Ὁμιλία τῆς Α.Θ.Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου ἐπί τῆ 60ῇ Ἐπετείῳ τῆς ἀμοιβαίας ἄρσεως τῶν Ἀναθεμάτων τοῦ 1054 ὑπό τοῦ Πάπα Παύλου Ϛ’ καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου (Πάνσεπτος Πατριαρχικός Ναός, 7 Δεκεμβρίου 2025)
Τιμιώτατοι ἀδελφοί Ἱεράρχαι,
Πανοσιολογιώτατε π. Arnaud, Ἐκπρόσωπε τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου κ. Marek Solczyński, Ἀποστολικοῦ Νουντσίου ἐν Τουρκίᾳ,
Ἐξοχώτατα μέλη τοῦ Διπλωματικοῦ Σώματος,
Εὐλαβέστατοι Πατέρες,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Πρό μόλις μιᾶς ἑβδομάδος ὑπεδέχθημεν, μετά πολλῆς χαρᾶς καί τιμῆς, τόν Ἁγιώτατον Πάπαν Ρώμης Λέοντα ΙΔ´ ἐπί τῇ εὐκαιρίᾳ σειρᾶς ἱστορικῶν γεγονότων, μεταξύ τῶν ὁποίων ἐξέχουσαν θέσιν κατέχει ἡ κοινή προσκυνηματική ἱεραποδημία ἡμῶν εἰς Νίκαιαν, ἡ ὑπογραφή Κοινῆς Διακηρύξεως, καθώς καί ἡ ἐνταῦθα παρουσία τῆς Α.Ἁγιότητος διά τήν ἑορτήν τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, τοῦ Οὐρανίου Πάτρωνος τοῦ Θρόνου τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἐν τῷ αὐτῷ πνεύματι, συνερχόμεθα ἐκ νέου σήμερον διά νά τιμήσωμεν καί νά ἑορτάσωμεν τήν ἑξηκοστήν ἐπέτειον τῆς ἄρσεως ἑκατέρωθεν τῶν ἀναθεμάτων τοῦ 1054 ὑπό τοῦ μακαριστοῦ Πάπα Παύλου Ϛ’ καί τοῦ ἀοιδίμου προκατόχου ἡμῶν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, τῇ 7ῃ Δεκεμβρίου 1965.
Εἰς περίοδον προϊούσης πολώσεως εἰς ὁλόκληρον τόν κόσμον, συμπεριλαμβανομένης καί τῆς χριστιανικῆς οἰκουμένης, τό καίριον καί προφητικόν τοῦτο βῆμα πρός τήν ἑνότητα εἶναι ἄξιον ἰδιαιτέρας προσοχῆς καί μελέτης. Εἰς τήν Κοινήν Δήλωσιν αὐτῶν, ὁ Πάπας Παῦλος Ϛ’ καί ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ἀπηύθυναν μίαν ἀποφασιστικήν καί εἰλικρινῆ πρόσκλησιν δι᾿ ἕνα νέον τρόπον σχέσεως μεταξύ τῶν Ἀδελφῶν ἡμῶν Ἐκκλησιῶν, οὐχί ἐπί τῇ βάσει «προσβλητικῶν λόγων, ἀβασίμων κατηγοριῶν καί ἀξιοκατακρίτων χειρονομιῶν», ἀλλά «διά τῆς καθάρσεως τῶν καρδιῶν, τῆς ἀποδοκιμασίας τῶν ἱστορικῶν σφαλμάτων, ὡς καί διά τῆς ἀποφασιστικῆς θελήσεως τοῦ καταντῆσαι εἰς τήν κοινήν κατανόησιν καί διατύπωσιν τῆς ἀποστολικῆς πίστεως καί τῶν αἰτημάτων αὐτῆς»[1]. Ἡ ἀμοιβαία ἄρσις τῶν ἀναθεμάτων τοῦ 1054 ἀπετέλεσεν ἔμπρακτον σημεῖον καί τεκμήριον αὐτῆς τῆς νέας ἀρχῆς, καί ἔδωκε σημαντικήν ὤθησιν εἰς τόν διάλογον τῆς ἀγάπης, εἰς τόν ὁποῖον προσετέθη ὁ ἀναγκαῖος διάλογος τῆς ἀληθείας διά τῆς Μικτῆς Διεθνοῦς Ἐπιτροπῆς Θεολογικοῦ Διαλόγου.
Ὅμως, ἐνῷ τό γεγονός τοῦτο προφητικῶς παραπέμπει εἰς τήν πολυπόθητον ἀποκατάστασιν τῆς πλήρους κοινωνίας μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, δέν συνιστᾷ τήν πλήρη ἐπίτευξίν της. Ἡ Κοινή Δήλωσις τοῦ 1965 ὁμολογεῖ ὅτι ἡ ἄρσις τῶν ἀναθεμάτων, ἄν καί εἶναι σημαντική, «δέν δύναται νά ἐξαρκέσῃ εἰς τερματισμόν τῶν διαφορῶν, παλαιῶν καί νεωτέρων, τῶν ὑφισταμένων μεταξύ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»[2]. Ἀντιθέτως, μᾶλλον μᾶς προτρέπει νά ἐξακολουθήσωμεν τήν σφυρηλάτησιν τῆς πορείας πρός τήν ἑνότητα, ὡπλισμένοι μέ συγχωρητικότητα, φιλαδελφίαν, ἀνοικτόν καί εἰλικρινῆ διάλογον, καί διά τῆς ἐφαρμογῆς τοῦ Ἀποστολικοῦ παραγγέλματος: «τῇ τιμῇ ἀλλήλους προηγούμενοι» (Ρωμ. ιβ´, 10).
Ὁ ἀείμνηστος θεολόγος καί πρωτεργάτης τῆς Μικτῆς Διεθνοῦς Ἐπιτροπῆς Θεολογικοῦ Διαλόγου ἀδελφός Μητροπο-λίτης Περγάμου Ἰωάννης (Ζηζιούλας), ἀντελαμβάνετο βαθύτατα τήν ἐπιτακτικήν ἀνάγκην τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ καί τῆς ἀνακαλύ-ψεως τοῦ ἑνός ὑπό τοῦ ἄλλου· «Ἀνατολή, ποῦ εἶναι ἡ Δύσις σου;» ἔγραφε· «Δύσις, ποῦ εἶναι ἡ Ἀνατολή σου;»[3]. Δυστυχῶς, σήμερον παρατηροῦμεν αὔξουσαν ἀδιαφορίαν περί τῆς ἀναγκαιότητος τοῦ ἔργου ἡμῶν. Θελγόμεθα ὑπό τῆς ἰδέας τῆς αὐτοαπομονώσεως, τῆς ἀμοιβαίας καχυποψίας καί δυσπιστίας. Ἀλλά δέν ἐπιτρέπεται νά ἐγκαταλείψωμεν τόν στόχον τῆς ἑνότητος ὑπό τήν πίεσιν τῶν δυνάμεων τοῦ ἐφησυχασμοῦ ἤ τοῦ πειρασμοῦ τοῦ φανατισμοῦ. Ὀφείλομεν νά γνωρίζωμεν τούς κινδύνους τούτους καί νά ἐργαζώμεθα ἐπιμελῶς πρός ἀποφυγήν των. Ὡς ἔγραφεν ὁ Μητροπολίτης Περγάμου, «τό νά ἐγκαταλείψωμεν τήν προσπάθειαν καί νά ἀφεθῇ ἡ ἀτραπός εἰς τάς ἀκανθώδεις βατώδεις ἀγριάδας, θά ἐσήμαινεν ἐπιστροφήν εἰς τό ἠλλοτριωμένον παρελθόν»[4]. Ἄς μή ἐπιτρέψωμεν εἰς τάς ἀκάνθας αὐτάς νά ἀναπτυχθοῦν καί νά καταπνίξουν τόν διάλογον. Ἐάν δέν προφυλαχθῶμεν, ὄχι μόνον δέν θά δυνηθῶμεν νά δρέψωμεν ἀπό κοινοῦ καρπούς εἰς τό μέλλον, ἀλλά θά διακυβεύσωμεν καί τόν πολύτιμον καρπόν ὁ ὁποῖος ἤδη παρήχθη ὑπό τῶν σεπτῶν Προκατόχων ἡμῶν. Ἀντ᾿ αὐτοῦ, ἄς καλλιεργήσωμεν συνειδητῶς τόν σεβασμόν, τήν τιμήν καί, πρό παντός, τήν ἀμοιβαίαν ἀγάπην, ὥστε κάθε συνάντησις καί ἐπικοινωνία, μακρά ἤ σύντομος, φανερά ἤ κεκρυμμένη, νά ἀποτελέσῃ πηγήν ἀνταλλαγῆς πνευματικῶν δωρεῶν, κοινωνίας ζωῆς, καί τοιουτρόπως συγκεκριμένον βῆμα πρός τήν ἑνότητα.
Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί ἀδελφαί ἐν Χριστῷ,
Ἐξακολουθοῦμεν νά ἀντλῶμεν ἔμπνευσιν καί δύναμιν ἐκ τῆς προσφάτου ἐπισκέψεως τοῦ Ἁγιωτάτου Πάπα Λέοντος, καί δι’ ὑμῶν, Πανοσιολογιώτατε, ἐκφράζομεν θερμάς εὐχάς καί ἀναπέμπομεν δεήσεις ὑπέρ εὐοδώσεως τοῦ ἔργου καί τῆς διακονίας Αὐτοῦ. Εἰς τήν Κοινήν ἡμῶν Διακήρυξιν ἐμνήσθημεν τῆς σημερινῆς ἐπετείου τῆς ἀμοιβαίας ἄρσεως τῶν Ἀναθεμάτων, καί ἐτονίσαμεν ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιον «μᾶς προτρέπει νά προσφέρωμεν εἰς τόν κόσμον ἀνανεωμένην μαρτυρίαν εἰρήνης, συμφιλιώσεως καί ἑνότητος». Ἐκαλέσαμεν δέ «πάντας τούς πιστούς τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν —καί ἰδιαιτέρως τούς κληρικούς καί τούς θεολόγους— νά ἐνστερνισθοῦν μετά χαρᾶς τούς καρπούς, οἱ ὁποῖοι παρήχθησαν μέχρι σήμερον καί νά ἐργασθοῦν διά τήν συνεχῆ αὔξησιν αὐτῶν». Τήν πρόσκλησιν ταύτην ἐπαναλαμβάνομεν καί σήμερον, ἱκετεύοντες, διά πρεσβειῶν τοῦ μεγάλου Πατρός τῆς Ἐκκλησίας, Ἁγίου Ἀμβροσίου, Ἐπισκόπου Μεδιολάνων, οὗ καί τήν μνήμην ἐπιτελοῦμεν, ἵνα ἡ Ἀνατολή εὕρῃ τήν Δύσιν αὐτῆς, καί ἡ Δύσις εὕρῃ τήν Ἀνατολήν της, ὥστε νά ἀξιω-θῶμεν τῆς κοινῆς χαρᾶς ἐν τῷ «πληρώματι τοῦ τά πάντα ἐν πᾶσι πληρουμένου» (Ἐφεσ. α´, 23), τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γένοιτο.
1. Κοινή Δήλωσις τοῦ Πάπα Παύλου Ϛ’ καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, 4A, 5.
2. Ὁ.π., 5.
3. Μητροπολίτου Περγάμου Ἰωάννου (Ζηζιούλα), «Πρόλογος» ἐν τῷ J. Chryssavgis (ἐπιμ.), Dialogue of Love: Breaking the Silence of Centuries, σελ. ix.
4. Ὁ.π., σελ. x.
ΤΩΡΑ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ Ο ΚΕΝΟΔΟΞΟΣ ΟΤΙ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΚΟΛΛΗΤΙΚΟ, ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΔΗΜΙΑ. ΣΑΝ ΤΟ ΠΡΟΠΑΤΟΡΙΚΟ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΑΓΝΟΗΣΕΙ ΣΑΝ ΤΗΝ ΣΤΡΟΥΘΟΚΑΜΗΛΟ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου