Marie Louise von Franz --- Puer aeternus (23)

ΣΥΝΈΧΕΙΑ ΑΠΌ : ΣΑΒΒΑΤΟ, 29 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2011

 Αιώνιος έφηβος και δημιουργικός - Genius Ewiger Jüngling und kreativer Genius
Μέρος πρώτο: “Ο μικρός πρίγκηπας”(Saint-Exupery)

3. Ο αποχαιρετισμός (2)

Η υποβαθμισμένη λειτουργία είναι ένας πραγματικός μπελάς, όπως ακριβώς είναι και ένα παιδί, το οποίο δεν μπορείτε να βάλετε μέσα στο κουτί ή να το βγάλετε, όποτε σας βολεύει. Είναι ένα ζωντανό πλάσμα με δικές της απαιτήσεις, και για τον λόγο αυτό είναι τόσο ενοχλητική για το εγώ, το οποίο θέλει να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο. Μια μισή, μερική αφιέρωση, όπου δίνεις κάτι στον εχθρό για να σε αφήσει στην ησυχία, πράγμα που οι περισσότεροι άνθρωποι δοκιμάζουν να κάνουν, όταν δουν πως πρέπει να στραφούν προς την υποβαθμισμένη λειτουργία, μου θυμίζει τους Έλληνες που είχαν τις τσέπες γεμάτες από πίτα με μέλι: αν έριχνε κανείς στις σκοτεινές δυνάμεις λίγη, τον άφηναν σε ησυχία. Ήταν ένας τρόπος να εξαγοραστεί κανείς δια της θυσίας. Κατά την κάθοδο στον Άδη, οι Έλληνες ήρωες είχαν πάντα μαζί τους αυτήν την πίτα, που έριχναν στον Κέρβερο, ώστε να κοιμηθεί για να μπορέσουν αυτοί να περάσουν. Μερικές φορές “δουλεύει”. Δεν έχει όμως καμιά ενέργεια σε περίπτωση μεγάλης σύγκρουσης. Δεν μπορείτε να εξευμενίσετε αυτές τις απαιτήσεις με μια μικρή θυσία. Αν αποδεχθείτε όμως την ταπεινωτική εμπειρία, που κάνουν το εγώ να υποταχθεί στις απαιτήσεις της κατώτερης ή παιδικής πλευράς της προσωπικότητας, τότε το θεϊκό παιδί γίνεται πηγή της ζωής. Τότε η ζωή αποκτά καινούριο πρόσωπο. Έχετε νέες εμπειρίες και όλα είναι διαφορετικά.

Το παιδί είναι φυσικά και ένα σύμβολο που συνενώνει, με το να φέρνει κοντά χωρισμένα ή σχισμένα μέρη της προσωπικότητας. Αυτό έχει να κάνει με την αφέλεια. Όταν εμπιστεύομαι τις αφελείς μου αντιδράσεις, είμαι ολόκληρος μέσα σε μια κατάσταση, είμαι πλήρως μέσα στην ζωή. Αλλά οι περισσότεροι δεν το τολμούν, γιατί έτσι εκτίθεται κανείς πολύ. Πρέπει να έχει κανείς το θάρρος να το κάνει, αλλά να είναι και αρκετά έξυπνος, ώστε να μην εκτεθεί μπροστά σε ανθρώπους που δε θα το καταλάβαιναν. Πρέπει να είναι κανείς έξυπνος, και όχι απλά παιδιάστικος.

Όταν αρχίσετε να παίζετε με την υποβαθμισμένη σας λειτουργία, αγγίζετε την μοναδικότητα σας, που βρίσκεται στην βάση όλων των ψυχολογικών τεστ. Στο Baumtest ή στο Rorschachtest, λέμε στους ανθρώπους να κάνουν ότι τους περάσει από το μυαλό, και αμέσως προδίδονται, γιατί το παιχνίδι είναι πραγματικό και γι' αυτό ιδιαίτερο. Για τον λόγο αυτό παίζουν τα παιδιά. Μέσα σε δυο λεπτά αποκαλύπτουν ολόκληρο το πρόβλημα τους, γιατί με αυτόν τον τρόπο είναι ο εαυτός τους. Συχνά βοηθώ ένα συναισθηματικό τύπο με την προτροπή να πάρει ένα ισχυρό ονειρικό μοτίβο, κάτι ιερό, και να προσπαθήσει να το σκεφτεί, χωρίς να ανατρέξει στα βιβλία του Γιουνγκ. Αλλά μόνος του να σκεφτεί περί των συμβόλων. Και πολλές φορές, αρχίζουν ξαφνικά να το επεξεργάζονται παθιασμένα, και έχουν τις πιο εντυπωσιακές σκέψεις. Αυτό φαίνεται μερικές φορές, σε ένα διανοητικό τύπο, πολύ αφελές.

Παρατηρώ συχνά, πως όταν ένας αισθητικός τύπος αρχίσει να σκέφτεται, το κάνει ακριβώς όπως οι προσωκρατικοί, οι πρώιμοι Έλληνες φιλόσοφοι. Οι σκέψεις του μοιάζουν με εκείνες του Ηράκλειτου ή του Δημόκριτου, και όπως εκείνοι, πυρπολείται από αυτές. Όταν διαβάζετε Εμπεδοκλή ή Ηράκλειτο, βρίσκετε στον τρόπο σκέψης τους τον αιώνιο έφηβο. Γι' αυτό αγαπώ πολύ αυτούς τους φιλοσόφους. Σήμερα φαίνεται η σκέψη αυτή μάλλον μυθολογική, δηλ μη επιστημονική. Οι ατομικές θεωρίες του Δημόκριτου πχ, είναι τρομερά αφελείς, αν τις συγκρίνει κανείς με τις μοντέρνες θεωρίες. Κρύβουν όμως ένα είδος ολότητας και ενθουσιασμού, ζευγαρωμένα με την ιδέα, πως τώρα έχουν την εικόνα ολόκληρη. Το υλικό αυτό είναι φυσικά γεμάτο από προβολές του συμβόλου του εαυτού, ώστε διαβάζοντας το να συνεπαίρνεται κανείς ολόκληρος. Είναι ένα είδος άνοιξης του πνεύματος. Η πρώιμη ελληνική φιλοσοφία είναι σαν την ανθισμένη άνοιξη. Ένας συναισθηματικός τύπος έχει συχνά αυτή την εμπειρία, όταν “κατεβαίνει” προς την ίδια του την σκέψη. Και αν ένας διανοητικός τύπος είναι εκεί παρόν, πρέπει να σκεφτεί τον εαυτό του, και δεν πρέπει με κανένα τρόπο να πει αυτά τα ξέρουμε εδώ και είκοσι χιλιάδες χρόνια! Το ίδιο ισχύει και για τον διανοούμενο, όταν τον φέρνετε στην κατάσταση, να αφήσει το αληθινό, αφελές συναίσθημα του να ανέβει. Ο διανοητικός τύπος είναι κατά κανόνα τόσο πολύ διανοούμενος, ώστε οργανώνει ακόμα και τα συναισθήματα του, και επειδή δεν τα καταφέρνει με τα πραγματικά του συναισθήματα, τα οποία είναι απροσάρμοστα, έχει συνήθως μια ψευδοπροσαρμογή στο συναίσθημα του. Θα έλεγα πως η βασική μέθοδος για να φτάσουμε στον παιχνιδιάρικο τρόπο της υποβαθμισμένης λειτουργίας, είναι το να αποξυσουμε την ψευδοπροσαρμογή, με την οποία καλύπτουμε, όλοι εμείς, την υποβαθμισμένη μας λειτουργία. Ο συναισθηματικός τύπος είναι συνήθως γεμάτος από σχολικές και πανεπιστημιακές γνώσεις, και πιστεύει πως αυτές είναι δικές του σκέψεις. Δεν είναι όμως. Είναι ψεύτικες προσαρμογές, που σκοπό έχουν να κρύψουν την κατάσταση πως η πραγματική του σκέψη είναι τρομερά εμβρυική και αφελής. Το ίδιο ισχύει και για τον διανοητικό τύπο που έχει πολύ υπανάπτυκτα συναισθήματα, του τύπου “σε αγαπώ, σε μισώ”. Αν κυκλοφορούσε μιλώντας έτσι, ή λέγοντας “δεν σε αντέχω”, φαντάζεστε τι πέτρα σκανδάλου θα ήταν. Ούτε για δυο λεπτά δε θα πηγαίναν καλά τα πράγματα! Ακόμα και στο σχολείο δεν μπορούσατε να πείτε στον δάσκαλο σας πως δεν τον χωνεύετε. Εγώ είμαι διανοητικός τύπος, και μερικούς δασκάλους αγαπούσα, μερικούς μισούσα. Αλλά δεν μπορούσα να κρύψω επαρκώς τα αισθήματα μου. Πάντα έδειχνα πως αισθανόμουν. Ήξερα μεν πως πως θα ήταν πιο διπλωματικό να μην δείξω ανοιχτά πόσο πολύ απεχθανόμουν συγκεκριμένους δασκάλους, αλλά ήταν πάντα σαφές. Όταν ενηλικιωθεί κανείς, κρύβει τέτοιες αντιδράσεις, και προσλαμβάνει μια ψευδή προσαρμογή. Οι διανοητικοί τύποι είναι συχνά πολύ αξιαγάπητοι και φαίνεται να έχουν πολύ ισορροπημένες, συμπαθείς συναισθηματικές αντιδράσεις, αλλά μην τους εμπιστεύεστε ποτέ! Είναι απλά μιας ψευδής προσαρμογή, γιατί το άλλο είναι τόσο επώδυνο και αβοήθητο και παιδικό, ώστε δέν είναι για να το δείξει κανείς. Αλλά αν θέλετε να το αγγίξετε, πρέπει να ξεθάψετε την αφέλεια της σκέψης ή του πραγματικού σας συναισθήματος, και να απορρίψετε την κρούστα της ψευδούς προσαρμογής.

(Συνεχίζεται)

Αμέθυστος