ΤΟ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ (19)

 Συνέχεια από: Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2021

ΤΟ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ 

Η Ιεραρχικη δομή τού κόσμου σύμφωνα με τόν ψευδο Διονύσιο Αρεοπαγίτη.

Του Rene Roques.

                                               Κεφ. Τρίτο. 
                        
                                      Η ιεραρχική δραστηριότης.

                             
Εάν είναι πρακτικώς αδύνατον να ξεχωρίσουν στην ιεραρχία, ο όρος τής τάξεως από τούς όρους τής επιστήμης και τής δραστηριότητος, μοιάζει ακόμη πιο δύσκολο να διακριθούν αυτοί οι δύο τελευταίοι. Είναι ουσιαστικά τακτοποιημένοι ο ένας στον άλλον, καθώς η επιστήμη συστήνει ταυτοχρόνως τον κανόνα και τον σκοπό τής ιεραρχικής δραστηριότητος και αμοιβαίως η δραστηριότης οικοδομεί κατά κάποιο μέτρο, τήν επιστήμη που την φωτίζει. Με άλλους όρους, επιστήμη και δραστηριότης βρίσκονται σε μία αμοιβαία αιτιότητα! Φαίνεται όμως ότι αυτές οι δύο έννοιες εκτείνονται άνισα. Η επιστήμη αποτελεί μόνον μία ιδιαίτερη μορφή τής δραστηριότητος τής ιεραρχίας ή μία πλευρά -την γνωσιολογική όψη- κάτω από την οποία οφείλει να πλασιώνεται πάντοτε αυτή η δραστηριότης. Και γι’αυτό η εισαγωγική μελέτη τής ιεραρχικής δραστηριότητος θα καταστήσει πιο εύκολη την μελέτη τής επιστήμης.

          Η έρευνά μας μπορεί να συγκεντρωθεί σε τέσσερα σημεία: στο τέλος, στον σκοπό τής ιεραρχικής δραστηριότητος, στις ουσιώδεις της πλευρές, στην πρόοδό της, και στην υπερβατική της αιτία!

1. Ο σκοπός τής ιεραρχικής δραστηριότητος.

Ο σκοπός τής δραστηριότητος τής ιεραρχίας συγχέεται με εκείνον τών νόων τών οποίων πρέπει να εξασφαλίζει την προοδευτική θέωση, μέσω τής αφομοιώσεως, τής μετοχής και τής ενώσεως με τον Θεό. Πρέπει να σημειώσουμε ότι το ουσιαστικό αφομοίωσις δεν χρησιμοποιείται παρά μόνον στην ουράνιο Ιεραρχία καί στήν εκκλησιαστική ιεραρχία. Και πώς στα μάτια τού Διονύσιου δεν υπάρχει θέωσις έξω από τις ιεραρχικές τάξεις οι οποίες στήθηκαν από τον Θεό και είναι το θέλημά Του. Το σκοπός τής ιεραρχίας είναι ή προς Θεόν… αφομοίωσίς τε και ένωσις! Η δε θέωσις έστιν η προς Θεόν, ώς εφικτόν, αφομοίωσίς τε καί ένωσις (Εκκλ. Ιερ. 392 Α). Ενέργεια προς το Θεοειδές ώς εφικτόν αφομοιουμένη (Ουρ. Ιερ. 164 D). Αποτελεί ιεράν τινα καθόλου διακόσμησιν… τά τής οικείας ελλάμψεως ιερουργούσαν μυστήρια και προς την οικείαν αρχήν ώς θεμιτόν αφομοιουμένην (Ουρ. Ιερ. 165 Β. Η οικεία αρχή είναι ο ίδιος ο Θεός).

          Τό ουσιαστικό καθήκον για τούς νόες, τής αφομοιώσεώς τους και τής ενώσεώς τους με τον Θεό δεν είναι λοιπόν αποκλειστικό έργο αυτών τών νόων. Απαιτεί τήν μεσολάβηση τής ιεραρχικής δραστηριότητος! Οι ανώτερες τάξεις οφείλουν να ενώσουν τις κατώτερες τάξεις (Ουρ. Ιερ. 257 C. π.χ. Η τάξις των Αρχαγγέλων εξασφαλίζει την ενότητα των αγγέλων! Τούς αγγέλους ενοποιεί). Είναι πιο απλοποιοί και πιο ενοποιητικοί τών άλλων (μάλλον απλωτική και ενοποιώ), διότι μία μεγαλύτερη ενοποίηση χαρακτηρίζει πάντοτε τίς πιο άγιες ενέργειες τής ιεραρχίας!

          Αλλά, ενοποίησις, αφομοίωσις στον Θεό ή θέωσις και αν είναι, η ιεραρχική δραστηριότης δεν νοείται ούτε είναι δυνατή παρά μόνον σαν αγάπη τού Θεού και τών Θείων πραγμάτων. Και γι’αυτό, χωρίς άλλο, από όλους τους ορισμούς με τούς οποίους συμπληρώνει ο Διονύσιος σαν τόν σκοπό τής ιεραρχίας, ο πιό χαρακτηριστικός είναι εκείνος τού Ιου κεφαλαίου τής Εκκλησιαστικής Ιεραρχίας: “ το κοινό τέλος τής ιεραρχίας είναι η σταθερή αγάπη τού Θεού και τών Θείων πραγμάτων η οποία ενεργεί αγιαστικά στην ενοποιό παρουσία τού Θεού”! (Εκκλ. Ιερ. 376 Α: απάση δε τούτο κοινόν ιεραρχίας το πέρας η προς Θεόν τε και τα Θεία προσεχής αγάπησις, ενθεώς τε και ενιαίως ιερουργουμένη). Μέσω αυτής τής αγάπης (αγάπησις) ξεδιπλώνει αυτή η ενέργεια τής καθολικής θέωσης, της οποίας τα Θεία πρόσωπα είναι η αιτία και τών οποίων οι ιεραρχίες είναι οι συνεργοί. Δεν θα μπορούσαμε λοιπόν να αντιπαραθέσουμε τήν δραστηριότητα τών νόων σε εκείνη τής ιεραρχίας. Οι σκοποί τους είναι κοινοί και η ιεραρχία είναι στην υπηρεσία τών νόων. Αυτή είναι η συνθήκη η ίδια, και για ένα μεγάλο μέρος, η πραγματοποιούσα την θέωσί τους. Έτσι λοιπόν μάς απομένει να γνωρίσουμε πώς η δραστηριότης τών νόων μπορεί να ενταχθεί σ'εκείνη τής ιεραρχίας. Μελετώντας τις ουσιώδεις όψεις και τον τρόπο τής ιεραρχικής δραστηριότητος!

         
2. Οι ουσιώδεις όψεις τής ιεραρχικής δραστηριότητος!

         
Εάν η ιεραρχία επιδιώκει συνεπώς ένα τέλος ταυτόσημο μέ εκείνο τών νόων, μπορούμε να υποπτευθούμε a’priori ότι οι αντίστοιχες δραστηριότητές τους θα μας χαρίσουν πολύ ισχυρές ομοιότητες. Και πράγματι, τρείς όψεις χαρακτηρίζουν ουσιαστικά τήν ιεραρχική δραστηριότητα, όπως και την δραστηριότητα τών νόων. Αυτή είναι κάθαρσις, φωτισμός και τελειοποίησις (Ουράνια ιεραρχία ΙΙΙ κεφάλαιο). “Η τάξις τής ιεραρχίας είναι ότι οι μεν είναι κεκαθαρμένοι και οι άλλοι καθαίρονται. Ότι οι μεν είναι φωτισμένοι και οι άλλοι φωτίζονται. Ότι οι μέν δέχονται την τελειότητα και οι άλλοι την δίνουν” (Ουράνια Ιεραρχία, 165 B/C).

          Ας σταθούμε σε κάθε μία από αυτές τις όψεις! 
Ο ρόλος τής κάθαρσης είναι να ελευθερώσει τον νού από όλα όσα τον καθιστούν ανόμοιο από τον Θεό (Ουράνια Ιεραρχία 165 D : χρη… τους μέν καθαιρουμένους αμιγείς αποτελείσθαι καθόλου, και πάσης ηλευθερώσθαι τής ανομοίου συμφύρσεως). Αυτή πρέπει να στραφεί στην ιεραρχία μας, στο αισθητό και στο υπεραισθητό, στην ουράνια ιεραρχία, μόνον στην νοητή.

          Ο φωτισμός είναι πιο ευγενής τής κάθαρσης, αλλά την προϋποθέτει. Όταν ο νούς ελευθερώνεται από τα “ετερογενή στοιχεία” τα οποία τού κρύβουν τον Θεό, ο φωτισμός τού τό φανερώνει «πρέπει οι φωτισμένοι να πληρώνονται από το Θείο φώς (αποπληρούσθαι τού Θείου φωτός) και ανυψώμενοι με τους αγιωτάτους οφθαλμούς τής νοήσεώς των, στην κατάσταση και μέχρι την θεωρητική δύναμιν» (προς θεωρητικήν έξιν και δύναμιν εν πανάγνοις νοός οφθαλμοίς αναγομένους: Ουρ. Ιερ. 165 D. Μέχρις ότου αποκτήσουν την δυνατότητα και την θεωρητική δύναμη). Εάν αυτός είναι ο φωτισμός είναι ξεκάθαρο ότι απαιτεί σαν αναγκαίες προϋποθέσεις τίς καθαρκτικές ενέργειες, καθώς το όμοιο μπορεί να επικοινωνήσει μόνο με το όμοιό του και το Θείο φώς δεν θα’πρεπε να συγκατοικήσει με τα ακάθαρτα σκότη! Αλλά ο ιδιαίτερος ρόλος τού φωτισμού είναι να μεταφέρει την επιστήμη τού Θεού και των Θείων πραγμάτων. Γι’αυτό κατευθύνεται στον νού (νούς, πανάγνοις νοός οφθαλμοίς), καθότι δύναμις γνώσεως και θεωρίας, αυτός ο νούς υψώνεται στην κατάσταση και στήν θεωρητική δύναμη. Και αυτή η θεωρία δεν έχει άλλο αντικείμενο από τα Θεία πράγματα. Βλέπουμε λοιπόν πώς ο Διονύσιος εμπιστεύεται στον ιεραρχικό φωτισμό, ο οποίος δεν είναι άλλο από την βαθμιαία μεταφορά τού Θείου φωτός, την πραγματοποίηση τού αρχαίου ελληνικού ιδανικού τής επιστήμης μέσω τής θεωρίας, εννοημένης σαν την αποκορύφωση μίας καθαρκτικής προσπάθειας όσο και γνωσιολογικής αλλά αποκλειστικώς ανθρωπίνων.

          Ο τρίτος ρόλος της ιεραρχικής δραστηριότητος είναι η τελειοποίηση ή η ενοποίηση, η θέωση. Η τελειότης τού νοός χαρακτηρίζεται από την κατοχή τής επιστήμης τήν οποία η θεωρία στο στάδιο τής ελλάμψεως έτεινε να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε. Οι τέλειοι αυτοί μετόχους γίγνεσθαι τής τών αποπτευθέντων ιερών τελειωτικής επιστήμης. Ανήκει δε σ’αυτή τήν επιστήμη τών τελείων να μην είναι μία πολλαπλότης διαφόρων γνώσεων αλλά μία ζωντανή ενότης που τούς θεώνει. Είναι μία θεωρία θεόμορφη τών κόσμων τών αισθητών και τών νοητών και ο Θεός είναι το κέντρο αυτής τής προοπτικής. Αυτή η θεωρία προϋποθέτει συνεπώς την σταθερή συνάφεια στον Θεό τής θεωμένης θελήσεως. Επομένως η τελειότης απαιτεί συγχρόνως τήν κάθαρση και τήν έλλαμψη τών οποίων συνιστά την αποκορύφωση και από τις οποίες είναι πρακτικώς αχώριστη!

Συνεχίζεται

Η ΠΡΟΣΚΟΛΗΣΗ ΜΑΣ ΣΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ, ΟΥΡΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ, ΜΑΣ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ, ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΣΙΑ , ΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ, ΤΗΝ ΑΓΙΟΤΗΤΑ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΜΑΣ ΔΩΡΙΖΕΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΔΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΑΣ, ΔΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ.
Ο ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ ΤΑΥΤΙΣΕ ΤΗΝ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΣΗΓΑΓΕ ΠΛΑΓΙΩΣ ΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ, ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΓΙΟΤΗΤΑ.
ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΡΙΑΣ ΑΞΙΟΣ Ο ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΘΟΤΙ Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ Η ΙΕΡΑΡΧΙΑ, ΔΗΛ. Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΝΙΔΗ.
ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑΥΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΩΣΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΝΙΔΗ.
ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΠΕΣΑΜΕ ΘΥΜΑΤΑ ΠΛΑΝΗΣ ΔΙΟΤΙ ΟΙ ΚΑΡΙΕΡΕΣ ΜΟΝΟΝ Σ' ΑΥΤΑ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΣΤΗΝΟΝΤΑΙ. 

ΚΑΙ ΟΠΩΣ ΠΑΡΑΠΟΝΟΥΜΕΝΟΣ ΜΑΣ ΦΑΝΕΡΩΝΕΙ Ο ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΟΜΑΔΑ ΑΠΟ ΓΟΗΤΕΣ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ ΜΑΣ!!

........Μεγάλην εντύπωσιν προκαλεί το γεγονός ότι οι γράψαντες τα ανωτέρω ασχολούνται μόνον με το πρόσωπόν μου και με κανένα άλλο μέλος του εν λόγω εν Aarhus της Δανίας διαλόγου του 1964, όπως π.χ. των αειμνήστων Ιωάννου Καρμίρη, Γεωργίου Φλωρόφσκυ, Γερασίμου Κονιδάρη, John Meyendorff, κτλ.

Αμέθυστος.