. Ας τα αφήσουμε όλα ως έχουν. Υπάρχουν δύο Δύσεις, του Μπάιντεν και του Τραμπ. Η Δύση του Τραμπ είναι η φυσιολογική, συνήθης, κλασική ιδέα για τη φύση και για τον πολιτισμό. Ο Μπάιντεν ανήκει στην ομάδα, η οποία θεωρεί ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε το νέο άνθρωπο. Δυστυχώς, είναι η νεομπολσεβικιστική νοοτροπία. «Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει τίποτα», έτσι σκέφτονταν οι μπολσεβίκοι. Ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοβ, στο μυθιστόρημά του «Η Καρδιά Ενός Σκύλου», έδειξε πώς τελειώνουν παρόμοια πειράματα.

Ζάζα Σατιρισβίλι
Από τα γεωργιανά στα ρωσικά μετέφρασε ο μοναχός Μαντάϊ (Μαάμντι)
πτυχιούχος Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Από τα ρωσικά στα ελληνικά μετέφρασε η Αναστασία Νταβίντοβα

Pravoslavie.ru

9/8/2021

«Ο σύγχρονος φιλελευθερισμός είναι φονταμενταλιστική θρησκεία η οποία αντιτίθεται στη φύση» / Ορθοδοξία (pravoslavie.ru)