ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ (31) – Marie-Louise von Franz

 Συνέχεια από Πέμπτη 30 Ιουνίου 2022

Κεφάλαιο 7 (3ο μέρος)

Η θυσία ή η διάθεση του παλαιού σώματος

Η ιδέα ότι ξεχωριστά μέρη του σώματος μπορούν να συνδυαστούν με ορισμένους θεούς (αρχέτυπα) είναι πολύ ανεπτυγμένη στην Άπω Ανατολή. Στην κινέζικη ταοϊστική άποψη του κόσμου, για παράδειγμα, ο άνθρωπος είναι ένας μικρόκοσμος (όπως στην δυτική αστρολογία), που οι υποδιαιρέσεις του αντιστοιχούν ακριβώς στα επίπεδα του Ουρανού και στους αστερισμούς του(15). Μια άυλη ψυχοφυσική ζωική ενέργεια που ονομάζεται chi κυκλοφορεί μέσα σε όλον αυτό τον φυσικό κόσμο(16). Κάθε όργανο, στην πραγματικότητα και το πιο ελάχιστο μέρος του σώματος έχει την θεότητά του, και αυτή η θεότητα περιγράφεται σαν «ο ύψιστος αξιωματούχος» ή «η ύψιστη λειτουργία» εκείνου του μέρους. Εάν η θεότητα εγκαταλείψει το όργανό της, τότε εκείνο σταματάει να λειτουργεί και αποσυντίθεται. Αυτές οι θεότητες λοιπόν του σώματος πρέπει να φροντισθούν με τον διαλογισμό, με την δίαιτα κλπ. Πρέπει κανείς να τις ενοποιήσει μέσω του σώματος για να αποκτήσει μακροζωία, ακόμη και αιωνιότητα(17).

Τα όργανα είναι επίσης η έδρα των «ουράνιων αισθημάτων»(18)· δηλαδή αισθήματα όπως η καλοσύνη, η δυσαρέσκεια, η λύπη και η χαρά καθορίζονται από τους ουρανούς με τον ίδιο σχεδόν τρόπο που μερικές βασικές διαθέσεις θεωρούνται από εμάς ότι προκλήθηκαν από πλανητικές επιδράσεις. Σε αυτή την πνευματική ιεραρχία, η καρδιά είναι ο μονάρχης, όπου έχουν την έδρα τους το πνεύμα και η φωτεινότητα· οι πνεύμονες είναι η έδρα του αξιωματούχου που είναι υπεύθυνος για την οργάνωση και την τάξη∙ το συκώτι είναι η έδρα της στρατηγικής και του σχεδιασμού∙ η χοληδόχος κύστη της λήψης των αποφάσεων και της κρίσης∙ το μεγάλο έντερο της σωστής καθοδήγησης για την εκτέλεση των διαφόρων πραγμάτων, και της μεταμόρφωσης και της αλλαγής· το μικρό έντερο της ανάπτυξης∙ τα νεφρά της δύναμης δράσης, κλπ. Αυτές οι εικόνες αντιστοιχούν σε εικόνες των άστρων στον μακρόκοσμο.

Μερικά συμβολικά ζώα είναι επίσης παρόντα σε κάθε όργανο: μία λευκή τίγρη στους πνεύμονες, μία χελώνα και ένα φίδι στην χοληδόχο κύστη, ένας δράκοντας στο συκώτι, ένας φοίνικας στην σπλήνα, ένα κόκκινο πουλί στην καρδιά και ένα δικέφαλο ελάφι στο συκώτι. Μπορεί κανείς να παρατηρήσει όλα αυτά τα πλάσματα άμεσα κοιτάζοντας μέσα του. Επειδή οι θεότητες του μακρόκοσμου συχνά περιπλανιούνται σε διάφορα μέρη και επομένως είναι πιο δύσκολο να τις παρατηρήσει κανείς, είναι ευκολότερο να έρθουμε σε επαφή μέσω του διαλογισμού με εκείνες τις θεότητες που είναι συνεχώς παρούσες μέσα στα σώματά μας, και που ταυτίζονται μυστικά με τις κοσμικές θεότητες. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε τελικά να φθάσουμε το κοσμικό νόημα του tao.

Παρόμοιες ιδέες βρίσκονται επίσης στη θιβετανική ιατρική και στον ινδικό ταντρισμό. Το όλο σύστημα της ινδικής ταντρικής γιόγκα βασίζεται στην ιδέα ότι το σώμα είναι μια εικόνα του κόσμου, μία ολοκληρωμένη ένωση του πνευματικού και του υλικού. Ο γιόγκι αντιλαμβάνεται  ότι είναι ο ίδιος το θεϊκό σύμπαν(19).  Μέσα στο υλικό σώμα κατέχει ένα άυλο σώμα, που αποτελείται από την πανταχού παρούσα ψυχοφυσική ενέργεια, η οποία συγκεντρώνεται σε ειδικά σημεία-κόμβους (chakras). Στην puja (μία πράξη λατρείας σε κάθε τελετή), καθώς και στο ταντρικό τυπικό, το άτομο που κάνει την προσφορά “τιμάει” τον εαυτό του καλύπτοντας ορισμένα μέρη του σώματός του με στεφάνια από λουλούδια, αλοιφές, αρώματα κλπ. Με αυτό τον τρόπο μεταμορφώνει εντελώς την φύση του σε κάτι θεϊκό· κάθε μέρος του σώματός του δέχεται την θεϊκή ουσία, ακριβώς όπως στην αιγυπτιακή διαδικασία της ταρίχευσης, με την μόνη διαφορά ότι εδώ η μεταμόρφωση γίνεται σε ένα ακόμη ζωντανό πρόσωπο. Με αυτό τον τρόπο το άυλο σώμα είναι ο αόρατος φορέας αυτής της μεταμόρφωσης. Επιπλέον οι γιόγκι συχνά μένουν για πολλή ώρα σε τόπους τελετουργικής φωτιάς για να επιτύχουν μία «συμβολική μεταμόρφωση», κατά την οποία εγκαταλείπει κανείς όλες τις εγωκεντρικές παρωθήσεις(20). Τα ξεχωριστά μέρη του σώματος, στην κοσμική τους μορφή, γίνονται τότε θείες υπάρξεις, που μαζί αποτελούν την κοσμική θεότητα(21).

Όχι μόνο όσοι ασκούν την ταντρική γιόγκα, αλλά και κάθε ινδός που «απαρνείται» τον κόσμο (sannyasin) υφίσταται μία τέτοια μεταμόρφωση. Κάθε μορφή του κοσμικού σώματος αναδύεται, και η ανάσα της ζωής της αρχίζει με την φωτιά της θυσίας, έπειτα από την οποία ο μυημένος θεωρείται σαν νεκρός για τον κόσμο(22). Έχει, ας πούμε, δοκιμάσει εκ των προτέρων τον φυσικό θάνατο στην τελετή της θυσίας. Το στοιχείο που ενδιαφέρει την μελέτη μας εδώ είναι ότι κάθε ξεχωριστό μέρος του σώματος κατέχει ένα είδος ψυχής ή θεότητας ή συμβολικού ζώου δικά του. Αυτό που ονομάζουμε σήμερα συλλογικό ασυνείδητο, εκεί εμφανίζεται να έχει προβληθεί στα ξεχωριστά μέρη του σώματος. Ομολογουμένως αυτό είναι ίσως περισσότερο από μία απλή προβολή. Ξέρουμε, παραδείγματος χάριν, ότι όνειρα με φίδια ή έντομα συχνά συνοδεύονται από ενοχλήσεις του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Είναι επομένως πολύ πιθανό ορισμένα αρχέτυπα πραγματικά να συνδέονται με κάποιο τρόπο ειδικά με ορισμένες λειτουργίες ή περιοχές του σώματος. Αυτή είναι, σε ένα μεγάλο βαθμό, μια ανεξερεύνητη περιοχή της ψυχολογίας του βάθους(23). Από ιστορική άποψη, πάντως, πάντοτε και παντού υπήρχε η πίστη σε τέτοιες συνδέσεις.

(Συνεχίζεται)

Σημειώσεις

15. Rolf Hofmann: «Η σπουδαιότητα των θεικών σωμάτων στον Huang t’ ung ching», σ.25. Το κείμενο του Huang t’ ung ching αναφέρεται σε ιδέες από τηνπρώιμη περίοδο των Χάνων.

16. Αυτόθι, σ.26.

17. Για την ταοϊστική αλχημεία, σύγκρινε: Lu K’uan Yü “ Tαοϊστική Γιόγκα”.

18. Hofmann, ο.π., σ.29,39,45.

19. Ajit Mookerjee: “Tantra Asana”, σ.5.

20. Αυτόθι, σ.42.

21. Αυτόθι, σ.195.

22. J.F.Sproktoff: “Οι εχθρικοί νεκροί”, σ.271.

23. Ο Arnold Mindell στο «Ονειρικό σώμα» του έκανε μία αρχή.