Η Ευρωζώνη στις φλόγες

Τα κίτρινα γιλέκα είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, αφού οι τεράστιες οικονομικές αποκλίσεις των χωρών της νομισματικής ένωσης μεταξύ τους είναι τέτοιες που δεν επιτρέπουν μεγάλες ελπίδες για τη διατήρηση της – εκτός εάν αποδεχθούν όλα τα κράτη την υποταγή τους στη Γερμανία.

Ανάλυση

Η Ελλάδα αποτέλεσε μπούμερανγκ για την Ευρώπη και τις κυριαρχικές βλέψεις της Γερμανίας. Μπορεί βέβαια να είναι προσβλητικό και εξευτελιστικό για όλους εμάς, αφού οι Ιταλοί στην αρχή και οι Γάλλοι σήμερα δηλώνουν πως δεν είναι και δεν θέλουν να είναι Έλληνες, ότι δεν πρόκειται να κρατήσουν σκυφτό το κεφάλι και πως δεν είναι εθελόδουλοι όπως εμείς, ούτε μία ετερόκλητη μάζα που την κάνει ότι θέλει ένα και μόνο άτομο, αλλά αυτή είναι η ψυχρή πραγματικότητα.

Με απλά λόγια, καμία από αυτές τις χώρες δεν θέλει να έχει τη δική μας κατάληξη. Για παράδειγμα,  να της επιβληθεί κάποια Τρόικα, να μετατραπεί σε γερμανική αποικία ή/και να αλλοιωθεί ο πληθυσμός της, από τις μεταναστευτικές ροές – παράλληλα με εδαφικές, ιστορικές και πολιτιστικές απώλειες, όπως προβλέπεται με αφετηρία τη Μακεδονία. Έτσι η επανάσταση των «κίτρινων γιλέκων» λειτούργησε με έναν τρόπο που δεν το περίμενε κανείς – επειδή από τη μία πλευρά τεκμηρίωσε πως δεν χρειάζονται ηγέτη και οργάνωση οι Πολίτες στη σημερινή ψηφιακή εποχή για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους, ενώ από την άλλη θα πυροδοτήσει μεγάλες αλλαγές στην Ευρώπη.

Ειδικότερα η γαλλική κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να κρατήσει τη δέσμευση της για περιορισμό του ελλείμματος του προϋπολογισμού της στο 2,8% – πόσο μάλλον όταν ο ρυθμός ανάπτυξης της έχει ήδη αναθεωρηθεί προς τα κάτω (από το 0,4% στο 0,2%) για το τέταρτο τρίμηνο του 2018, μεταξύ άλλων λόγω των κινητοποιήσεων των κίτρινων γιλέκων. Επομένως το 2019 η Γαλλία δεν γίνεται να αναπτυχθεί με 1,7% όπως δήλωσε στην Κομισιόν – ενώ το κόστος των μέτρων που ανήγγειλε ο κ. Macron υπολογίζεται στα 10 δις €. Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς τι θα κάνει η Κομισιόν με την Ιταλία, της οποίας απέρριψε τον προϋπολογισμό με έλλειμμα 2,4% – ενώ το συνολικό της χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό, είναι χαμηλότερο από τη Γαλλία (γράφημα).

Ο ελληνικός προϋπολογισμός βέβαια εγκρίθηκε, αφού η πιο χρεοκοπημένη χώρα στην παγκόσμια ιστορία ανέλαβε την υποχρέωση να υπερβεί το πρωτογενές της πλεόνασμα το 3,5% χωρίς καμία αντίδραση των Πολιτών της – καθώς επίσης να συνεχίσει το ξεπούλημα των κρατικών περιουσιακών της στοιχείων και τον πλειστηριασμό των ιδιωτικών, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία αλλαγής του ιδιοκτησιακού της καθεστώτος. Ποιός τοκογλύφος αλήθεια δεν θα συμφωνούσε, όταν τον διαβεβαίωνες πως θα πουλήσεις ότι έχεις και δεν έχεις παραμένοντας χρεωμένος; Κανένας προφανώς.

Για να καταλάβουμε τώρα τα οικονομικά μεγέθη των τριών μεγάλων κρατών της Ευρωζώνης, της Ιταλίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας, χρειάζονται ορισμένα βασικά γραφήματα – αφού το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ και ο προϋπολογισμός δεν δίνουν την πραγματική εικόνα. Ένα από αυτά είναι η εξέλιξη των πραγματικών μισθών, τους οποίους η Γερμανία μείωσε από το 2003 έως το 2007 στα πλαίσια του μισθολογικού dumping που υιοθέτησε ύπουλα, η Γαλλία συνέχισε να τους αυξάνει, ενώ στην Ιταλία κατέρρευσαν μετά την κρίση του 2010. Γνωρίζουμε βέβαια πως τα γραφήματα είναι κουραστικά, αλλά διαφορετικά δεν τεκμηριώνονται οι αναλύσεις – ενώ αντιπαθούμε όσο τίποτα άλλο τα μη τεκμηριωμένα κείμενα.

Επόμενο είναι η παραγωγικότητα των εργαζομένων, η οποία έχει σχέση τόσο με το ύψος του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, όσο και με τις πάγιες επενδύσεις – όπου η Γαλλία δεν έχει μεγάλη διαφορά από τη Γερμανία, παρά τους πολύ υψηλότερους μισθούς, ενώ η Ιταλία είχε ανέκαθεν μεγάλο πρόβλημα, μετά την υιοθέτηση του ευρώ. Ειδικότερα, έχοντας συνηθίσει να αυξάνει την παραγωγικότητα της μέσω των υποτιμήσεων, δεν ήταν δυνατόν να το κάνει εντός της Ευρωζώνης – με τελικό αποτέλεσμα να είναι σήμερα πάνω από 20% λιγότερο ανταγωνιστική από τη Γερμανία.

Τρίτο σημαντικό μέγεθος είναι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, όπου η Γερμανία είχε πλεονάσματα μετά την υιοθέτηση του ευρώ, μέσω της πολιτικής της φτωχοποίησης του γείτονα – τα οποία αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο κατά την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, από την οποία τρέφεται, κυρίως εις βάρος των αδύναμων χωρών όπως η Ελλάδα. Η Ιταλία κατέφερε να έχει κάποια πλεονάσματα μετά το 2013 μέσω της εσωτερικής υποτίμησης που αύξησε τις εξαγωγές της (ουσιαστικά της επιβλήθηκε ένα άτυπο μνημόνιο), αλλά η Γαλλία παρέμεινε σταθερά ελλειμματική – αφενός μεν επειδή αναπτυσσόταν η εσωτερική της αγορά ανάλογα με τις εξαγωγές, σε αντίθεση με τη Γερμανία και την Ιταλία, αφετέρου λόγω του ότι δεν εφάρμοσε καμία εσωτερική υποτίμηση.

Οφείλει να γνωρίζει κανείς εδώ πως η Γερμανία δεν είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα, όπως λέγεται (τρίτη μετά την Κίνα και τις Η.Π.Α. το 2017), αλλά η πιο πλεονασματική – επειδή οι εισαγωγές της είναι πολύ χαμηλότερες από τις εξαγωγές, λόγω του ακούσια χαμηλού βιοτικού επιπέδου της πλειοψηφίας των Πολιτών της, καθώς επίσης των πολύ περιορισμένων εγχωρίων επενδύσεων (για παράδειγμα, οι υποδομές της είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση, ενώ οι γονείς καλούνται συχνά να πληρώσουν επισκευές στα σχολεία των παιδιών τους).

Η διαφορετική ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς της Γαλλίας με τις δύο άλλες χώρες, φαίνεται από το επόμενο γράφημα που αφορά την πραγματική ιδιωτική κατανάλωση – η οποία στη Γαλλία ήταν πολύ μεγάλη, αφού οι Πολίτες της δεν θυσιάζουν το βιοτικό τους επίπεδο για να κυριαρχήσουν στην Ευρώπη όπως οι Γερμανοί, ούτε ανέχονται τις πιέσεις που δέχθηκαν οι Ιταλοί και οι οποίες τελικά δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.

Με απλά λόγια, όπως οι θυσίες των Ελλήνων όχι μόνο δεν απέδωσαν, αλλά κατέστρεψαν τη χώρα, έτσι και των Ιταλών – αφού έχοντας το ίδιο νόμισμα με έναν εκ φύσεως μίζερο λαό που δεν ενδιαφέρεται καθόλου για την ποιότητα της ζωής του, αλλά για την επιβολή της θέλησης του στους άλλους (για παράδειγμα, οι Γερμανοί αγοράζουν τα φθηνότερα και φυσικά χείριστα ποιοτικά τρόφιμα), είναι αδύνατον να τα καταφέρεις εάν δεν υιοθετήσεις τις ίδιες αντιλήψεις. Είναι δυνατόν όμως να γίνουν όλοι οι Ευρωπαίοι Γερμανοί, για να πηγαίνουν καλύτερα οι αριθμοί, χωρίς να δίνεται καμία σημασία στους ανθρώπους; Ακόμη και αν ήταν, το θέλουν;

Όσον αφορά τώρα τις εξαγωγές, υπήρξε μεν άνοδος και στις τρεις χώρες, αλλά της Γερμανίας ήταν σχεδόν κατακόρυφη – γεγονός όμως που δεν οφείλεται στην ποιότητα των προϊόντων της αλλά στις τιμές τους, με τη βοήθεια του μισθολογικού dumping. Πρέπει βέβαια να σημειώσουμε εδώ πως ένα σημαντικό μέρος των προϊόντων που εξάγει η Γερμανία (επίσης η Ολλανδία) είναι επανεξαγωγές αυτών που εισάγει από τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης –  εκμεταλλευόμενη το χαμηλό κόστος των εργαζομένων, τις φορολογικές ελαφρύνσεις που της προσφέρουν οι κυβερνήσεις των φτωχών κρατών για να καταπολεμήσουν την ανεργία, καθώς επίσης τα ευρωπαϊκά προγράμματα που ουσιαστικά επωφελείται έμμεσα η ίδια. Για παράδειγμα, το ευρωπαϊκό ταμείο ενισχύει τη Ρουμανία και οι γερμανικές επιχειρήσεις εισπράττουν έμμεσα τις ενισχύεις από τις επενδύσεις τους στη Ρουμανία, από την πώληση των προϊόντων τους, από τις κατασκευές κλπ.

Τέλος, στο θέμα των παγίων επενδύσεων, από τις οποίες εξαρτάται το μέλλον της οικονομίας ενός κράτους, η Γαλλία κατέχει την πρώτη θέση – με την Ιταλία να είναι τελευταία, κάτι που έχει ήδη πληρώσει ακριβά με την κατάρρευση της γνωστής γέφυρας λόγω μη ορθολογικής συντήρησης της (αποτελεί το μεγαλύτερο μελλοντικό κίνδυνο για την Ελλάδα, στην οποία οι επενδύσεις έχουν κυριολεκτικά εξαϋλωθεί).

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, οι τεράστιες αποκλίσεις των τριών μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρωζώνης μεταξύ τους, πόσο μάλλον των υπολοίπων, τεκμηριώνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο πως υπάρχουν δύο μόνο λύσεις για το μέλλον της νομισματικής ένωσης:

(α)  Η κυριαρχία της Γερμανίας, όπου όλες οι άλλες χώρες θα έπρεπε να υιοθετήσουν τις γερμανικές αντιλήψεις, το γερμανικό τρόπο σκέψης, το γερμανικό τρόπο ζωής κλπ. – σε μία δήθεν πολιτικά ενωμένη νομισματική ένωση που θα ήταν ουσιαστικά μία γερμανική αυτοκρατορία.

(β) Η διάλυση της Ευρωζώνης και η επιστροφή στην αφετηρία, στην προ ευρώ εποχή –  όπου όμως θα έπρεπε να μεσολαβήσουν διαγραφές των χρεών εκείνων των κρατών που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν, όπως της Γερμανίας το 1953.

Εάν σε όλα τα προβλήματα δε προσθέσουμε και τα τραπεζικά, τα οποία είναι εξαιρετικά επικίνδυνα (επίσης για τη Γερμανία που όμως θα προσπαθήσει πιθανότατα να τα επιλύσει συγχωνεύοντας τις δύο μεγάλες της τράπεζες, την Deutsche Bank που καταρρέει και την Commerzbank), θα διαπιστώσουμε πως η νομισματική ένωση είναι σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης – απειλούμενη με την ανεξέλεγκτη διάλυση της, εάν δεν υποταχθούν όλα τα κράτη της στη Γερμανία.

Ως εκ τούτου, το 2019 θα είναι το έτος της κρίσης, ενώ συμπίπτει με τις Ευρωεκλογές – όπου μπορεί μεν η Γερμανία να υπαναχωρήσει στις απαιτήσεις της Ιταλίας ή της Γαλλίας, διαισθανόμενη τους κινδύνους, αλλά θα το κάνει μόνο για εκείνο το χρονικό διάστημα που τη συμφέρει, έτσι ώστε να κερδίσει χρόνο για να επιβάλλει αυτά που θέλει, όπως συνέβη με τη Μ. Βρετανία.

από Βασίλης Βιλιάρδος

analyst