«Φιλελεύθεροι» εναντίον «παραδοσιακών», ο νέος διαχωρισμός των χριστιανών

Στα τέλη του 2010, ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων* της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, έδωσε μια ομιλία στο ετήσιο Δείπνο του Nicean Club (Λέσχη Νικαίας) στο πλαίσιο του συνεχούς διαλόγου μεταξύ της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και των Αγγλικανικών εκκλησιών. Το νόημα αυτής της ομιλίας ήταν ότι το χάσμα της Χριστιανοσύνης γίνεται όλο και μεγαλύτερο ανάμεσα σε «φιλελεύθερους» (liberals) και «παραδοσιακούς» (traditionalists) παρά μεταξύ των «επιμέρους κλάδων» της Πίστεως. Η ομιλία βρίσκεται εδώ. Μερικά αποσπάσματα :

«Όλες οι τρέχουσες εκδόσεις του Χριστιανισμού μπορεί να χωριστούν υπό όρους σε δύο μεγάλες ομάδες – τις παραδοσιακές και τις φιλελεύθερες. Η άβυσσος που υπάρχει σήμερα, χωρίζει όχι τόσο τους Ορθόδοξους από τους Καθολικούς ή τους Καθολικούς από τους Προτεστάντες, όσο τους «παραδοσιακούς» από τους «φιλελεύθερους» (ή και «προοδευτικούς»). Μερικοί χριστιανοί ηγέτες, για παράδειγμα, μας λένε ότι ο γάμος μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας δεν είναι πλέον ο μόνος τρόπος για την οικοδόμηση μιας χριστιανικής οικογένειας: υπάρχουν και άλλα μοντέλα και η Εκκλησία πρέπει να διαμορφωθεί κατάλληλα ώστε να είναι «χωρίς αποκλεισμούς» προχωρώντας στην αναγνώριση εναλλακτικών προτύπων συμπεριφοράς στους οποίους πρέπει να δώσει την επίσημη ευλογία της. Κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι η ανθρώπινη ζωή δεν είναι πλέον μια απόλυτη αξία. Ότι μπορεί να λυθεί στη μήτρα μιας μητέρας ή ότι κάποιος μπορεί να τερματίσει τη ζωή του κατά βούληση. Οι «παραδοσιακοί» χριστιανοί καλούνται να επανεξετάσουν τις απόψεις τους υπό το σύνθημα του να είναι ενήμεροι σχετικά με τη νεωτερικότητα... 

Τι μπορούν να που οι «φιλελεύθερες» εκκλησίες στους πιστούς τους και στην κοσμική κοινωνία; Τι είδος φωτός τους λάμπει επάνω στον κόσμο (πρβλ. Ματθ. 5:14); Ποιο είναι το «αλάτι» τους; Φοβάμαι τα λόγια του Χριστού έχουν εφαρμογή επάνω σε αυτούς: Εάν το αλάτι χάσει την αλμύρα του, πώς μπορεί να γίνει αλμυρό και πάλι; Δεν είναι πλέον καλό για τίποτα, εκτός από να πεταχτεί και να ποδοπατηθεί από τους ανθρώπους (Ματθ. 5:13).     

Ξέρουμε τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται από τους υποστηρικτές των προαναφερθέντων φιλελεύθερων καινοτομιών. Η Παράδοση δεν έχει καμία εξουσία για αυτούς. Πιστεύουν ότι για να κάνουν τους λόγους της Αγίας Γραφής να ισχύουν στη νεωτερικότητα, αυτοί πρέπει να «γίνουν ρεαλιστικοί», δηλαδή, να αξιολογηθούν και να ερμηνευτούν με το κατάλληλο, «σύγχρονο» πνεύμα. Η Ιερά Παράδοση κατανοείται ως μια ευκαιρία για την Εκκλησία να μεταρρυθμίζεται και να ανανεώνεται συνεχώς και να σκέφτεται κριτικά.

Οι Ορθόδοξοι, ωστόσο, έχουν μια διαφορετική αντίληψη για την Ιερά Παράδοση. Όπως εύστοχα εκφράζεται με τα λόγια του Vladimir Lossky**: «Η Παράδοση είναι η ζωή του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία - η ζωή που δίνει σε κάθε μέλος του Σώματος του Χριστού τη δυνατότητα να ακούσει, να αποδεχθεί και να γνωρίσει την Αλήθεια στην εγγενή της λάμψη, όχι στο φυσικό φως της ανθρώπινης λογικής» . . . .

Συνοψίζοντας, θα ήθελα να καταλήξω ότι σήμερα έχουμε νέα τμήματα της χριστιανοσύνης, όχι μόνο θεολογικά, αλλά και ηθικά.

* Ο Ιλαρίων Αλφέγιεφ είναι Ρώσος θεολόγος και συνθέτης, Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ, Πρόεδρος του Τμήματος των Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων και μόνιμο μέλος της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Μόσχας. Βλ. άρθρα εδώ και εδώ

**Ο Vladimir Lossky (Βλαντιμίρ Λόσκι: 1903-1958) ήταν επιφανής εξόριστος Ρώσος θεολόγος. Το πιο αξιόλογο έργο του είναι «Η Μυστική Θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας».

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή