Τετάρτη 4 Μαΐου 2022

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΙΛΙΟΚΒΕ (7)

 Συνέχεια από Τετάρτη 13 Απριλίου 2022

Hans Urs Von Balthasar
Είμαστε καλά ή τά παίξαμε
 εντελώς; 
Σε αυτό το σημείο είναι δυνατόν να ουδετεροποιηθεί μια Τρίτη αμοιβαία κατηγορία. Είναι εντελώς αδικαιολόγητη η υποψία της Δύσεως πως η Μοναρχία της Ανατολής είναι τελικώς ένα υπόλειμμα εκείνης της Ελληνιστικής φιλοσοφίας, σύμφωνα με την οποία το απολύτως ΕΝΑ είναι το αληθινό θείο, ενώ όλο εκείνο που είναι εξ’ αυτού «αιτιατό» -στα οποία ανήκουν και ο Υιός και το πνεύμα- υπάρχει υποταγμένο δια συμμετοχής και η Τριάδα γίνεται μία Μονάδα που απλώνεται στην πληρότητά της; Ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός επαναλαμβάνει αυτόν τον τρόπο του λέγειν περί μιας «μονάδος», η οποία μετακινείτο από πάντοτε προς μια «δυάδα», ώσπου να φθάσει και να σταθεί σε μια «τριάδα», αναγκάζοντας τον Μάξιμο τον Ομολογητή να το συνοδεύσει με ένα καθησυχαστικό ορθόδοξο σχόλιο! «Αν όμως ακούγοντας την λέξη “κίνηση” θαύμασες πως κινείται η υπεράπειρη θεότητα, η κίνηση δεν είναι πάθος της θεότητος, αλλά αίσθηση δική μας, που πρώτα δεχόμαστε την έλλαμψη του λόγου του είναι της, και έτσι δεχόμαστε τον φωτισμό για τον τρόπο του πως αυτή υφίσταται, εάν βεβαίως το είναι προεπινοείται (προηγείται) του πως είναι. Κίνηση λοιπόν της θεότητος είναι η προκαλούμενη από έκλαμψη γνώση (δι’ εκφάνσεως) προς εκείνους που μπορούν να την δεχθούν, περί τε του είναι αυτήν και του πως αυτή υφεστάναι (σχετικά με τον τρόπο τής υπόστασής της)». [Ο Balthasar θεωρεί καθησυχαστικό το σχόλιο επειδή η θεολογία τους αγνοεί την εμπειρία των θείων]."Άγιος Γρηγόριος: «Πώς είναι δυνατόν να συνυπάρχουν στην Αγία Τριάδα Μοναρχία και Πατρότης;!» Και απαντά, “Λόγος ΚΘ, 2, 8”: «Ημείς όμως τιμώμεν την μοναρχίαν, και μάλιστα την μοναρχίαν η οποία δεν περιορίζεται εις ένα πρόσωπον, αλλά μοναρχίαν την οποίαν πραγματοποιεί η ισοτιμία της φύσεως, η σύμπνοια της γνώμης, η ταυτότης της κινήσεως και η συμφωνία με το ένα πρόσωπον, πράγμα που δεν επιτυγχάνεται εις την κτιστήν φύσιν, δια τούτο μονάς απ’ αρχής, εις δυάδα κινηθείσα, μέχρι Τριάδος έστη»".

[Ο George Prestige, στο βιβλίο του: ο θεός στην πατερική σκέψη, του 1952, προσπάθησε για πάρα πολλά χρόνια να ξεκαθαρίσει αυτόν τον «οργανικό μονοθεϊσμό» της εποχής των πατέρων. Βρήκε στον Μ. Βασίλειο, στο Κατά Ευνομίου (1, 23) πως είχε ήδη απορρίψει την γενική σημασία της ουσίας, η οποία εξισούται με το είδος. Και όπως ο πατήρ είναι ελεύθερος από οποιοδήποτε είδος, σύνθετου χαρακτήρος, έτσι και ο Υιός είναι απολύτως απλός και δεν είναι σύνθετος και η έκφραση «ομοιότης» που χρησιμοποιείται για να δείξει τις σχέσεις τους, δεν εξαρτάται από την ταυτότητα του είδους, αλλά από την Ουσία τους. Η θεότης δεν έχει ούτε μορφή ούτε σχήμα και γι’ αυτό σε ότι την αφορά, η ομοιότης δεν προκύπτει από κοινές ποιότητες ή από κοινές ιδιότητες, αλλά από την Ουσία την Ίδια, ακριβώς όπως, η Ισότης δεν συνίσταται στο μέτρο των διαστάσεων, αλλά στην ταυτότητα της δυνάμεως. Και γι’ αυτό σύμφωνα με τον Βασίλειο, η ταυτότης της θείας Ουσίας στα διαφορετικά πρόσωπα δεν αφορά το γεγονός πως ανήκουν σε ένα μοναδικό είδος, αλλά αφορά την ξεχωριστή και πλήρη έκφραση που δίνει το καθένα πρόσωπο σε μία μοναδική και ταυτόσημη Ουσία, η οποία είναι συγκεκριμένη, δεν επιδέχεται σχέσεις οι οποίες θα την περιόριζαν ή θα την αναβάθμιζαν και η οποία εξαντλεί πλήρως το ουσιώδες στις διαφορετικές της παρουσίες. Τα πρόσωπα συνίστανται από την σταθερή και αντικειμενική παρουσία αυτής της Ουσίας, όπως αντιστοίχως παρουσιάζεται: Πατρικά, Υιϊκά και Αγιαστικά.
Ήδη όμως στο περί του Αγίου Πνεύματος (45) ο Μ. Βασίλειος είχε δηλώσει πως η ενότης των προσώπων δεν ήταν μια κοινωνική ενότης και πως η αληθινή σημασία της μοναρχίας εθεωρείτο σε μια ενότητα της ουσίας. Εμείς δεν απαριθμούμε τα πρόσωπα αθροίζοντάς τα, προσθέτει, περνώντας από την ενότητα στην πολλαπλότητα. {Κάτι που ισχυρίζεται σήμερα ο Ζηζιούλας και η σχολή του, αδιαφορώντας για την παράδοση των πατέρων. Διότι εντέχνως θεωρεί την περίοδο των πατέρων ότι λήγει με τον Ιωάννη Δαμασκηνό. Όπως επίσης χρησιμοποιεί την θεολογία του Ωριγένη, που κυριαρχεί στην Δύση, απορρίπτοντας την ασκητική και την εμπειρία του ζωντανού θεού της Ορθοδοξίας. Εμμένοντας στο κατ’ εικόνα και καταργώντας την ενσάρκωση του Κυρίου και την  Πεντηκοστή}. Δεν ομιλούμε ούτε για πρώτο, δεύτερο, τρίτο. Λατρεύοντας Θεό εκ Θεού και ομολογώντας την ιδιαιτερότητα των υποστάσεων «παραμένουμε στην μοναρχία» και δεν σκορπίζουμε την θεία Αρχή σε μία διαχωρισμένη πολλαπλότητα. Η μοναδική μορφή είναι που θεωρείται στα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος].

Συνεχίζει όμως τις πλάνες του ο Γερμανός: Εάν ακόμη και στους Καππαδόκες η πληρότης της θεότητος φαίνεται να φυλάσσεται από κάθε υποταγή, παραμένει γι’ αυτούς το κεντρικό μυστήριο του θεού, ο Πατήρ, ο οποίος είναι ταυτόχρονα «άναρχος και αρχή της θεότητος», [Δεν κατανοεί τι διαβάζει. Η ουσία του πατρός, όχι η υπόσταση του πατρός, δίνει την ενότητα, την μοναρχία], έτσι ώστε στο πρώτο πρόσωπο της Τριάδος συμπίπτουν τόσο η θεότης όσο και οι προσωπικές σχέσεις. [Αυτή είναι και η ψευτοθεολογία του Ζηζιούλα και του Γιανναρά].

Σύμφωνα λοιπόν μ’ αυτόν τον γυάλινο οίκο, δεν έχει νόημα να πετά πέτρες η ανατολή προς την Δύση, ιδιαιτέρως δε στον Αυγουστίνο και να τον κατηγορεί για «ουσιοκράτη», για μια έξοδο δηλαδή από το μοναδικό θείο Είναι, καθότι αυτός ακριβώς στο έργο του δεν κάνει τίποτε άλλο –ακριβώς όπως και ο Γρηγόριος– παρά να φανερώνει τον εσωτερικό πλούτο αυτής της ενότητος στην Τριάδα του. Πώς θα μπορούσε ένας θεολόγος ο οποίος σκέπτεται βιβλικά, να μην ξεκινήσει από έναν μοναδικό θεό (ακόμη περισσότερο δε αφού είχε φτάσει στην μεταστροφή από τον μανιχαϊκό δυαλισμό και από τις πλωτινικές τριάδες) για να σκεφθεί την Τριάδα του θεού στο εσωτερικό της ενότητος, όσο και αν παραμένουν ελλιπή τα παραδείγματά του από την κτίση, τα όρια των οποίων είχε δει και ο ίδιος, και τα οποία μάλιστα δεν απαγόρευσαν, δεν στάθηκαν εμπόδιο, σ’ έναν Ακινάτη, να ξεκινήσει από εκεί για να αναπτύξει το δικό του δόγμα περί των υποστάσεων;

Θα συνεχίσουμε εξετάζοντας αυτό το θαύμα του Ακινάτη!


Συνεχίζεται

Ἀδελφοί, Χριστὸς παραγενόμενος ἀρχιερεὺς τῶν μελλόντων ἀγαθῶν διὰ τῆς μείζονος καὶ τελειοτέρας σκηνῆς, οὐ χειροποιήτου, τοῦτ' ἔστιν οὐ ταύτης τῆς κτίσεως, οὐδὲ δι' αἵματος τράγων καὶ μόσχων, διὰ δὲ τοῦ ἰδίου αἵματος εἰσῆλθεν ἐφάπαξ εἰς τὰ Ἅγια, αἰωνίαν λύτρωσιν εὑράμενος. Εἰ γὰρ τὸ αἷμα ταύρων καὶ τράγων καὶ σποδὸς δαμάλεως ραντίζουσα τοὺς κεκοινωμένους ἁγιάζει πρὸς τὴν τῆς σαρκὸς καθαρότητα, πόσῳ μᾶλλον τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὃς διὰ Πνεύματος αἰωνίου ἑαυτὸν προσήνεγκεν ἄμωμον τῷ Θεῷ, καθαριεῖ τὴν συνείδησιν ὑμῶν ἀπὸ νεκρῶν ἔργων εἰς τὸ λατρεύειν Θεῷ ζῶντι;

Απόδοση στη νεοελληνική:

Ἀδελφοί, ὅταν ἦλθε ὁ Χριστὸς ὠς ἀρχιερεύς, τῶν μελλοντικῶν ἀγαθῶν, ἐμπῆκε διὰ τῆς μεγαλυτέρας καὶ τελειοτέρας σκηνῆς, ἡ ὁποία δὲν εἶναι χειροποίητη, δὲν εἶναι δηλαδὴ ἀπὸ τὸν κόσμον τοῦτον· ἐμπῆκε μιὰ γιὰ πάντα εἰς τὰ Ἅγια τῶν ἁγίων ὄχι μὲ αἷμα τράγων καὶ μόσχων ἀλλὰ μὲ τὸ δικό του αἷμα καὶ ἐξησφάλισε αἰωνίαν λύτρωσιν. Διότι ἐὰν τὸ αἷμα τράγων καὶ ταύρων καὶ τὸ ράντισμα μὲ στάχτην ἀπὸ δαμάλι, ἁγιάζῃ τοὺς μολυσμένους, ὅσον ἀφορᾷ τὴν ἐξωτερικὴν καθαρότητα, πόσον περισσότερον τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος, διὰ τοῦ αἰωνίου Πνεύματος, προσέφερε τὸν ἑαυτόν του ἄμωμον θυσίαν εἰς τὸν Θεόν, νὰ καθασίσῃ τὴν συνείδησίν σας ἀπὸ νεκρὰ ἔργα, ὥστε νὰ λατρεύωμεν τὸν ζωντανὸν Θεόν.

Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΝΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ.


Ανώνυμος είπε...

Αμέθυστε, σχετικά με την κληρικαλιστική/παπική παρερμηνεία του "κατά Ιωάννη, κ' 22", αρκετά σαφής είναι και ο Μέγας Βασίλειος, στην επιστολή του προς τον Αμφιλόχιο Ικονίου (PG 32, σ.140):

"Ανακαινίζων γαρ τον άνθρωπον ο Κύριος, και ην απώλεσε χάριν εκ του εμφυσήματος του Θεού, ταύτην πάλιν αποδιδούς, εμφυσήσας εις το πρόσωπον των μαθητών, τι φησί; Λάβετε Πνεύμα Άγιον. Αν τινών αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται, και αν τινών κρατήτε, κεκράτηνται."

Ακόμα πιο σαφής απέναντι στην κακοδοξία, τολμώ να πω, είναι ο Άγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, στην ερμηνεία του στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (PG 124, σελ. 297):

"Εμφυσά δε, και δίδωσι αυτοίς Πνεύμα άγιον, ου την τελείαν δωρεάν του Αγίου Πνεύματος νυν αυτοίς νέμων (ταύτην γαρ εν τη Πεντηκοστή έμελλεν δούναι), αλλά προς υποδοχήν του Πνεύματος επιτηδείους αυτούς ποιών. Το γαρ, "Λάβετε Πνεύμα Άγιον", αντί του γίνεσθε επιτήδειοι προς το λαβείν Πνεύμα. Εστί δε ειπείν, ότι εξουσίαν τινά και χάριν πνευματική δέδωκεν αυτοίς, ουχ ώστε νεκρούς εγείρειν και δυνάμεις ποιείν, αλλ' ώστε αφιέναι τα αμαρτήματα. Διό και επήγαγεν "Αν τινών αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς", δεικνύς ότι τούτο το είδος των πνευματικών χαρισμάτων αυτοίς δέδωκε, το της αφέσεως των αμαρτιών. Μετά δε την ανάληψιν, αυτό το Πνεύμα κατελθόν, και των σημείων και παντός άλλου χαρίσματος τας δυνάμεις αυτοίς επεδαψιλεύσατο."

Όσον αφορά τον ποιον αποκαλεί "Πατέρα" ο Κύριος, σίγουρα απευθύνεται ως Άνθρωπος προς τη Θεότητά Του. Από τη στιγμή που ο Κύριος είναι αχώριστος και αδιαίρετος ως Θεός με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, δεν θα ήταν σωστότερο τελικά να πούμε πως η λέξη "Πατέρας" που χρησιμοποιεί ο Κύριος αντιστοιχεί στην Αγία Τριάδα και όχι μόνο στο Πρόσωπο του Υιού;

Και η Κυριακή Προσευχή άλλωστε είναι επίκληση προς τον Επουράνιο Θεό και η εκφώνηση του ιερεά μετά από αυτή (Ότι σου εστίν κλπ), είναι δηλωτική του ότι η λέξη "Πατέρας" αφορά τον Τριαδικό Θεό.

amethystos είπε...

Αγαπητέ φίλε, έτσι είναι, αφού ο αληθινός θεός είναι η Μονάς η εν Τριάδι. Αλλά διαβάζουμε καί τό εξής στόν Α.Γρ.Παλαμά, τώ κοινώ τή φύσει δεσπότη καί κατά χάριν ημετέρω Πατρί (περί εκπορεύσεως,λόγος Β,5,24). Κάτι πού βρίσκουμε καί στόν Καβάσιλα.

 Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος

 Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, ο διδάσκαλος της διακρίσεως, ο οποίος στον Λόγο ΚΖ΄, Περί ησυχίας, Β΄, 13 γράφει: Ενώ κάποτε ασκούσα την συνεχή προσευχή, βρέθηκα ανάμεσα στους Αγγέλους και ένας εξ’ αυτών με διαφώτιζε σε ό,τι εδιψούσα να μάθω. Ζητούσα να μάθω πώς ήταν ο Άρχων (ο Χριστός) προ της ενανθρωπήσεώς Του, αλλά δεν του επιτρεπόταν να μου διδάξη. Τον ερωτούσα πώς και σε ποια μορφή ευρίσκεται τώρα. Μου απαντούσε: Με την ιδία μορφή (την θεανθρώπινη), αλλ’ όχι με την ιδία φθαρτή ανθρώπινη σάρκα. Συνέχιζα να ρωτώ: Τι σημαίνει η δεξιά του Αιτίου (του Πατρός), στάσις και καθέδρα του Χριστού; Αδύνατον να διδαχθή ακοή ανθρώπου αυτά τα μυστήρια, απαντούσε! Τότε του ζήτησα να με οδηγήση εκεί που με είλκυε ο πόθος μου! Δεν έφτασε ακόμη η ώρα, μου είπε, διότι στερείσαι το πυρ της αφθαρσίας (το οποίο θα αποκτήσης στην άλλη ζωή).


Αμέθυστος

Δεν υπάρχουν σχόλια: