Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2023

Ο άνθρωπος χωρίς περιεχόμενο – Roberto Pecchioli


Ήδη στην τρίτη χιλιετία της χριστιανικής εποχής -την τελευταία, αν πιστεύουμε μόνο στα υλικά σημάδια- βρισκόμαστε στην παρουσία ενός ανθρώπου χωρίς περιεχόμενο, έτοιμο να ξεπεραστεί, να νικηθεί από την ανησυχητική φιγούρα του υπερανθρώπινου, του υβριδισμένου κυβερνομανή, καθοδηγούμενος από τη μηχανή, από τήν εισβολή τεχνητών συσκευών. Ο άνθρωπος χωρίς περιεχόμενο είναι ένα δοκίμιο για τη φιλοσοφία της τέχνης του Giorgio Agamben που εξερευνά τη σύγχρονη αισθητική μέσα από το πρίσμα της αυτοεξόντωσης της τέχνης.

Ένας αυτοεκμηδενισμός που εκτείνεται σε ολόκληρη την κατάσταση του δυτικού ανθρώπου: χωρίς περιεχόμενο γιατί, έχοντας γίνει υγρός, (η τυχερή διαίσθηση του Μπάουμαν) έχασε την ικανότητα να παραμένει αυτόνομος, συμπαγής, προικισμένος με ταυτότητα. Η φύση των υγρών είναι να εξατμίζονται εάν δεν είναι κλειστά σε ένα δοχείο, του οποίου παίρνουν προσωρινά το σχήμα. Η κυρίαρχη κουλτούρα της Δύσης πρώτα εκκαθάρισε τα παιδιά της, μετά η μεταμοντέρνα Πανδώρα άνοιξε το κουτί. Το υγρό έχει εξαπλωθεί: ένα μέρος, που υποβάλλεται σε θερμότητα, έχει εξατμιστεί πιο γρήγορα ή έχει περάσει σε αέρια κατάσταση. Πιστός στη σύγχρονη αντιστροφή και απόρριψη της φύσης, το αέριο-άνθρωπος εξατμίζεται προς τα κάτω χωρίς να παρατηρεί την παρακμή, τη διακηρυγμένη πρόοδο, την απελευθέρωση, την αφύπνιση ( ξύπνημα ) .

Οι περισσότεροι έχουν μετατραπεί σε αχυράνθρωπους του Thomas S. Eliot. «Είμαστε οι κούφιοι /
είμαστε οι λούτρινοι / ακουμπισμένοι ο ένας στον άλλο / το κεφάλι γεμάτο άχυρο». Και μετά: «άμορφη φιγούρα, άχρωμη σκιά/ παραλυμένη δύναμη, ακίνητη χειρονομία. (…) Τα μάτια δεν είναι εδώ. Δεν υπάρχουν μάτια εδώ / Σε αυτήν την κοιλάδα των αστεριών που πεθαίνουν / Σε αυτήν την άδεια κοιλάδα. Ακόμα πιο κρύο είναι το τέλος, με τη γραμμή να επαναλαμβάνεται τρεις φορές: «έτσι τελειώνει ο κόσμος. Όχι με τρακάρισμα, αλλά με γκρίνια». Έκανε λάθος: ο κόσμος μας δεν τελειώνει με ένα θρήνο, αλλά με χειροκροτήματα, ανάμεσα σε έναν μακάβριο χορό στον Τιτανικό και μια ακατανόητη λαχτάρα για αυτοδιάλυση.

Χωρίς περιεχόμενο, σβησμένοι από ένα επίμονο έργο αποδόμησης, οι άνδρες της Δύσης καθισμένοι στην άβυσσο θυμούνται έναν στίχο του Antonio Machado για την παρακμή της Καστίλλης, την περιοχή που έκανε την Ισπανία αυτοκρατορία: Castilla miserable, un dia dominadora, envuelta en sus andrajos, desprecia cuanto ignora» . Η άθλια Καστίλλη, κάποτε κυρίαρχη, τυλιγμένη στα κουρέλια της, περιφρονεί όσα αγνοεί. Και στους δύο ποιητές, πολύ διαφορετικούς ως προς τη θεματολογία, τη φύση και τις ιδέες, υπάρχει το προαίσθημα της ματαίωσης, της απουσίας περιεχομένου, μεταξύ κενών ανθρώπων και η άγνοια του εαυτού που επιδεικνύεται με χυδαία περηφάνια. Χωρίς περιεχόμενο εκτός από άχυρα, τεχνάσματα ή αυτομαστίγωμα, θυσιάσαμε τα πάντα «σε μια νοημοσύνη της εργατικής τάξης, δημιουργό ενός κόσμου, μιας κοινωνίας, ενός τεχνητού τύπου ανθρώπου» (Marcel De Corte).

Η κουλτούρα της ακύρωσης σπάει κάνοντας τη διάλυση θετικό είδωλο: όχι μόνο οι ετεροφυλόφιλοι λευκοί άντρες, αυτό είναι φυσιολογικό - προνομιούχοι κληρονόμοι της ιστορίας - πρέπει να απολογηθούν, αλλά ολόκληρη η ανθρώπινη παρουσία στη γη πρέπει να αποσυρθεί, να εξαφανιστεί εις βάρος της Γαίας και τα ταμπού φύλο και πράσινο. Μια αυτοκαταστροφική παρόρμηση που δεν μπορούν πλέον να την συλλάβουν οι φορείς της γιατί ορισμένες διαδικασίες, μόλις ξεκινήσουν, καταλήγουν να βαδίζουν μόνες τους, δηλαδή - τρομερό παράδοξο - να παράγουν θάνατο που πέρασε ως πολιτισμός, τελική απελευθέρωση, αγάπη για το «περιβάλλον». στην οποία καταβάλλεται μια ανιμιστική λατρεία.

Στο αγγλοσαξονικό πλαίσιο υπάρχουν κινήματα ανδρικής γνώμης που πρεσβεύουν και εξασκούν τη βαζεκτομή προκειμένου να μην κινδυνεύσουν να «κάνουν» παιδιά, αυτό το φρικτό μηχανικό ρήμα εφαρμόζεται στη ζωή. Φρίκη του εαυτού του, λαχτάρα για εξαφάνιση, cupio dissolvi . Ίσως θα δούμε μαζικές αυτοκτονίες (προσωρινά) «αφυπνισμένων» ανθρώπων πεπεισμένοι ότι σώζουν τον κόσμο καταστρέφοντας τον εαυτό τους, τη φυλή και το είδος τους, το φύλο τους και τον πολιτισμό στον οποίο γεννήθηκαν. Η ιστορία είναι μάρτυρας των μαζικών αυτοκτονιών της αίρεσης Jim Jones στο Waco και των οπαδών του Charles Manson, του δολοφόνου της ηθοποιού Sharon Tate.

Η αυτοκτονία συνιστάται έντονα στην αγγλοσαξονική περιοχή και σε ορισμένες χώρες της Βόρειας Ευρώπης για τους ηλικιωμένους, τους ασθενείς, τους καταθλιπτικούς, τώρα και για τους φτωχούς. Είναι η Μαλθουσιανή λύση που προτάθηκε πριν από μισό αιώνα από τη Λέσχη της Ρώμης του Aurelio Peccei, ενός έμπιστου ανθρώπου των Ροκφέλερ. Αδύναμες, εύθραυστες, φοβισμένες γενιές. μισός αιώνας κατήχησης και καταστροφής ταυτοτήτων -μέχρι την πιο οικεία και προσωπική- ανάμεικτη με μια προκαλούμενη αδυναμία χαρακτήρα, θέλησης, ικανότητας. Ξεκίνησαν τη δεκαετία του εξήντα του περασμένου αιώνα με τα μαζικά ναρκωτικά στο όνομα του «ταξιδίου» το ταξίδι που απομάκρυνε από την πραγματικότητα και στο μεταξύ αποδυνάμωσε το σώμα σκοτώνοντας το πνεύμα, με το soundtrack της κατάλληλης μουσικής και έναν παγκόσμιο ύμνο, Imagine του John Lennon, summaμηδενιστής για τη χρήση των νεανικών μαζών. Το όπιο που χορηγείται στους λαούς: ούτε αυτό είναι μια καινοτομία της αγγλοσαξονικής δύναμης, που εξαπέλυσε πολέμους για τον έλεγχο της αγοράς ναρκωτικών τον 19ο αιώνα, με σκοπό να  αποδυναμώσει τούς λαούς της Ανατολής και να τους αποικίσει .

Το έξυπνο σύγχρονο κόλπο ήταν να αντικαταστήσει την πραγματικότητα με επαγόμενες επιθυμίες σε έναν τυποποιημένο κόσμο, όπου κυριαρχούσε η ιδεολογία του. Λειτουργήστε τη συμμαχία ενός ircocervo που σχηματίστηκε από τον παγκοσμιοποιητικό καπιταλισμό και τον ιδεολογικό προοδευτισμό. Κάποιοι το αποκαλούν χειραφέτηση, απελευθέρωση. οι άλλοι -οι δωρητές- ανάπτυξη, κατανάλωση, εκσυγχρονισμός. Το κοινό έδαφος ξεριζώνει: ελεύθερος είναι αυτός που ξεφορτώνεται τους δεσμούς και τα υπάρχοντα, ρευστός στον υγρό κόσμο, βυθισμένος στις επιθυμίες και όχι αγκυροβολημένος και πιστός στη φύση. Ο ψεύτικος πολίτης του κόσμου, ένας άνθρωπος χωρίς σύνορα (συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών), το χειραφετημένο και παγκόσμιο άτομο.

Η εξαιρετική νίκη του φιλελεύθερου καπιταλισμού - που έγινε φιλελεύθερος μηδενισμός - ήταν να πείσει τις επαναστατημένες γενιές να πολεμήσουν τον Θεό, τη χώρα και την οικογένεια σε μια αντικαπιταλιστική λειτουργία. Ένα μοιραίο λάθος: αυτά ήταν τα εμπόδια από τα οποία ήθελε -η υλική θρησκεία του χρήματος και η απουσία ορίων- να απελευθερωθεί για να αναπτύξει όλη την καταστροφική της δύναμη. Ο μαρξιστικός κόσμος έχει παραμελήσει το μάθημα του Κομμουνιστικού Μανιφέστου, στο οποίο ο ιδρυτής είχε προσδιορίσει το καπιταλιστικό συμφέρον να διαλύσει «όλες τις σταθερές και σταθερές κοινωνικές σχέσεις, με τη συνέχεια των παραδοσιακών και αξιοσέβαστων αντιλήψεων και ιδεών». Αποτέλεσμα: μια μειωμένη ανθρωπότητα, που αποτελείται από καταναγκαστικούς καταναλωτές.

Ένας αριστερός αιρετικός, ο Christopher Lasch, κατάλαβε αυτό: «απελευθερώνεται κανείς από την παράδοση μόνο για να υποκύψει στην τυραννία της μόδας». Ελευθερία που περιορίζεται στην ικανοποίηση συνεχών επιθυμιών, ανεξάρτητα αν είναι παράλογες ή παράξενες, η επιλογή μεταξύ προϊόντων, επωνυμιών, προσυσκευασμένων απόψεων, που διαδίδονται από influencers , που υιοθετείται - εδώ βρίσκεται το δόλο - πείθοντας ολόκληρες γενιές ότι είναι οι πρωταγωνιστές αυτών τών επιλογών. Πώς ήταν εφικτό ένα τέτοιο αποτέλεσμα μετά από έναν βομβαρδισμό μέσων και πολιτισμού μισού αιώνα με επίκεντρο τη δογματική της ισότητας και τον μύθο της προόδου;

Για το τελευταίο, η ανάλυση του Michel Onfray στη Θεωρία της Δικτατορίας είναι αξεπέραστη: «αυτό που μας παρουσιάζεται ως πρόοδος είναι στην πραγματικότητα μια πορεία προς τον μηδενισμό, μια πρόοδος προς το τίποτα, μια κίνηση προς την καταστροφή. (…). Η λατρεία ότι σήμερα όλοι οι άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι είναι προοδευτικοί ψηφίζουν για την πρόοδο για το απλό γεγονός ότι είναι πρόοδος φαίνεται σαν μια γενναιοδωρία πριν από την άβυσσο (…) Η πρόοδος έχει γίνει φετίχ και ο προοδευτισμός έχει μετατραπεί σε θρησκεία μιας εποχής χωρίς εμπειρίες ιερού, έχει γίνει η ελπίδα αυτών των απελπισμένων καιρών, η πίστη ενός πολιτισμού χωρίς πίστη».

