Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (23)

Συνέχεια από: Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2020

Προλεγόμενα σε μία φιλοσοφική Χριστολογία.

Του Xavier Tilliette.

5. Η Εγελιανή Χριστολογία.(συνέχεια)

Ένα καινούργιο βήμα ολοκληρώθηκε με την ανάλυση της εξομολογήσεως τής Καισάρειας. Ο Πέτρος είχε την έμπνευση να βρεθεί μπροστά στον κατεξοχήν άνθρωπο, δηλαδή μπροστά στον Υιό του Θεού. Είναι η σημασία τής επιβλητικής αποστροφής: στο βάθος του ανθρώπου κατοικεί μία Θεία φύση. Εάν θα μπορούσαμε να ερευνήσουμε την συνείδηση του Χριστού θα ανακαλύπταμε την αγνότητα της ζωής, αντλημένη απο την πρωτογενή πηγή τής ζωής την οποία αυτός ονομάζει Πατέρα του. Ο Πέτρος αναγνώρισε σ'αυτόν τον γεννηθέντα εκ του Πατρός, τον "Υιό τής Ζωής". Ένα μυστήριο της ζωής ενώνει τα αντίθετα, το άπειρο και το πεπερασμένο, αλλά να μιλήσουμε για δύο φύσεις θα ήταν σαν να πέφτουμε στην αμαρτία του στοχασμού η οποία σκληραίνει τα αντίθετα. Ο Ιησούς είναι ο Υιός τού Θεού, βυθισμένος στην ζωή. Είναι επίσης Υιός του Ανθρώπου, τροποποίηση της ζωής ή της Θεότητος, της ατομικότητος. Αυτός είναι το "εξατομικευμένο φώς", για το οποίο μας μαρτύρησε ο Ιωάννης. Η Ανάσταση, την οποία δέν αμφισβητεί μάλλον ο Χέγκελ, είναι η αποθέωση του. Αντιθέτως κινείται εναντίον της αναπαραστάσεως τού Εσταυρωμένου, ακόμη και του ένδοξου. Αυτή βαραίνει στην μεταμόρφωση του Θείου, την αγνή πνευματικότητα της ζωής, ζημιώνει με ένα βάρος της μοίρας, πραγματισμού, την λατρευτική συμπεριφορά της κοινότητος. Η μορφή τού σκλάβου διατηρείται και βαραίνει την πτήση της ψυχής, υποδεικνύοντας ότι το σύνολο του "αντικειμενικού" είναι θλιβερό και ότι θα'πρεπε να το πάρουμε απόφαση, ότι το πάν είναι πάντοτε, είναι μόνον ένα έμβλημα, ποτέ κάποιος!

          Ακριβώς λοιπόν σ'αυτό το σημείο , ο Χέγκελ, λίγο πρίν μεταφερθεί στην Ιένα, θα ανατρέψει την θέση του. Αντί να παραμείνει λοιπόν η πραγματικότης, σαν ένα νεκρό σώμα έξω απο το πεδίο τού ζωντανού πνεύματος, εντυπώνεται στην κίνηση αυτής τής συγκεκριμένης φιλοσοφίας και εισάγεται μέσω των μελών τού θανάτου τής νοήσεως, τής οποίας η μακάβρια δύναμη είναι αναπόφευκτη. Αυτή η μεταμόρφωση της νοοτροπίας παραμένει σκοτεινή, ίσως δεμένη σε μία προσωπική κρίση, σε μία υπερβολή υποχονδρίας, η οποία αποχαιρέτησε καθοριστικά κάθε μορφή αμεσότητος. Σε κάθε περίπτωση επιτρέπει να συμπεριληφθεί ο Λόγος του Σταυρού, στην πρόσοψη της φιλοσοφίας τής θρησκείας και στην συνέχεια σε όλο του το σύστημα. Θα το δούμε αναλυτικώτερα στην συνέχεια.

          Με το τέλος τού "πίστη και γνώση" και την θρησκευτική φιλοσοφία τής "φαινομενολογίας του Πνεύματος" πραγματοποιείται η ανατροπή, η μετάβαση τών ιστορικών κατηγοριών του Χριστού στους τίτλους και στις απόλυτες σημασίες. Ανάμεσα στις ιδανικές σημασίες, τις ουσιώδεις, που συνδέονται με τον Χριστό, είναι απαραίτητο να διακρίνουμε το έργο τής Χριστιανικής κοινότητος, η οποία επεξεργάζεται την Χριστολογία εκκινούμενη απο το γεγονός του αναστάντος Χριστού και την επανάκαμψη του στοχασμού, ο οποίος κεντώντας πάνω στα Χριστολογικά σχήματα, μεταφέρει τις Θεολογικές διατυπώσεις σε συστηματικά στοιχεία: Μεσολάβηση, Συμφιλίωση, θάνατος του θεού, πλήρωμα κ.τ.λ Αυτή η Ορθολογική μετάφραση δέν βλάπτει αναγκαίως την αλήθεια των Χριστολογικών αναπαραστάσεων, η φιλοσοφία είναι η κατανοημένη θρησκεία (ή η ιστορία) και δέν είναι αναγκαίως η αλήθεια της θρησκείας. Η απόλυτη γνώση δέν επιβάλλει μία μείωση καθαυτή των περιεχομένων. Μπορούμε λοιπόν να αφήσουμε στην τάξη της τήν φιλοσοφική νόηση του Χριστιανισμού και κατά συνέπειαν της Χριστολογίας. Δέν υπάρχει το ενδιαφέρον να την ανακατέψουμε στην συμβολική μετεγγραφή των δογμάτων. Υπάρχει σαφής διάκριση τελικώς ανάμεσα στην Χριστολογική και την φιλοσοφική Χριστολογία. Εδώ πρόκειται μόνον για την Χριστολογική φιλοσοφία του Χέγκελ.

          Είναι μία Χριστολογία, δέν είναι ένα πορτραίτο ή μία επίκληση του Ιησού (ή οποία παρ'όλα αυτά θα επέμβει με παράπλευρο τρόπο). Τα ιστορικά γεγονότα που μαρτυρούνται, ιδιαιτέρως δέ ο θάνατός του, επανερμηνεύονται σύμφωνα με την δογματική τους σημασία. Η αρχή αυτής της Χριστολογίας είναι η ιδέα του Ανθρώπου-Θεού ή της ενσαρκώσεως, η οποία αναπτύσσεται σε διαφορετικά επίπεδα διαλογισμού. Αυτή η αρχή έχει την έδρα της στην πίστη ή στην συνείδηση τής κοινότητος η οποία ομολογεί ομοφώνως ότι αυτός ο άνθρωπος (ο Ιησούς) είναι ο Θεός, χωρίς να απασχολείται με τις στρατηγικές του Ράνερ ή του Kung. Ο Χριστός ενεφανίσθη, ένας άνθρωπος που είναι Θεός και ένας Θεός που είναι άνθρωπος. Αυτή είναι η απόλυτη αλήθεια της απολύτου θρησκείας. Αυτή την αλήθεια αναδύει η ενσάρκωση στο καθ'αυτό και επομένως στο εις εαυτό!

          "Φύση άνθρωπό-Θεη" είναι μία σκληρή, επικίνδυνη έκφραση. Πρέπει να ξεχάσουμε την αναπαράσταση με την οποία συνδέεται. Είναι η ουσιώδης πνευματικότης". Το είναι του πνεύματος. Έτσι η ενσάρκωση λοιπόν πραγματοποιεί την θεμελιώδη αλήθεια. Απαντά σε μία αναγκαιότητα απο της πλευράς τού Θεού όπως και του ανθρώπου. Απο την πλευρά τού Θεού, διότι Αυτός είναι το όν που φανερώνει τον εαυτό του, και μάλιστα μέχρι το άκρο της ετερότητος. Απο την πλευρά του ανθρώπου, διότι ήταν αναγκαίο η ενότης των δύο φύσεων να τραυματίσει την αισθητική βεβαιότητα, της αμεσότητος μίας ζωής και μίας υπάρξεως εξωτερικής (και γι'αυτόν τον λόγο ήταν απαραίτητη η ατομική ενσάρκωση). Διότι ο άνθρωπος δέν είναι πνεύμα παρά μόνον στην αισθητηριακή βεβαιότητα. Και ο Χριστός είναι η πιό βαθειά ιδέα που συνδέεται με την ιστορικότητα και την εξωτερικότητα!

          Το άλλο σημαντικό σημείο είναι ο θάνατος, το όριο της Κενώσεως, η αλλοτρίωση μέχρι του εκμηδενισμού. Ο Χέγκελ την συλλαμβάνει με όλη την αυστηρότητα του όρου "θάνατος του Θεού", ο Θεός ο ίδιος πέθανε, στον Ιησού Χριστό, με την προϋπόθεση να μήν ελαφρύνουμε τον οξύτατο χαρακτήρα, την αβυσσαλέα πραγματικότητα της σκληρής εκφράσεως, μ'αυτή την εγγραφή. Στον Θεό το ρήγμα, το σκίσιμο, η σκληρή πραγματικότης του αρνητικού. Τέλος θάνατος θετικός, διότι είναι ο θάνατος του θανάτου, του πεπερασμένου, η πρωταρχή τής μεταμορφώσεως. Η Μεγάλη Παρασκευή αποκαλύπτει έναν ενυπάρχοντα νόμο στην Θεία ζωή και στην ανθρώπινη ιστορία. Θα το ξαναδούμε στο δεύτερο μέρος.
 Γύρω απο το κενωτικό κέντρο της πίστεως, Ενσάρκωση και Θάνατος. Εκθέτονται σαν σε ένα ρόδακα τα δόγματα και τα συμβολικά περιεχόμενα στην διακλάδωσή τους: Αποστολή του Υιού και Τριάδα, προϋπαρξη και Θεότης του Υιού, Λύτρωση, Ανάσταση, Εκκλησία και Βίβλος, η Βασιλεία του Θεού, η έκχυση του πνεύματος, κ.τ.λ, Αλλά το ουσιώδες σφυροκοπείται με μία δύναμη, με μία κυκλικότητα σαν του μαγγανοπήγαδου, ώστε καθιστούν εκπληκτική την ανθρωπολογική ερμηνεία: 

Πρόκειται γι'αυτόν τον Χριστό, όχι μόνον για την ιδέα: αυτή πραγματοποιήθηκε σ'αυτόν, αυτός ο άνθρωπος είναι πράγματι ο Υιός του Θεού, και η ιστορία τού Χριστού συμμορφώνεται στην ιδέα, η βιογραφία του Χριστού είναι η εξωτερική μαρτυρία της αιωνίου ιδέας, η ενυπάρχουσα ιδέα πιστοποιεί τον Χριστό. Αλλά τέτοιες προτάσεις οι οποίες σ'εναν δεύτερο στοχαστικό χρόνο, στο εσωτερικό μίας φιλοσοφίας η οποία φέρεται πρός την Θεολογία, δείχνουν την νόηση τής θρησκείας, ανακοινώνουν πρώτα απ'όλα την πίστη τής κοινότητος, όχι την προφάνεια τής αναπαραστάσεως. Ότι η φανέρωση έλαβε χώρα μία φορά για πάντα, ότι ένας μόνος πέθανε για όλους, το γνωρίζει και το διακηρύσσει, η κοινότης. Η πίστη της στέκεται ή πέφτει με το κήρυγμα. Σε τελευταία ανάλυση είναι η απόδειξη πνεύματος και δυνάμεως, τόσο αγαπητή στον προτεσταντισμό και στον Λέσσινγκ, η μαρτυρία την οποία το πνεύμα παραχωρεί στο πνεύμα. Στην συνέχεια αλλά απολογητικά και ιστορικά επιχειρήματα μπορούν να υποστηρίξουν την αδιαφιλονίκητο πίστη, την εσωτερική μαρτυρία η οποία είναι φωλιασμένη στην ενυπάρχουσα ιδέα.

Συνεχίζεται

 "Στο βάθος τού ανθρώπου κατοικεί μία Θεία φύση". ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΟ ΘΕΙΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ Ο ΝΟΥΣ. Η ΝΟΗΣΗ ΛΟΙΠΟΝ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΠΟΤΕ ΤΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΦΥΣΕΩΣ, ΠΟΤΕ ΤΑ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΥΙΟΥ. ΠΡΟΣ ΤΙ Η ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΛΟΙΠΟΝ; ΤΙ ΕΝΩΝΕΙ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ;
ΑΥΤΗ Η ΘΕΙΑ ΦΥΣΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΟΝΟΝ ΤΗΝ ΝΟΗΣΗ, ΤΟΝ ΣΤΟΧΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΟΓΙΚΗ ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΩΣΕΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΗΔΗ. 
ΕΝΑΙ ΕΝΑΣ ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΥΤΗ Η ΝΟΗΣΗ ΛΟΙΠΟΝ. ΚΑΤΕΧΟΝΤΑΣ ΔΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΣΕΩΣ, ΜΙΑ ΕΝΝΟΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΦΑΣΕΩΣ, Η ΟΠΟΙΑ ΔΙΝΕΙ ΤΗΝ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΝΕΑ ΛΟΓΙΚΗ, ΟΙΚΕΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΑΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΑΘΗΤΟ.
ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ, ΠΟΥ ΑΝΟΙΞΕ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ Ο ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ, ΒΑΔΙΖΕΙ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΙΓΟΥΡΙΑ Η ΜΗΤΕΡΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ.
ΚΑΙ ΤΟ ΚΤΙΣΤΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΖΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΟΥ ΑΚΤΙΣΤΟΥ, ΣΑΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ.

Αμέθυστος.