Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012

π. Ιωάννης Ρωμανίδης: 8. Περί της πτώσεως του Αδάμ

πηγή : Ομολογία Πίστεως


Οι Πατέρες λένε ότι κατά την πτώσι του άνθρωπου εσκοτίσθηκε ο νους του ανθρώπου. Εσκοτίσθη ο νους του Αδάμ. Δεν ασχολούνται οι Πατέρες με τον Αδάμ ως Αδάμ, άλλα με τον νουν του Αδάμ, ο οποίος Αδάμ αρρώστησε, επειδή εσκοτίσθηκε ο νους του. Οι Πατέρες μιλάνε για ασύνετον νουν. Παντού στην Πατερική γραμματεία το θέμα της πτώσεως είναι ο σκοτασμός του νοός του ανθρώπου.
Αλλά πώς εμείς ξέρομε ότι ο άνθρωπος έπεσε; Από την ιστορική περιγραφή της πτώσεως που αναφέρει η Αγία Γραφή; Και τι σημαίνει η πτώσις, τι σημαίνει Παράδεισος; Τι ήταν ο Παράδεισος; Υπάρχουν δύο Πατερικές παραδόσεις πάνω στο θέμα αυτό, τις οποίες συνοψίζει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο οποίος δίνει και τις δύο Πατερικές απόψεις, χωρίς ο ίδιος να λαμβάνη θέσι πάνω στο θέμα αυτό.
Η μία παράδοσις λέγει ότι στον Παράδεισο ο νους του Αδάμ ήταν φωτισμένος και η άλλη παράδοσις λέγει ότι ήταν εν θεοπτίαις ο νους του Αδάμ μέσα στον Παράδεισο. Και ότι αυτό ήταν ο παράδεισός του, το να βλέπη δηλαδή την δόξα του Θεού. Η Αλεξανδρινή παράδοσις ως και η παράδοσις της Καππαδοκίας (Μέγας Βασίλειος) λένε ότι ο νους του Αδάμ πριν την πτώσι ήταν εν θεοπτίαις. Η παράδοσις της Αντιοχείας (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος) λέγει ότι ο νους ήταν απλώς φωτισμένος(1).
Οι Πατέρες γνωρίζουν από την εμπειρία τους σε τι συνίσταται αυτός ο φωτισμός του νοός και είναι κατατεθειμένο μέσα στην Παράδοσι ότι ο φωτισμός του ανθρώπου είναι η κατοίκησις του Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά του ανθρώπου, οπότε ο άνθρωπος γίνεται ναός του Αγίου Πνεύματος και το ίδιο το Άγιο Πνεύμα του Θεού ενεργεί μέσα στον νου του ανθρώπου και τον φωτίζει. Και, αυτός ο άνθρωπος είναι ο φωτισμένος. Τέτοιος ήταν ο νους του Αδάμ, λέγει η παράδοσις της Αντιοχείας.
Στο αν ήταν φωτισμένος ο νους του Αδάμ πριν την πτώσι ή αν ήταν εν θεοπτίαις (δηλαδή σε κατάστασι διαρκούς θεώσεως), σ’ αυτό ο Δαμασκηνός δεν λαμβάνει καμμία θέσι. Γιατί; Διότι εκείνο που ενδιέφερε τον Πατέρα αυτόν της Εκκλησίας ήταν να δώση τις δύο εξηγήσεις, για το πώς ήταν ο νους και σκοτίστηκε. Αλλά εμείς πως ξέρομε ότι ο νους του Αδάμ σκοτίσθηκε; Απλούστατα, διότι γνωρίζομε ότι εμείς οι ίδιοι τώρα έχομε εσκοτισμένον νουν. Και αυτός ο εσκοτισμένος νους θέλει θεραπεία . Η δε θεραπεία συνίσταται στην φώτισι και στην θέωσι. Έχει δηλαδή δύο φάσεις. Η θέωσις είναι πλήρης θεραπεία.
Αλλά τι σημαίνει εσκοτισμένος νους ; Σημαίνει ότι η νοερά ενέργεια της καρδιάς του ανθρώπου δεν ενεργεί σωστά. Η νοερά ενέργεια αρχίζει να ενεργή σωστά μόνον όταν ο άνθρωπος περάση από κάθαρσι και φθάση στον φωτισμό. Μετά την πτώσι, ο νους είναι σκοτισμένος. Γιατί; Διότι είναι γεμάτος από λογισμούς και έχει σκοτισθή από αυτούς τους λογισμούς. Πότε συμβαίνει αυτό, το να σκοτισθή ο νους από τους λογισμούς; Συμβαίνει όταν οι λογισμοί της διανοίας κατεβούν στην καρδιά και γίνουν λογισμοί του νοός. Όταν γίνει σύγχυσις λογισμών μεταξύ λογικής και νοός. Υπάρχουν δηλαδή λογισμοί στον νουν, που δεν πρέπει να υπάρχουν εκεί, διότι ανήκουν στην λογική (στην διάνοια). O νους πρέπει να είναι τελείως άδειος από λογισμούς, ώστε να μπορεί να έλθη στον άνθρωπο το Πνεύμα το Άγιο να κατοικήση και να παραμείνη μέσα του.

7 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

"O νους πρέπει να είναι τελείως άδειος από λογισμούς, "

Αυτό σημαίνει εσωτερική σιωπή, αδιάλειπτη προσευχή ή κάτι άλλο;

amethystos είπε...

Πρέπει να είναι άδειος απο λογισμούς και απο λογική. Το άδειασμα του νού δέν σημαίνει εσωτερική σιωπή. Ας το πάρουμε αλλιώς. Όταν η λογική η οποία κατοικεί στην διάνοια καταλαμβάνει τον νού, στη διάνοια τί υπάρχει; Υπάρχει το ασυνείδητο. Τα λεγόμενα αρχέτυπα, τα οποία καταλαμβάνουν την διάνοια. Η σιωπή η οποία είναι Ινδουιστικής προελεύσεως, αποκτάται όταν αδειάζουμε την διάνοια απο την λογική και αφήνουμε να καταληφθεί η διάνοια μας απο έναν δάσκαλο, απο έναν γκουρού, ο οποίος έχει ήδη υποτάξει τα αρχέτυπα.
Οταν ο νούς ελευθερώνεται απο την λογική και τα πάθη, τότε μένει με την νοερά του ενέργεια ή εάν είμαστε Χριστιανοί με τον Λόγο του Κυρίου, εφόσον είμαστε Βαπτισμένοι. Αυτός ο Λόγος κράζει Αββά ο Πατήρ και είναι η νοερή προσευχή. Διαφορετικά ο νούς είναι γεμάτος με τις ιδέες.

Ανώνυμος είπε...

Το σχόλιο του Αμέθυστου, το κατάλαβα καλύτερα από την τελευταία παράγραφο με τα κόκκινα γράμματα. Εκείνη η παράγραφος πολύ με μπέρδεψε. Σέβομαι το Ρωμανίδη, αλλά νομίζω εστερείτο γνώσεων για το πώς έργάζεται ο εγκέφαλος, πώς παράγονται οι σκέψεις εντός του εγκεφάλου καθώς και τα συναισθήματα, γι αυτό και η διατύπωσή του, είναι εξαιρετικά ασαφής, για μένα τον αναγνώστη.

amethystos είπε...

Ο λόγος της θεολογίας αναφέρεται πάντοτε στην ψυχή ή στην σύνθεση ψυχής και σώματος.
Η σύγχρονη επιστήμη ερευνά αποκλειστικώς την ύλη.
Κοινώς ειπείν, η απόκτηση των αρετών είναι ο σκοπός της θρησκείας. Η φιλοσοφία πρίν ακόμη την Εκκλησία μας είχε προειδοποιήσει: Οι αρετές για την αλήθεια και όχι η αλήθεια για τις αρετές. Σήμερα η αλήθεια είναι έννοια εξωγήινη.

Νίκος Κ. είπε...

Καλησπέρα.Έπεσα επάνω στο πολύ ενδιαφέρον σχόλιο της 1/2/12 5:35μ.μ απ΄το οποίο(εάν κατάλαβα σωστά)στη διάνοια κατοικεί η λογική η οποία "πρέπει" να παραμείνει εκεί και όχι να ξεφεύγει στο νου,αφήνοντας τη διάνοια άνευ λογικής,διότι τότε απ'τη μια αφήνεται η διάνοια στο ασυνείδητο και απ'την άλλη καταλαμβάνεται (κακώς) ο νους απ'τη λογική. Ψάχνοντας λίγο βρήκα αυτά:
http://www.oodegr.com/oode/dogma/psyxika/logikh_kai_noera_energeia_2.htm https://www.pemptousia.gr/2014/03/i-chrisi-logikis-ke-noeras-energias-t/
Μήπως θα ήθελες να διευκρινήσεις κάτι παραπάνω Αμέθυστε;Καλύπτουν σωστά τα παραπάνω άρθρα;Βλέπεις ένα σου σχόλιο,μας βάζει σε διερευνητικούς "μπελάδες"!!Να είσαι καλά.

amethystos είπε...

Ας τό πούμε μέ τόν Αριστοτέλη. Η διάνοια κατανοεί τά μαθηματικά. Ο νούς τίς αρχές καί τίς αιτίες. Η διάνοια ερευνά τό αιτιατό, τό αποτέλεσμα καί υποθέτει τήν αιτία. Αλλά δέν πάει πέραν τής υποθέσεως. Οπως έχουμε δηλ. τήν κατάκριση ή τήν συκοφάντηση. Οπως έχουμε επίσης καί τήν επιστήμη η οποία χωρίς τήν σύμπραξη τής φιλοσοφίας εξάγει συμπεράσματα. Δέν είναι απαραίτητος ένας θεός γιά τήν λειτουργία τού σύμπαντος(Χώκινγκ). Η αιτία απορρέει από τήν αρχή. Θά μπορούσαμε λοιπόν νά τά ονομάσουμε νού, λόγο, λογική.

Νίκος Κ. είπε...

"Η διάνοια ερευνά τό αιτιατό, τό αποτέλεσμα καί υποθέτει τήν αιτία.Αλλά δέν πάει πέραν τής υποθέσεως".Καταλαβαίνω ότι ο νους "δραστηριοποιείται" σε λεπτότερο και ποιοτικότερο επίπεδο κατανόησης(;) απ'τη διάνοια.Νομίζω ότι,εύκολα σήμερα κάποιος,μπορεί να διάγει βίο με εντελώς αδούλευτο το νου κι ας έχει "κολλήσει πολλά ένσημα" στον εκκλησιαστικό χώρο.Ήσουν άμεσος και κατατοπιστικός,ευχαριστώ.