Ο ρόλος της ιδεολογίας της είναι τεράστιος, δηλαδή η μετατροπή της ισότητας - αρχής που ασκεί ισχυρή γοητεία - σε μια αφηρημένη έννοια της αδιαφορίας και της γενικευμένης ισοδυναμίας. Η συνέπεια, σημειώνει ο De Benoist, «είναι ότι αν όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, όλες οι απόψεις τους είναι επίσης ίσες», όπως η δύναμη των μέσων ενημέρωσης και του πολιτιστικού μηχανισμού της κοινωνίας του θεάματος, που κατευθύνεται, προσανατολίζεται, ανήκει στην ολιγαρχία.

Η επιλογή της ουδετερότητας, εξάλλου, κάθε άλλο παρά ουδέτερη είναι: νικητής είναι όποιος μπορεί να φωνάξει πιο δυνατά, ο πιο δυνατός επειδή είναι πιο πλούσιος. Επιπλέον, οι φιλελεύθερες αποκαλούμενες ανοιχτές κοινωνίες, όπως θεωρούσε ο Karl Popper, «δεν παραδέχονται ότι οι αντιφιλελεύθερες θεωρίες μπορούν να έχουν την ίδια αξία με τις φιλελεύθερες. Και η γνώμη σύμφωνα με την οποία όλες οι απόψεις είναι ίσες δεν μας εμποδίζει να κινητοποιηθούμε εναντίον ορισμένων από αυτές, ξεκινώντας από τη γνώμη σύμφωνα με την οποία δεν είναι όλες οι απόψεις ίσες». (A. De Benoist)

Και αν το ξερίζωμα ξεριζώνει τα πάντα εκτός από την ανάγκη για ρίζες, που είναι εγγενής στα ανθρώπινα όντα, ακόμη και η ιδέα της ισότητας αντιμετωπίζει διπλή αντίρρηση. Δεν αντέχει στη δοκιμασία των γεγονότων επειδή οι άντρες είναι προφανώς διαφορετικοί και επειδή ακόμη και σε κοινωνίες με προγραμματική ισότητα υπάρχει πάντα κάποιος πιο ίσος από τους άλλους -δηλαδή προνομιούχος ή σε ανώτερη θέση- όπως καταδεικνύεται από τον George Orwell στο Animal Farm , στο οποίο, σημαντικά , το προβάδισμα κατακτούν τα γουρούνια.

Ομοίως, η ισότητα καταρρίπτεται στη «μιμητική αντιπαλότητα» που θεωρεί ο René Girard. «Η έννοια της επιθυμίας είναι τελείως διαφορετική από αυτή της όρεξης: ο ένας θέλει κάτι επειδή το θέλει και ο άλλος, είναι η μιμητική αρχή που κινεί το άτομο στην κοινωνικότητά του. «Η ιδεολογία του ίδιου επιτείνει την επιθυμία να διακρίνει κανείς τον εαυτό του ακόμη πιο έντονα καθώς απαγορεύει τη διάκριση. Οι άντρες φοβούνται την αδιαφορία, το σημάδι και το προϊόν της κοινωνικής αποσύνθεσης. Είναι η ισότητα, όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, που προκαλεί αμοιβαίο φόβο καθώς αρνείται τις διαφορές κατ' αρχήν. Φοβόμαστε περισσότερο το Ίδιο παρά τον Άλλο.

Η ανταλλαγή προϋποθέτει τον Άλλο, αλλιώς δεν υπάρχει τίποτα άλλο παρά ένας μονόλογος σατανικός. Ο διάλογος προϋποθέτει την ετερότητα. Έπειτα, υπάρχει, στην κυρίαρχη κουλτούρα, η τάση αντίθεσης της διαφορετικότητας, που θεωρείται πολεμική και αποκλειστική, στη διαφορετικότητα. Το τελευταίο δεν είναι η φιλονικία, αγωνιστική σημαία των μειονοτήτων που οπλίζονται η μία εναντίον της άλλης, αλλά η εναρμονισμένη σύνθεση των διαφορών. Μια κοινωνία όπου όλοι είναι «όπως όλοι οι άλλοι» είναι μια αποπνικτική έρημος στην οποία όλοι είναι ανταλλάξιμοι, ανταλλάξιμοι, χωρίς το δικό της περιεχόμενο: το όνειρο των ολοκληρωτισμών κάθε ζωδίου και χρώματος.

Εν αγνοία του, ακόμη και ο σύγχρονος homo aequalis, παρά την κατήχηση, εξακολουθεί να βρίσκει τρόπους να διακρίνεται, ώστε να μην είναι, τουλάχιστον σε κάτι, «όπως όλοι οι άλλοι». Η διαφήμιση – μάστερ της κοινωνικής ψυχολογίας – το γνωρίζει αυτό και δρα διακριτικά σε αυτήν την αναπόσπαστη πτυχή της ανθρώπινης ψυχής. Στον καιρό που είναι υποχρεωτικό να είσαι «περιεκτικός», πολλαπλασιάζονται τα μηνύματα για υιοθέτηση «αποκλειστικών» συνηθειών και γεύσεων, δηλαδή ατομικών, καλύτερα αν προσανατολίζονται στην επιδεικτική κατανάλωση. Η έκφραση επινοήθηκε από τον Αμερικανό κοινωνιολόγο Thorsten Veblen για να υποδηλώσει τρόπους ζωής και συμπεριφορές που ευνοούν την κατοχή προϊόντων και αντικειμένων που προορίζονται να μας στολίσουν, αλλά κυρίως να μας διακρίνουν.

Τα σημερινά τατουάζ μας φαίνεται να ανταποκρίνονται στην ίδια λογική: ακόμα κι αν είναι για μόδα, θέλεις να γίνεις μοναδικός, να δημιουργήσεις μια διάκριση, να σηματοδοτήσεις μια προσωπική διαφορά. Η ισότητα τυλίγει τα πάντα (εκτός από τα χρήματα) αλλά το αντίθετό της επιστρέφει από το παράθυρο. Άλλωστε η διαφορά είναι παράγοντας αντίστασης, άρα ελευθερίας. Όσο πιο ίσοι είμαστε, τόσο πιο εύπλαστοι είμαστε, απειλούμενοι από την προπαγάνδα, τις εξαρτήσεις, την συλλογική, απερίσκεπτη συμπεριφορά. Όποιος πιστεύει ότι έχει περιεχόμενο είναι ο ίδιος περιεχόμενο. Επομένως χρειαζόμαστε άδεια, γεμιστά, μαζικής παραγωγής προϊόντα, ρυθμισμένα από την παιδική ηλικία, αδύναμα, χαλαρά. Ο άνθρωπος με περιεχόμενο είναι ελεύθερο, αυτόνομο ον, εν δυνάμει εχθρός της εξουσίας γιατί είναι φίλος του εαυτού του και αναζητητής της αλήθειας.

Κάθε ανθρώπινο μάτι κοιτάζει, βλέπει και αντιλαμβάνεται διαφορετικά από όλα τα άλλα: αυτή είναι η υπέρτατη ομορφιά της κατάστασής μας. Επομένως μας θέλουν χωρίς περιεχόμενο και χωρίς μάτια να βλέπουμε. Είναι η λυρική διαίσθηση του ποιητή: άνθρωποι στερημένοι από περιεχόμενο, γεμάτοι άχυρα, άδειασαν μάτια για να δουν και ψυχή για να ακούσουν: περαστικοί στην έρημη γη.

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

“From Silicon Valley boardrooms to rural communes to academic philosophy departments, a seemingly inconceivable idea is being seriously discussed: that the end of humanity’s reign on Earth is imminent, and that we should welcome it. The revolt against humanity is still new enough to appear outlandish, but it has already spread beyond the fringes of the intellectual world, and in the coming years and decades it has the potential to transform politics and society in profound ways.”
https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2023/01/anthropocene-anti-humanism-transhumanism-apocalypse-predictions/672230/

Ανώνυμος είπε...

https://www-ereticamente-net.translate.goog/2016/05/silenzio-tra-le-generazioni-lautismo-ipermoderno-roberto-pecchioli.html?_x_tr_sl=it&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=wapp