Ἁπλῶς ἡ πλειοψηφία τῆς Συνόδου ἢ οἱ Θεούμενοι;

Γράφει ὁ πατὴρ Ἰωὴλ Κωνστάνταρος

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα  Κυριακῆς τῶν Πατέρων τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (Πράξ. Ἀποστ. Κ΄ 16-18 & 28-36)

Τὴν Κυριακὴ πρὸ τῆς Πεντηκοστῆς, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ τὴν μνήμη τῶν 318 θεοφόρων Πατέρων ποὺ συγκρότησαν τὴν Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τὸ 325 στὴν Νίκαια τῆς Βιθυνίας.

Ὁ Ἱερὸς Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς, ὁ συγγραφέας τοῦ Βιβλίου τῶν Πράξεων, καταγράφει ἐπακριβῶς καὶ μὲ δέος τοὺς τελευταίους αὐτοὺς λόγους τοῦ Ἀπ. Παύλου, οἱ ὁποῖοι εἶναι καὶ προφητικοί, ἀφοῦ ἀναφέρεται στὴν ἔλευση τῶν λύκων, «λύκοι βαρεῖς» μετὰ τὴν ἄφιξή μου.

Ἐπισημαίνει πὼς ὀφείλουν καὶ ὅτι πρέπει νὰ παραμένουν ἄγρυπνοι οἱ ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νὰ προστατεύουν τὸ ποίμνιο.

Αὐτὸ λοιπὸν τὸ δυναμικὸ ἀπὸ κάθε ἄποψη κείμενο, καλεῖ τὸν κάθε πιστὸ χριστιανό, ἀφ' ἑνὸς νὰ γνωρίσει σωστὰ τὴν Ἀποστολική μας πίστη, ἀφ' ἑτέρου νὰ προσέχει ὥστε νὰ μὴ βαδίζει ἀμέριμνος στὴν πνευματική του στράτα. Ἡ ἀμεριμνησία στὰ πνευματικὰ ἀποτελεῖ μεγάλο κακὸ καὶ τοῦτο διότι καιροφυλακτοῦν οἱ «βαρεῖς λύκοι» γιὰ νὰ ἀποσπάσουν τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸ λογικὸ ποίμνιο καὶ φυσικὰ νὰ τὴν κατασπαράξουν.

Ὅμως, εἴπαμε στὴν ἀρχὴ ὅτι, αὐτὸ τὸ Ἀποστολικό μας ἀνάγνωσμα εἶναι ἀφιερωμένο στὴν τιμὴ τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ποὺ ἐπιβάλλεται νὰ θυμόμαστε καὶ κυρίως νὰ διδασκόμαστε ἀπὸ τοὺς ἱερούς τους ἀγῶνες.

Μᾶς δίνεται λοιπὸν ἡ εὐκαιρία νὰ ὑπογραμμίσουμε κάποιες ἀλήθειες καὶ γιὰ τὴν...

Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, ἀλλὰ καὶ γενικώτερα νὰ δοῦμε τὸν Ἱερὸ θεσμὸ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων.

Ὁμολογουμένως, ἡ Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἀποτελεῖ μέγιστο σταθμὸ στὴν Ἐκκλησιαστικὴ ἀλλὰ καὶ στὴν Ἐθνική μας Ἱστορία. Ὑπῆρξε ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ καθιέρωσις τοῦ κορυφαίου θεσμοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς. Τοῦ θεσμοῦ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ποὺ ἀποτελοῦν ἀδιαμφισβήτητη καὶ ἀπόλυτη ἑρμηνευτικὴ ἔκφραση τῆς Ἀποστολικῆς πίστεως καὶ παραδόσεως.

Καὶ ναὶ μὲν ἡ Σύνοδος αὐτὴ συνῆλθε γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει τὴ μεγάλη καὶ μανιώδη αἵρεση τοῦ ἀρειανισμοῦ, ποὺ ὄντως εἶχε συγκλονίσει τὴν Ἐκκλησία.

Ἀλλὰ καὶ οἱ ἄλλες Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι, σκοπὸ εἶχαν νὰ ἀντιμετωπίσουν συγκεκριμένες πλάνες καὶ αἱρέσεις, ποὺ τὶς ἐξέφραζαν συγκεκριμένα πρόσωπα.

Εἶναι ὅμως ἀνάγκη στὸ σημεῖο αὐτὸ ποὺ βρισκόμαστε, νὰ διευκρινιστεῖ καὶ νὰ τονιστεῖ μία μεγάλη καὶ βασικὴ ἀλήθεια. Ὅτι ἡ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, δὲν φέρει μία «νέα ἀλήθεια» ἡ ὁποία δὲν ὑπῆρχε μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμὴ στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ὄχι, αὐτὴ εἶναι μία πλάνη τοῦ παπισμοῦ ποὺ πρεσβεύει ὅτι ἡ ἀλήθεια, προϊόντος τοῦ χρόνου, βελτιώνεται.

Οὐδέποτε ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἐκήρυξε τέτοια πράγματα καὶ τέτοιες πλάνες.

Ἡ ἀλήθεια ὑπῆρχε ἐξ' ἀρχῆς καὶ βιώνεται μόνο ἐντός τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας (Ἰούδα 3).

Ἑπομένως ἡ ὑπάρχουσα ἀλήθεια, δὲν βελτιώνεται ἀλλὰ ἑρμηνεύεται διὰ τῶν ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων.

Ἀλλ' ἂς δοῦμε καὶ μία ἄλλη βασικὴ πτυχὴ τοῦ ὅλου θέματος.

Δὲν εἶναι ὅπως ὁρισμένοι ἰσχυρίζονται, ἡ ἀπόφαση τῆς Οἰκ. Συνόδου θέμα ἀριθμητικῆς πλειοψηφίας τῶν μελῶν. Τὸ πρῶτο καὶ βασικὸ εἶναι, τὰ μέλη ποὺ τὴν ἀπαρτίζουν νὰ ἐμφοροῦνται ἀπὸ τὴν αὐθεντικὴ Ἐκκλησιαστικὴ ζωή. Ἐὰν ναί, τότε τὰ ἀποτελέσματα εἶναι θετικά.

Στὴν ἀντίθετη περίπτωση,  τὰ ἀποτελέσματα εἶναι ἀρνητικὰ καὶ ἀπαράδεκτα ἀπὸ τὸ σύνολο τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος.

Ἀξίζει ὅμως στὸ σημεῖο αὐτὸ νὰ δοῦμε τί γράφει ἐπὶ τοῦ θέματος ὁ ἀείμνηστος π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ, ἕνας ἐκ τῶν μεγαλυτέρων θεολόγων τοῦ προηγουμένου αἰῶνος: «Τὴν αὐθεντία τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ὅπως καὶ τῶν ἄλλων Συνόδων, προσδίδουν κυρίως οἱ θεούμενοι καὶ θεοφόροι ἅγιοι πατέρες». Καὶ συνεχίζει: «Ἡ ὑπερτάτη αὐθεντία - καὶ ἡ ἱκανότης πρὸς διάκρισιν τῆς ἀληθείας εἰς τὴν πίστιν – εἶναι ἐμπιστευμένη εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ποὺ εἶναι πράγματι «θεῖος θεσμὸς» κατὰ τὴν ὀρθὴν καὶ στενὴν ἔννοιαν τῆς λέξεως. Ἐνῶ οὐδεμία Σύνοδος ἢ Συνοδικὸς θεσμὸς εἶναι de jure divino, παρὰ μόνο ὅταν ἀποτελεῖ ἀληθῆ εἰκόνα ἢ φανέρωση τῆς ἴδιας τῆς Ἐκκλησίας». Καὶ καταλήγει: «αἱ ἀποφάσεις τῶν συνόδων ἐγένοντο δεκταὶ ἢ ἀπερρίπτοντο ἀπὸ τὰς Ἐκκλησίας ὄχι διὰ λόγους τυπικοὺς ἢ ''κανονικούς'', ἡ δὲ ἐτυμηγορία τῆς Ἐκκλησίας ὑπῆρξεν ἄκρως ἐκλεκτική. Ἡ Σύνοδος δὲν εὑρίσκεται ὑπεράνω τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὴ ἦταν ἡ ἄποψις τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας».

Ὄντως, ἔτσι εἶναι τὰ πράγματα.

Καὶ δίδεται στὸ σημεῖο αὐτὸ ἡ εὐκαιρία νὰ ἐπαναλάβουμε αὐτὸ ποὺ τόνιζε τόσο ὁ μεγάλος δογματολόγος, ὁ ὅσιος πατὴρ Ἰουστίνος Πόποβιτς, ὅσο καὶ ἀρκετοὶ ἡμέτεροι, διακρινόμενοι τόσο γιὰ τὴν ἁγιότητα βίου ὅσο καὶ τὴν ἀρίστη θεολογική τους κατάρτιση, πρωτοστατοῦντος τοῦ ἀειμνήστου θεοφόρου γέροντος Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου, ὅτι ἡ μέλλουσα πανορθόδοξος Σύνοδος, ἐὰν ὄντως εἶναι αὐθεντική, θὰ ἀποδειχθεῖ μὲ τὸ νὰ κηρύξει ὡς Οἰκουμενικές, ὡς Η΄ αὐτὴ τοῦ Μ. Φωτίου 879-880 καὶ ὡς Θ΄ τοῦ κήρυκος τῆς χάριτος, ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ 1341, δοθέντος ὅτι οὐδεμία σύνοδος ἀνεκήρυξε  ἑαυτὸν ὡς οἰκουμενική.

Ἀδελφοί μου. Τὴν Κυριακὴ ἑορτάζουμε καὶ τιμοῦμε τοὺς 318 θεοφόρους πατέρες τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Ὡς ποιμένες καὶ ὡς ποίμνιον, ὡς μέλη δηλ. τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, δὲν ἔχουμε παρὰ νὰ μελετήσουμε τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία, τοὺς ἀγῶνες ἀλλὰ καὶ τὰ μαρτύρια αὐτῶν τῶν ἀνδρῶν ποὺ βίωναν τὴν Ἀποστολικὴ παράδοση μὲ τὸν χαρακτηριστικό τους ζῆλο.

Καὶ ἂς εἴμαστε βέβαιοι ὅτι τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δὲν τὴν κατευθύνει ἡ πολιτικὴ σκοπιμότητα, οὔτε τὴν δυναμικὴ ἐν ἀληθεία πορεία της τὴ σηματοδοτοῦν τὰ ποικίλα παραρτήματα τοῦ Π.Σ.Ε. μὲ τὶς τεχνητὲς πλειοψηφίες, τὰ ποικίλα marketing καὶ τὰ δογματικὰ lifting.

Τὴν πορεία τῆς Ἐκκλησίας Του, σὲ κάθε ἐποχὴ τὴν κατευθύνει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, μέσω τῶν αὐθεντικῶν καὶ Ἁγίων ποιμένων, τῶν ὁποίων εἴθε ἡ εὐχὴ νὰ μᾶς συνοδεύει πάντοτε.   

Ἀμήν.

 orthodoxia-ellhnismos