«Θα γίνουμε τέλειοι»

Συνέντευξη στους: Rafaela von Bredow και Philip Bethge

Ο Αμερικανός φουτουρολόγος Michio Kaku μιλά για το πως θα είναι ο κόσμος σε εκατό χρονιά, για επικίνδυνα ρομπότ, έξυπνες τουαλέτες και τους ανίκητους ιούς του κρυολογήματος.

Ο Κάκου, 65, εργάζεται ως θεωρητικός φυσικός στην Νέα Υόρκη. Πέρα από τις έρευνες του στην θεωρία χορδών, έχει αναλάβει να μεταδώσει την επιστήμη παραστατικά, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Στο καινούργιο του βιβλίο κάνει υποθέσεις για το πως θα είναι ο άνθρωπος σε εκατόν χρόνια. Ο γιος Ιαπώνων μεταναστών δίνει μεγάλη προσοχή, ώστε στα οράματα του να μην εγκαταλείψει το έδαφος του φυσικώς πραγματοποιήσιμου.

Spiegel: Καθηγητά Κάκου, «Θα γίνουμε σαν θεοί», γράφετε στο νέο σας βιβλίο. Τα δισέγγονα μας θεοί; Λίγη μετριοπάθεια δεν κάνει;

Kaku: Φανταστείτε τους προγόνους μας από το 1900: δεν ξεπερνούσαν τα 50 χρόνια ζωής και ταξίδευαν με καρότσες. Αν αυτοί οι άνθρωποι έβλεπαν ένα από μας -με το κινητό στο αυτί, το Facebook στην οθόνη, και να ταξιδεύει με αεροπλάνο- θα τον θεωρούσαν μάγο.

Spiegel: Από τον μάγο μέχρι τον θεό είναι μεγάλο το βήμα...

Kaku: Τι καθιστά κάποιον θεό; Ο Απόλλων είχε στην διάθεση του την άπειρη ενέργεια του ήλιου, ο Ζεύς μπορούσε να μεταμορφώνεται, η Αφροδίτη είχε ένα τέλειο κορμί. Ακριβώς αυτές τις δυνατότητες θα έχουν τα εγγόνια μας.

Spiegel: Φανταστείτε ότι ξυπνάτε ένα πρωινό του Σεπτέμβρη το 2112. Τι βλέπετε;

Kaku: Πιο σημαντικό είναι αυτό που δεν βλέπω, αλλά που είναι πανταχού παρόν: την διάνοια. Όπως σήμερα κάθε χώρος έχει παροχή ηλεκτρισμού, έτσι στο μέλλον θα μπορούμε να έχουμε, και αυτό είναι αυτονόητο, πρόσβαση σε έξυπνα συστήματα. Θα είναι μέσα στους τοίχους, στην οροφή, στο πάτωμα. Τα παιδιά θα πιστεύουν πως όλα τα πράγματα είναι ζωντανά και πως μπορούμε να τους μιλάμε!

Spiegel: Τι συγκεκριμένα κάνει ο απόγονος σας εκείνο το πρωινό του 2112;

Kaku: Κατά πρώτον θέλει να ξέρει τι γίνεται στον κόσμο. Βάζει επομένως τους έξυπνους φακούς επαφής. Με μια κίνηση των βλεφάρων είναι online. Έτσι μπορεί να έχει πρόσβαση στα πάντα: νέα, ταινίες, εικονικές πραγματικότητες. Μετά θα πάει για δουλειά με το αυτοκίνητο του.

Spiegel: Θα οδηγήσει; Τι βαρετό.

Kaku: Α, θέλετε να πετάξετε; Αυτό θα είναι δυνατό. Μάλιστα θα καθοδηγούμε τα οχήματα μας με την σκέψη. Σκεφτείτε απλά που θέλετε να πάτε, και τσακ, είστε ήδη πάνω στον δρόμο.

Spiegel: Ο απόγονος μας επομένως πετάει για να πάει στη δουλειά του. Τι αλλάζει στη δουλειά;

Kaku: Αν είναι φοιτητής μπορεί να κατεβάσει με τους φακούς επαφής όλες τις απαντήσεις για τις ασκήσεις που είχε. Αν είναι καλλιτέχνης, πρέπει απλά να κουνά τα χέρια του στον αέρα και έτσι θα δημιουργεί τα έργα του.

Spiegel: Τότε γιατί να βγαίνει κανείς από το σπίτι του, αφού μπορεί όλα να τα παίξει στους τρομερούς φακούς του;

Kaku: Γιατί είμαστε άνθρωποι, και αυτό που μας καθιστά ανθρώπους δεν έχει αλλάξει εδώ και 100000 χρόνια. Χρειαζόμαστε την άμεση ανθρώπινη επαφή. Η τεχνολογία όμως θα μας συνοδεύει σε κάθε βήμα. Το έτος 2100 πχ, θα εμφανίζεται μπροστά στα μάτια σας η βιογραφία των συνομιλητών σας. Εάν ψάχνετε κάποιον σύντροφο, θα βγαίνετε απλά περίπατο, και στο πλήθος των ανθρώπων θα λάμπουν τα κεφάλια εκείνων που είναι εργένηδες. Ορισμένες τεχνολογίες όμως θα τις αρνηθούμε, γιατί είναι αντίθετες προς την φύση μας.

Spiegel: Ποιες για παράδειγμα;

Kaku: Το χωρίς χαρτί γραφείο. Η ιδέα ήταν μια καταστροφή. Μας αρέσουν τα πράγματα που μπορούμε να αγγίξουμε. Αν σας προσφέρω εισιτήρια για μια συναυλία κάποιου αγαπημένου σας καλλιτέχνη ή μια μαγνητοσκόπηση της συναυλίας, τι θα διαλέξετε;

Spiegel: Τα εισιτήρια φυσικά.

Kaku: Ακριβώς. Αυτός είναι ο άνθρωπος των σπηλαίων μέσα σας. Λέει: «Θέλω άμεση επαφή. Δε θέλω εικόνα». Ο άνθρωπος των σπηλαίων μας λέει: βγες έξω, συνάντησε πραγματικούς ανθρώπους, ζήσε την πραγματικότητα!

Spiegel: Παρεμπιπτόντως πραγματικότητα. Μας εντυπωσιάζει το όραμα για την μελλοντική τουαλέτα...

Kaku: Ναι, το να πηγαίνει κανείς στην τουαλέτα θα συνεχίσει να είναι αναγκαίο. Αλλά η τουαλέτα! Αυτή θα έχει μεγαλύτερη υπολογιστική ικανότητα από μια σημερινή πανεπιστημιακή κλινική!

Spiegel: Το αποχωρητήριο-super computer;

Kaku: Θα έχει τουλάχιστον ένα DΝΑ chip. Αυτό θα αναλύει καθημερινά τις πρωτεΐνες και τα ένζυμα, και θα σας λέει αν βρίσκονται καρκινικά κύτταρα στο σώμα σας. Και άλλες ασθένειες θα μπορούμε να εντοπίσουμε πολύ νωρίς. Μόνο η γρίπη θα μείνει. Υπάρχουν πάνω από 300 τύποι ιών γρίπης. Οι φαρμακοβιομηχανίες θα χρεοκοπούσαν αν έπρεπε να αναπτύξουν για τον κάθε ένα τύπο εμβόλιο.

Spiegel: Τι απογοητευτικό. Παρηγορήστε μας: Δεν αναφέρατε προηγουμένως το τέλειο σώμα της Αφροδίτης;

Kaku: Ο πυρήνας της ιατρικής δραστηριότητας θα αλλάξει. Η ιατρική δε θα προσπαθεί να σώσει ζωές, αλλά να τις τελειοποιήσει.

Spiegel: Ο άνθρωπος δηλαδή θα πρέπει να γίνει πιο δυνατός, πιο όμορφος, πιο καλός;

Kaku: Αυτή θα είναι η προσπάθεια.

Spiegel: Ας υποθέσουμε πως θα είναι δυνατόν να διαμορφώνουμε το γενετικό υλικό. Πως θα αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι θα μπορούμε να σχεδιάζουμε παιδιά;

Kaku: Χρειαζόμαστε συζήτηση για τα πράγματα αυτά. Μια διαφωτισμένη κοινωνία πρέπει να αποφασίσει μέχρι ποιου σημείου πρέπει να πάμε. Πόσο όμορφα, πόσο τολμηρά, πόσο καλά θα επιτρέπεται να είναι τα παιδιά μας.

Spiegel: Θα νικήσει στο τέλος τον θάνατο ο Homo sapiens;

Kaku: Η αιώνια ζωή, κατά παράδοξο τρόπο, δεν παραβιάζει τους νόμους της φυσικής. Πεθαίνουμε γιατί με την ηλικία γίνονται πιο πολλά λάθη κατά την ανάγνωση του γενετικού υλικού. Γι’ αυτό γηράσκει το δέρμα, και τα όργανα χαλάνε.

Spiegel: Τι μπορεί να γίνει;

Kaku: Τα κύτταρα μας διαθέτουν μηχανισμούς επιδιόρθωσης. Αν μπορούσαμε να τους χρησιμοποιήσουμε, θα μπορούσαμε να τα προφυλάξουμε από την φθορά. Αυτό είναι ρεαλιστικό. Σ’ αυτά προστίθεται και το γεγονός ότι θα μπορούσαμε να καλλιεργούμε όργανα. Αυτό ήδη γίνεται.

Spiegel: Δηλαδή θα καταργήσουμε τον θάνατο;

Kaku: Βασικά, ναι.

Spiegel: Και τότε; Σε ποιον θα επιτρέπεται να ζήσει, ποιος θα πρέπει να πεθάνει; Ποιος θα μπορεί να έχει παιδιά;

Kaku: Τα παιδιά δεν είναι πρόβλημα. Όταν οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια έχουν λιγότερα παιδιά. Αυτό γίνεται φανερό όπου υπάρχει ευμάρεια, μόρφωση και αστικοποίηση.

Spiegel: Για να επιστρέψουμε στα πρακτικά: τι κάνει κανείς όταν η τουαλέτα του λέει ότι έχει καρκίνο;

Kaku: Ψάχνει κάποιον γιατρό, λέγοντας στον τοίχο...

Spiegel: Παρακαλώ; Μιλά με τον τοίχο;

Kaku: Όπως είπαμε, όλα είναι έξυπνα, ακόμα και οι τοίχοι. Λέτε: «θέλω να δω τον γιατρό μου», και τσακ, ο γιατρός εμφανίζεται στον τοίχο. Μοιάζει με γιατρό, αλλά είναι μια εικονική φιγούρα. Την ονομάζω robodoc. Μιλάτε μαζί τους και σας λέει τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα σας. Θα είναι σε θέση να απαντήσει σχεδόν όλα τα ιατρικά ερωτήματα, γιατί έχει στη διάθεση του τα δεδομένα της ιατρικής ιστορίας ολόκληρου του πλανήτη.

Spiegel: Υπάρχει και ένας robo-δάσκαλος οδήγησης όπως και robo-μάγειρας;

Kaku: Φυσικά.

Spiegel: Τα ρομπότ όμως, ακόμα και μετά από 50 χρόνια έρευνας στην τεχνητή νοημοσύνη, είναι αρκετά βλακώδη...

Kaku: ...ναι, έχουν ακόμα την νοημοσύνη μιας κατσαρίδας. Αλλά αυτό θα αλλάξει. Στις επόμενες δεκαετίες θα έχουν την νοημοσύνη όπως τα ποντίκια, μετά όπως οι γάτες, και σε κάποια στιγμή θα διαθέτουν την νοημοσύνη των πιθήκων. Θα βγάζουν τα σκουπίδια μας, θα εκτελούν βαρετές ή επικίνδυνες εργασίες. Θα πρέπει βέβαια, για να είναι δυνατό να γίνει αυτό, να έχουν την  αίσθηση του πόνου..

Spiegel: Μηχανές με ικανότητα να υποφέρουν;

Kaku: Ναι, δε θέλουμε να αυτοκαταστρέφονται.

Spiegel: Δε θα εμφανιστούν τότε υπερασπιστές των δικαιωμάτων των ρομπότ, που θα διαδηλώνουν ενάντια στον βασανισμό των μηχανών;

Kaku: Πιστεύω πως θα μπορούσε να ανακύψει ένα ηθικό πρόβλημα. Πιθανόν κάποιοι θα πιστεύουν ότι τα ρομπότ έχουν αισθήσεις, όπως τα σκυλιά και τα γατιά.

Spiegel: Πότε θα γίνουν οι μηχανές απειλή; Αναφερόμαστε στον HAL, τον υπολογιστή από το «2001».

Kaku: Κατ’ αρχάς θα τους εμφυτεύσουμε ένα chip στον ηλεκτρονικό τους εγκέφαλο, που θα τα θέτει εκτός λειτουργίας, μόλις αρχίσουν να κάνουν επικίνδυνα σχέδια.

Spiegel: Τόσο έξυπνα που είναι θα μπορούσαν να το βγάλουν.

Kaku: Ναι, αλλά αυτό θα συμβεί μετά το 2100.

Spiegel: Τι παρήγορο.

Kaku: Έχουμε ακόμα την δυνατότητα να γίνουμε εμείς πιο έξυπνοι.

Spiegel: Αναφέρεστε στην παλιά ιδέα της επιστημονικής φαντασίας, ότι είμαστε μόνο εγκέφαλοι;

Kaku: (γελά) Ακριβώς, και όλη μέρα λύνουμε τις εξισώσεις του Eistein. Δεν το πιστεύω στα σοβαρά. Επιστρέφω στον άνθρωπο των σπηλαίων μέσα μας. Τι θέλει; Θέλει να τον σέβονται οι φίλοι του. Θέλει να έχει καλή εμφάνιση, στα μάτια του άλλου φύλου. Μιλούμε για κύρος. Ποιος παρακαλώ θέλει να είναι φυλακισμένος σε ένα είδος υπολογιστεί, και να λύνει Einstein;

Spiegel: Αλλά που και που, για μια μέρα superman ή superwoman, είναι αρκετά ελκυστικό;

Kaku: Θα φτιάξουμε avatars. Αυτά θα έχουν όλες αυτές τις δυνάμεις τις οποίες εμείς επιθυμούμε - θα γίνουμε τέλειοι, υπεράνθρωποι, ωραίοι. Θα τα στέλνουμε στο φεγγάρι ή σε εικονικά ταξίδια. Αλλά θα διατηρήσουμε την δυνατότητα να πατήσουμε τον διακόπτη και να τα κλείσουμε, και να επιστρέψουμε στην κανονική ζωή. Είναι ωραίο να είσαι για ένα απόγευμα superman, αλλά φτάνει. Τότε θέλω να δω τους φίλους μου και να πιω μπύρα.

Spiegel: Τότε ο αταβισμός θα νικήσει τον avatar. Πόσο άγρια αμύνεται ο άνθρωπος των σπηλαίων; Δε θα σχηματίσει κάποιο κίνημα για να πολεμήσει την νέα τεχνολογία;

Kaku: Τέτοια κινήματα συνοδεύουν κάθε τεχνολογία. Σκεφτείτε τις απαρχές του τηλεφώνου. Πολλοί το χαρακτήριζαν σατανικό γιατί δεν μιλούσαμε πια αρκετά με τα παιδιά μας.

Spiegel: Στο βιβλίο σας ισχυρίζεστε ότι είμαστε η πιο σημαντική γενιά που έζησε ποτέ στη γη. Δεν το πιστεύει αυτό κάθε γενιά;

Kaku: Εμείς είμαστε μάρτυρες της δημιουργίας του πλανητικού πολιτισμού. Εμείς αποφασίζουμε αν η ανθρωπότητα θα επιβιώσει.

Spiegel: Εξηγήστε μας, τι εννοείτε όταν λέτε «πλανητικός πολιτισμός»;

Kaku: Εμείς οι φυσικοί κρίνουμε τους πολιτισμούς σύμφωνα με την χρήση ενέργειας. Ένας πλανητικός πολιτισμός τύπου 1, χρησιμοποιεί όλες τις διαθέσιμες ενέργειες του πλανήτη. Σε κάποια στιγμή θα μπορούμε να ελέγχουμε τον καιρό, τους σεισμούς, τα ηφαίστεια. Ο τύπος 2 είναι αθάνατος και κυριαρχεί στα άστρα. Κοίτα Star Trek. Ο τύπος 3 ελέγχει ολόκληρο τον γαλαξία..

Spiegel: Σίγα σιγά. Δεν πήγαμε τόσο μακριά!

Kaku: Όχι. Είμαστε στην μετάβαση. Τώρα παίρνουμε ενέργεια από νεκρά φυτά. Σε 100 χρόνια θα είμαστε τύπος 1. Θα έχουμε μια πλανητική γλώσσα, ή καλύτερα δυο: μανταριν(κινέζικα) και αγγλικά. Ήδη έχουμε πλανητικό αθλητισμό: τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το ποδόσφαιρο επίσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η απαρχή μιας πλανητικής οικονομίας...

Spiegel: Με αυτήν έχουμε βέβαια κάποια προβλήματα προς το παρόν...

Kaku: Και όμως: Η πορεία των πραγμάτων μας λέει ότι θα μεγαλώσουμε. Ακόμα και η μόδα και ο πολιτισμός θα γίνουν πλανητικά.

Spiegel: Τι από όλα αυτά θα θέλατε να τα ζήσετε τώρα;

Kaku: Λίγα περισσότερα χρόνια να ζήσω. Ή να δω ένα διαστημόπλοιο που να αξίζει το όνομα αυτό. Και είναι κρίμα που δε θα βιώσω ποτέ την ενδέκατη διάσταση.

Spiegel: Τι εννοείτε;

Kaku: Την ενέργεια της μεγάλης έκρηξης, τις μαύρες τρύπες, τις σκουληκότρυπες, και εν γένει όλο το πεδίο τις θεωρίας των χορδών το οποίο ερευνώ.

Spiegel: Καθηγητά Κάκου, σας ευχαριστούμε για την συνομιλία. 

 Μετάφραση Πέτρος

ΣΑΝ ΘΕΟΙ.Η ΑΙΩΝΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. 

Αμέθυστος