ΤΟ SWAP ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ

Κανένας δεν θα ασχοληθεί με την καταστροφική συναλλαγή που μας έχει κοστίσει 6 δις € πεταμένα χρήματα – ενώ η κυβέρνηση θα θριαμβολογεί, ισχυριζόμενη πως η οικονομία μας πηγαίνει τόσο καλά, ώστε η χώρα να μπορεί να αποπληρώνει πρόωρα τις υποχρεώσεις της! Θα ισχυρίζεται δηλαδή πως η οικονομία μίας χώρας που είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη ύφεση στην ΕΕ το 2020, παρά το ότι προέρχεται από μία σωρευτική μείωση του ΑΕΠ της κατά 25%, ενώ δαπάνησε μακράν τα περισσότερα χρήματα στον πλανήτη, με δανεικά 41 δις € μέσα σε δύο μόλις χρόνια, είναι σε καλή κατάσταση – στην προσπάθεια της να αυξηθεί τεχνητά η πιστοληπτική μας αξιολόγηση, για να μπορεί να συνεχίσει ανεύθυνα να δανείζεται, όταν σταματήσει το πρόγραμμα της ΕΚΤ (ΡΕΡΡ). Έτσι όμως θα χρεώσει πολύ περισσότερες γενιές Ελλήνων, ξεπουλώντας ταυτόχρονα ότι έχουμε και δεν έχουμε – χωρίς να διαστάσει να παραδώσει ακόμη και εθνική κυριαρχία, όπως η προηγούμενη το όνομα της Μακεδονίας στα Σκόπια. Εάν τώρα ληφθούν υπόψη όλες οι υποχρεώσεις του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή και τα εξυπηρετούμενα τραπεζικά δάνεια και άλλες ενήμερες οφειλές, τότε, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το ιδιωτικό χρέος φτάνει στα 345 δις ευρώ, δηλαδή στο 185% του ΑΕΠ, χωρίς τις επιβαρύνσεις του κόκκινου χρέους.

.Επικαιρότητα 

Εισαγωγικά υπενθυμίζουμε πως το 2018 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με στόχο να «κλειδώσει», να διατηρήσει σταθερό δηλαδή το κόστος επιτοκίων των διακρατικών δανείων του 1ου μνημονίου που είχαν κυμαινόμενο επιτόκιο, των GLF συνολικού ύψους 52,9 δις €, αποφάσισε να συνάψει swap ανταλλαγής επιτοκίων ως εξής:

(α) με 16 διαπραγματευτές (traders) της ΗΔΑΤ (=αγορά ομολόγων που λειτουργεί η Τράπεζα της Ελλάδας (μέλη) και

(β) με τέσσερις τράπεζες.

Έτσι το κυμαινόμενο επιτόκιο που είναι «τρίμηνο Euribor συν 0,5%» (τότε το Euribor περίπου -0,33 και τώρα -0,567, οπότε +0,5 = -0,067 και άρα αρνητικό) «κλείδωσε» – δηλαδή, μετετράπη σε σταθερό ύψους 1,45%!

Στη συνέχεια, ο υπουργός στήριξε τους διαπραγματευτές και τις τράπεζες, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση για προκαταβολές – για κάποιο λόγο που μόνο ο ίδιος γνωρίζει. Το αποτέλεσμα πάντως της όλης διαδικασίας ήταν να επιβαρυνθεί το δημόσιο, δηλαδή όλοι εμείς οι φορολογούμενοι, με περίπου 6 δις € χωρίς λόγο – αφού εάν δεν είχε γίνει το swap, οι τόκοι που θα πλήρωνε το κράτος θα ήταν περί τα 200 εκ. €, ενώ τελικά πληρώθηκαν από το 2018 έως 2022 6,257 δις €.

Δηλαδή, ο υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ πέταξε από το παράθυρο 6 δις € ή περίπου 60 πολεμικά αεροπλάνα Rafale η 6 φρεγάτες Belhara  – ενώ ωφελήθηκαν οι traders της ΤτΕ και οι τέσσερις τράπεζες, με αυτό το τεράστιο ποσόν. Εάν αυτή η «συμπαιγνία» κράτους και τραπεζών δεν είναι σκάνδαλο, τότε τι είναι;

Δεν θα έπρεπε αλήθεια να ασχοληθεί η εισαγγελία με τα 6 δις € που χάθηκαν χωρίς λόγο; Δεν είναι κάτι ανάλογο με το σκάνδαλο των swaps της Goldman Sachs που πληρώναμε από το 2001 έως και το 2017, κοστίζοντας μας περί τα 16 δις € (από περίπου 2 δις €) που εγγράφηκαν το 2012 στο δημόσιο χρέος μας; (πηγή).

Αυτός είναι πάντως ένας από τους λόγους που αυξάνεται συνεχώς το δημόσιο χρέος μας, όχι μόνο ανάλογα με τα ελλείμματα του προϋπολογισμού μας, όπως θα έπρεπε – το ότι δηλαδή αυτές οι συναλλαγές δεν εγγράφονται στα ελλείμματα, αλλά μόνο στο χρέος. 

Το γεγονός δε ότι, σύμφωνα με τις δηλώσεις του σημερινού υπουργού οικονομικών, η κυβέρνηση προγραμματίζει να αποπληρώσει δάνεια αρνητικού επιτοκίου, τα 5,3 δις € των GLS που αναφέραμε παραπάνω, με επιτόκιο σήμερα -0,067 και να συνεχίσει να πληρώνει σε αυτά τα 5,3 δις € επιτόκιο 1,45%, έως τη λήξη των swaps, χαρακτηρίζοντας επί πλέον ακριβά τα GLS παρά το ότι έχουν αρνητικό επιτόκιο, είναι το άκρον άωτο του παραλογισμού – για να μην πούμε κάτι άλλο.

Γιατί θα συνεχίσει να πληρώνει το δημόσιο τόκους 1,45% στα GLS που θα εξοφλήσει; Προφανώς επειδή πρόκειται για ανεξάρτητα χρηματοπιστωτικά προϊόντα – οπότε οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτά, πληρώνονται ακόμη και αν έχουν εξοφληθεί οι πρωτογενείς αξίες: τα δάνεια.

Φυσικά δε, κανένας δεν θα ασχοληθεί με αυτήν την καταστροφική συναλλαγή που μας έχει κοστίσει 6 δις € πεταμένα χρήματα – ενώ η κυβέρνηση θα θριαμβολογεί, ισχυριζόμενη πως η οικονομία μας πηγαίνει τόσο καλά, ώστε η χώρα να μπορεί να αποπληρώνει πρόωρα τις υποχρεώσεις της!

Θα ισχυρίζεται δηλαδή πως η οικονομία μίας χώρας που είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη ύφεση στην ΕΕ το 2020, παρά το ότι προέρχεται από μία σωρευτική μείωση του ΑΕΠ της κατά 25%, ενώ δαπάνησε μακράν τα περισσότερα χρήματα στον πλανήτη, με δανεικά 41 δις € μέσα σε δύο μόλις χρόνια (ανάλυση), είναι σε καλή κατάσταση – στην προσπάθεια της να αυξηθεί τεχνητά η πιστοληπτική μας αξιολόγηση, για να μπορεί να συνεχίσει ανεύθυνα να δανείζεται, όταν σταματήσει το πρόγραμμα της ΕΚΤ (ΡΕΡΡ).

Έτσι όμως θα χρεώσει πολύ περισσότερες γενιές Ελλήνων, ξεπουλώντας ταυτόχρονα ότι έχουμε και δεν έχουμε – χωρίς να διαστάσει να παραδώσει ακόμη και εθνική κυριαρχία, όπως η προηγούμενη το όνομα της Μακεδονίας στα Σκόπια.

Σε σχέση τώρα με το κόκκινο ιδιωτικό χρέος, παραθέτουμε το παρακάτω άρθρο (πηγή):

Ξένη Δημοσίευση

Η πανδημία φούσκωσε το ιδιωτικό χρέος

Από τις αρχές του 2020 μέχρι σήμερα, δηλαδή από τη στιγμή που έδειξε τα απειλητικά δόντια της η πανδημία με τα συνεπακόλουθα lockdown και την κατακόρυφη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, κυβερνήσεις και νομισματικές αρχές αποφάσισαν να μην είναι καθόλου φειδωλές στα πακέτα στήριξης. Στην Ελλάδα οι τράπεζες δέχτηκαν έκτακτη ρευστότητα από την ΕΚΤ άνω των 38 δισ. ευρώ, τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης έφτασαν τα 40 δισ. ευρώ, ενώ τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης προχώρησαν σε αναστολές δόσεων, σε διαγραφές δανείων και σε ρυθμίσεις συνολικού ύψους περίπου 50 δισ. ευρώ.

Αυτός είναι ένας πολύ συνοπτικός απολογισμός της στήριξης που δέχτηκαν νοικοκυριά και επιχειρήσεις από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα. Μέρος των μέτρων στήριξης εξακολουθεί να ισχύει, όπως οι επιδοτήσεις δανείων, αλλά και επέκταση άλλων, όπως το “κούρεμα” των επιστρεπτέων και άλλα μέτρα άνω των 9 δισ. μέχρι το 2023, ανεβάζοντας το συνολικό μέγεθος της δημοσιονομικής στήριξης στα 42,7 δισ. ευρώ, όπως ανέφερε πρόσφατα στη Βουλή ο υπ. Οικονομικών, κ. Χρήστος Σταϊκούρας, αναθεωρώντας προς τα άνω το προηγούμενο ποσό που είχε ανακοινωθεί τον περασμένο Ιούλιο (41 δισ.).

Αύξηση οφειλών

Όλα αυτά τα μέτρα, αλλά και η απότομη και αναγκαστική μείωση της καταναλωτικής δαπάνης και των επενδύσεων, δεν μπόρεσαν να αλλάξουν την αυξητική πορεία των ληξιπρόθεσμων οφειλών του ιδιωτικού τομέα προς το Δημόσιο και τις τράπεζες. Αντίθετα, παρατηρείται άνοδος κατά 5 δισ. ευρώ, η οποία προέρχεται κυρίως προς οφειλές προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Αναρωτιέται κάποιος πόσο θα είχαν αυξηθεί οι ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης εάν δεν υπήρχε όλη αυτή η στήριξη και ποιες θα ήταν οι συνέπειες στην οικονομία, την κοινωνία και την επόμενη ημέρα, δηλαδή κατά την επανεκκίνηση.

Σε ό,τι αφορά τα κόκκινα δάνεια, οι τιτλοποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν από τα τέλη του 2019 μέχρι σήμερα, κυρίως μέσω του προγράμματος “Ηρακλής”, μετέφεραν μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τους ισολογισμούς των τραπεζών στις εταιρείες διαχείρισης. Ο απολογισμός δείχνει ότι μειώθηκαν τα κόκκινα δάνεια από τις τράπεζες κατά 39 δισ. και αυξήθηκαν τα υπό διαχείριση κόκκινα δάνεια στα funds κατά 38 δισ. Έτσι, παρά τις ρυθμίσεις και τις διαγραφές, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι 1 δισ. ευρώ. Αυτή, ίσως, είναι η μοναδική συνιστώσα του ληξιπρόθεσμου ιδιωτικού χρέους που έχει παρουσιάσει μείωση κατά την πανδημία.

Ανάπτυξη

Η αύξηση του ιδιωτικού χρέους (εξυπηρετούμενου και μη) θα μπορούσε να έχει προέλθει και από βιώσιμο δανεισμό για επενδύσεις που φέρνουν ανάπτυξη. Ωστόσο αυτό μέχρι τώρα δεν ισχύει, καθώς η καθαρή πιστωτική επέκταση είναι αρνητική. Συνεπώς, θα πρέπει να κοιτάξουμε την πλευρά των καταθέσεων, της κατανάλωσης και της επένδυσης με ίδια συμμετοχή.

Εδώ θα παρατηρήσουμε άνοδο της συνολικής αποταμίευσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και επενδύσεις, οι οποίες έγιναν εμφανείς στην αγορά ακινήτων και οι οποίες υπολογίζονται σε άνω του 1,5 δισ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση, αυτή έχει αυξηθεί, αλλά δεν έχει φτάσει ακόμη στα προ κρίσης επίπεδα.

Καταθέσεις

Όμως τι γίνεται με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του ιδιωτικού τομέα και γιατί αυτές δεν μειώνονται με άνοδο των καταθέσεων κατά 31 δισ. ευρώ; Η απάντηση, προφανώς, δεν είναι εύκολη, καθώς σε αυτήν θα πρέπει να ληφθούν υπόψη η αβεβαιότητα, η δημιουργία «μαξιλαριού» για την επανεκκίνηση και την αποφυγή λουκέτων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά με το άνοιγμα της οικονομίας, αλλά και κοινωνικοί κραδασμοί που μπορούν να προκληθούν από ανεργία και ανασφάλεια.

Οι κίνδυνοι

Εξάλλου, το άνοιγμα της οικονομίας βρήκε διεθνώς τις οικονομίες αντιμέτωπες με το φάσμα του πληθωρισμού και των υψηλών τιμών ενέργειας, ενώ τα επιδημιολογικά στοιχεία το τελευταίο διάστημα απέχουν από το αισιόδοξο σενάριο. Επιπλέον, στη δύσκολη αυτή απάντηση θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι λεγόμενοι στατιστικοί μέσοι όροι, που μπορεί να δίνουν τη μεγάλη εικόνα, αλλά δεν εξηγούν την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.

Έτσι, η αύξηση των καταθέσεων κατά 31 δισ. ευρώ, που έφερε ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος το β’ τρίμηνο του 2021, σε ετήσια βάση, κατά 7%, συνοδεύεται με μικρή άνοδο της κατανάλωσης, αλλά όχι στα προ COVID επίπεδα, με ενίσχυση της επενδυτικής δαπάνης, η οποία εκτιμάται σε υψηλότερα επίπεδα στη συνέχεια, με περιορισμό των λουκέτων και της ανεργίας.

Παράλληλα, όμως, συνοδεύεται με αύξηση των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών κατά 5 δισ. ευρώ, δηλαδή στα 244 δισ. ευρώ (έναντι 239 δισ. πριν από την πανδημία), ξεπερνώντας το 145% του ΑΕΠ. Εάν, μάλιστα, ληφθούν υπόψη όλες οι υποχρεώσεις του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή και τα εξυπηρετούμενα τραπεζικά δάνεια και άλλες ενήμερες οφειλές, τότε, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το ιδιωτικό χρέος φτάνει στα 345 δισ. ευρώ, δηλαδή στο 185% του ΑΕΠ.

Κατά κεφαλήν ιδιωτικά χρέη

Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό για τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, καθώς αντιστοιχεί σχεδόν στο 85% του κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος. Δηλαδή, από τα 11.662 ευρώ που εκτιμά η ΕΚΤ το κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα του Έλληνα, τα 9.900 ευρώ είναι οφειλές. Μάλιστα, η ΕΚΤ υπολογίζει ότι από αυτά τα 11.662, περίπου τα 680 ευρώ προήλθαν από άνοδο των καταθέσεων μέσα στην πανδημία και από αποπληρωμές δανείων (κυρίως από τα νοικοκυριά), καθώς η πιστωτική επέκταση είναι αρνητική.

Υπάρχουν, ωστόσο, κι άλλες αναγνώσεις. Από το συνολικό ληξιπρόθεσμο χρέος προς την εφορία, τα περίπου 25 δισ. θεωρούνται ανεπίδεκτα είσπραξης, οπότε το σύνολο της οφειλής μειώνεται. Στις απαιτήσεις ή στη στήριξη εγγράφονται και οι επιστρεπτέες προκαταβολές, οι οποίες είναι δανεισμός, αλλά, από ό,τι φαίνεται, δεν επιστρέφεται ολόκληρος.

Απειλή για νέα κόκκινα δάνεια

Όποια κι αν είναι η ανάλυση των στοιχείων, υπάρχουν κάποια δεδομένα με τα οποία φαίνεται ότι συμφωνούν οι περισσότεροι οικονομολόγοι, τουλάχιστον εκείνοι που εποπτεύουν το τραπεζικό και χρηματοοικονομικό σύστημα. Εδώ και μήνες, με τα πρώτα ενθαρρυντικά στοιχεία ανάπτυξης, κατανάλωσης, μείωσης της ανεργίας και των κόκκινων δανείων, αλλά και των λουκέτων, η Φρανκφούρτη δεν έχει σταματήσει να προειδοποιεί ότι η κρίση δεν έχει τελειώσει και, κυρίως, δεν έχει αποτυπωθεί. Οι προειδοποιήσεις από την ΕΚΤ, τον SSM, αλλά και από την Τράπεζα της Ελλάδος, είναι συνεχείς και είχαν ξεκινήσει πριν εμφανιστεί ο πληθωρισμός και η έξαρση του τετάρτου κύματος της πανδημίας.

Το υψηλό ιδιωτικό χρέος, το οποίο ενδεχομένως να προέρχεται από δανεισμό για παραγωγικές επενδύσεις, ίσως να σημαίνει ανάπτυξη. Σε μια περίοδο συρρίκνωσης της πιστωτικής επέκτασης και σε μια οικονομία η οποία βλέπει να αυξάνεται το διαθέσιμο εισόδημα, να πέφτει η ανεργία και να περιορίζονται τα λουκέτα εν μέσω κρίσης, η αύξηση του ιδιωτικού χρέους μπορεί να μετατραπεί σε σοβαρή απειλή και βραδυφλεγή βόμβα. Αυτό είναι ένα από τα βασικά επιχειρήματα που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ και ο SSM όταν προειδοποιούν τις τράπεζες να λάβουν υψηλότερες προβλέψεις για κινδύνους, καθώς η κρίση ακόμη δεν έχει αποτυπωθεί.

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, την οποία επικαλούνται μελέτες της ΕΚΤ, αλλά και ανάλυση ιστορικών στοιχείων, το υψηλό ιδιωτικό χρέος κάνει πιο ευάλωτη μια οικονομία σε εξωτερικές κρίσεις. Το παράδειγμα της δημοσιονομικής κρίσης που χτύπησε την Ελλάδα προερχόμενη από τραπεζική στο εξωτερικό εξαπλώθηκε σε όλη την πραγματική οικονομία και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Χτύπησε τον ιδιωτικό τομέα, αύξησε την ανεργία, μείωσε τα εισοδήματα και εκτινάχθηκαν τα κόκκινα δάνεια.

Σήμερα ένα νέο κύμα της πανδημίας βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ η εκτίναξη των τιμών ενέργειας και ο πληθωρισμός απειλούν άμεσα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, που ήδη χρωστούν περισσότερα από ένα ΑΕΠ. Παρά τις θετικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και την παροδικότητα του πληθωρισμού, την οποία επισημαίνει και η ΕΚΤ, οι ίδιοι οικονομολόγοι δεν κρύβουν την ανησυχία τους για την πιθανότητα στασιμοπληθωρισμού. Δηλαδή να εγκλωβιστεί μεγάλη ρευστότητα ανάμεσα σε υψηλότερα επιτόκια από τους ρυθμούς ανάπτυξης

Το swap Τσακαλώτου και το κόκκινο ιδιωτικό χρέος – The Analyst