Συνέχεια από: Πέμπτη 5 Μαίου 2022
Θεολογικά δοκίμια ΙΙΙ, Πνεύμα.
Αυτοσχεδιασμός περί του Αγίου Πνεύματος και του μέλλοντος
του Hans Urs Von Balthasar.
του Hans Urs Von Balthasar.
5. Τα δύο δημιουργικά πνεύματα (συνέχεια).
........Εδώ όμως απαιτείται μία διαφοροποίηση γι'άλλη μία φορά. Μόνον στην πρόσφατη περίοδο, μέσω των συμπληρωματικών αποτελεσμάτων τής βιολογικής εξελίξεως και της τεχνολογίας, εισάγεται στην προοπτική τής ανθρωπότητος ένα μέλλον, στο οποίο είναι εις θέσιν να συνεργαστεί δημιουργικά ώστε να τυπώσει μία μορφή, μία σφραγίδα, του οποίου είναι ικανή ουσιαστικώς να αναλάβει την διοίκηση του!, την οργάνωσή του! Ο άνθρωπος σήμερα φανερώνεται σαν ένα υλικό καθ'όλα σχηματιζόμενο, απο το οποίο προσφέρεται η ανάδυση απρόσμενων δυνατοτήτων. Το στοιχείο τού γίγνεσθαι που διαθέτει σαν κοσμικό φαινόμενο, στην κορυφή τής ανάπτυξής του μπορεί να καθοδηγηθεί και να λάβει ένα ίχνος, μία σφραγίδα, με μία δημιουργική συνεργασία των ενεργειών οι οποίες έχουν ήδη μέχρι τώρα ενεργοποιηθεί μέσω της τεχνολογίας, και του πνεύματος των ανακαλύψεων και των σχεδιασμών μοντέλων του ανθρώπου, που τις χρησιμοποεί με δημουργικό τρόπο. Μπορούμε να ονομάσουμε και δικαίως, αυτή την κατάσταση αποκαλυπτική, καθότι σε μιά ανοικτή και αφύλαχτη συνθήκη μ'έναν τρόπο χωρίς προηγούμενα, [ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΩΣ]το ανθρώπινο πνεύμα ωθείται πρός τα εμπρός όπως θα προχωρούσε στο κενό, υποστηριζόμενο μόνον απο δυνάμεις κάτω και πίσω απο αυτό και απο την δική του δημιουργική ιδιότητα μέσα του, η οποία κάθε φορά και μόνον για την επιτυχία μίας νέας επινοήσεως και ανακαλύψεως, διαμορφώνει το έδαφος, πάνω στο οποίο μπορεί να προχωρήσει το επόμενο βήμα του! Ποιός θα επιθυμούσε να σταματήσει αυτό το ταξείδι των εξερευνήσεων, ποιός θα ήθελε να το απαγορεύσει λόγω της επικινδυνότητος του; Ποιός όμως απο το άλλο μέρος, θα μπορούσε να είναι τόσο απλός και αγαθός ώστε να περιμένει ή να ελπίζει ότι η ηθική υπευθυνότης τής ανθρωπότητος στο σύνολό της μπορεί να ακολουθήσει τον βηματισμό αυτού του τιτάνειου ξεσπάσματος; Ο προμηθέας υπήρξε πάντοτε ένας κλέφτης τής φωτιάς και το παιχνίδι μ'αυτή την φωτιά, όπως την απέκτησε και την κατέκτησε η σημερινή τεχνολογία, σημαίνει να προετοιμάσουμε τον λογαριασμό απο τώρα, όλων των καταστροφών!........[Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑΣ]
Σήμερα για πρώτη φορά πειραματιζόμεθα το μέλον με τόση ενεργητικότητα και πάθος. Αυτή η εμπειρία πρέπει να είναι η ευκαιρία μας για έναν νέο στοχασμό στην σημασία και στην Χριστιανική έννοια του μέλλοντος. Οπωσδήποτε, αυτό που είπαμε για την ανάβλυση του ενδοτριαδικού πνεύματος απο τον Πατέρα και απο τον Υιό και για την "οικονομική" φανέρωση αυτού του γεγονότος στον κόσμο, βρίσκεται σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο και γι'αυτό διανοίγει και ένα άλλο γίγνεσθαι! Το μέλλον του Θεού ο οποίος έγινε καθαυτός το μέλλον του ανθρώπου, χάρη στο άνοιγμα και στην δωρεά που έκανε ο Θεός τού εαυτού του! Ένα μέλλον όμως το οποίο σαν απόλυτος χώρος ο οποίος κυρτώνει όλο και πιό ψηλά, δέχεται και προσφέρει άσυλο εις εαυτόν στην τιτάνεια ορμή πρός τα εμπρός του ανθρώπου! Δέν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μία σύνθεση των δύο; Ο Θεός δέν είναι ποτέ υποκείμενος στην διευθέτηση τού ανθρώπου, στα σχέδιά του, και υψηλές όπως ο ουρανός, πέραν της γής, είναι οι σκέψεις και τα σχέδια τού Θεού, και οι δημιουργικοί του σχεδιασμοί είναι υπεράνω εκείνων των ανθρώπων. Και εάν το σύνολο τών κοσμο-βιολογικών νόμων δέν εγγυάται για την επιτυχία τών τεχνικών ρίσκων και κινδύνων της ανθρωπότητος, ακόμη λιγότερο μπορούμε να επικαλεστούμε το Άγιο Πνεύμα για την ενίσχυσή μας και για την εξασφάλιση ενός Happy End τής ιστορίας τής ανθρωπότητος.
Αυτό όμως δέν εμποδίζει το κτιστό και το άκτιστο μέλλον,[ Τό κτιστό νά ζεί μέ τόν τρόπο τού ακτίστου] εκείνο το Θείο και το ανθρώπινο, το γίγνεσθαι του κόσμου και το μέλλον της σωτηρίας όχι μόνον εις εαυτό, αλλά και για μας, επειγόντως, να διατηρούν μία σχέση! [Προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα νέο Βυζάντιο, μία ένωση ιστορίας και Εκκλησίας στα χνάρια του δικέφαλου αετού του Βυζαντίου, μία νέα Αυτοκρατορία Βατικανό ΙΙ]. Εμείς πράγματι, σαν άνθρωποι και σαν πιστοί Χριστιανοί, είμαστε ένα μοναδικό υποκείμενο, το οποίο μπορεί να διαθέτει μόνον μία ηθική ευθύνη, έτσι όπως και ο Θεός, καθότι δημιουργός και καθότι σωτήρ, δέν είναι παρά ένας μόνον. Αυτή η σύγκλιση των δύο ανοιγμάτων είναι ένα ενθουσιώδες μυστήριο, καθώς εμείς έχουμε τοποθετηθεί κατά κάποιο τρόπο σε ένα ενδυναμωμένο άνοιγμα (προοπτική). Δέν είναι αποφασισμένο εκ των προτέρων σε κάποια βάση τί θα κάνει ο άνθρωπος για τον εαυτό του-κάτι που σημαίνει στο βλέμμα της αιωνίου επιστήμης του Θεού, παρελθόν παρόν και μέλλον δέν απλώνονται απλώς με αδιαφοροποίητο τρόπο-ούτε είναι αποφασισμένο εκ των προτέρων, πώς θα αποφασίσει ο Θεός ο ίδιος απέναντι στις ανθρώπινες αποφάσεις, με ποιόν τρόπο το πνεύμα του, ελεύθερο και αναβλύζον εκ νέου κάθε φορά, θα επέμβει δημιουργικά στον άνθρωπο. Μόνον ένα πράγμα μπορούμε να θεωρήσουμε σίγουρο για την ώρα, ότι το Τριαδικό Πνεύμα δέν θα πνεύσει ποτέ την Θεία του ελευθερία κάπου αλλού, παρά μόνον στον χώρο της αγάπης ανάμεσα στον Πατέρα και τον Υιό, και ότι δέν θα πλησιάσει και δέν θα οδηγήσει το πνεύμα τού ανθρώπου παρά μόνον βυθίζοντας το-κρίνοντας το και λυτρώνοντας το-σ'αυτή την αγάπη, της οποίας Αυτό είναι καρπός και μαρτυρία! Ο άνθρωπος θα εξαγοραστεί να απολαύσει την ελεύθερη ελευθερία του όταν θα πνεύσει πάνω του ο άνεμος του απολύτου πνεύματος και αυτός θα το εκπνεύσει μαζί (θα το εκπορεύσει). Αυτό που φαίνεται σαν παθητικότης σ'αυτή την στάση είναι το άνοιγμα μας πρός το απόλυτο μέλλον το οποίο μας τυλίγει πρός το δημιουργικό γεγονός τελικώς και για την ακρίβεια πέραν κάθε δυνατής αντιθέσεως ανάμεσα στο "Εγώ" και στο "Εσύ", ανάμεσα στην δική μου ελευθερία και την δική σου, καθώς το πνεύμα είναι το "Εμείς" του Πατρός και του Υιού, το οποίο θέλει τώρα να γίνει "Εμείς" και σαν χάρη ανάμεσα στον Θεό και στον άνθρωπο. Ας επιστρέψουμε όμως γι'άλλη μία φορά να αναρωτηθούμε τί πρέπει να εννοήσουμε σαν μέλλον βιβλικά, κάτι το οποίο καθίσταται κατανοητό μόνον εάν περάσουμε απο την Π.Δ. στην Κ.Δ. και εάν σταθούμε στοχαστικά σ'αυτό το πέρασμα!
6. Το μέλλον σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη!
Οι δικές μας κατηγορίες του χρόνου παρελθόν, παρόν, μέλλον, εφαρμόζονται στην Εβραϊκή σκέψη μόνον μ'έναν αναλογικό τρόπο. Στο κέντρο τής συνειδήσεως τής υπάρξεως βρίσκεται το παρόν το οποίο κάθε φορά είναι εδώ. Να του αποδώσουμε το ακριβές περιεχόμενο, τον πλούτο και την μετρημένη πληρότητα είναι η τέχνη και η σοφία της ζωής: αυτό κατορθώνεται με την προσχώρησή του στην συνολική κοσμική τάξη και στην γεωργική από την οποία εξαρτάται (Ησίοδος, Έργα και Ημέρες), μέσω των σταθερών κύκλων οι οποίοι εξασφαλίζουν αυτή την συμφωνία αλλά και μέσω της ιδιαίτερης γνώσης των ατόμων, πάνω στους οποίους κατέρχεται ξαφνικά το άγιο Πνεύμα του καιρού, το ruah, όταν έρχεται η στιγμή ενός ιερού πολέμου του Θεού. Αυτή η εμπειρία του χρόνου, ο οποίος προσλαμβάνεται σαν εκείνος ο οποίος είναι κάθε φορά παρόν, είναι "ίδιαιτέρως μή-εσχατολογική". Καθότι αυτή η εμπειρία δέν περιμένει από το μέλλον τίποτε ιδιαίτερο. Το μέλλον το γιγνόμενο είναι μάλιστα ταυτόσημο με το παρόν, αυτό που σ'αυτό επιβιώνει είναι αυτό που κάθε φορά που αναμένει στην συνάντηση ο άνθρωπος και στην συνάντηση του οποίου προσέρχεται. Και αυτός πρέπει να έχει μία προσεγμένη προθυμία να γνωρίσει αυτό το γεγονός το οποίο του παρουσιάζεται κάθε φορά, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του πρός αυτό και ασκούμενος στην φρονιμάδα και στην ευλυγισία πρός αυτό, κατευθύνοντας τό πανί του σύμφωνα με τον άνεμο της Θείας τάξεως του κόσμου!
Το επόμενο βήμα του Ισραήλ είναι η ενδυνάμωση αυτού τού στέκομαι-στον-Θεό μέσω της ιστορικοποιήσεως τού παρελθόντος. Η Ιερή αφήγηση τής καταγωγής η οποία διευκρινίζει από που προέρχεται το σήμερα, φανερώνει και αποκαλύπτει τα χαρακτηριστικά του Θεού ο οποίος ενεργεί προσωπικά με τον Ισραήλ. Με αυτόν διέτρεξαν έναν δρόμο -από την σκλαβιά στην γή της επαγγελίας- Αυτός συμφώνησε με τον Ισραήλ και υπέγραψε μία διαθήκη, χάρη στην οποία ο Θεός υπεσχέθη στον λαό να βρίσκεται κάθε ξεχωριστή στιγμή παρών με την καθοδήγηση του, ώστε κάθε στιγμή που ενεργεί να έρχονται σ'αυτόν, με την μόνη συνθήκη ο λαός να διατηρεί στην μνήμη του και να εφαρμόζει τους κανόνες αυτής της παρουσίας. Αυτό δέν σημαίνει άλλο παρά μία πρωτοφανή ενδυνάμωση τού σήμερα, του πεπληρωμένου χρόνου κατά τον οποίο ο Θεός έρχεται σε εμάς με την παρουσία του, της απαιτούμενης επαγρύπνησης για να γίνει αντιληπτός ο "καιρός" με την αφή και την ευαισθησία η οποία γνωρίζει αυτό που είναι σωστό, καθοδηγούμενος από τους "δεκα νόμους", αλλά επίσης και μέσω της λατρείας και των προφητειών, στην υπακοή και στην ακίνητη εμπιστοσύνη ότι η βοήθεια του Θεού θα φτάσει σε κάθε στιγμή. Το πάν, το όλον, το είναι ή το μή-Είναι, είναι τοποθετημένο στην πίστη της διατηρήσεως πάντα τού παρόντος, αυτή την πληρότητα του χρόνου της Διαθήκης: Το Δευτερονόμιο, εξορκίζοντας κυριολεκτικά με αληθινή δύναμη, διατηρεί αποκαθίστωντας το στο "σήμερα" αυτό που θα μπορούσε να το απειλήσει μετά από καιρό, οδηγώντας τον λαό στο παρελθόν και στην λήθη. Διότι οι ιστορικοί του Δευτερονομίου αντιλαμβάνονται εμπειρικά ότι κάθε φορά που ο λαός αποστατεί από την υπακοή στον καιρό, η βοήθεια του Θεού δέν πραγματοποιείται!
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου