Είναι η αρχαία γλώσσα ανώτερη ; - π. Βασίλειος Θερμός

[...] Τα λειτουργικά κείμενα δεν είναι λογικοκρατούμενα· ξεχειλίζουν από την ψυχή των δημιουργών τους. Αλλά ακριβώς μια ζημιά που υπέστη η Εκκλησία μας από το παρωχημένο γλωσσικό ιδίωμα είναι ότι αποξενωθήκαμε από τις ψυχολογικές προϋποθέσεις εκείνων που τα δημιούργησαν.
Διαβάζουμε για τη γυναίκα που κλαίγοντας τις αμαρτίες της έρριξε μύρο στον Χριστό και φιλούσε τα πόδια του και τα σκούπιζε με τα μαλλιά της, μια σκηνή που σπαρταρά από συναίσθημα, και στη συνέχεια στο κήρυγμα άψυχα και άνοστα μιλάμε «για την αγάπην που έδειξε ο Κύριος γενικώς προς την γυναίκα» ή για «την δύναμιν της μετανοίας»! Αν ήμαστε παρόντες μάλλον θα σοκαριζόμαστε ή θα νοιώθαμε τουλάχιστον αμήχανα.

Όταν ψάλλουμε το εξαίσιο εγκώμιο «ω, γλυκύ μου έαρ...» ποιος από μας μεταφέρει τον εαυτό του νοερά στην κατάσταση εκείνη που η μάνα φωνάζει στο νεκρό γιο της την απαράμιλλη κραυγή «ω, γλυκειά μου άνοιξη»; Αν ήμαστε αυτόπτες μάρτυρες σε τέτοια σκηνή είναι πιθανό να μεταποιούμαστε πνευματικά κάτω από την καταλυτική δύναμη των γλωσσικών σημαινόντων και των συνοδευόντων αυτά συναισθημάτων• σήμερα είναι αδύνατο αυτό να λάβει χώρα, αντίθετα βλέπουμε να γράφεται πως στη Λατρεία μας δεν υπάρχει θέση για το συγκινησιακό στοιχείο!

Μήπως ο συγγραφέας μας τελικά άθελά του υπερασπίζεται μιαν άψυχη «λογική» ψευδομετοχή που φυσικά καταντά δοκητική; Μόλις αποξενωθούμε από τις ψυχολογικές προϋποθέσεις όσων δημιούργησαν τα λατρευτικά κείμενα, ανοίγει αμέσως ο δρόμος για το επόμενο στάδιο: να αποξενωθούμε και από τις πνευματικές προϋποθέσεις τους.

Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Σωζομενός καταγράφει σκηνή από την Κύπρο: ο επίσκοπος Λήδρας Τριφύλλιος κηρύττει πάνω στο θαύμα θεραπείας του παραλύτου και θεωρεί άπρεπο και λαϊκό να ονομάσει το κρεβάτι «κράβατον», οπότε προτιμά να το πει «σκίμποδα» ως λογιώτερο. Ο παρευρισκόμενος άγιος Σπυρίδων διακόπτει και τον επιτιμά: «συ είσαι ανώτερος του Κυρίου και ντρέπεσαι να μεταχειρισθής τα λόγια του;»

Κλείνοντας την συστηματική ανασκευή των επιχειρημάτων του κ. Σχοινά, χωρίς πολλά λόγια θα θεωρήσω μπούμερανγκ τον ισχυρισμό του πως η μετάφραση «θα αγγίσει τον ευσεβισμό, ο οποίος στη βαθύτερη ουσία του είναι η πρόταξη της ατομικής πνευματικότητος έναντι της εκκλησιαστικής, η προτεραιότητα της ατομικής διάνοιας έναντι του καθολικού εκκλησιαστικού νου»!

Στην πραγματικότητα, ο ευσεβισμός της ατομικής «πνευματικότητας» (να μην ξεχνάμε τα εισαγωγικά) έχει ήδη έγκατασταθή στο εκκλησιαστικό σώμα, ως εύλογο αποτέλεσμα της ιδιώτευσης των πιστών κατά τη λατρεία. Χαμένος μέσα στην άγνοιά του ο πιστός, στην καλύτερη περίπτωση ασχολείται με την ατομική του προσευχή• λέει τα δικά του λόγια στον Θεό αλλά δεν προσεύχεται με την ίδια τη Λατρεία όπως προοριζόταν να γίνεται. (Πόσοι πιστοί π. χ. δέονται πράγματι την ανάλογη στιγμή «υπέρ πλεόντων, οδοιπορούντων, νοσούντων, καμνόντων, αιχμαλώτων» ; ) στη χειρότερη περίπτωση ταξιδεύει στις σκέψεις του και στις προλήψεις του, εις δόξαν της «παραδόσεως»!

Τέλος, εις επιστέγασμα των επιχειρημάτων του, ο συγγραφέας μας ισχυρίζεται ότι ο ισχύων αρχαίος λειτουργικός λόγος θεραπεύει και ψυχολογικά προβλήματα! Ποιες αποδείξεις προσάγονται γι' αυτό ; Καμμία. Κάτι άκουσε να του λένε, κάτι έχει νοιώσει και ο ίδιος.
Ποια είναι η πραγματικότητα ;
α) οι περισσότεροι μένουν ανεπηρέαστοι από τη Λατρεία και όπως μπαίνουν έτσι βγαίνουν,
β) άλλοι, καταλαβαίνοντας ελάχιστα από τα λεγόμενα, ωφελούνται ψυχολογικά από την ευλογία και τον κόπο της συμμετοχής, καθώς και από την ιλαρή ατμόσφαιρα του ναού και τις εικόνες,
γ) άλλοι, πάλι μη κατανοώντας τα λεγόμενα, ωφελούνται από την παράλληλη ατομική τους προσευχή η οποία δυστυχώς έχει αντικαταστήσει ολοκληρωτικά την κοινή, αλλά η φιλανθρωπία του Θεού την δέχεται.

 

 

π. Βασίλειος Θερμός

Αναστάσιος: Είναι η αρχαία γλώσσα ανώτερη ; - π. Βασίλειος Θερμός

ΔΕΝ ΜΕΤΑΦΡΑΖΕΤΑΙ Η ΠΟΙΗΣΗ. Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΔΕΝ ΔΙΕΘΕΤΕ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ, ΕΓΩ. Ο ΝΕΟΣ ΔΕΝ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΨΥΧΗ. ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟ ΕΛΥΣΑΝ ΤΑ ΜΕΓΑΦΩΝΑ ΤΩΝ ΝΑΩΝ. ΔΕΝ ΞΕΧΩΡΙΖΟΥΝ ΠΛΕΟΝ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ. ΟΙ ΝΑΟΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΙ ΠΛΕΟΝ ΣΕ ΜΕΓΑΡΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ.

Ανώνυμος είπε...

Η χάρις του Ιησού Χριστού, και η αγάπη του Θεού, και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων υμών. Αμήν!» Β΄ Κορινθίους ιγ:13

Ο Θερμός αναφέρετε στα όσα γίνονται αντιληπτά από τις αισθήσεις, μέσα στο ναό, τίποτε άλλο,
Και η Χάρις του Κυρίου,;;;

Εάν αυτός μπορεί γιατί δεν δείχνει στους ανθρώπους πως να αλλάζουν, να μην είναι ίδιοι όταν βγαίνουν όπως όταν μπαινουν

ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΡΜΟ ΟΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΤΟΝ ΠΡΟΣΚΥΝΑ ΣΑΝ ΕΙΔΩΛΟ ΕΙΝΑΙ ΧΛΙΑΡΟΣ, ΣΑΝ ΝΕΚΡΟΣ

"Παλαιότερα έλεγαν: "Κοιτάξτε τη γιαγιά που πηγαίνει κάθε πρωί στις έξι στη λειτουργία".

Σήμερα δεν ξέρω αν υπάρχουν ακόμη τέτοιες γιαγιάδες. Παλιά υπήρχαν. Τι νομίζετε ότι ξέρει αυτή η γιαγιά από φιλοσοφία ή θεολογία; Δεν ξέρει τίποτα, κι όμως πιστεύει. Είναι αλήθεια. Αλλά ακριβώς επειδή πιστεύει, εκείνη γνωρίζει τέλεια τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στον Θεό στον οποίο πιστεύει όταν πηγαίνει το πρωί στη λειτουργία και σε οποιονδήποτε ισχυρό αυτού του κόσμου — είτε είναι υπουργός, είτε βουλευτής, είτε δήμαρχος, είτε κάποιος ικανός να προσφέρει χάρες.

Αλλά εκείνη η γιαγιά, μέσα στην άγνοιά της, έχει απολύτως ξεκάθαρη αυτή τη διαφορά.

Το να έχεις ξεκάθαρη αυτή τη διαφορά σημαίνει ότι έχεις έμμεσα μέσα σου όλα τα preambula fidei, όλη τη θεολογία και όλη τη μεταφυσική, διότι η θεολογία και η μεταφυσική δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ρητή διατύπωση αυτής της επίγνωσης, που είναι έμμεσα παρούσα σε όποιον έχει πίστη.

Επομένως, τα προκαταρκτικά είναι "προκαταρκτικά" με την έννοια ότι αποτελούν προϋποθέσεις — είτε ρητές, αν κάποιος γίνεται φιλόσοφος ή θεολόγος, είτε σιωπηρές, εσωτερικά παρούσες σε όποιον έχει απλώς πίστη και δεν είναι επαγγελματίας ούτε φιλόσοφος ούτε θεολόγος."

ΟΙ ΠΙΣΤΟΙ ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΖΗΖΙΟΥΛΑ. ΤΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΟΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕ ΤΟΝ ΚΛΗΡΟ.

Bishopoque

(…και εκ του Υιού … και εκ του Επισκόπου!)

5. Πάντως, εφ’ όσον «ο Επίσκοπος είναι εικών του Χριστού, δεν μπορούμε να παρακάμψουμε την εικόνα του και να πάμε απευθείας στο πρωτότυπο … Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να προσευχόμαστε στον Χριστό (σημείωση: απ’ ευθείας), αλλά πρέπει να παρεμβάλλεται η εικόνα του Επισκόπου» (σ. 7). «Υπάρχουν βέβαια ακόμη πολλοί που βλέπουν στο πρόσωπο του Επισκόπου τον ίδιο τον Χριστό, αλλά ο αριθμός τους μειώνεται διαρκώς και χάνεται η εικονολογική αντίληψη των δρωμένων της Θείας Ευχαριστίας» (σ. 8)