ΓΙΑΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΟ ΡΕΥΜΑ;

Πολλοί αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν μετά την υιοθέτηση του μοντέλου χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, του γνωστού ως Target Model, το κόστος ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές (νοικοκυριά, βιομηχανία, επιχειρήσεις ) να παραμένει στα υψηλοτέρα επίπεδα της Ευρωπαϊκής ένωσης.

Πως ο στόχος και τα μεγαλεπήβολα σχέδια, περί προώθησης του ανταγωνισμού, της μεγαλύτερης σύγκλισης των τιμών της ελληνικής αγοράς με τις γειτονικές και της διαμόρφωσης ενός διάφανου πλαισίου στο σύστημα της ηλεκτρικής ενέργειας δεν έχει ακόμη απτά αποτελέσματα.

Ήδη συμπληρώθηκε ένα έτος από την 1η Νοεμβρίου 2020 που η χώρα μας η τελευταία σε επίπεδο ευρωπαϊκής ένωσης υιοθέτησε το Target Model  με την δημιουργία τριών αγορών, την Αγορά Επόμενης Ημέρας (Day –Ahead Market ) , την Ενδοημερήσια Αγορά (Intra-Day Market ) και την Αγορά Εξισορρόπησης (Balancing Market).

H Αγορά της Επόμενης Ημέρας θεωρείται η θεμελιώδης αγορά του συστήματος στην οποία αγοράζονται και πωλούνται οι ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που θα παραχθούν και θα παραδοθούν την επομένη ημέρα.

Η Ενδοημερήσια Αγορά είναι η αγορά στην οποία γίνονται συμπληρωματικές αγορές και πωλήσεις  εντός της ίδιας ημέρας παράδοσης  και όπως είναι φυσικό διορθώνουν τις θέσεις της αγοράς της επομένης ημέρας.

Τέλος στην Αγορά Εξισορρόπησης και σε πραγματικό χρόνο εξισορροπείται η ζήτηση με την διαθέσιμη προσφορά καλύπτοντας τις διαφορές μεταξύ προβλέψεων και αποτελεσμάτων των δυο άλλων αγορών και της πραγματικής παραγωγής .

Φυσικά υπάρχει και η προθεσμιακή αγορά (Forward Market)μέσω της οποίας πραγματοποιούνται αγοραπωλησίες συμβολαίων ηλεκτρικής ενέργειας με παράδοση σε μελλοντικό χρόνο και σε προσυμφωνημένες τιμές .

Υποτίθεται πως η εφαρμογή του Target Model θα αύξανε τον ανταγωνισμό με απώτερο στόχο την μείωση του χονδρεμπορικού κόστους ενέργειας ενώ η σύζευξη με τις Αγορές τις Επόμενης Ημέρας της Ιταλίας  (πραγματοποιήθηκε  τον Δεκέμβριο του 2020)  της Βουλγαρίας (πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2021) καθώς και της έμμεσης με Ουγγαρία, Ρουμανία, Σερβία ) θα οδηγούσε στην σύγκλιση με τις τιμές των γειτονικών κρατών .

Όταν μιλούμε για σύζευξη τιμών στην ουσία μιλούμε για την ουσιαστική ενοποίηση των ευρωπαϊκών αγορών καθώς οι εντολές αγοράς και πώλησης των συμμετεχόντων γίνονται μέσω κοινών βιβλίων εντολών, κοινών διαδικασιών, λαμβάνοντας υπόψη τις προσφορές και την διαθέσιμη χωρητικότητα των διασυνδέσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Αυτή την στιγμή το 95% της ευρωπαϊκής αγοράς είναι συζευγμένο και η εκτιμωμένη μείωση των τιμών είναι της τάξεως του 1 δις € σε ετήσια βάση.

Το ερώτημα είναι γιατί η χονδρεμπορική τιμή στη χώρα μας είναι η μεγαλύτερη στην ευρωπαϊκή ένωση ;

Γιατί έχουμε το ακριβότερο ρεύμα και το μεγαλύτερο premium  ακόμη και με τις χώρες που η σύζευξη έχει πραγματοποιηθεί; και κυρίως γιατί όταν υπάρχει έστω και συγκυριακή μείωση των τιμών αυτή δεν αποτυπώνεται άμεσα και στην χώρα μας;

Δυο παράγοντες δημιουργούν τα υπόβαθρα των αυξημένων τιμών αλλά και της απουσίας κοινών και άμεσα ορατών αποτελεσμάτων όταν υπάρχει διεθνή αποκλιμάκωση των τιμών.

Ο πρώτος η απότομη απολιγνιτοποίηση και ο δεύτερος η  χρησιμοποίηση ως πρώτη ύλη παραγωγής του φυσικού αερίου και μάλιστα σε συγκυρία αυξημένων τιμών φυσικού αερίου.

Η ειλημμένη απόφαση μείωσης του λιγνίτη στο εγχώριο μίγμα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στα πλαίσια της παγκόσμιας προσπάθειας μείωσης των διοξειδίου του άνθρακα σχετικά με τον χρόνο απόσυρσης μπορεί να γίνει αντικείμενο αντιπαραθέσεων και κριτικής πλην όμως οι επιπτώσεις δεν θα ήταν ορατές εάν δεν υπήρχε η συγκυριακή αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου.

Όμως γιατί η ελληνική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος δεν ακολουθεί την πτωτική πορεία όταν αυτήν συντελείτε ακολουθώντας ανεξάρτητη πορεία;

Η απάντηση είναι απλή.

Η ελληνική αγορά φυσικού αερίου λειτουργεί με το μοντέλο της month ahead χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα προμήθειας αερίου spot.

Δηλαδή κάποιος που θα χρειαστεί φυσικό αέριο τον επόμενο μήνα το αγοράζει τον προηγούμενο με τις τότε  τιμές οπότε ακόμη και εάν στο μεσοδιάστημα υπάρξει αποκλιμάκωση αυτή θα φανεί εάν φανεί με υστέρηση ενός μήνα.

Το βέβαιο είναι ότι τα φυσικά και νομικά πρόσωπα βρίσκονται σε κλοιό  αυξήσεων με τις στρεβλώσεις, τις χαμένες προσδοκίες, τις διαρθρωτικές αδυναμίες και τις αποκλίσεις μεταξύ της ζώσας πραγματικότητας και των ιδεατών προοπτικών, όπως για παράδειγμα με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να παίζουν τον ουσιαστικότερο  ρόλο στην διαμόρφωση των τιμών.

ΛΕΚΚΑΣ    ΣΑΡΑΝΤΟΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ

Γιατί έχουμε ακριβότερο ρεύμα; – The Analyst