Προλεγόμενα σε μία φιλοσοφική Χριστολογία.
του Xavier Tilliette.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ-ΤΟΠΟΙ.
Κεφάλαιο πρώτο: Ο ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ.
Ο Πρόλογος του Αγίου Ιωάννη είναι ο κατεξοχήν τόπος της φιλοσοφικής Χριστολογίας και είναι πολύ εύκολο να κατανοήσουμε το γιατί! Σημειώνει την πράξη της ενώσεως της ελληνικής φιλοσοφίας με την Χριστιανική θρησκεία, το σημείο της ραφής και της εισαγωγής της νοήσεως στον Χριστιανισμό. Όσες προσπάθειες και αν έγιναν απο τους μοντέρνους ερμηνευτές, για να ξαναεπιβάλλουν την στενή βιβλική καταγωγή, όχι όμως του Φίλωνος, ούτε της Στοάς, του Λόγου-Λόγος σημαίνει ρήμα, όχι νόηση-μετά τον Ιουστίνο και τον Αυγουστίνο η παράδοση βλέπει στο κήρυγμα του Λόγου την συνάντηση και την ένωση ανάμεσα στην νόηση και το Ευαγγέλιο. Οι επιφυλάξεις των σχολιαστών εξάλλου στηρίζονται στην κατηγορική αρνηση των καθαρών φιλοσόφων, όπως για παράδειγμα του Χάιντεγκερ, για τον οποίο ο Λόγος του Ιωάννου αφορά εντελώς άλλο πράγμα. (Εισαγωγή στην Μεταφυσική).
1. Χέρντερ (Herder).
Είναι αλήθεια ότι ο Πρόλογος του Ιωάννη προσφέρεται σε ένα φιλοσοφικό πλησίασμα το οποίο είναι ικανό να ξαφνιάσει Ο Χέρντερ, συγγραφέας υβριδικός και ιδιοφυής, απέκτησε την εμπειρία αυτή. Στο τέλος του πρώτου βιβλίου τών "Διευκρινίσεων της Κ.Δ". απευθύνεται στον αναγνώστη:
"Στην θέση αυτού του βιβλίου των δευκρινίσεων των τόσο άψυχων, προσπάθησα να παρουσιάσω τον ίδιο τον Ευαγγελιστή κάτω απο την μορφή μερικών βασικών ιδεών του: Λόγος! Ζωή! Ενοτης! Αγάπη! αλλά το χέρι σκλήρυνε".
Ο Χέρντερ υπαινίσσεται στο ημιτελές του κείμενο Johannes (1774). Μετά απο έναν διθύραμβο πρός τιμήν του αποστόλου, ο οποίος διεκόπη απο ένα εγκώμιο τού Anquetil-Duperron, που ανεκάλυψε το Zend Avesta, ομολογεί ότι ο Ευαγγελιστής κατόρθωσε να αντλήσει απο την "ανατολική πηγή, χωρίς όμως να υποδουλωθεί. Καθότι ο Ιωάννης μεταλλάσσει ότι εγγίζει και καθαιρεί κάθε φιλοσοφία:
"Σε πόσο βάθος βρίσκονται κάτω απο το βλέμμα μου τα αποθέματα τής εθνικής φιλοσοφίας. Πόσος καθαρός Χρυσός, επτά φορές κεκαθαρμένος, εξήχθη. Επιλέχθηκε ακριβώς όση ύλη γήϊνη ήταν απαραίτητη στην φανέρωση του Θεού....Τί ιδεατή έκφραση, κεκαθαρμένη, μεταμορφωμένη. Τί μοντέλο χρήσεως τής οικονομίας ή καλύτερα θυσίας τής φιλοσοφίας και της πιό υψηλής ανθρώπινης σοφίας, που καταναλώνει η φλογή του Θεού. Μία φιλοσοφία μέχρι την πιό καθαρή απλότητα, μέχρι την πιό βαθειά αίσθηση".
Αυτός που συγκινείται είναι ο μαθητής και ο πνευματικός γιός του Χάμανν, με μία ορμή τόσο γόνιμη όσο αυστηρή είναι η αφιέρωση του δασκάλου. Η φιλοσοφία τής εποχής αποπέμπτεται στο όνομα ενός απελευθερωμένου βιβλισμού.
"Μπορώ να δεχθώ και να βεβαιώσω στους δικούς μας χρόνους τής κεκαθαρμένης και αντιτριαδικής φιλοσοφίας, ότι η απλή έκφραση της Βίβλου προσφέρει απείρως περισσότερα στον Θεό, στην Δημιουργία του....απο όλα τα μυθιστορήματα, και τις αναλύσεις των σοφών, όπου πάντοτε τίποτε δέν βγαίνει απο τίποτε".
Η φιλοσοφία λοιπόν καλείται να τεθεί σε ακρόαση. Δέν είναι τίποτε άλλο απο ένα ιστό αράχνης όπου συλλαμβάνεται η ασταθής αράχνη, ένα λεπτό θεωρητικό νέφος το οποίο απορρέει απο αρωματικά φυτά του κήπου του Θεού. Εάν είναι ειλικρινής πρέπει να χαθεί στην Αποκάλυψη, η οποία τής διδάσκει τον σχηματισμό τού ανθρώπινου γένους. Η νόηση, κόρη τής εποχής, πρέπει να επιστρέψει στην απλότητα της Γραφής, η οποία παραπέμπει την αληθινή εικόνα, της οποίας αυτή διαθέτει μόνον ένα σχέδιο. Οι Διευκρινίσεις προοδεύουν, δυναμώνοντας την, την φιντεϊστική τάση του Johannes. Απλώς προσθέτουν μία εξήγηση ανατολικής πολυμάθειας.
Ο λυρισμός ο οποίος εγκωμιάζει τις έννοιες τού κατά Ιωάννην, του φωτός και της ζωής , δέν θα πάψει να εντυπωσιάζει τον νεαρό Χέγκελ. Το 1797 ο Herder επανέλαβε με συντομία και νηφαλιότητα, στην τρίτη σειρά των Χριστιανικών Γραφών, την ανάγνωση του Προλόγου. Η "μεταφυσική του φωτός" πλησίασε την νόηση, ελευθερώνοντας μ'αυτόν τον τρόπο, την πρόσβαση της καρδιάς στην ευλάβεια, η οποία είχε εμποδιστεί απο τον υπερβολικό λυρισμό. Ο μεταφυσικο-γνωστικός διαλογισμός, η "μυθολογία του ουρανού", εγκατελείφθη. Είναι αναγκαίο να ξαναβρούμε τον Σωτήρα στην απλότητά του, στην αθωότητα του Ευαγγελίου. Τόσο για τους Θεολόγους, όσο και για τους ερμηνευτές ισχύει η προειδοποίηση ότι τα υπερβολικά φώτα εμποδίζουν να δούμε το φώς. Η φιλία του με τον Γιακόμπι τον είχε επηρεάσει.
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου