Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2025

Το Ορθόδοξο Σχίσμα: Τι Πραγματικά Συνέβη




Το Ορθόδοξο Σχίσμα: Τι Πραγματικά Συνέβη

https://www.youtube.com/watch?v=dRGHn5PUr8k


Γιατί οι Ανατολικές και οι Προχαλκηδόνιες Ορθόδοξες Εκκλησίες Δεν Βρίσκονται Ακόμη σε Κοινωνία;

Η Πραγματική Ιστορία Πίσω από τον Χωρισμό**


Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο χωρισμός μεταξύ των Ανατολικών (Βυζαντινής παραδόσεως) και των Προχαλκηδονίων Ορθοδόξων Εκκλησιών οφείλεται αποκλειστικά σε θεολογικούς λόγους. Η πραγματική όμως ιστορία είναι πολύ πιο σύνθετη. Σε αυτό το πλήρες βίντεο εξετάζουμε τι συνέβη πραγματικά μετά τη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο, γιατί οι Εκκλησίες παρέμειναν σε κοινωνία για σχεδόν 200 χρόνια, και τι τελικά τις οδήγησε στη ρήξη.

Θα ακούσετε πώς οι πολιτικές πιέσεις, οι εντάσεις στα σύνορα και ο φόβος της αυτοκρατορικής εξουσίας — και όχι η Χριστολογία — αποτέλεσαν την πραγματική αιτία του χωρισμού. Και εξετάζουμε κάτι ακόμη πιο εκπληκτικό: ότι ο σύγχρονος θεολογικός διάλογος μεταξύ των δύο εκκλησιαστικών οικογενειών έχει ήδη καταλήξει σε πλήρη συμφωνία. Η θεολογία έχει λυθεί. Κι όμως, η κοινωνία δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί.

Η ομιλία αυτή απομυθοποιεί τις εύκολες υποθέσεις και μας καλεί να εξετάσουμε με ειλικρίνεια τα ιστορικά, ποιμαντικά και συναισθηματικά εμπόδια που εξακολουθούν να επηρεάζουν τις σχέσεις μας σήμερα. Αν σας ενδιαφέρει η ενότητα, η εκκλησιαστική ιστορία ή η ορθόδοξη ταυτότητα, αυτή είναι μια συζήτηση που αξίζει να ακούσετε.

Τι συνέβη με τον διάλογο μεταξύ των Προχαλκηδονίων (Ανατολικών) και των Βυζαντινής Παραδόσεως (Ανατολικών/Καθ’ ημάς) Ορθοδόξων Εκκλησιών, τον επίσημο θεολογικό διάλογο; Επιτρέψτε μου να μοιραστώ μερικές σκέψεις σχετικά με εκείνο τον χωρισμό και τα θεολογικά ζητήματα, καθώς ρομαντικά θεωρούμε ότι όλοι οι λόγοι για τους οποίους είμαστε διηρημένοι είναι θεολογικοί. Αυτό αποτελεί έναν θεολογικό ρομαντισμό, έναν εκκλησιαστικό ρομαντισμό, που έχει ελάχιστη σχέση με την πραγματικότητα—τη ιστορική πραγματικότητα των πραγματικών λόγων για τους οποίους δεν έχουμε κοινωνία. Θα το θέσω έτσι: δεν μου αρέσει η λέξη «διαίρεση» ή οτιδήποτε παρόμοιο.

Υπάρχουν κάποια ιστορικά γεγονότα, και όσοι από εσάς ασχολείστε πραγματικά με την εκκλησιαστική ιστορία, παρακαλώ διορθώστε με αν δεν είμαι ακριβής. Ορισμένες Εκκλησίες και επίσκοποι ή τμήματα του χριστιανικού κόσμου εκείνης της εποχής—και μιλώ προφανώς για την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο, η οποία αποτελεί το σημείο καμπής στις σχέσεις μεταξύ των Ανατολικών και των Προχαλκηδονίων Ορθοδόξων. Η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος και η διδασκαλία της, καθώς και οι αναταραχές που την ακολούθησαν, δεν έγιναν αποδεκτές από το σύνολο του χριστιανικού κόσμου της εποχής.

Γιατί; Τι νομίζετε ότι συνέβη μετά; Τι φαντάζεστε ότι έγινε; Εντάξει, κάποιοι δεν δέχτηκαν τη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο — και λοιπόν; Διακόπηκε αμέσως η κοινωνία; Δημιουργήθηκαν παράλληλες εκκλησιαστικές δομές; Είναι αυτό που πιστεύετε ότι συνέβη μετά τη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο; Όχι. Για τουλάχιστον 200 χρόνια μετά τη Χαλκηδόνα υπήρχε κοινωνία. Διακόσια χρόνια.

Τι συνέβη με τη Χριστολογία; Με τις δύο φύσεις, τη μία φύση; Τι έγινε με αυτά; Γιατί δεν ήταν αρκετή αυτή η διαφωνία για να διακοπεί αμέσως η κοινωνία και να δημιουργηθούν χωριστές εκκλησίες; Οι Πατέρες της Εκκλησίας θεωρούσαν πάντοτε ότι η ενότητα και η κοινωνία είναι κάτι ιερό, πολύ ιερό για να διακοπεί έτσι, για οποιονδήποτε λόγο — κάτι που σήμερα κάνουμε πολύ εύκολα. Βλέπετε σήμερα Εκκλησίες να διακόπτουν κοινωνία για το Κατάρ — δύο πατριαρχεία διακόπτουν κοινωνία επειδή διαφωνούν για τη δικαιοδοσία στο Κατάρ.

Σήμερα, λόγω της Ουκρανίας, διακόπτουμε κοινωνία. Το Πατριαρχείο Μόσχας μονομερώς διέκοψε την κοινωνία με όλους όσοι αποδέχθηκαν την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας. Βλέπετε πόσο προσεκτικοί ήταν οι Πατέρες της Εκκλησίας στην αρχαία Εκκλησία.

Τι συνέβη όμως μετά τα 200 χρόνια; Τίποτε που να έχει σχέση με τη θεολογία. Οι αραβικές εισβολές πλησίαζαν την αυτοκρατορία. Οι αυτοκράτορες θεωρούσαν ότι οι χριστιανοί που βρίσκονταν στα σύνορα της αυτοκρατορίας, πολύ κοντά στους Άραβες, και δεν είχαν την ίδια πίστη με την Κωνσταντινούπολη, αποτελούσαν απειλή για την αυτοκρατορία.

Έτσι οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες —οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας— άρχισαν να διώκουν αυτούς τους χριστιανούς που δεν αποδέχθηκαν τη Χαλκηδόνα. Και το αίμα που χύθηκε οδήγησε αυτούς τους χριστιανούς να χωριστούν, να δημιουργήσουν παράλληλη ιεραρχία, και να διακόψουν την κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη. Αυτή είναι η ιστορία.

Ένα ακόμη ιστορικό γεγονός: κατηγορούμε πάντοτε τους θεολόγους — και έχετε δίκιο να τους κατηγορείτε. Θέλω να σας θυμίσω τι έλεγε ο Πατριάρχης Αθηναγόρας για τους θεολόγους:
«Αν θέλετε ενότητα στην Εκκλησία, μαζέψτε όλους τους θεολόγους, πάρτε τους σε ένα απομονωμένο νησί, αφήστε τους εκεί, και ας κάνουμε εμείς δουλειά εδώ». Έτσι έλεγε ο Πατριάρχης Αθηναγόρας.


Πάντοτε στη θεολογία, αν διαβάσετε τα πρώτα χριστιανικά και θεολογικά κείμενα όταν άρχισε το οικουμενικό κίνημα, όλοι έλεγαν: «Αν θέλουμε ενότητα, αν θέλουμε κοινωνία, πρώτα πρέπει να συμφωνήσουμε στη θεολογία». Τι συνέβη λοιπόν με τον διάλογο μεταξύ των Προχαλκηδονίων και των Ανατολικών Ορθοδόξων Εκκλησιών; Ο επίσημος θεολογικός διάλογος ολοκληρώθηκε. Συμφωνήσαμε στη θεολογία.

Σε όλα. Υπάρχει συμφωνία. Ολοκληρώθηκε εδώ και δεκαετίες.


Και τότε συνειδητοποιήσαμε: «Εντάξει… και τώρα;» Οι επίσκοποι βρέθηκαν μπλοκαρισμένοι, επειδή είδαν ότι οι θεολόγοι συμφώνησαν. Μα, ακόμη και αυτό συνέβη. Οι θεολόγοι συμφώνησαν μεταξύ τους σε κοινά κείμενα, σε θεολογικά ζητήματα! Και τότε οι επίσκοποι κατάλαβαν ότι δεν είναι έτοιμοι, για άλλους λόγους αυτή τη φορά — όχι για θεολογικούς λόγους. Δεν είναι έτοιμοι για κοινωνία, για ενότητα. Που σημαίνει ότι δεν είμαστε ειλικρινείς όταν λέμε ότι οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους δεν είμαστε ενωμένοι και δεν έχουμε κοινωνία είναι θεολογικοί.

Αμφιβάλλω ότι, αν ρωτήσουμε —όχι τους πιστούς, δεν μιλώ για αυτούς— αλλά αν κάνουμε μια έρευνα ανάμεσα στον κλήρο και των δύο παραδόσεων, Προχαλκηδονίων και Ανατολικών, και τους ρωτήσουμε ποια είναι η διαφορά μεταξύ των δύο Εκκλησιών, η θεολογική, η χριστολογική διαφορά — ο κλήρος, όχι οι πιστοί — δεν θα έχει ιδέα. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Γι’ αυτό νομίζω ότι πρέπει να πάρουμε την ενότητα της Εκκλησίας πιο σοβαρά. Ας είμαστε ειλικρινείς: πιστεύουμε ότι η θεολογική συμφωνία αρκεί για να προχωρήσουμε σε κοινωνία; Αν όχι, τότε η άλλη επιλογή είναι η υποκρισία. Δεν είμαστε ειλικρινείς όταν κάνουμε διάλογο.

Αυτή είναι η απάντησή μου, νομίζω. Σας ευχαριστώ. Δεν μπορώ να πω περισσότερα, γιατί είμαι επίσκοπος.

Θέλω μόνο να προσθέσω κάτι πολύ απλό. Ήμασταν στην Ελλάδα και τελούνταν μια ακολουθία σε μια ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Ρώτησα τον πολύ αγαπητό μου φίλο, Μητροπολίτη Νίφων: «Πάμε, έχει ακολουθία, έχει Θεία Κοινωνία.»

Μου είπε: «Α, δεν αισθάνομαι καλά, δεν νομίζω ότι είμαι αρκετά υγιής για να έρθω.» Του είπα: «Γιατί; Να φωνάξω γιατρό;» Μου είπε: «Όχι, όχι.» Του λέω: «Εντάξει, αν είσαι άρρωστος, πήγαινε στο δωμάτιό σου να ξεκουραστείς.»
Καθώς περπατούσα, ένας άλλος ιερέας ήρθε και με ρώτησε: «Ο Μητροπολίτης Νίφων είναι άρρωστος;» Του είπα: «Ναι, μάλλον, δεν ξέρω, δεν μου είπε.» Με ρώτησε: «Τι είδους αρρώστια έχει;» Του είπα: «Δεν ξέρω.»
Και απαντά: «Δεν ήρθε επειδή δεν βρίσκεται σε πλήρη κοινωνία με τον Έλληνα Πατριάρχη Ιεροσολύμων.»


Και ποιος υποφέρει; Ο λαός υποφέρει. Ποιος νοιάζεται αν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων δεν είναι σε πλήρη κοινωνία με τον Πατριάρχη Ρουμανίας; Εσύ νοιάζεσαι; Εγώ δεν νοιάζομαι.

Ναι, αυτή είναι η πραγματικότητα. Είναι η ανθρώπινη αλαζονεία, και έχουμε κουραστεί από αυτά. Ας έρθουμε μαζί: ορατή ενότητα, πλήρης κοινωνία.

Όπως επαναλαμβάνω πάντοτε: θεολόγοι, σας σέβομαι, σας αγαπώ, αλλά σας παρακαλώ, αφήστε μας εν ειρήνη. Οι μοναχοί στα μοναστήρια στην Αρμενία, στην Ελλάδα, στην Κύπρο, σε κάθε μέρος του κόσμου — ξέρετε — δεν γνωρίζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σε αυτές τις χώρες. Δεν γνωρίζουν τα προβλήματα που έχουμε στην Ευρώπη ή στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Εκείνοι ασχολούνται με τις προσευχές τους· ας προσεύχονται, και προσεύχονται και για εμάς. Αλλά αφήστε μας να κάνουμε τη δική μας δουλειά, και είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Επιτρέψτε μου μόνο να υπενθυμίσω σε όλους ότι έχετε όλοι αποδεχθεί μια πρόσκληση να έρθετε να συζητήσουμε αυτά τα ζητήματα σε μια θεολογική σχολή.

Σας ευχαριστώ.

Δείτε ολόκληρο το βίντεο από το Διεθνές Συνέδριο για τις σχέσεις μεταξύ Ανατολικών και Προχαλκηδονίων Εκκλησιών στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://www.youtube.com/live/_agwTUCa.

Ο ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΣ; ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ; ΜΗΠΩΣ ΞΕΧΑΣΕ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΜΑΞΙΜΟ ΤΟΝ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗ;  ΔΕΝ ΝΟΙΑΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΟΤΗΤΑ. ΜΗΠΩΣ ΕΜΕΙΣ ΝΟΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΟΥ; ΔΕΝ ΝΟΙΑΖΟΜΑΣΤΕ.

 ΜΕ ΠΟΛΥ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ.

ΕΔΩ ΕΔΡΑΣΕ ΚΑΙ ΤΟ ΙΝΔΑΛΜΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΥ ΒΛΑΧΟΥ. Ο ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ.ΝΟΙΑΣΤΗΚΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΜΑΞΙΜΟ; ΔΕΝ ΝΟΙΑΣΤΗΚΕ. 

ΔΕΝ ΣΥΝΕΧΙΖΩ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΕΥΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ ΠΟΥ ΕΠΕΛΕΞΑ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: