ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (5) - επανάληψη

 Η ιστορία της Δύσεως. Ανάμεσα στην κοινωνία και την Ελευθερία!

Εισάγει λοιπόν ο Πλάτων έναν τύπο προόδου, μία μορφή προόδου, σπειροειδή, η οποία ενοποιεί, δέν συνθέτει, την ευθεία κίνηση με την κυκλική. Είναι δέ και η κίνηση τής νοήσεως ταυτόχρονα, η ενέργεια του Νού. Μία κίνηση που κατορθώνει να συνθέτει την επανάληψη του ταυτού, του ίδιου, με το διαφορετικό. Και ακριβώς το στοιχείο του χρόνου που ενυπάρχει σ’ αυτή την σπειροειδή πρόοδο είναι ο κύκλος.

Η ιστορία λοιπόν είναι δυνατή, λόγω του ότι η ένταση ανάμεσα στα αντίθετα αλλάζει περιοδικώς. Ενώ οι εντάσεις στην σφαίρα του νοητού κόσμου, ο οποίος κυβερνάται απο το κινητό ακίνητο, είναι αδιανόητες. Έτσι στην πολιτική, η οργάνωση και η τάξη του κράτους θεμελιώνονται σε μία σωστή σχέση ανάμεσα στην μοναρχική αρχή της αυθεντίας και την δημοκρατική αρχή της ελευθερίας. Η ισορροπία, η αναλογία και το σωστό μέτρο ανάμεσα στα δύο στοιχεία είναι το Αγαθό για το κράτος. Η αρχή του Ενός εναρμονίζει αυτό που τείνει στην αντίθετη Αρχή, δηλαδή στο «πάρα πολύ» και στο «πολύ λίγο». Διότι η ελευθερία μπορεί να βαδίσει εύκολα στο πάρα πολύ με την δημαγωγία (αφήνοντας πολύ λίγο στην αυθεντία και στον νόμο ή την τάξη), ενώ η αυθεντία μπορεί να κινηθεί με υπερβολή στο παρά πολύ της αυταρχικότητος, αφήνοντας πολύ λίγη ελευθερία.

Ο Πλάτων είναι ενσυνείδητος επίσης και της ιστορικής αναπτύξεως του ανθρώπινου πολιτισμού. Και της επιστήμης κατά συνέπειαν. Διότι η επιστήμη ανήκει στα καθόλου. Ή δέν είναι επιστήμη, όπως η σημερινή, η οποία αρνήθηκε την πρώτη ουσία. Γι’αυτό και σήμερα ο Χούσσερλ προσπαθεί να μεταλλάξει την φιλοσοφία σε καθαρή επιστήμη, χωρίς τα καθόλου, δηλαδή τον άνθρωπο. Γι’αυτό και σήμερα η Επιστήμη, που γεννήθηκε απο τον Γαλιλαίο είναι ο μόνος ίσως εχθρός του ανθρώπου. Όπως η Βιβλική επιστήμη είναι σήμερα ο κυριότερος εχθρός του Κυρίου.

Ο πολιτισμός λοιπόν διαθέτει ένα ιεραρχημένο οντολογικό σχήμα, το οποίο όμως αντιστοιχεί και στην ιστορική ανάπτυξη. Οι ανθρώπινες επιστήμες χωρίζονται σε τρία πλαίσια: των τεχνών της παραγωγής. Τις γνώσεις που σχετίζονται με την νομοθεσία και την πολιτική και τό πλαίσιο τής φιλοσοφικής γνώσεως! Αυτή η οντολογία αντικατοπτρίζει γνωσιολογικά την σύσταση την ίδια του Είναι, η οποία περιέχει την σφαίρα του σωματικού, της ψυχής και την σφαίρα του υπεραισθητού, όχι του υπερβατικού, διότι το υπερβατικό ενυπάρχει στο αισθητό. Σ’ αυτή την ιεραρχία του όντος, αντιστοιχεί και η ιστορική ανάπτυξη: η πρόοδος του πολιτισμού κινείται απο τα χαμηλά πρός τα υψηλά κατά την διάρκεια του χρόνου. Κατ’αρχάς ανακαλύπτονται οι τέχνες σαν θείο δώρο στον άνθρωπο, στην συνέχεια μαθαίνει να οργανώνει την κοινωνία, την κοινωνική ζωή και τέλος κερδίζει την φιλοσοφική γνώση!

Καθοριστική όμως για την φιλοσοφία της ιστορίας του Πλάτωνος είναι η ιδέα του, πώς η ευτυχισμένη περίοδος της εποχής του χρυσού δέν είναι η τελειότης την οποία επιθυμεί η ανθρωπότης. Διότι την εποχή εκείνη της ευτυχίας, οι άνθρωποι δέν γνώριζαν την αλήθεια και το απόλυτο. Και η Ευτυχία που δέν ριζώνει στην αλήθεια είναι αμφίβολη. Και η υψηλότερη γνώση της αλήθειας επιτυγχάνεται ακριβώς την εποχή της καταστροφής και της τραγωδίας. Κάτι που φανερώνει και την εσωτερική δραστηριότητα των δύο πόλων, όπου η αρχή του Ενός, ενεργοποιείται ακριβώς όταν η αρχή της δυάδος εκτρέπεται στα άκρα τού πάρα πολύ.

Ας δούμε τα κυριότερα κείμενα!

Ο μύθος του Πρωταγόρα, 320 C8-322 D 5.

O Δεύτερος πλούς, Φαίδων, 96 A 6-100 B 9.

Η Γέννηση του κράτους, Πολιτεία II, 369 B 5-373 E 8. 

VIIΙ, 544 C1-547 A 7.

Ο μύθος των εποχών του κόσμου : πολιτικός, 268 D5-274 E 1.

H Αθήνα και η Ατλαντίδα : Τίμαιος, 20 D 7-25 D6.

Η ιστορική εξέλιξη των θεσμών του Κράτους: Νόμοι, III, 676 A 1-702 E 2.

Η εξέλιξη της γνώσεως της πραγματικότητος: Επινομίς : 987 D 3-988 E4.  

Ας πάρουμε όμως και μία μικρή γεύση της σοφίας των Ελλήνων η οποία προϋποθέτει την ύπαρξη του νού και την απόκτησί του σαν σκοπό του πολιτισμού!

Νόμοι III 687 B, 5...... 

-Όταν κάποιος βλέπει μεγάλο πλούτο και τις τιμές που διακρίνουν μία οικογένεια και δοξάζει την κατάσταση αυτή, δέν δοξάζει επειδή σκέπτεται πώς με αυτά τα μέσα μπορούν να ικανοποιηθούν όλες οι επιθυμίες, ή το μεγαλύτερο μέρος;

-Δέν υπάρχει λοιπόν μία κοινή επιθυμία σε όλους τους ανθρώπους, όπως συμφωνήσαμε για τα γεννήματα του πλούτου και της δόξας;

-Ποιά είναι αυτή;

-Να έλθουν όλα τα πράγματα σύμφωνα με την βούληση μας, και μάλιστα όλα ή τουλάχιστον όλα τα ανθρώπινα; (Κοινό επιθύμημα: το κατά τήν τής αυτού ψυχής επίταξιν τα γιγνόμενα γίγνεσθαι, μάλιστα μέν άπαντα, ει δέ μή, τα γέ ανθρώπινα).

-Οπωσδήποτε!

-Εάν λοιπόν όλοι μας, πάντοτε δέν επιθυμούμε παρά μόνον αυτό, απο την εποχή που είμαστε παιδιά μέχρις ότου γεράσουμε, δέν είναι αναγκαίως αυτό που ευχόμεθα όλοι μας;

-Δέν θα ενώσουμε ακόμη και τις προσευχές μας, και των φίλων μας, για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού;

-Σίγουρα.

-Όμως και το παιδί, ο υιός, δέν είναι φίλος του Πατρός;

-Βεβαίως.

-Και όμως ανάμεσα στα πράγματα που ένα παιδί εύχεται να του γίνουν, δέν υπάρχουν πολλά που ο Πατέρας απεύχεται και μάλιστα εύχεται και στους Θεούς για να μήν γίνουν καθόλου όπως ο Υιός παρακαλεί;

-Μιλάμε για έναν νέο ο οποίος όμως δέν έχει φθάσει την ηλικία της φρονήσεως και οι ευχές του είναι ευχές μωρού; (Όταν ανόητος ών και έτι νέος εύχηται, λέγεις;)

-Καταλαβαίνω! Κατά την γνώμη σου, δέν πρέπει να ευχόμεθα να συμβούν τα πάντα στην ζωή μας σύμφωνα με την βούληση μας. Χωρίς να έχουμε πρίν πετύχει την φρόνησιν της βουλήσεως μας! Και το ίδιο ακριβώς πρέπει να ευχόμαστε και για κάθε κράτος: πρέπει να τείνει με όλες του τις δυνάμεις μόνον πρός αυτό, πρός την απόκτησιν νοήσεως! (Τούτο δέ και πόλιν και ένα ημών έκαστον και εύχεσθαι δείν και σπεύδειν, όπως νούν έξει).

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.