Ανατολικές και Προχαλκηδόνιες Ορθόδοξες Εκκλησίες — Προωθώντας τον Διάλογο Ημέρα 1 β

Ανατολικές και Προχαλκηδόνιες Ορθόδοξες Εκκλησίες — Προωθώντας τον Διάλογο Ημέρα 1 β

https://www.youtube.com/watch?v=_agwTUCahVY

Ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Vicken έχει επίσης στηρίξει αυτό το συνέδριο από την πρώτη του σύλληψη. Αν υπάρχει κάποιος που μπορεί να κάνει τον οικουμενικό διάλογο και τη μαρτυρία της ενότητας να φαίνονται τόσο φυσικά, τόσο απλά—και όχι κάτι εξαιρετικό ή σπάνιο—αυτός είναι ο Αρχιεπίσκοπος Vicken, ο οικουμενικός διευθυντής της Ανατολικής Επισκοπής της Αρμενικής Εκκλησίας εδώ στην Αμερική, ο οποίος υπηρέτησε ως Πρωτοσύγκελλος (προκαθήμενος) της Επισκοπής της Αρμενικής Εκκλησίας στην Ελβετία.

Συμμετέχει στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών από το 1981, μέσω του τμήματος Ιεραποστολής και Ευαγγελισμού, της Κεντρικής Επιτροπής και της Εκτελεστικής Επιτροπής. Διορίστηκε μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του Προέδρου Ομπάμα για τις θρησκευτικές πρωτοβουλίες (faith-based initiatives) και εξελέγη—και είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό—μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Habitat for Humanity International. Ο Αρχιεπίσκοπος Vicken έχει υπερασπιστεί ακούραστα τα δικαιώματα των χριστιανικών μειονοτήτων στη Μέση Ανατολή και στην Ασία, συναντώμενος με υψηλόβαθμους θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο τίτλος της σημερινής του εισήγησης είναι επίσης σχετικός με τη Σύνοδο της Νικαίας:«Η Σύνοδος της Νικαίας και η σημασία της στην Αρμενική Εκκλησία».
Σεβασμιώτατε, έχετε τον λόγο.

Ευχαριστώ, πάτερ Ιωάννη.

Πριν από περίπου 25 χρόνια, είχα προσκληθεί στη Φλωρεντία της Ιταλίας, στη Firenze, και εκεί για πρώτη φορά συνάντησα τον αγαπητό μου φίλο, τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ήταν εκεί, ο Αρχιραββίνος ήταν εκεί, και εγώ ήμουν ο νεότερος ανάμεσά τους. Έτσι, έπρεπε να παρουσιάσω ένα κείμενο για τη θρησκευτική ελευθερία και τον ρόλο της θρησκείας στη δημιουργία της ειρήνης. Και κοιτούσα — τόσα πολλά φώτα έρχονταν προς εμένα έτσι, που δεν μπορούσα καν να δω τους ανθρώπους.
Κάποια στιγμή όμως παρατήρησα ότι όλοι κοιτούσαν προς τα πίσω· τι συμβαίνει; Έτσι γύρισα κι εγώ το κεφάλι. Και είδα κάποιον να μπαίνει — μια ψηλή κυρία, μια όμορφη κυρία. Είπα μέσα μου: «Θεέ μου, η Sophia Loren μπαίνει μέσα!»
Και πράγματι, ήρθε και κάθισε εκεί. Μετά τη συνάντηση, φυσικά φορούσα την κουκούλα μου — που κάποιοι νομίζουν ότι μοιάζει με ρούχο μάγειρα. Και έτσι μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο τη συναντήσαμε, ανταλλάξαμε χαιρετισμούς.

«Τι κάνετε;» — «Καλά, ευχαριστώ».
Και τότε όλοι εξαφανίστηκαν, αλλά 25 άτομα είχαν προσκληθεί στο μουσείο για δείπνο. Και τι είδα; Sophia Loren — στα δεξιά της ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος, στα αριστερά της εγώ.
Εγώ όμως είχα κουραστεί από εκείνη την κουκούλα. Την έβγαλα και την άφησα κάπου. Και μου λέει: «Γεια σας, είμαι η Sophia Loren».
Κι εγώ: «Μα κυρία Loren, μόλις μιλήσαμε!»
«Πότε;» είπε.
«Ξέρετε… ήμουν ο ομιλητής εκεί».
«Α, δεν είδα το απαίσιο καπέλο σας! Δεν είδα το πρόσωπό σας — τώρα το βλέπω. Αλλά ακόμη δεν μπορώ να δω καλά το πρόσωπό σας, εξαιτίας αυτών των φώτων».

Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μου προς τον Αρχιεπίσκοπο για αυτή την πρόσκληση. Και προς τον πατέρα Ιωάννη, που ακούραστα έγραφε και τηλεφωνούσε. Φυσικά, συνήθως δεν απαντώ, διότι συχνά δεν ξέρω καν σε ποιο μέρος του κόσμου βρίσκομαι. Αλλά εκείνος δεν εγκατέλειψε ποτέ. Έτσι σκέφτηκα: «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος — πρέπει να του απαντήσω και να του πω ναι». Και είμαι χαρούμενος που το έκανα.
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, θα μιλήσω για τη Σύνοδο της Νικαίας και τη σημασία της στην Αρμενική Εκκλησία.
Η Ἁγία Σύνοδος, η Σύνοδος της Νικαίας του 325, δεν έχει σωθεί στο σύνολό της. Μόνο τρία τμήματα έχουν διασωθεί:
Το Σύμβολο
Οι Κανόνες
Τα Συνοδικά Διατάγματα.

Το βιβλίο των κανόνων που χρησιμοποιείται στην Αρμενική Εκκλησία συντάχθηκε και εκδόθηκε για πρώτη φορά από τον Καθολικό Χοβαννές του Οντίν το 727. Δεν περιέχει το πλήρες κείμενο του Συμβόλου· απλώς αναφέρεται σε αυτό, παραθέτοντας τις πρώτες λέξεις: «Πιστεύουμε εις έναν Θεόν Πατέρα Παντοκράτορα», ξεκινώντας έτσι: «Αυτή είναι η πίστη που διακήρυξαν οι Πατέρες».
Το αρχαιότερο κείμενο της ἐκστάσεως (ecstasis) που έχουμε σήμερα είναι η αρμενική μετάφραση που παραθέτει ο Καθολικός Σαχάκ Α΄ γύρω στο 430, στην απάντησή του προς τον Πρόκλο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Όσον αφορά τους κανόνες της Συνόδου, δεν αποτελούν μετάφραση αλλά μάλλον μια συλλογή που συνοψίζει πολλαπλές πηγές, όπως των Συνόδων Λαοδικείας, Καισαρείας και Βόρειας Καισαρείας.
Οι αναφορές των Ευσέβιου, Σωκράτους, Σωζομενού, Θεοδωρήτου και Ρουφίνου δεν φαίνεται να στηρίζονται σε ένα αυθεντικό αρχείο των πρακτικών, ούτε σε επισήμως δημοσιευθέντα κείμενα πέρα από το Σύμβολο, τους Κανόνες και τα Συνοδικά Διατάγματα. Δεν γνωρίζουμε ούτε καν με βεβαιότητα τον αριθμό των επισκόπων που συμμετείχαν.
– Ο Ευσέβιος, «πατέρας της εκκλησιαστικής ιστορίας», λέει 250 επισκόπους.
– Ο Ευστάθιος Αντιοχείας λέει 270.
– Ο Αθανάσιος Αλεξανδρείας λέει 300.
Τελικά ο Υλάριος Πικαρδίας (Hilary of Poitiers) καθιέρωσε τον κοινώς αποδεκτό αριθμό 318 — χωρίς όμως ιστορική απόδειξη.
Υπήρχαν και αραβικές πηγές που μιλούσαν για 2.000 επισκόπους, αλλά αυτό είναι μάλλον ασταθές.
Δεν υπάρχει συμφωνία ούτε για τον αριθμό των κανόνων που εξέδωσε αυτή η Σύνοδος. Το γενικά αποδεκτό ελληνικό κείμενο είναι εκείνο του Ιωάννη Σχολαστικού, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και επιφανούς νομικού, και του Διονυσίου του Μικρού (Exiguus) στη λατινική, από το 496.
Πράγματι, η Σύνοδος δεν διατύπωσε ένα Σύμβολο, ένα σύμβολο πίστεως, αλλά μια έκθεση — ἐκστασις στα ελληνικά. Στο πολιτιστικό πλαίσιο της αριστοτελικής λογικής, η ἐκστασις είναι μια διαδικασία που χρησιμοποιείται για να τεκμηριώσει την εγκυρότητα ορισμένων προτάσεων ενός συλλογισμού.
Με βάση αυτό τον ορισμό της ἐκστάσεως, πρέπει να ξαναδούμε από την αρχή τον αντίκτυπο που είχε η Σύνοδος της Νικαίας.
Θα μιλήσω πολύ, αν συνεχίσω—και αν θέλετε, μπορώ να συνεχίσω για αρκετή ώρα. Αλλά δεν θα σεβαστώ τότε αυτό που μου είπε ο πατέρας Ιωάννης, να μη μιλήσω πάνω από 10–12 λεπτά. Έτσι θα συντομεύσω αρκετά την ομιλία μου.
Αλλά θα περάσω τώρα στα πρακτικά σημεία. Το ακόλουθο αποτελεί έναν ατελή κατάλογο προϋποθέσεων για την Αρμενική Εκκλησία, που απαιτούνται ως προγενέστερο όρο ώστε η ενότητα να μπορέσει να πραγματοποιηθεί:
– Μια σαφής αποκήρυξη του θρησκευτικού ή εκκλησιαστικού εθνικισμού.
– Απόρριψη του κοινοβουλευτισμού στα εκκλησιαστικά ζητήματα.
– Ριζική κατάργηση της παράλληλης ιεραρχίας στην Αρμενική Εκκλησία.
– Καθορισμός των νομικών θεμελίων της σχέσης επισκόπων και καθολικού.
– Επίσημη κατάργηση του καταστατικού που επιβλήθηκε στην Αρμενική Εκκλησία από έναν μουσουλμάνο σουλτάνο.
– Καθορισμός των σχέσεων μεταξύ επισκόπων και των επισκοπών τους.
– Θέσπιση εκκλησιαστικών δικαστηρίων.
– Καθορισμός των απαιτήσεων για την καλλιέργεια του νου και του πνεύματος των κληρικών.
– Θέσπιση και αποδοχή — χωρίς αναβολές— των δικαιωμάτων των πιστών.
– Εξασφάλιση της εφαρμογής του εκκλησιαστικού δικαίου μέσω κωδίκων.
– Εκκίνηση λειτουργικής μεταρρύθμισης.

Ένα τιτάνιο έργο, πράγματι — αλλά ζήτημα ζωής και θανάτου για την Αρμενική Εκκλησία. Αυτή είναι η πρόκληση της Συνόδου της Νικαίας για την Αρμενική Εκκλησία, όπως και για όλες τις Εκκλησίες.

Τώρα, εκτός πρωτοκόλλου, θα είμαι πολύ ειλικρινής μαζί σας. Ξέρω ότι δεν θα συμφωνήσετε όλοι μαζί μου, αλλά επιτρέψτε μου να σας πω τις προσωπικές μου σκέψεις και πεποιθήσεις. Έχουμε εγκαταλείψει τον λαό μας. Έχουμε παραπλανήσει τον λαό μας.
Εμείς συνεχώς δημιουργούμε προβλήματα ενάντια στην ενότητα. Και ποιοι το κάνουμε αυτό; Εμείς, ο κλήρος, το κάνουμε.
Μιλάμε για «ορατή ενότητα». Την περασμένη εβδομάδα έδινα διάλεξη σε 100 φοιτητές στο Κάιρο, και ένας φοιτητής με ρώτησε:
«Σεβασμιώτατε, τι σημαίνει ορατή ενότητα; Πώς μπορούμε να έχουμε ορατή ενότητα;»
Και απάντησα: «Αυτή είναι η ορατή ενότητα. Καθολικοί, Προτεστάντες, Ορθόδοξοι μαζί — συζητούν, προσεύχονται».
Αυτή είναι η ορατή ενότητα. Χρειαζόμαστε ορατή ενότητα. Χρειαζόμαστε πλήρη κοινωνία. Φτάνει πια. Έχουμε παραπλανήσει τον λαό μας. Και ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι ταραχοποιοί; Οι θεολόγοι.
Επίσκοπε Graham, μην θυμώσετε μαζί μου, αλλά λέω την αλήθεια. Οι θεολόγοι εμποδίζουν την ενότητά μας, διότι θέλουν να επαναλάβουμε σήμερα ό,τι συνέβη πριν από 1700 χρόνια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Ο κόσμος έχει αλλάξει.
Και έχουμε σημειώσει μεγάλη επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες στο να ξεπεράσουμε αυτά τα εμπόδια. Και θα σας πω κάτι ακόμη:
Γιατί;
Διότι έχουμε έναν ηγέτη όπως ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος, που είναι ανοιχτόμυαλος, που πιστεύει στην ενότητα, που πιστεύει στην πλήρη κοινωνία.
Ας το κάνουμε. Ο λαός μας έχει κουραστεί από εμάς.
Ας τον οδηγήσουμε στη σωστή κατεύθυνση — και εσύ και εγώ, και όλοι μας, μπορούμε να το κάνουμε μαζί. Σας ευχαριστώ πολύ. Νομίζω πως πρέπει να… Συγγνώμη, συγγνώμη πάτερ Ιωάννη.[ΠΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΩΣΤΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ; Η ΖΩΗ Η ΑΙΩΝΙΟΣ; Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ; Η ΣΩΤΗΡΙΑ; ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΙΔΑΞΕΤΕ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑ; Ο ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΣ; ΕΧΕΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗ Ο ΜΟΝΟΦΥΣΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ; ΕΧΕΙ ΘΕΟ ΤΟΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ; Ή ΕΧΟΥΝ ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΘΕΟ ΣΑΝ ΘΕΟ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ; ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. ΑΛΛΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΣΩΤΗΡ.]

Ξέρετε, ένας νέος ποιμένας πάει σε έναν παλιό ποιμένα για να μάθει από αυτόν. Ο παλιός ποιμένας προσπαθεί να τον διδάξει: τι να κάνει, πώς να το κάνει, κ.λπ.
Και του λέει:
«Γιε μου, όταν κηρύττεις, μην κηρύττεις πάνω από 15 λεπτά.
Και όταν τελειώσεις το κήρυγμά σου, όταν κατεβαίνεις από το βήμα, να κατεβαίνεις αργά.
Αλλά πριν από όλα, να πιεις λίγο κρασί πριν το κήρυγμα».
Εντάξει, λέει ο νέος.
Το κήρυγμα τελειώνει — και ο νέος πηδάει από το βήμα στη θέση του, και μιλάει επί 45 λεπτά. Μετά πάει στον παλιό ποιμένα και ρωτά: «Πώς τα πήγα;»
Και ο παλιός απαντά: «Πολύ καλά, πολύ καλά. Αλλά, γιε μου… δεν σου είπα να πιεις ένα μπουκάλι κρασί. Σου είπα να πιεις λίγο κρασί. Και δεν σου είπα να πηδήξεις. Σου είπα να κατέβεις από το βήμα σιγά… Μην πίνεις ένα μπουκάλι κρασί!»

Τώρα ο πατέρας Ιωάννης μάς πρόσφερε ένα μπουκάλι κρασί — και μας ζητά να ανέβουμε να μιλήσουμε! Αλλά σας ευχαριστώ πολύ, και θέλω να ευχαριστήσω και τους άλλους οργανωτές, την Περεστέλια και την Ελένη, στους οποίους έχω δημιουργήσει τόσα προβλήματα.
Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ.
Σας ευχαριστούμε, Σεβασμιώτατε.

Οι επόμενοι δύο ομιλητές μας έχουν κάτι κοινό: είναι και οι δύο απόφοιτοι αυτής της Θεολογικής Σχολής, και είμαστε πολύ χαρούμενοι που βρίσκονται ανάμεσά μας.
Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κύριλλος είναι ακόμη ένας άνθρωπος που στήριξε την οργάνωση αυτής της εκδήλωσης από την πρώτη στιγμή. Είναι απόφοιτος του Holy Cross, ο πρώτος επίσκοπος της Κοπτικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει επίσης πτυχία από το UCLA και το Georgetown, και διδακτορικό από το University of Notre Dame.
Είναι κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Αγίου Αθανασίου και Αγίου Κυρίλλου της Κοπτικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Είναι επίσης συμπρόεδρος της Μικτής Διεθνούς Επιτροπής για τον Θεολογικό Διάλογο μεταξύ της Καθολικής Εκκλησίας και των Προχαλκηδονίων Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Ο τίτλος της ομιλίας του είναι:
«Προχωρώντας με Εμπιστοσύνη: Ανανέωση του Διαλόγου μεταξύ Προχαλκηδονίων και Ανατολικών Ορθοδόξων».

Συνεχίζεται