Συνέχεια από: Δευτέρα 1 Ιουλίου 2019
Θεολογικά δοκίμια ΙΙΙ. Πνεύμα.
Αυτοσχεδιασμός περί του Αγίου Πνεύματος και του μέλλοντος.
του Hans Urs Von Balthasar.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Άγιο Πνεύμα απο το ένα μέρος, είναι οπωσδήποτε το πνεύμα το οποίο ενεργεί, είναι ενεργό, ανάμεσα στον Χριστό και την Εκκλησία. Αλλά απο το άλλο μέρος Αυτό είναι το Άγιο Πνεύμα που
πέμπεται απο την ενότητα Χριστός Εκκλησία (όπως απο την αιώνια ενότητα τού Πατρός με τον Υιό)
και επομένως είναι άνοιγμα, το οποίο, η ένωση αγάπης ανάμεσα στην Νύμφη και τον Νυμφίο, δοκιμάζει πρός το νέο, πρός τον Υιό, πρός τον κόσμο τής δημιουργίας, και σήμερα ακριβώς προς τον "εκκοσμικευμένο" μή-Χριστιανικό κόσμο.
Το Βατικανό ΙΙ κατεύθυνε με διακεκριμένο τρόπο τον στοχασμό του πρός αυτό το άνοιγμα, και παρότρυνε τους Χριστιανούς να πράξουν παρομοίως. Ακριβώς σ'αυτό τό σημείο η μετά-συνοδική περίοδος είναι ένας χρόνος που ανήκει στο σύμβολο τού Αγίου Πνεύματος.
πέμπεται απο την ενότητα Χριστός Εκκλησία (όπως απο την αιώνια ενότητα τού Πατρός με τον Υιό)
και επομένως είναι άνοιγμα, το οποίο, η ένωση αγάπης ανάμεσα στην Νύμφη και τον Νυμφίο, δοκιμάζει πρός το νέο, πρός τον Υιό, πρός τον κόσμο τής δημιουργίας, και σήμερα ακριβώς προς τον "εκκοσμικευμένο" μή-Χριστιανικό κόσμο.
Το Βατικανό ΙΙ κατεύθυνε με διακεκριμένο τρόπο τον στοχασμό του πρός αυτό το άνοιγμα, και παρότρυνε τους Χριστιανούς να πράξουν παρομοίως. Ακριβώς σ'αυτό τό σημείο η μετά-συνοδική περίοδος είναι ένας χρόνος που ανήκει στο σύμβολο τού Αγίου Πνεύματος.
Ότι αυτό το άνοιγμα μπορεί να αποτελέσει έναν κίνδυνο επίσης για τους ανθρώπους οι οποίοι προφυλάσσονται στην σιγουριά τής Εκκλησίας, όταν, ωθούνται χωρίς την απαραίτητη προετοιμασία, να αντιμετωπίσουν όλη την εκκοσμίκευση τού κόσμου, η οποία εισβάλλει στην Εκκλησία σε μεγάλα κύματα, εμείς αποκτούμε την εμπειρία αυτή στην καθημερινή μας ζωή και μάλιστα μ'έναν αυξανόμενο βαθμό. Γι' αυτό μερικά κείμενα του αφιερώματος έχουν έναν νέο χαρακτήρα: προσπαθούν να επικεντρώσουν το Χριστιανικό μήνυμα, να το κατευθύνουν πρός το αναλλοτρίωτο κέντρο, να το σιγουρέψουν, να καλλιεργήσουν την μελέτη ξεκινώντας απο όλες τις πλευρές και απο όλες τις περιφέρειες, στην σχολή του πνεύματος, το οποίο πραγματοποιεί το έργο του στην Τριαδική οικονομία εξηγώντας το μήνυμα τού ενσαρκωθέντος Λόγου, του σταυρωθέντος και αναστάντος, με μία μορφή δημιουργικά νέα σε συνεχώς νέες γενιές, και τις εξασκεί σ'αυτό!
Το Πνεύμα αναπτύσσει σε άπειρες ποικιλίες την αγάπη τού Υιού πρός τον Πατέρα, του Πατρός πρός τον Υιό και μέσω του Υιού πρός τον κόσμο. Φωτίζει, αλλά ποιός μπορεί να ακινητοποιήσει το βλέμμα του στο φώς του; Μία Θεολογία που δίνει προτεραιότητα στο θέμα του Αγίου Πνεύματος βρίσκεται ανάμεσα στα πιό δύσκολα και πιό σπάνια πράγματα που υπάρχουν, αυτομάτως. Στα κείμενα που ακολουθούν προσφέρονται μόνον αποσπάσματα. Γίνεται όμως προσπάθεια να ανακαλυφθεί κάποιο ίχνος του Αγίου Πνεύματος πάνω στην εργασία του, στο έργο του: στον τρόπο με τον οποίο οδηγεί τους ανθρώπους στον ζωντανό Θεό, με τον οποίο διακρίνει τα πνεύματα της εποχής μας, με τον οποίο δίνει την μύηση στο μυστήριο του Λόγου που έγινε άνθρωπος. Και όλα αυτά με λιγοστές αναφορές - με τον τρόπο με τον οποίο πνέει μέσα απο τις πεπερασμένες δομές της ανθρώπινης ζωής. [οι άκτιστες ενέργειες τις οποίες βαπτίζουν Άγιο Πνεύμα].
3. Το βασίλειο τού Πνεύματος (συνέχεια).
Η ξεχωριστή προσπάθεια εκ μέρους τού Μποναβεντούρα, να ξαναοδηγήσει τον Ιωακείμ στην Ορθόδοξη Θεολογία, ξαναπαρουσιάστηκε από τον Ratzinger. Είναι αλήθεια ότι ο Μποναβεντούρα απωθεί το νέο Θεολογούμενο ενός τρίτου βασιλείου του πνεύματος, καθότι το βασίλειο του Υιού, το οποίο εκπλήρωσε κάθε υπόσχεση, διαρκεί μέχρι το τέλος του χρόνου του κόσμου, και αυτό είναι ήδη το "Αιώνιο Ευαγγέλιο" το οποίο, ακόμη και στην μυστηριακή του τάξη παραμένει αξεπέραστο! Παρ'όλα αυτά ο Μποναβεντούρα διατηρεί την διχοτόμηση της αρχαίας Πατριστικής διανομής τής ιστορίας της σωτηρίας (και του κόσμου) σε επτά περιόδους και την αντιστοιχία των δύο βασιλείων πρίν και μετά τον Χριστό. Είναι αλήθεια ότι μ'αυτόν τον τρόπο ο Χριστός μετακινείται στο "κέντρο της ιστορίας", αλλά η προηγούμενη θέση, σύμφωνα με την οποία το Χριστιανικό στοιχείο θα διαρκούσε μέχρι το τέλος των χρόνων, αποδυναμώνει και για το παρόν μπορεί να διατηρηθεί ακόμη μόνον μέσω του μαθηματικού σχήματος.
Ακόμη και μία ευαισθησία και ένας τόνος της ψυχής η οποία έζησε μ'έναν απολύτως θρησκευτικό τρόπο (ο Φραγκίσκος σαν "σημείο του Θεού" τού τελικού χρόνου, προοίμιο της εσχατολογικής τάξης μ'αυτόν και τους Δομινικανούς) δέν είναι δυνατόν πλέον να θεμελιωθεί στο σύνθετο περιεχόμενο τής Κ.Δ. αλλά ξανά μόνον μέσω του παιχνιδιού των αντιστοιχιών του Ιωακείμ των περιόδων. Τυπικά, επιθεωρούμε με το βλέμμα το σύνθετο πεδίο της ιστορίας μέχρι την τελευταία Ημέρα και είναι δυνατόν κατά προσέγγισιν να καθορίσουμε την θέση μας σ'αυτό το πεδίο. Ακριβώς ο Αγγελικός Άγιος, ξεχωριστός λόγω των δώρων του Πνεύματος, τοποθετείται σ'ένα πλαίσιο που δέν είναι πλέον πνευματικό, το οποίο απειλεί την ξεχωριστή του παρουσία στην Εκκλησία. Ο Φραγκίσκος στην πραγματικότητα είναι ένας "εμπνευσμένος από το πνεύμα" πέραν όλων των Εκκλησιαστικών μορφών, ακριβώς διότι είναι ένας σταυρωμένος Χριστόμορφος, υπάκουος στην πραγματική νεοδιαθηκική Εκκλησία.
Θα αδικούσαμε όμως τον Μποναβεντούρα, εάν δέν κατανοήσουμε ότι η σχηματικοποίηση τής ιστορίας της σωτηρίας, την οποία προσλαμβάνει και οικοδομεί, θα ήθελε να είναι και γι'αυτόν ένα μέσον -εφαρμοσμένο με ενθουσιασμό και αγαθότητα- για να ζήσει στο άνοιγμα του πνεύματος και του μέλλοντος του! Δέν εννοεί το "σύστημα" σαν έναν πλούτο, αλλά σαν μία επιβεβαίωση του πνεύματος τής πτωχείας, το οποίο μία μέρα θα επικρατήσει και όπως δείχνει το σύστημα, τώρα είναι έτοιμο να ξεχυθεί. Η ίδια η επιβεβαίωση είναι ένα δώρο του πνεύματος το οποίο πρέπει να προσλάβουμε με ευγνωμοσύνη, ένα σημείο του Θεού, το οποίο πρέπει υπάκουα να ακολουθήσουμε. Η αντίληψη αυτών των σημείων δέν ανήκει ίσως απολύτως στην πραγματοποίηση της ακριβούς εντολής του Χριστού, ο οποίος μάς διατάσσει να μαζέψουμε τα εσχατολογικά σημεία του χρόνου και επομένως να τα επισημάνουμε με στάση υπακοής και με την διάκριση των πνευμάτων : ο Χριστιανός στο παρόν πρέπει να προφητεύσει το μέλλον με το ίδιο ένστικτο με το οποίο ο αγρότης γνωρίζει να ερμηνεύει τον μετεωρολογικό καιρό που έρχεται. Αυτή η αυθεντικά ευαγγελική στάση δημιούργησε όμως και στον Μποναβεντούρα μία υλιστική έκφραση, η οποία εμποδίζει την στάση στην οποία πρέπει να δώσουμε φωνή και ώθηση, και μάλιστα εάν την σκεφθούμε με συνέπεια την καταστρέφει!
4. Μέλλον γνωστό-άγνωστο!
Έτσι λοιπόν, γι'άλλη μία φορά απαιτείται ένα νέο ξεκίνημα τής σκέψης! Απο ότι είδαμε πρίν, προσλαμβάνουμε την πρόθεση τού Ιωακείμ, η οποία για την αλήθεια, είναι μόνον μία νέα έκδοση της βιβλικής θέσης που αποτελεί και το δόγμα μας, σύμφωνα με την οποία το Πνεύμα προοδεύει απο τον Πατέρα και απο τον Υιό και ο Πατήρ θα το αποστείλει στην επιστροφή τού Υιού και λόγω της προσευχής Του, και ότι ο Υιός θα το στείλει εκ μέρους του Πατρός. Αυτή η θέση τής "οικονομικής" Θεολογίας έχει εξηγηθεί απο την Εκκλησιαστική δογματική με αναφορά στην διατριαδική Θεολογία. Οι αποστολές είναι πρόοδοι οι οποίες προχωρούν ad extra, την στιγμή κατά την οποία ο κύκλος τής αποστολής του Υιού ολοκληρώνεται, καθώς κατευθύνεται στον Πατέρα, Πατήρ και Υιός εγκαινιάζουν ένα νέο μέλλον εν Πνεύματι. [Η ΝΕΑ ΑΙΡΕΣΗ]. Αλλά το πνεύμα είναι αυτό το οποίο αναδύεται απο τον Πατέρα και απο τον Υιό, στην ένωσή Τους, σαν ένας θαυμαστός καρπός.[ ΓΕΝΝΑΤΑΙ] Έτσι λοιπόν ούτε και η "οικονομική" Θεολογία θα προχωρήσει ποτέ πέραν αυτού του παραδόξου στο εσωτερικό του Θεού. Το παράδοξο είναι τούτο: Εμείς γνωρίζουμε το πνεύμα, καθότι είναι πνεύμα Χριστού, το οποίο μας αποκαλύπτει τον Πατέρα και δέν γνωρίζουμε το πνεύμα-στον χαρακτήρα του, τού μέλλοντος-καθώς Αυτό είναι κάτι περισσότερο απο όσα έχουμε βιώσει και γνωρίζουμε για τον Πατέρα και τον Υιό, και δέν είναι δυνατόν να σταθεροποιηθεί καθοριστικά σε κανέναν θησαυρό περιεχομένων του παρελθόντος και του παρόντος. Θεολογικά το μέλλον, δέν μπορεί να είναι ούτε άγνωστο ούτε γνωστό, αυτό δέν μπορεί να υπολογισθεί ούτε σαν απλή "ανάπτυξη" αυτού που ήδη ενυπάρχει, ούτε μπορεί να είναι ένα τέτοιο άλμα πρός το άλλο, ώστε να αφήσει πίσω του την προέλευση του, το "καταγωγικό πέταγμα" απο τον Πατέρα και απο τον Υιό και απο το έργο τους![Επιτέλους η αγαπητική σχέση του Πατρός πρός τον Υιό και του Υιού πρός τον Πατέρα, το παληό Άγιο Πνεύμα, έδωσε καρπό, το νέο Άγιο Πνεύμα].
Αυτή η σύλληψη, εφαρμοσμένη στην ιστορία, με την πρώτη εντύπωση φαίνεται απογοητευτική. Αυτή φαινομενικώς απαγορεύει στους Χριστιανούς να έχουν απέναντί τους έναν αληθινά ανοιχτό ορίζοντα, τους εμποδίζει να αποκτήσουν την ανθρώπινη περιπέτεια, να μπορέσουν δηλαδή να ξεκινήσουν για καινούργιες όχθες. Ένα πνεύμα το οποίο παραμένει αιωνίως δεμένο στην καταγωγή των γεγονότων τού Εβραϊκού λαού και του Ιησού της Ναζαρέτ, συμβάντα τα οποία διαλύονται όλο και περισσότερο στο παρελθόν δέν θα κατορθώσει να δώσει τίποτε περισσότερο απο μερικές εναλλαγές στο αιωνίως ταυτόσημο θέμα και η ακοή θα χαθεί σιγά-σιγά απο την ανθρωπότητα! Οι εναλλαγές παίζουν μόνον πάνω σε κάτι δεδομένο προηγουμένως, δέν μπορούν να ξεκολλήσουν, απομακρυνόμενες τόσο ώστε να μήν αναγνωρίζονται πλέον σαν να έχουν παίξει πάνω στο θέμα!Μ'αυτή την έννοια το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, θορυβημένο οπωσδήποτε απο τις γνωστικές πλάνες, επανέφερε τον Παράκλητο, ο οποίος "θα αναγγείλει το μέλλον";;;;, στην εξήγηση του θέματος τού Χριστού: "εκείνος εμέ δοξάσει, ότι εκ του εμού λήψεται και αναγγέλει υμίν" (Ιω 16,14). Και έτσι είναι Ιωάννειο με την απόλυτη σημασία "και τα πρόβατα της φωνής αυτού ακούει και τα πρόβατα αυτώ ακολουθεί, ότι οίδασι την φωνήν αυτού" (Ιω 10,3,4). "Υμείς ούν ό ηκούσατε απ'αρχής εν υμίν μενέ τω" (1 Ιω. 2,24). Και πάει λέγοντας. Αλλά και οι Συνοπτικοί και ο Παύλος δέν δίνουν άλλον ήχο.
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου