Dr. Reinhard Hütter
Συνέχεια από Παρασκευή, 1 Νοεμβρίου 2019
Ωστόσο, πριν εξεταστεί το πρόσωπο της μοναδικότητας του Πατέρα ως αρχή της Τριάδας, είναι απαραίτητο να καταλάβουμε πώς ο Θωμάς θεωρεί τα θεία πρόσωπα ως υπαρξιακές σχέσεις (σημ.: o ορισμός του Θωμά για το πρόσωπο βασίζεται στην εξήγηση του Βοήθιου: «Το πρόσωπο είναι μια ατομική ουσία μιας λογικής φύσεως»).Το κοινό σχολαστικό ερώτημα που τέθηκε ήταν: «Η λέξη “πρόσωπο” δείχνει την ουσία ή τη σχέση, την ουσία ή τον διακριτικό χαρακτήρα καθενός από τους Τρεις;» Στη Σούμα Θεολογική 1, Ερ. 29. Αρ.4 ο Θωμάς ξεφεύγει από την ουσιώδη ιδέα του Αυγουστίνου για το πρόσωπο, που οδηγεί στην απλή εξίσωση των τριών προσώπων με τη θεϊκή ουσία. Ο Αυγουστίνος γράφει:
«Σε αυτήν την Τριάδα, όταν μιλάμε για το πρόσωπο του Πατέρα, ... δεν εννοούμε τίποτα άλλο από την ουσία του Πατέρα ... Το πρόσωπο είναι ένας απόλυτος όρος και όχι ένας όρος που είναι σχετικός με τον Υιό ή το Άγιο Πνεύμα, όρος απόλυτος όπως: Θεός, μεγάλος, καλός, δίκαιος και άλλους ποιοτικούς (όρους) αυτού του είδους» (Augustine, De Trinitate VII.VI.11).
Αυτό οδηγεί τον Αυγουστίνο σε μια συγκεχυμένη πορεία όπου προσπαθεί να κατανοήσει πώς ο όρος “πρόσωπο” μπορεί να αναφέρεται στους τρεις στο Θεό: «Αν κάποιος αναρωτηθεί, τρεις τι; Η ανθρώπινη γλώσσα είναι υπερβολικά άδεια για να αποκριθεί. Αλλά μπορεί κανείς να απαντήσει: τρία πρόσωπα, το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς για το τι υπάρχει εκεί και για να μην αναγκαστεί σε σιωπή»(Augustine, De Trinitate V). Είναι αυτή η Αυγουστινιανή σύγχυση που προσπαθεί να εξηγήσει ο Richard Cross (Quid Tres? On What Precisely Augustine Professes Not to Understand in De Trinitate 5 and 7. Harvard Theological Review 100.02, 2007), ωστόσο, ο Emery βρίσκει την προσπάθεια του Αυγουστίνου να αποτυγχάνει τελικά. Ο Θωμάς απορρίπτει την λύση του Αυγουστίνου ως μη ικανοποιητική, διότι ο όρος “πρόσωπο” γίνεται απλώς μια γλωσσική σύμβαση που δεν μπορεί να διατυπώσει την Τριαδική πίστη και δίνει στους αιρετικούς «περισσότερο λόγους για να λογομαχούν» (Σούμα 1, Ερ.29, Αρ.4).
Αν και απορρίπτει την λύση του Αυγουστίνου καθώς και τη θέση του Albert και του Bonaventure, η πρωτοτυπία της σύλληψης τού Θωμά για το πρόσωπο είναι η ανάλυσή του για τη σχέση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο όρος πρόσωπο περιλαμβάνει την ιδιαιτερότητα των χαρακτηριστικών ενός ατόμου, «αυτή η σάρκα, αυτά τα κόκαλα και αυτή η ψυχή», αλλά το πρόσωπο περιλαμβάνει επίσης τον όρο “σχέση” που αναφέρεται στον άλλον (προέλευση/πηγή). Τα θεία πρόσωπα αποτελούνται από τις πηγαίες σχέσεις αλλά αυτές οι σχέσεις είναι ίδιες με τη θεϊκή ουσία. Έτσι, η κίνηση του Θωμά είναι να κάνει τις σχέσεις ταυτόσημες με τη θεϊκή ουσία έτσι ώστε οι σχέσεις να μην θεωρούνται ως “προσθήκη” στη θεϊκή ουσία όπως προτείνουν οι άλλες λύσεις. Με άλλα λόγια, αντίθετα με τον Αυγουστίνο, ο Θωμάς επιβεβαιώνει ότι τα θεϊκά πρόσωπα είναι συνεχείς υπαρξιακές σχέσεις που διακρίνονται από τη σχέση πηγής/καταγωγής τους, αλλά είναι επίσης ταυτόσημες και με τη θεϊκή ουσία.
(Συνεχίζεται)
«Σε αυτήν την Τριάδα, όταν μιλάμε για το πρόσωπο του Πατέρα, ... δεν εννοούμε τίποτα άλλο από την ουσία του Πατέρα ... Το πρόσωπο είναι ένας απόλυτος όρος και όχι ένας όρος που είναι σχετικός με τον Υιό ή το Άγιο Πνεύμα, όρος απόλυτος όπως: Θεός, μεγάλος, καλός, δίκαιος και άλλους ποιοτικούς (όρους) αυτού του είδους» (Augustine, De Trinitate VII.VI.11).
Αυτό οδηγεί τον Αυγουστίνο σε μια συγκεχυμένη πορεία όπου προσπαθεί να κατανοήσει πώς ο όρος “πρόσωπο” μπορεί να αναφέρεται στους τρεις στο Θεό: «Αν κάποιος αναρωτηθεί, τρεις τι; Η ανθρώπινη γλώσσα είναι υπερβολικά άδεια για να αποκριθεί. Αλλά μπορεί κανείς να απαντήσει: τρία πρόσωπα, το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς για το τι υπάρχει εκεί και για να μην αναγκαστεί σε σιωπή»(Augustine, De Trinitate V). Είναι αυτή η Αυγουστινιανή σύγχυση που προσπαθεί να εξηγήσει ο Richard Cross (Quid Tres? On What Precisely Augustine Professes Not to Understand in De Trinitate 5 and 7. Harvard Theological Review 100.02, 2007), ωστόσο, ο Emery βρίσκει την προσπάθεια του Αυγουστίνου να αποτυγχάνει τελικά. Ο Θωμάς απορρίπτει την λύση του Αυγουστίνου ως μη ικανοποιητική, διότι ο όρος “πρόσωπο” γίνεται απλώς μια γλωσσική σύμβαση που δεν μπορεί να διατυπώσει την Τριαδική πίστη και δίνει στους αιρετικούς «περισσότερο λόγους για να λογομαχούν» (Σούμα 1, Ερ.29, Αρ.4).
Αν και απορρίπτει την λύση του Αυγουστίνου καθώς και τη θέση του Albert και του Bonaventure, η πρωτοτυπία της σύλληψης τού Θωμά για το πρόσωπο είναι η ανάλυσή του για τη σχέση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο όρος πρόσωπο περιλαμβάνει την ιδιαιτερότητα των χαρακτηριστικών ενός ατόμου, «αυτή η σάρκα, αυτά τα κόκαλα και αυτή η ψυχή», αλλά το πρόσωπο περιλαμβάνει επίσης τον όρο “σχέση” που αναφέρεται στον άλλον (προέλευση/πηγή). Τα θεία πρόσωπα αποτελούνται από τις πηγαίες σχέσεις αλλά αυτές οι σχέσεις είναι ίδιες με τη θεϊκή ουσία. Έτσι, η κίνηση του Θωμά είναι να κάνει τις σχέσεις ταυτόσημες με τη θεϊκή ουσία έτσι ώστε οι σχέσεις να μην θεωρούνται ως “προσθήκη” στη θεϊκή ουσία όπως προτείνουν οι άλλες λύσεις. Με άλλα λόγια, αντίθετα με τον Αυγουστίνο, ο Θωμάς επιβεβαιώνει ότι τα θεϊκά πρόσωπα είναι συνεχείς υπαρξιακές σχέσεις που διακρίνονται από τη σχέση πηγής/καταγωγής τους, αλλά είναι επίσης ταυτόσημες και με τη θεϊκή ουσία.
(Συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου