Δευτέρα 31 Μαΐου 2010

ΤΟ ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ ΤΙΠΟΤΑ ΤΕΛΙΚΩΣ ΕΙΝΑΙ ΜΠΟΥΜΕΡΑΝΓΚ

Του ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ*

Κάθε φορά που κυκλοφορεί ένα βιβλίο του φιλόσοφου Στέλιου Ράμφου, ειδικά την τελευταία δεκαετία, αντιμετωπίζεται ως διανοητικό συμβάν.

Οι συνεντεύξεις και τα άρθρα του που ακολουθούν είναι η απόδειξη. Δικαίως και επαξίως, αφού, επιπλέον, η σημερινή ελληνική τραγωδία καθιστά τον προβληματισμό του Ράμφου ακόμα πιο ενδιαφέροντα. Από τους μεγαλύτερους Ελληνες στοχαστές αυτή τη στιγμή, ο Ράμφος συνδυάζει, για όποιον έχει μπει στον κόπο να διαβάσει έστω κάποια από τα βιβλία του με την οφειλόμενη προσοχή, μια απίστευτη ευρυμάθεια, που βέβαια δεν περιορίζεται στον χώρο του ορθόδοξου χριστιανισμού και της αρχαιοελληνικής γραμματείας, με το οξυδερκές βλέμμα του στα εγγενή ελλείμματα που παρουσιάζει η νεοελληνική συνείδηση.

Οπως εξηγεί ο Ράμφος στη συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία» (22/5/2010), με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Το αδιανόητο τίποτα», η σημερινή ελληνική κοινωνική συνείδηση είναι ένα «ξεχειλωμένο θέλω», ένας διακαής πόθος, μια αέναη προσδοκία, χωρίς ωστόσο εκείνα τα θεμέλια που θα γείωναν μια τέτοια επιθυμία. Την κρατάει αυτή τη συνείδηση δέσμια στον παιδισμό της ένα παρελθόν που δεν λέει να παρέλθει, η θάλασσα του συναισθήματος που δεν συνοδεύεται από τη λογική. Η αχαλίνωτη έκρηξη του συναισθήματος, συνεχίζει ο Ράμφος, οφείλεται κυρίως στην επίδραση του ορθόδοξου χριστιανικού πολιτισμού που, στρέφοντας τον άνθρωπο προς τον Θεό, τον απομακρύνει από τον εαυτό του. Αυτή η προνεωτερική καθήλωση της συνείδησης ματαιώνει την ενδοσκόπηση, την αυτοσυνείδηση, συνεπώς οι αντιδράσεις αυτής της συνείδησης είναι άμορφες, συχνά μηδενιστικές. Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι η ματαίωση της ατομικότητας εκβάλλει σε έναν άναρχο ατομικισμό, χωρίς συνείδηση του εαυτού του, όπως και αν αυτός παρουσιάζεται, είτε «ενεργητικά» με τις στάσεις μηδενιστικών εξεγέρσεων είτε «παθητικά»: ως ατομικιστικά συγκροτημένη συλλογικότητα, ως εθνοτικό-ορθοδοξισμός, συχνά και με τις δύο αυτές μορφές.

Δεν είμαι ο αρμοδιότερος να ελέγξω αν το επιχείρημα του συγγραφέα πάσχει από αναγωγισμό, αν δηλαδή ευσταθεί η θέση ότι για όλα ευθύνεται η Ορθοδοξία. Γι' αυτό και το αποδέχομαι, όπως επίσης, και κυρίως, συμμερίζομαι απολύτως τη διαπίστωσή του περί συντριπτικής κυριαρχίας του συναισθήματος, μιας ωκεάνιας «δημοκρατίας της συγκίνησης» στην οποία κολυμπάει η αντιστασιακή ελληνικότητά μας. Η απορία εδώ είναι άλλης τάξης: πώς είναι δυνατόν να μη βλέπουμε ότι ο σημερινός πολιτισμός της παγκοσμιοποίησης, της προόδου ως αυτοσκοπού, δεν αποτελεί, μεταφορικά μιλώντας, παρά μια παράδοξη μεταμόρφωση και διάχυση σε πλανητική κλίμακα αυτού του «ορθοδοξισμού»; Θέλω με αυτό να πω: πώς είναι δυνατόν να μη βλέπουμε στην καλωδιωμένη υπερ-νεωτερικότητά μας την απουσία «νοήματος» συνοδευόμενη από το επιμελημένο μαστόρεμα του συγκαιρινού ηδονιστικού ατόμου ως ακόρεστου «παιδιού» με τα δικά του «θέλω»; Ενός ατόμου όλο και περισσότερο βυθισμένου στη συγκινησιακή καταναλωτική και εξιμπισιονίστ πανούκλα, ατόμου, όπως έλεγε ο Φιλίπ Μιρέ, «σε διαδικασία προχωρημένης απο-ατομίκευσης, πορνογραφικού και ανερωτικού ταυτόχρονα».

Υποψιάζομαι μια απάντηση. Οτι, παρ' όλα αυτά, «νόημα» εξακολουθεί να υπάρχει, το συναντάμε στα ενεργήματα των «δημιουργών», αυτών που ίσως λόγω και της παγκοσμιοποίησης εξακολουθούν να καινοτομούν, να τεχνουργούν αυτόνομα. Ισως. Ας μην παραβλέπουμε όμως και την εξής ουσιώδη ένσταση. Οτι αυτό το «νόημα» είναι κατ' εξοχήν νοητικό, μηχανικό, απογυμνωμένη ισχύς, ένας υλιστικοποιημένος ψυχισμός. Εκμηχανισμένη βούληση, μας λέει στο τελευταίο του βιβλίο ο φιλόσοφος Ρομπέρ Ρεντεκέρ («Egobody. Το μαστόρεμα του νεο-ανθρώπου»), ανελεύθερη, εγωφαγική, βασισμένη στο ένστικτο του γκανιάν. Αν είναι έτσι, πώς να ευ-καιρήσουμε την κρίση;

* Διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ

Αμέθυστος

16 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Μιλάμε για μεγάααααλη τρικυμία εν κρανίω, ο Ακατονόμαστος!
Ευχαριστώ πολύ δεν θα μπορέσω να εισέλθω εις την θάλασσαν της διανοίας του, είναι γεμάτη πίσσα απο το πετρέλαιο της εωσφορικής του έπαρσης και ό,τι αγγίζει πσοφάει!

Ανώνυμος είπε...

Σειρά έχει τώρα «Το Τιποτένιο Αδιανόητο». Στο τέλος θα τα βάλει με την Αγία Τριάδα.
«Μανέντες εξετράπησαν»...
Ο Θεός να φυλάει.

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

O κ.Ράμφος ομοιάζει να απογειώνεται σε ''δυσθεώρητα'' ύψη μωροσοφίας και ας προσέχη μήπως πέση αιφνιδίως και συντριβή από την ευρεσιτεχνική πολυμάθεια και ευρυμάθεια που τον έχη καταλάβη.Όσον ευρύνους και αν είναι και όσο και αν καμώνεται τον σοφό και τον πολύξερο,οι μάταιες γνώσεις του δε θα τον περισώσουν.Το χώμα θα τον υποδεχθή μετά χλεύης και οιμωγής ως ουτιδανό σοφιστή,όπως ανέδειξε η Ιστορία των Αρχαίων Ελλήνων Προγόνων με παραδείγματα όπως του Πρόδικου,του Θρασύμαχου,του Πρωταγόρα,του Γοργία.Δυστυχώς ή ευτυχώς.Τα πολλά
πολυσέλιδα ''πονήματα''-βυβλία του ως άμορφη,σκουριασμένη και παραπεταμένη λαμαρινόμαζα,ως χυλός που αντλεί και που αναμειγνύει το καλό κρασί του Κυρίου με το σαπρό και ανόσιο,από μία ''ευγενή καρδιά'' δεν έχουν βαθύτερα παρά να εμπλέξουν εισέτι τα θεολογικά πράγματα παρά το αντίθετο.Αδυνατώ να ιδώ,δε,σε τι συνίσταται,ποιον σκοπό εξυπηρετεί η χρήση της Φιλοκαλίας από μέρους του καθώς και αυτή η ιδιότυπη επιχειρούμενη ''σύνθεση''-''κράση''-''φιλοσοφική φρασεολογία'' του για την ερμηνεία -ειδικά- της τωρινής νεοελληνικής συγκυρίας και συνθήκης..

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

α.Η φορεσιά και προβιά του ασυμμάζευτη,καλπάζουσα,πάντα στην πρωτοπορία του αγώνα για μία αμοραλιστική,άθεη Ελλάδα!
β.Ασκήσεις ''επαναστατικού'' ύφους εκ μέρους του κ.Ράμφου,με τα ''φιλοκαλικά ριζώματά'' του που του μαγάρισαν τα σωθικά!
γ.Η πικροχολίασή του έναντι των Ορθοδόξων και της Ορθοδοξίας αστείρευτη και πηγαία.Δε μας δίνει,όμως,να καταλάβουμε καλά και ευκρινώς τις αληθείς πηγές της ''πηγαίας'' συμπεριφοράς του!
δ.Ο πλάνος ενώπιόν σας σε τιμή συγκυρίας!
ε.Με το Ράμφο,ολόκληρο το δάσος υλοτομείται,κατασκάπτεται η γόνιμη γη του και εκριζώνονται οι πανύψηλοι,θεμελιακοί κορμοί του.Έτσι προκύπτει το ''άτομό'' του και η προσφιλής θεωρία του.
στ.Αναδείξαμε χοιροστάσια να γίνουν παρευθύς διδασκαλεία και 'δώσαμε τόπο στην οργή με την ελπίδα ότι θα ευρεθή και για εκείνην ένας αντάξιος!

Ανώνυμος είπε...

Πω πω κομπλεξικοί , σκοταδιστές, αγριοχρίστιανοι..Εκτοξευστε το μισος και τη χολή σας για καθε προσπάθεια διαφορετικής προσέγγισης των πραγμάτων. Συγχαρητήρια..

amethystos είπε...

Ολοι μας φίλε θά επιθυμούσαμε μιά διαφορετική προσέγγιση τών πραγμάτων.Αλλά δυστυχώς ο υποκειμενισμός τόν οποίον καλλιεργεί ο ράμφος δέν έχει διέξοδο στήν πραγματικότητα.

Ανώνυμος είπε...

osa de ftanei h alepou ta kanei kremastaria...gi afto sas peirazei o RAMFOS, giati den ftanete to nyxaki tou. To RAMFO TON KSEREI OLH H POLISMENH GH, ESEIS POIOI EISTE? A N Y P A R K T O I.

amethystos είπε...

Σίγουρα. Από τότε που πουλήθηκε στον Σόρος τον έμαθε ένα σωρό κόσμος.

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Εάν το Λάτιο είχε κυριευθή από το ελληνικό πνεύμα τού τότε,το ελληνικό πνεύμα τού σήμερα πού ‘βρίσκεται και ‘σε τι συνίσταται;Δεν υπετάγη ‘στην κομματοκρατία;Δεν υπέπεσε ‘στην εσχάτη ευτέλεια της κλεπτοκρατίας και φαυλοκρατίας,της ύλης και του υλισμού;Μόνον οάσεις-επιβιώσεις σποραδικές απέμειναν να το αναθερμαίνουν,να το υπενθυμίζουν,φλογίζοντας τους εκλεκτούς και εκλεκτικούς εκείνους και διαφυλάττοντας τη ζωή ‘σε μια χρυσή της εποχή;’Στην πραγμάτευση,ανάλυση και αποτίμηση των οικονομικών δεικτών-δεδομένων,ετερονομούμενο,εσωστρεφές,προσαρμοζόμενο προς μετάλλαξη ‘στο κυρίαρχο πλαίσιο αναφοράς του κόσμου αυτού,την επιφάνεια του σαρκίου και τον υπερακοντισμό του πλούτου;

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

TO PA.SO.K.'ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ,ΟΙ Σ Ο Φ Ι Σ Τ Ε Σ 'ΣΤΗΝ Ε Ξ Ο Υ Σ Ι Α(ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ).

ΟΙ ΜΕΤΑΞΟΣΚΩΛΗΚΕΣ ΚΑΙ,ΕΝ ΓΕΝΕΙ,ΟΙ ΣΚΩΛΗΚΕΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΒΔΕΛΛΕΣ Δ Ε 'ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΛΟΓΙΖΟΝΤΑΙ Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ο Ι ΑΝΘΡΩΠΟΙ,ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΑΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ,Ο,ΤΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΝΔΥΟΝΤΑΙ,Ο,ΤΙ ΚΑΙ ΑΝ ΠΡΟΣΠΟΙΟΥΝΤΑΙ.

amethystos είπε...

Ελληνικό πνεύμα δέν υφίσταται πλέον. Το Ελληνικό πνεύμα σήμερα κατοικεί στην Ιταλία και στην Γαλλία.

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Εκτός της καταλαλιάς σου παρατηρούμε και την πρόοδό σου ως προς τη σύνταξη και συμπαράσταση και υπεράσπιση α υ τ ο ύ του δ ι α β ό λ ο υ,βιντεοσκοπημένου εδώ,Ανώνυμε,ε;Ώστε και δ ι κ η γ ό ρ ο ς του δ ι α β ό λ ο υ αυτού,ε;Δ Ι Α Β Ο Λ Ε.Το έργο σου 'μπροστά 'στο ανέσπερο φως του Κυρίου εμφανέστατα σκοτεινό,ερεβώδες,ρυπαρότατο.ΑΙΣΧΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΕΥΣΕΒΙΣΜΟ ΣΟΥ.Προδίδεις την ακαταστασία σου και εκφράζεις και προβάλλεις την κομπορρημοσύνη σου.Δε σοβαρεύεσαι με αυτά τα ψευδοράματα 'στα ενύπνιά σου;Με αυτά ζης και αναπνέεις;Με τη μεγαλοσχημοσύνη των;Τι αντίχριστη που είσαι εσύ;Τι γύναιο;Δύναμη παρρησίας ενώπιον του Κυρίου θα 'βρης και τι παρρησία θα έχης με την αμετανοησία σου και μοχθηρία αυτή;Ο καπνός σου δ ε ν είναι ήλιος.Σύνελθε.

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Αυτός ο κυρ-Στέλιος,με το νέο του αναμηρυκασμό ''Η λογική της παράνοιας'' από τον Αρμό,με κάνει να τον βδελύττομαι και να τον αποστρέφομαι έτι περαιτέρω.Το έχετε κατά νου;Μία κρίση επ'αυτού;Ένα καθρέπτισμα του κενού του μήπως,πάλι;Τι γίνεται εδώ;

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Το σχόλιο περί συντάξεως του Ανωνύμου με το σοφιστή και τον πλάνο Ράμφο ήταν για την κατωτέρω ανάρτηση που,όμως,εξ απροσεξίας,ετέθη 'σε αυτήν,εδώ:

http://amethystosbooks.blogspot.com/2011/10/1_04.html

amethystos είπε...

Γειά σου Αρχαίε.
Σέ λίγες μέρες θά τό παραλάβω καί θά δούμε εάν αξίζει σχολιασμού.

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Ακόμη,να προσθέσω και ένα άλλο του Ράμφου που έχω προσέξη,το ''ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΣ'',από τις ίδιες εκδόσεις.