Ο Ricardo Duchesne
είναι Καναδός ιστορικός κοινωνιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του New Brunswick του
Καναδά. Τα κύριο ερευνητικό του ενδιαφέρον είναι ο δυτικός πολιτισμός και η
άνοδος της Δύσης. Το πιο γνωστό του έργο είναι το “The Uniqueness of Western Civilization” (‘Η
Μοναδικότητα του Δυτικού Πολιτισμού’), του 2011, όπου επικρίνει τις
καταστροφικές συνέπειες της πολυπολιτισμικότητας στο δυτικό πολιτισμό. Η
ακόλουθη συνέντευξη πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2013 για το καναδικό περιοδικό
‘Le Harfang’ στα γαλλικά.
Le Harfang:
Στο βιβλίο σας “The Uniqueness of Western Civilization”,
μιλάτε για μια ιστορία ρεβιζιονιστική, μια πολυπολιτισμική προσέγγιση της
ιστορίας. Πείτε μας περισσότερα.
Ricardo Duchesne: Ο πολυπολιτισμικός ρεβιζιονισμός είναι
ουσιαστικά μια προσπάθεια να ξαναγραφτεί
η ιστορία του κόσμου με ένα τέτοιο τρόπο, ώστε ο Δυτικός Πολιτισμός να
εμφανίζεται ως ένας ακόμα πολιτισμός μεταξύ πολλών άλλων.
Ο πολυπολιτισμικός ρεβιζιονισμός δεσπόζει στην σημερινή
γραφή της ιστορίας. Οι ρίζες του βρίσκονται πίσω στη μαρξιστική έμφαση στους εκπροσώπους
της εργατικής τάξης, τις υλικές συνθήκες της ζωής τους, και τους αγώνες τους
εναντίον της ελίτ που τους εκμεταλλεύονταν. Αυτή η έμφαση εξελίχθηκε σε μια εμμονή
με την «κοινωνική ιστορία» του καθημερινού ανθρώπου, όχι μόνο των εργαζομένων
και των αγροτών, αλλά της απρόσωπης μάζας γενικά, στην οποία όμως τώρα θα δοθούν
συγκεκριμένα πρόσωπα και συγκεκριμένες ιστορίες. Οι μετανάστες, οι
περιθωριακοί, οι νοικοκυρές, μια ολόκληρη σειρά «μειονοτήτων» που παραμελήθηκαν
από τους παραδοσιακούς ιστορικούς, οι ομοφυλόφιλοι, οι τρανσέξουαλ, οι λεσβίες,
τα παιδιά, οι μαύροι, κ.λπ. Πρόκειται για μια εξισωτική (egalitarian) προσέγγιση που σκοπό έχει
να υποβαθμίσει τα μεγάλα πρόσωπα της ιστορίας ή στην πραγματικότητα, τους
μεγάλους άνδρες, δεδομένου ότι σχεδόν όλες οι μεγαλύτερες προσωπικότητες στην
ιστορία ήταν άνδρες. Οι ακαδημαϊκοί σήμερα αισθάνονται άβολα να πρέπει να
διδάξουν τους φοιτητές τους (η πλειοψηφία των οποίων είναι τώρα γυναίκες) ότι
σχεδόν κάθε μεγάλος φιλόσοφος, επιστήμονας, ποιητής, καινοτόμος, ή απλά, κάθε μεγάλος
στις Τέχνες και στις Επιστήμες, ήταν άντρας.
Και αισθάνονται ακόμα λιγότερο άνετα να διδάσκουν στις ολοένα και πιο πολυφυλετικές
αίθουσές τους ότι αυτοί οι άνδρες ήταν συντριπτικά (λευκοί) Ευρωπαίοι. Προτιμούν
να μιλούν για επιβλαβείς πολέμους και αποικιακές επιχειρήσεις των Ευρωπαίων και
ενώ τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να αγνοήσουν συνολικά, τα φιλοσοφικά και
επιστημονικά επιτεύγματα των Ευρωπαίων, αλλιώς τους μένουν πολύ λίγα να διδάξουν,
η έμφαση τείνει να δίνεται στην "προοδευτική" εξέλιξη των ευρωπαϊκών ιδεών,
τις οποίες μάλιστα, οι εκπαιδευτικοί προτιμούν να αναφέρουν ως "ανθρωπιστικές"
ιδέες. Η έμφαση δίνεται επίσης στο πώς αυτές οι ιδέες πρέπει να βελτιωθούν μέσω
περαιτέρω «κριτικής σκέψης». Η Ιστορία, με άλλα λόγια, φαίνεται να «εξελίσσεται»
σύμφωνα με τις ιδέες του πολιτιστικά μαρξιστή καθηγητή.
Η ιδέα ότι ο Δυτικός Πολιτισμός υπήρξε μοναδικά πιο
δημιουργικός από ό, τι όλοι οι υπόλοιποι πολιτισμοί, αντικρούει σε αυτό που
όλοι οι «μοντέρνοι» και εξισωτιστές ακαδημαϊκοί διδάσκουν. Από τον δέκατο όγδοο
αιώνα, οι Ευρωπαίοι στοχαστές, ο Μοντεσκιέ, ο Βολταίρος, ο Χιούμ και ο Άνταμ
Σμιθ, επεσήμαναν κρίσιμες διαφορές μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής. Μια από τις
πιο βασικές αντιθέσεις που επεσήμαναν ήταν η «ιδιοφυΐα της Ευρώπης για την
ελευθερία» και «ο δεσποτικός χαρακτήρας της Ασίας». Ολοένα και περισσότερο,
κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η συζήτηση για την λεγόμενη "άνοδο της
Δύσης" – έχει ελαττωθεί προς όφελος του ερωτήματος γιατί η Ευρώπη βιομηχανοποιήθηκε
πρώτη ή ευρύτερα, γιατί η σύγχρονη επιστήμη και η βιομηχανία εμφανίστηκαν για
πρώτη φορά στην Ευρώπη. Οι ιστορικοί πάνε πίσω στο χρόνο στην αρχαία Ελλάδα ή τους
μεσαιωνικούς χρόνους για να απαντήσουν στο ερώτημα αυτό, αλλά ουσιαστικά, η μοναδικότητα
της Δύσης, έχει υποβαθμιστεί στο γιατί η Δύση αυξήθηκε σε βιομηχανική και
επιστημονική κυριαρχία στη σύγχρονη εποχή.
Στο “The Uniqueness of Western Civilization”
υποστηρίζω ότι οι πολλαπλές διαφορές, οι διαδοχικές επαναστάσεις και η συνεχής
δημιουργικότητα είναι οι βασικές ιδιαιτερότητες της Δύσης από τους αρχαίους
χρόνους. Μέσα σε μία γενιά βρίσκουμε άτομα που ψάχνουν για νέους κόσμους, νέα
θρησκευτικά οράματα και νέες μορφές στην ζωγραφική, την αρχιτεκτονική, την
μουσική, την επιστήμη, την φιλοσοφία και την λογοτεχνία - σε αντίθεση με τον μη-δυτικό
κόσμο, όπου οι πολιτιστικές προοπτικές μένουν
σταθερές για μεγάλο χρονικό διάστημα με μικρές μόνο διαφοροποιήσεις και
αναθεωρήσεις.
Ανάμεσα στις πολυάριθμες πηγές που χρησιμοποιώ είναι το
βιβλίο του Charles Murray, “Human Accomplishment,
Pursuit of Excellence in the Arts and Sciences,
800 BC
to 1950” («Τα Ανθρώπινα
Επιτεύγματα, η Επιδίωξη της Αριστείας στις Τέχνες και τις Επιστήμες, από το 800
π.Χ. έως το 1950»), όπου πληροφορούμαστε, μέσω σχολαστικής στατιστικής ανάλυσης,
ότι το ενενήντα επτά τοις εκατό των επιτευγμάτων στις επιστήμες συνέβησαν στην
Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική από το 800 π.Χ. έως το 1950. Πληροφορούμαστε
επίσης, ότι στις Τέχνες, μόνη της η Ευρώπη έχει πολύ μεγαλύτερο αριθμό μεγάλων
έργων από τον υπόλοιπο κόσμο μαζί. Πιο πρόσφατα, παρατήρησα ότι περίπου το ενενήντα
πέντε τοις εκατό όλων των εξερευνητών στην ιστορία ήταν Ευρωπαίοι. Είναι η
άποψή μου ότι οι τελικές ρίζες αυτής της δημιουργικότητας θα πρέπει να ανιχνευθούν
πίσω στο αριστοκρατικό φιλοπολεμικό πολιτισμό των Ινδο-Ευρωπαίων.
Έτσι λοιπόν, τα πάντα σχετικά με την ερμηνεία αυτή έρχονται
σε αντίθεση με την πολυπολιτισμική εμμονή με την εξισωτική διαφορετικότητα. Πώς
είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτό ότι τα υψηλότερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας
είχαν τις ρίζες τους στην κουλτούρα των αριστοκρατικών φιλοπόλεμων
Ινδο-Ευρωπαίων (ή αλλιώς Αρίων) ανδρών! Μην περιμένετε καμία χρηματοδότηση σε
ένα τέτοιο πρότζεκτ. Ευτυχώς, άνθρωποι τείνουν να εκτιμούν ή τουλάχιστον, να
σέβονται το μεγαλείο, ακόμα και αν δεν το καταλαβαίνουν και έτσι φοιτητές μου (να
σας υπενθυμίσω ότι διδάσκω σε ένα πανεπιστήμιο με φοιτητές κυρίως, αγγλικής
εθνοτικής καταγωγής) δέχονται αρκετά καλά αυτές τις ιδέες.
Le Harfang:
Αναφέρατε ότι αναφορικά με την ιστορία, υπάρχουν δύο μετρά και δύο σταθμά, κατά
τρόπο μάλιστα κραυγαλέο, όσον αφορά την αντιμετώπιση των Λευκών και των
μη-Λευκών. Μπορείτε να μας δώστε ένα παράδειγμα;
RD: Δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι υπήρξαν οι πιο επιτυχημένοι
ιμπεριαλιστές και αποικιοκράτες, καθώς και οι πρόγονοι όλων των ιδεών που
ασκούν κριτική σε αυτές τις δραστηριότητες, έχουν καταδικαστεί υπερβολικά από
Λευκούς που έχουν «κριτική σκέψη» για αυτές τις δραστηριότητες. Οι μη-Λευκοί
θεωρούνται «θύματα». Στην πραγματικότητα, πολλοί σήμερα ισχυρίζονται ότι αυτοί
οι μη-Λευκοί έχουν κάθε λόγο να μεταναστεύσουν στις Λευκές χώρες και να τις
κατακτήσουν, ως ένα είδος «δικαιοσύνης» για ό, τι υπέστησαν στα πλαίσια της
ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας. Την ίδια στιγμή, οι ιμπεριαλιστικές δραστηριότητες
των μη-Λευκών καταδικάζονται πολύ λιγότερο ή παρουσιάζονται ως παραδείγματα της
ζωτικότητας και της δημιουργικότητάς τους. Ξανά και ξανά, συναντά κανείς
ιστορικούς εκπαιδευμένους στην Δύση να εξυψώνουν τις αυτοκρατορικές δόξες των
Μογγόλων, των Κινέζων, των Ζουλού, και των Αζτέκων. Οι ίδιοι αυτοί ιστορικοί
όμως θα κατακρίνουν ή θα απεικονίσουν κυνικά τις αυτοκρατορικές δραστηριότητες
των Ισπανών, των Γάλλων και των Βρετανών.
Λέγοντας αυτό, δεν δέχομαι την άποψη ότι όλες οι ισχυρές
χώρες και αυτοκρατορίες ήταν εξίσου διατεθειμένες να συμμετάσχουν σε
επεκτατικές δραστηριότητες κατά των γειτόνων τους. Η σύγχρονη Κίνα συμμετείχε
σε αποικιακές δραστηριότητες, για την εξόρυξη ζωτικών πόρων από τα παρακείμενα
εδάφη και τους λαούς, ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ήταν εξαιρετικά πολεμοχαρείς
άνθρωποι κατά ένα βαθιά ριζωμένο τρόπο, που χρονολογείται από τις προϊστορικές ημέρες,
ως Ινδο-ευρωπαίοι αναβάτες αλόγων και ποιμαντικοί λαοί. Η Ευρώπη παρήγαγε
περισσότερους κατακτητές από οποιοδήποτε άλλο πολιτισμό, καθώς και εξερευνητές.
Αντίθετα, ο κινέζικος ιμπεριαλισμός, για παράδειγμα, ήταν κυρίως «δημογραφικός»,
οδηγούμενος από τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, που οδήγησαν στον σταδιακό
αποικισμό των μη κινέζικων εδαφών από Κινέζους μετανάστες που αναζητούσαν νέα
σύνορα για να επιβιώσουν. Δεν έχουμε όμως, πάρα πολλές αναφορές για μεγάλους
Κινέζους κατακτητές που διέσχισαν τις θάλασσες και τους ωκεανούς σε αναζήτηση
της δόξας, όπως έχουμε στην περίπτωση των Ευρωπαίων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι
και άλλοι λαοί, που ήρθαν από τις στέπες, όπως οι Τούρκοι, οι Μογγόλοι και οι
Ούννοι, ήταν ικανοί πολεμιστές στην κατάκτηση εδαφών. Πλην όμως, οι Ευρωπαίοι
είχαν πολύ μεγάλη επιτυχία στη μακρά διάρκεια της ιστορίας, στο να
δημιουργήσουν την μια αυτοκρατορία μετά την άλλην, να εξερευνήσουν, να
ανακαλύψουν και να επιβάλλουν το δικό τους θέλημα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αλλά το ίδιο αριστοκρατικό ελευθεριακό πνεύμα που οδήγησε
τους Ευρωπαίους στο υψηλότερο, το ευγενέστερο και ηρωικότερο στον πόλεμο, τους οδήγησε
να εκτιμήσουν την ατομικότητα και την ελευθερία, εξ ου και η "άνοδος"
της Δύσης δεν μπορεί να αντληθεί από την ιδιαίτερη ιστορία της ελληνικής και
ρωμαϊκής σύναξης των πολιτών. Τα κοινοβούλια, οι κοινότητες των δήμων, τα
πανεπιστήμια, και τα φεουδαρχικά estates της μεσαιωνικής εποχής, οι λέσχες ανάγνωσης, οι
πινακοθήκες, οι εφημερίδες του Διαφωτισμού, τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα
και οι εθνικιστικές ομάδες του 19ου αιώνα. Αυτός είναι ο τραγικός χαρακτήρας
της ευρωπαϊκής ιστορίας, και δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι Έλληνες ανακάλυψαν την
τραγωδία ως λογοτεχνική μορφή. Κάθε τι μεγάλο
σε αυτόν τον κόσμο έχει έρθει μέσα από μεγάλες δυσκολίες και αντοχή. Τα άτομα
που έφθασαν στις υψηλότερες κορυφές το έπραξαν μέσω της θυσίας και συνήθως μιας
σύντομης ζωής.
Η εξέλιξη του αριστοκρατικού ατομικισμού σε ένα δημοκρατικό
ατομικισμό είναι μια μακρά περίπλοκη ιστορία. Η σύγχρονη Δύση είναι ο μόνος
πολιτισμός που εξέθρεψε, αναγνώρισε και προστάτευσε τα δικαιώματα όλων των
ατόμων, με την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία του λόγου, την θρησκευτική
διαφωνία και τα αντιπροσωπευτικά όργανα, καθώς επίσης έδειξε κατανόηση και
εκτίμηση στους πολιτισμούς άλλων ανθρώπων, ενώ η πρόκληση προς τους πολίτες της
να αναθεωρήσουν / μεταρρυθμίσουν αυτές τις αξίες της κοινωνίας τους, θεωρείται
ασυμβίβαστη με το ιδανικό της ατομικής αυτοδιάθεσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου