Αμεση ανάλυση: Μύθοι και αλήθειες για τις βρετανικές εκλογές

1. Πράγματι η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι έκανε συναπτά ολέθρια λάθη: προκήρυξε πρόωρες εκλογές, τυφλωμένη από την οίηση που της έδινε το-δημοσκοπικό-προβάδισμα του 20% έναντι των Εργατικών. Στόχος της η ξεκάθαρη εντολή στις διαπραγματεύσεις της για το Brexit. Η προεκλογική της εκστρατεία όμως ήταν case study πώς δεν πρέπει να διενεργείται μια καμπάνια. Ελιτίστικη, τοξική εναντίον του αντιπάλου της, Τζέρεμι Κόρμπιν, ανασφαλής, δεν έπεισε το εκλογικό σώμα. Στις συνεντεύξεις της επικεντρωνόταν σε συνθήματα, έκανε γκάφες (βλ πρόταση και υπαναχώρηση για το «φόρο άνοιας», το dementia tax, την κάλυψη της φροντίδας της τρίτης ηλικίας με δικούς τους πόρους αν έχουν περιουσία πάνω από 100.000 λίρες), αρνήθηκε να αναμετρηθεί τηλεοπτικά με τον Κόρμπιν και επέδειξε εντυπωσιακή έλλειψη ενσυναίσθησης. Τη στιγμή που ο Κόρμπιν δημιουργούσε το βρετανικό αντίστοιχο του Μπέρνι Σάντερς, κάνοντας κουλ στους νέους τους παππούδες της διεθνούς Αριστεράς, εκείνη απαντούσε ως εξής στην ερώτηση «ποια είναι η μεγαλύτερη αταξία της;»: «Εχω τρέξει σε χωράφια με στάχυα». (ούτε καν γυμνή). 

2. Οι Εργατικοί δεν κέρδισαν, ούτε «το Ηνωμένο Βασίλειο δολοφόνησε τον νεοφιλελευθερισμό», όπως ισχυρίστηκε σε τουίτ του ο δημοσιογράφος Πολ Μέισον, γνωστός στα καθ’ ημάς από την φιλία του με τον Γιάνη Βαρουφάκη και το ντοκιμαντέρ «This is a coup» για την ελληνική κρίση. Το κόμμα της αντιπολίτευσης παραμένει δεύτερο αλλά με πολύ σημαντικότερο ποσοστό και επιρροή, έχοντας-ελέω πόλωσης-ενταχθεί εκ νέου στον ανασυσταθέντα, παραδοσιακό δικομματισμό της χώρας. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν ξεκίνησε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία με όλους τους οιωνούς εναντίον του και το μισό κόμμα του εναντίον του. Εδωσε τη μάχη, προβάλλοντας θετικές ιδέες και μια ατζέντα με κοινωνικό πρόσωπο και ευαισθησίες (κατάργηση διδάκτρων στα Πανεπιστήμια, ενίσχυση του ΕΣΥ (NHS) και επανεθνικοποίηση σιδηροδρόμων), εμπνέοντας κυρίως τους νέους που αφενός γράφτηκαν μαζικά στους εκλογικούς καταλόγους και αφετέρου σηκώθηκαν χθες από τον καναπέ του σπιτιού τους και πήγαν στις κάλπες. Κι όλα αυτά με δύο τρομοκρατικές επιθέσεις να συσπειρώνουν την κοινή γνώμη γύρω από την πρωθυπουργό της τάξης και της ασφάλειας, που είχε άλλωστε διατελέσει-αποτυχημένη έστω-υπουργός Εσωτερικών. Οι αιτιάσεις του Κόρμπιν ότι η Μέι φταίει για τις περικοπές και ελλείψεις στην αστυνομία δεν απέτρεψαν το άνοιγμα της ψαλίδας τις τελευταίες εβδομάδες-υπέρ της πρωθυπουργού. Παρ’ όλα αυτά όμως και την αδιαμφισβήτητη επιτυχία του είναι εξαιρετικό δύσκολο να διεκδικήσει την πρωθυπουργία με σοβαρές αξιώσεις. 

3. Σημαντικό ρόλο για το σημερινό μετεκλογικό χάος στη Βρετανία έπαιξε το εκλογικό σύστημα. Οι Συντηρητικοί αύξησαν τις δυνάμεις τους κατά 5,5% σε σχέση με τις εκλογές του 2015, αλλά έχασαν 12 έδρες. Θεωρητικά με ποσοστό 42,4% θα έπρεπε να εξασφαλίζουν άνετη πλειοψηφία. Ωστόσο η μεγάλη συμμετοχή και το κλείσιμο της ψαλίδας με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δυσχέραναν το σχηματισμό βιώσιμης κυβέρνησης. Από την πλευρά τους οι Εργατικοί κέρδισαν 9,5% και 29 έδρες, πολλές εκ των οποίων προήλθαν από πρώην ψηφοφόρους του Κόμματος της Ανεξαρτησίας (UKIP) το οποίο έχασε πάνω από 10% στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος. 

4. Το εκλογικό σώμα μοιάζει να θέλησε να «διορθώσει» με τη συμπεριφορά του το αποτέλεσμα του περσινού δημοψηφίσματος. Αποφάσισε να μην δώσει στην Μέι πρόσθετη διαπραγματευτική ισχύ για σκληρό Μπρέξιτ και να ενθαρρύνει αντίρροπες δυνάμεις που θα απαιτήσουν τώρα συμβιβασμούς και διακομματική συνεννόηση στο εσωτερικό της χώρας, προκειμένου να υπάρξει μια εποικοδομητική συμφωνία με την ΕΕ και μία λιγότερο μετωπική σύγκρουση με τις Βρυξέλλες, όπως επιθυμούσε η πρωθυπουργός. Αυτήν τη στιγμή όλα είναι ανοιχτά, η στερλίνα γκρεμίζεται αλλά οι προοπτικές για ένα συναινετικότερο διαζύγιο από την Ευρώπη είναι μεγαλύτερες. Ομως επί της ουσίας ελάχιστα θα αλλάξουν στο διάλογο με την ΕΕ, καθώς και ο Κόρμπιν είναι πλέον και εκείνος υπέρμαχος του Μπρέξιτ. Η περσινή του εκστρατεία υπέρ της παραμονής στην ΕΕ ήταν τόσο ανόρεχτη, ώστε φέτος κατάφερε να διεμβολίσει μια μεγάλη δεξαμενή ψηφοφόρων από το UKIP. 

5. Τα παραδοσιακά ΜΜΕ έχουν περιορισμένη δύναμη στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Ο ταμπλόιντ Τύπος της χώρας στήριξε με πάθος την Μέι, αλλά δεν επηρέασε την ετυμηγορία του εκλογικού σώματος. Ακόμη όμως και πιο συμβατικά μέσα επιχείρησαν να αποδομήσουν τον αντίπαλό της, ως αριστεριστή, αντισημίτη και φιλο-τρομοκράτη, ως συλληφθέντα σε διαδήλωση υπέρ του ΙΡΑ. Αντίθετα ο Κόρμπιν κατάφερε να κινητοποιήσει πιο νεανικά ακροατήρια με αντισυμβατικά-για την ηλικία του-εργαλεία, όπως τα σόσιαλ μίντια. Τέλος για μια ακόμη φορά οι δημοσκοπήσεις-με ελάχιστες εξαιρέσεις (YouGov) -έπεσαν έξω. Καλό είναι οι πολιτικοί να έχουν πάντα στο μυαλό τους το γνωστό κλισέ όσων ασχολούνται με τις έρευνες της κοινής γνώμης: «αποτυπώνουν μόνο μια στιγμή». Κατά κάποιο τρόπο ήταν αυτές που παρέσυραν την Μέι στην παρακινδυνευμένη κίνηση της προκήρυξης πρόωρων εκλογών. 
ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ

Καθημερινή