Ας συνεχίσουμε όμως στην ευτελέστερη, κοσμική εκδοχή
της απομυθοποιήσεως, διότι ο Φλωρόφσκι με την ταύτιση των εικόνων στον Θεό, μας
προσέφερε την ουσία της εκκοσμικεύσεως της Εκκλησίας. Αποθέωση της οποίας είναι
η θεολογία του Ζηζιούλα, ότι ο Επίσκοπος είναι η εικών του Πατρός και η Θ.
Ευχαριστία η εικόνα της Εκκλησίας. Μια καταπληκτική αλυσίδα εικόνων με
τελευταία την Σύναξη των πιστών σαν εικόνα των εσχάτων. Μια καταπληκτική
εικονική πραγματικότης η οποία δια της γριάς αναλογίας απαιτεί και την ομοίωση
της Βασιλείας.
Ο Σέλερ (Max Scheler) λοιπόν, στις
τελευταίες σελίδες του βιβλίου του "Η θέση του ανθρώπου στον κόσμο",
δηλώνει πως η ιδέα ενός θεού "πνευματικώς αδύναμου" ο οποίος όμως "γίγνεται"
και πραγματοποιείται, ελευθερώνοντας την δημιουργική ώθηση στην πραγματικότητα,
μας ελευθερώνει από την ψευδή αντίληψη μιας δημιουργίας εκ του μηδενός, υπέρ
της ιδέας μιας συνεχούς δημιουργίας.
Αυτή ακριβώς η ιδέα ανήκει στον πανθεϊσμό.
Πως συνεχίζει τους στοχασμούς του όμως ο εξελικτικός
πανθεϊσμός: Δεν είναι δυνατόν, λέει, ο θεός να έκανε μια στάση. Διότι το
μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η έννοια της στάσεως, είναι ο χρόνος. Ο
θεός δημιουργεί και τον χρόνο μαζί με όλη την δημιουργία και ακριβώς αυτή η
πράξη, η ενέργεια του θεού, μέσω του χρόνου, να δώσει συνέχεια στην ύπαρξη, μας
φανερώνει την ίδια οντολογική μεταμόρφωση με την ενέργεια της εκ του μηδενός
δημιουργίας.
Γι' αυτόν τον λόγο και θεωρείται εκκοσμίκευση η ιδέα
του Big
Bang.
Μια επανάληψη των ιδεών της Βίβλου, χωρίς τον άνθρωπο.
Όλα τα πράγματα, συνεχίζουν οι πιστοί της εξελίξεως,
γίνονται κατανοητά, μέσα στο ιστορικό πλαίσιο στο οποίο εμφανίστηκαν. Η εκ του
μηδενός δημιουργία είναι η χριστιανική απάντηση στον διάλογο με τον Πλάτωνα. Εκ
του μηδενός, σημαίνει πως δεν υπάρχει μια πρώτη ύλη και επομένως η δημιουργία
γίνεται χωρίς αυτή, χωρίς κανένα δημιουργό και επομένως η δημιουργία είναι στον
θεό, δεν είναι εκ του θεού, κάτι όμως που σημαίνει πανθεϊσμός. (Αυτό το ίδιο
διδάσκει και ο Φλωρόφσκι δηλώνοντας πως η εικών της δημιουργίας υπήρχε προ των
αιώνων στην θέληση του θεού).
Η δημιουργία όμως, συνεχίζουν, δεν είναι η ουσία του
θεού, επομένως εάν είναι "εκ", δεν μπορεί να είναι "εκ του
μηδενός" παραμένοντας ταυτοχρόνως "στον θεό". Επομένως η
Δημιουργία δεν είναι ούτε απ' έξω, ούτε ανεξάρτητη από τον θεό, τον Δημιουργό.
Πρέπει λοιπόν να βρούμε το κουράγιο να διαλαλήσουμε,
λένε, όπως και οι τέσσερις ευαγγελιστές στον καιρό τους, οι οποίοι τόλμησαν να
δηλώσουν πως η διαθήκη του Γιαχβέ με τον λαό του καταργήθηκε, και πως στην
Εκκλησία δεν υπάρχει άρσεν και θήλυ, Έλληνας και Ιουδαίος, πως ήρθε η ώρα να
ελευθερωθούμε από την κούνια του μονοθεϊσμού της Καθολικής Εκκλησίας και να
διεκδικήσουμε την καθολικότητα του αναστημένου Χριστού.
Ο Σέλερ λοιπόν επιμένει, πάντοτε στο ίδιο κείμενο:
«Ο άνθρωπος, την στιγμή κατά την οποία γεννιέται σαν άνθρωπος (και επομένως
συνειδητοποιεί τον εαυτό του και είναι ικανός να τα αντικειμενοποιήσει) πρέπει
ταυτοχρόνως να συλλάβει την πιο καθολική ιδέα ενός υπερκοσμικού όντος, απολύτου
και αιωνίου. Δηλαδή η συνείδηση του εαυτού, του κόσμου και του θεού σχηματίζουν
μια δομική αδιάσπαστη ενότητα. Την στιγμή κατά την οποία ο άνθρωπος
αναγνωρίζεται έκ-κεντρος από την Φύση, και γνωρίζεται σκεπτόμενος, εκείνη την
ίδια την στιγμή συνειδητοποιεί την ανάγκη υπάρξεως ενός απολύτου Είναι, το
οποίο θα μπορέσει να αγκυροβολήσει το κέντρο του.
Ενός θεού δηλαδή ο οποίος γίγνεται, ο οποίος
συγκεντρώνει και πραγματοποιεί τον εαυτό του μέσα στον άνθρωπο, ο οποίος είναι
γι' αυτόν τον λόγο, ένα μερικό κέντρο, ένα αποσπασματικό κέντρο του πνεύματος
και της ορμής (του όλου) δηλαδή του καθ' εαυτού Είναι».
Υπάρχουν δύο είδη ανθρωπολογίας: μια ανθρωπολογία
ανιούσα, ανοδική, από το big
bang,
Σύμπαν, στους πιθήκους, στον άνθρωπο, στο κομπιούτερ και μία ανθρωπολογία
κατιούσα, κατερχόμενη, που είναι η ανθρωπολογία όλων των θρησκευτικών
παραδόσεων, είτε λόγω απορροής, είτε λόγω ενός πεσμένου θεού, είτε ενός
πεσμένου αγγέλου, είτε ενός θεού βυθισμένου στην ύλη (ο γνωστός Γνωστικισμός με
τα δεκάδες συστήματά του).
Σε μια θρησκευτική ας πούμε προοπτική, η αρχή δεν
μπορεί να είναι το τίποτα, η ύλη, αλλά το πνεύμα ή ο θεός. Και επομένως όλες οι
παραδόσεις της ανθρωπότητος αναγνωρίζουν την ίδια τριάδα: ύλη, συνείδηση και ...
κόσμο, θεό, άνθρωπο... Υπάρχει δηλαδή κάτι που ανήκει στην ανθρώπινη σύσταση,
όπως η τροφή, το γέλιο κ.τ.λ. Κάθε άνθρωπος έχει συνείδηση πως υπάρχει μια γη,
ο άνθρωπος και ο ουρανός. Υπάρχει δηλαδή μια θεανθρωποκοσμική καθολικότης.
Μπορούμε να ελευθερωθούμε εύκολα επομένως από το
απόλυτο Είναι, από την ανθρωπομορφική έννοια του προσώπου, διότι εκτός των
άλλων από την Σύνοδο της Χαλκηδόνος και μετά, ο θεός δεν είναι Ουσία. Να
συναντήσουμε επομένως εύκολα, τον Ινδουισμό, το απρόσωπο θείο, την κοσμική ψυχή.
Φτάνοντας μέχρι το δόγμα της μη-δυϊκότητος, του μη
δυϊσμού, που ονομάζεται επίσης, χωρίς δεύτερο, Advaita. Καταργώντας
ταυτοχρόνως και το ήθος του ανθρώπου και το νόημα κάθε ηθικής πράξεως.
Σε έναν παλιό διάλογο του Αϊνστάιν με τον Ταγκόρ
διαβάζουμε τα εξής:
Αϊνστάιν: Υπάρχουν δύο διαφορετικές απόψεις για την
Φύση του Σύμπαντος. Ο κόσμος ως ενότητα που εξαρτάται από την ανθρωπότητα και ο
κόσμος ως πραγματικότητα ανεξάρτητη από τον ανθρώπινο παράγοντα.
Ταγκόρ: Αυτός ο κόσμος είναι ένας ανθρώπινος κόσμος
και η επιστημονική του άποψη είναι αυτή του επιστημονικού ανθρώπου. Γι' αυτό
και δεν υπάρχει ο κόσμος εκτός από εμάς: είναι ένας σχετικός κόσμος, του οποίου
η πραγματικότης εξαρτάται από την συνειδητότητά μας.
Σήμερα όμως επικρατεί η άποψη ενός άλλου επιστήμονος,
που είναι η σύνθεση αυτών των δύο ακραίων θέσεων. Μπορ: Η αντικειμενική ύπαρξη
του κόσμου δεν έχει κανένα νόημα, ανεξάρτητο από τον ανθρώπινο νου (την διάνοια
θα λέγαμε).
Ας προσέξουμε την παρεμβολή του νοήματος και την
ανάγκη της ερμηνείας, η οποία μας ξαναγυρίζει στο υποκείμενο και στην αρχαία
γνώμη, και στην ηθική πράξη, προέκταση της οποίας είναι η τεχνολογία.
Όσον αφορά την σύνοδο της Χαλκηδόνος, ας θυμίσουμε
ότι επετεύχθη ο χωρισμός φύσεως και προσώπου. Και ενώ ούτε η φύσις ταυτίζεται
με την Ουσία, ούτε το πρόσωπο με την υπόσταση, οι Δυτικοί συμπεραίνουν ελάφρά
τη καρδία, πως έπαψε πλέον ο θεός να είναι Ουσία. Όπως και ο δικός μας
Ζηζιούλας και ο δικός μας Γιανναράς.
Συνεχίζοντας όμως ακαταμάχητα ο Σέλερ, την
εκκοσμίκευση του Λατινικού δόγματος, την οποία ονομάζει ανθρωπολογία, προτείνει
την αντικατάσταση της λειτουργικής ζωής με μια κοινωνία, με μια
συνυπευθυνότητα, με μια ταυτότητα πνευματικού τύπου, κάτι που συστήνει τον
τρόπο συμμετοχής του ανθρώπου στον θεό, ο οποίος με την σειρά του πραγματοποιείται
και ολοκληρώνεται στον άνθρωπο.
Αυτή η πραγμάτωση και η συμμετοχή αναδεικνύουν
λοιπόν και ένα τέλος της Ιστορίας, μια μοίρα του ανθρώπου: Διότι αυτό το
απόλυτο Είναι, το οποίο στη αρχή της Ιστορίας δεν έχει καν το όνομα του Θεού,
θα το αποκτήσει στο τέλος άρα στην πραγματοποίηση των αξιών εκ μέρος του
ανθρώπου.
Και αυτή την αμοιβαία περιχώρηση, ο Σέλερ, την
όνόμασε πανενθεϊσμό. Και τον χρόνο που τρέχει την Ιστορία προς το έσχατον,
μπορούμε να τον ονομάσουμε "χροναιωνιότητα".
Τα προβλήματα που προκύπτουν αναγκαίως από την
φιλοσοφία του εξελικτικού πανθεϊσμού, μπορούν να λυθούν εύκολα με την βοήθεια
του Ινδουισμού. Με τον τραγέλαφο του Αριστοτέλη. Διότι πώς μπορεί να ξεπεραστεί
ο δυαλισμός από την στιγμή που μέσα στην φιλοσοφία αυτή καιροφυλακτεί η αντίθεση
ανάμεσα στο πνεύμα και στην ορμή;
Με τον από μηχανής θεό της Advaita, της Μάγια, της
ψευδαισθήσεως. Η Μάγια αυτή χρειάζεται το "τρίτο μάτι", την
μυστικιστική εμπειρία, την υπέρβαση της σκέψης. Η σκέψη καταλαβαίνει,
καταλαμβάνει, μειώνει το Ένα, ad
unum,
και η μόνη της λύση είναι η διαλεκτική του Χέγκελ (βεβαίως αγνοείται η αρχαία
διαλεκτική). Νομίζει η διαλεκτική πως η ίδια η δομή της πραγματικότητος είναι
διαλεκτική. Μόνο που διαψεύδεται από το παράλογο και το ασυνείδητο.
Χωρίς το τρίτο μάτι, τον μυστικισμό, δεν υπάρχει
ολότης, άνθρωπος. Πέρα και πάνω από τον ορθολογισμό υπάρχει μια συνειδητότητα
ενός άλλου τύπου η οποία δεν είναι καν μια ενοποιός σύλληψη της
πραγματικότητος. Δεν μπορώ ποτέ να πω, σε καταλαβαίνω και δεν σε καταλαβαίνω.
Υπάρχει κάτι στον άνθρωπο και αυτό είναι το πνεύμα! Το οποίο δεν εκφράζεται
ούτε με το δυϊσμό, ούτε με τον μονισμό.
Όταν η σημερινή προτεσταντική θεολογία, ιδίως ο
Ράνερ, δηλώνει πως χάσαμε το Άγιο πνεύμα, και προτείνει μια θεολογία του Αγίου
πνεύματος, προτείνει μια υποταγή του πνεύματος στον Λόγο. Κάτι απαράδεκτο
(τραγική ειρωνεία της θεολογίας. Αντιμετώπισε με μεγάλη δυσκολία την φανταστική
υπαγωγή Αγίου πνεύματος στον Λόγο).
Το πνεύμα όμως είναι αρμονία, δεν είναι ενότης αλλά
δεν είναι δυσαρμονία. Συνεχίζει ο Χριστιανοβουδισμός, τον οποίο παρουσιάζουμε.
Και η θέωσις, που είναι η καρδιά της Ορθοδοξίας, αλλά δεν είναι
αποκλειστικότητά της, είναι η αποκατάστασις των πάντων, η ανακεφαλαίωσις, την οποία
μάλιστα απωθούμε και φοβόμαστε ακόμη και σαν έννοια. Και καταλήξαμε να
φτιάξουμε μια παράδοση την οποία από φόβο μήπως γίνουμε θεοί, γινόμαστε ζώα.
Η θέωση βρίσκεται σε όλες τις θρησκευτικές
παραδόσεις, ακόμη και στην αιγυπτιακή. Αυτό το πνεύμα λοιπόν που κυριαρχεί στον
χριστιανοβουδισμό είναι μια διάμετρος κύκλου χωρίς κέντρο. Η διάμετρος
προηγείται του κέντρου, διότι δεν υπάρχει κέντρο χωρίς την διάμετρο (ούτε
διάμετρος χωρίς τον κύκλο).
Έτσι όταν ανακαλύπτω την θέωσή μου, ανακαλύπτω τον
εαυτό μου σαν κέντρο αλλά πρέπει να έχει προηγηθεί η ανακάλυψη της διαμέτρου
(του απείρου). Εάν όμως πω πως αυτό είναι το κέντρο όλης της πραγματικότητος,
τότε γίνομαι ειδωλολάτρης. Έχω μια έννοια των πραγμάτων. Μια συν-λογή, ένα con-ceptus.
Αυτή είναι εν ολίγοις η σημερινή πραγματικότης,
πέραν του προτεσταντισμού ή καλύτερα μαζί με τον προτεσταντισμό! ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ
ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ.
Μπορούμε να κατανοήσουμε κάτι; Βλέπουμε την αλήθεια
που βιάζεται; Καλώς. Διαφορετικά είμαστε ακόμη μακρυά νυχτωμένοι.
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου