Τι απέγιναν οι νέοι;

Πόσες φορές έχουμε ακούσει να λέγεται : οι νέοι στερούνται αξιών. Κι αν ίσχυε το αντίθετο, ότι πνίγονται σε έναν ωκεανό αξιών, σε μια ασφυκτική θάλασσα ηθικολογίας; Κι αν το κακό προήλθε ακριβώς από τη ρητορική για τις αξίες; Συχνά αυτές οι αξίες που εκφράζονται σε εκθέσεις, στα συνέδρια, στο σχολείο και στην τηλεόραση είναι φουσκωμένα μπαλόνια, γεμάτα αέρα, δηλαδή με τίποτα. Αποτελούν την περιττή διακόσμηση μιας κυνικής πραγματικότητας που είναι η καθαρή βούληση για κυριαρχία. Είναι ο μετεωρισμός της αγοράς, που όχι τυχαία επιβάλλει τις αξίες της που είναι οι τιμές. Ή ο στολισμός ενός νέου, μικροπρεπούς, ανεκτικού και μισαλλόδοξου ηθικισμού.

Αλλά για τα παιδιά, τα παραδείγματα λειτουργούν περισσότερο από τα μαθήματα. Γνωστά παραδείγματα. Αν θέλατε να συνοψίσετε σε μια εικόνα τον γενετικό κώδικα των Αξιών όπως παρουσιάζονται στα παιδιά σήμερα, μην σκεφτείτε ένα βιβλίο, μια θεωρία, έναν στοχαστή. Σκεφτείτε έναν τραγουδιστή, ένα τραγούδι παγκόσμιας σημασίας. Για παράδειγμα, το Imagine του John Lennon, αντικείμενο λατρείας που λατρεύεται στον κόσμο και ακόμη και στην πολιτική, ένα τραγούδι ειρήνης και αξιών. Ας εμβαθύνουμε σε αυτόν τον ύμνο πέρα ​​από το μεγαλείο της μουσικής του. Το μήνυμα λέει : «Φανταστείτε ότι δεν υπάρχει παράδεισος ... και καμία κόλαση από κάτω μας ... Φανταστείτε τους ανθρώπους να ζουν για το σήμερα ... Φανταστείτε ότι δεν υπάρχουν άλλες πατρίδες ... Δεν υπάρχει λόγος να πεθάνετε ή να σκοτώσετε, καμία θρησκεία ... ».

Τι υπέροχο κενό. Αν ζεις μόνο για το σήμερα, χωρίς άλλους λόγους για να ζεις και να πεθαίνεις, αν δεν υπάρχουν παράδεισοι και κολάσεις, ψυχές και μονοπάτια μετά τη ζωή, αν δεν υπάρχει πια Θεός, δεν υπάρχει πατρίδα, ούτε ρίζα, τότε τί να κάνουμε με αυτό το άδειο κέλυφος αξιών, που βαφτίζονται ποικιλοτρόπως με άρνηση (όχι στη βία, όχι στον ρατσισμό, όχι στον πόλεμο). Το μόνο που μένει είναι φουσκωτές αξίες για να συνεχίσει να ζει κανείς όπως νομίζει.

Με την άρνηση της φυσικής κλίσης να δεσμευτούμε σε μια καταγωγή, σ' έναν τόπο, σ' ένα νόημα, μια θρησκεία, πού θα καταλήξει αυτό το ανθρώπινο δυναμικό αν όχι στην αναζήτηση άγριων παρωδιών προέλευσης, νοήματος και θρησκείας; Αυτό συμβαίνει με τη φυσική πληθωρικότητα και την επιθετικότητα, τη φυσική προδιάθεση για κίνδυνο. Μόλις αρνηθεί, αφαιρεθεί και δεν διοχετευτεί και εκπολιτιστεί σε τελετουργικές και κοινές μορφές, εκρήγνυται με τις χειρότερες και άσκοπες μορφές.

Αν αρνείσαι οποιαδήποτε υπέρβαση στη ζωή, στο παρόν, στον εαυτό, τί να παραπονεθείς αν ένα αγόρι στη συνέχεια επαναφέρει τον κόσμο, χάσει την αίσθηση της πραγματικότητας και τη μπερδέψει με το εικονικό και πάει να ζήσει σε έναν κόσμο τετραγώνου; Ο εγωισμός τους προκύπτει από αυτές τις «αξίες», ή τουλάχιστον τρέφεται και από αυτές.

«Σκλάβοι κάθε ιδιοτροπίας, δεμένοι σε κάθε στιγμή, θύματα κάθε αφέντη, ασφυκτικά στη ροή του νερού, πεινασμένοι σε υπεραφθονία». έτσι έγραψε ένα αγόρι που αυτοκτόνησε στα είκοσι τρία του. Το όνομά του ήταν Carlo Michelstaedter. Εννοείς ότι η σημερινή νεολαία είναι χειρότερη από τη χθεσινή; Όχι, είναι ανόητο κλισέ κάθε γενιάς να βρίζεις την επόμενη γενιά. Είναι λίγο πολύ σαν τους άλλους, δεν είναι πια ανόητοι, ούτε κακοί, αν μη τι άλλο λίγο πιο εύθραυστοι και εσωστρεφείς. Αλλά οι μορφές έκφρασής τους, οι τρόποι ύπαρξης τους, οι δικλείδες διαφυγής τους (βαλβίδες εκτόνωσης), ο πλούτος της γνώσης τους βρίσκονται σε αυτόν τον απεριόριστο και κλειστό ορίζοντα.

Δεν έχει νόημα να ψάχνουμε ποιος φταίει : να είσαι αθώος ή ένοχος, δύο τρόποι να είσαι ηλίθιος με εκ των προτέρων κρίσεις. Είναι εξαιτίας τους, της οικογένειας και του σχολείου, τελικά του κόσμου γύρω τους, των μέσων ενημέρωσης στο κεφάλι τους. Αλλά το χειρότερο δεν είναι η εξαφάνιση των νέων ως κοινωνική κατηγορία, ως δημόσιος πόρος και το να γίνουν σχεδόν αόρατοι· αλλά η απόσυρσή τους, η αποσύνδεσή τους από κάθε δίκτυο, από κάθε δεσμό, από κάθε ιστορία, από κάθε κοινή γλώσσα. Τερματικά κλειστά. Το πιο τρομερό πράγμα που μπορεί να ειπωθεί γι' αυτούς είναι το εξής, για να παραφράσω τον Karl Kraus: βλέποντας έναν νεαρό άνδρα σήμερα, δεν μου έρχεται τίποτα στο μυαλό.

Marcello Veneziani

MV, Το μυστικό του ταξιδιού (Mondadori, 2003)