Ο Συλλογικός Διανοούμενος λειτουργεί με πλήρη οργανωμένη δυναμικότητα

Μετά από δύο και πλέον χρόνια κύησης σε περιόδους υγείας, πολέμου, οικονομικής και πολιτικής έκτακτης ανάγκης, ο Συλλογικός Διανοούμενος γεννήθηκε ή ξαναγεννήθηκε. Ανακαλούμενος μέ λαχτάρα από τον Γκράμσι και στη συνέχεια εν μέρει αντιληπτός από τον Τολιάτι, που επανακυκλοφόρησε από τη νέα αριστερά μετά το '68, ο Συλλογικός Διανοούμενος έχει γίνει σήμερα η Φωνή του Δασκάλου. Δεν ταυτίζεται πλέον με ένα Κόμμα-Πρίγκιπα, όπως πίστευε ο Γκράμσι, αλλά προσκολλάται τέλεια στο Power in Force, αντικατοπτρίζει το Mainstream και αντανακλά τη βούληση του εσωτερικού και του διεθνούς κατεστημένου. Ο Γκράμσι πίστευε ότι ο Συλλογικός Διανοούμενος έπρεπε να είχε κατακτήσει την εξουσία, καί προβλήθηκε στο μέλλον ανατρέποντας την αστική και καπιταλιστική κυριαρχία. Ο σημερινός Συλλογικός Διανοούμενος, από την άλλη, είναι η εκπόρευση της θεσμικής και καπιταλιστικής Εξουσίας, αποσύρεται στο παρόν, πανηγυρίζει το status quo και το τετελεσμένο γεγονός. Έτσι, από επαναστάτης, ο Συλλογικός Διανοούμενος γίνεται αυλικός και νεοαστός, αξιωματούχος της εξουσίας, δάσκαλος και επαναλήπτης της ιδεολογίας του. Χθες πολέμησε το σύστημα, αλλά σήμερα είναι ο φύλακάς του, η άμεση και αποκλειστική του εκπόρευση.

Από τον Συλλογικό Διανοούμενο, ωστόσο, διατηρεί τρία εξέχοντα χαρακτηριστικά: είναι οργανικός για το Power-System ακριβώς όπως το αρχικό πρωτότυπο ήταν οργανικό για το Party-Prince. Σκέφτεται, μιλάει και ενεργεί σαν να είχε μόνο ένα κεφάλι, μια σκέψη και έναν οργανισμό, όσο εκτεταμένος κι αν είναι. Και ασκεί πολιτιστική και αστική ηγεμονία όπως το πρωτότυπο, δεν αναγνωρίζει τη γνώμη των άλλων, αλλά θεωρεί την όποια διαφωνία ως αυθάδεια, καταπάτηση, ανατροπή και οπισθοδρομική παθολογία. Είναι κυρίαρχη σκέψη, και όχι με τη λεοπαρδιακή έννοια αλλά με τη μαρξική έννοια: οι κυρίαρχες ιδέες είναι οι ιδέες της άρχουσας τάξης, γράφει ο Μαρξ στο The German Ideology .

Πού είναι ο Συλλογικός Διανοούμενος; Είναι στις μεγάλες εφημερίδες, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στα κύρια τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δίκτυα, στις εκδόσεις, στον κινηματογράφο, στο θέατρο, στην πολιτιστική, ακαδημαϊκή και πνευματική δύναμη, στήν θεολογία και οπουδήποτε κατευθύνεται, κατασκευάζεται και μεταφέρεται η κοινή γνώμη. Αν διαβάσετε τα κύρια άρθρα, τους πλάγιους χαρακτήρες, τα σχόλια, τα ρεπορτάζ, τις στήλες των επιστολών, αν ακούσετε και δείτε τα κύρια τηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης, θα καταλάβετε ότι βρισκόμαστε όντως στην παρουσία ενός Συλλογικού Διανοούμενου, γιατί δεν υπάρχει παραφωνία. και ποικιλία απόψεων, αλλά επανάληψη, ρεφρέν, συμμόρφωση. Μερικές φορές είναι εναλλάξιμα και τώρα είναι δύσκολο να ανιχνεύσουμε μια γνώμη πίσω από μια εφημερίδα αντί για μιά άλλη, επειδή έχουν συμμορφωθεί όσο ποτέ άλλοτε. Ο Συλλογικός Διανοούμενος διανέμει τήν κυρίαρχο βίβλο με τη μορφή αφήγησης.

Συνήθως, στα μεμονωμένα στοιχεία του Συλλογικού Διανοούμενου δίνεται το παρατσούκλι του radical chic, ένας ορισμός που επινοήθηκε περισσότερο από μισό αιώνα πριν από τον Tom Wolfe. Αλλά το chic σημαίνει κομψό, εκλεπτυσμένο, αριστοκρατικό (και όχι με τη μαρξιστική έννοια). Αντίθετα, ο ορισμός που δόθηκε πριν από τον Wolfe από τον φιλελεύθερο συντηρητικό Panfilo Gentile είναι πιο κατάλληλος, ο οποίος τους όρισε ως σνομπ, εξηγώντας ότι η ετυμολογία, αν και αμφισβητήσιμη, ήταν η συστολή του sine nobilitate, χωρίς ευγένεια. Επομένως μια ψεύτικη αρχοντιά, παρά μια κομψότητα. Ο σνομπ προέρχεται από το ρήμα σνομπάρει και αναφέρεται σε κάποιον που αντιμετωπίζει τους άλλους με υπεροπτική περιφρόνηση, ασκώντας ηθικό ρατσισμό, επιδεικτική ανωτερότητα ή παραμελώντας σκόπιμα αυτούς που εκφράζουν άλλες ιδέες, άλλα γούστα, άλλες απόψεις.

Δεύτερον, αμφισβητώ την ευρέως διαδεδομένη έκφραση της «ενιαίας σκέψης»: είναι οξύμωρο, μια αντίφαση ως προς τους όρους: όπου υπάρχει σκέψη δεν μπορεί να υπάρχει reductio ad unum. Η σκέψη δεν είναι ποτέ μοναδική ή ομοιόμορφη, είναι πάντα ελεύθερη, ανήσυχη, αμφιλεγόμενη, πληθυντική, πολυμορφική. Παρομοίως, είναι καιρός να εγκαταλείψουμε την έκφραση πολιτικά ορθή. Αντί για σωστή σκέψη θα πρέπει να μιλάμε για διεφθαρμένη σκέψη, γιατί στην πραγματικότητα είναι μια διαφθορά της πραγματικότητας και της ποικιλίας της, μια διαστρέβλωση και μια αλλοίωση της αλήθειας. Είναι ένας ηθικισμός που αλλοιώνει την ηθική αίσθηση, ένας φανατισμός που αλλοιώνει τη θρησκευτική αίσθηση, ένας προκατασκευασμένος σχηματισμός που αλλάζει, ακόμη και σε λεξιλογικό επίπεδο, την κοινή αίσθηση της πραγματικότητας, της φύσης, της ιστορίας. Η καθαρή κουλτούρα ακύρωσης δεν πρέπει να μεταφράζεται όπως γίνεται συνήθως με την κουλτούρα της ακύρωσης, αλλά αντιστρόφως ως ακύρωση της κουλτούρας, η οποία ανταποκρίνεται πολύ περισσότερο στη βαρβαρότητα όσων θέλουν να καταργήσουν συγγραφείς, γεγονότα, πρωταγωνιστές του παρελθόντος που θεωρούνται μη συμμορφούμενοι. Δεν μπορεί να υπάρχει κουλτούρα στο να θέλεις να διαγράψεις την ιστορία και τις ιδέες που διαφέρουν από τα πρότυπα του παρόντος.

Ο ψυχαναλυτής και φυσιοπαθητικός Roberto Giacomelli αφιερώνει ένα αιχμηρό φυλλάδιο στην Ψυχοπαθολογία του radical chic, στο οποίο αναλύει τον ναρκισσισμό, το μίσος και την ηθική υπεροχή στην προοδευτική αριστερά (επιμ. Passaio al bosco, πρόλογος F. Borgonovo). Για τον Τζιακομέλι, το radical chic δεν έχει ιδεολογία, αλλά πιστεύει ότι επενδύεται από την «ώριμη και μέτρια κοινή λογική της φωτισμένης αστικής τάξης». Στην πραγματικότητα, κατά τη γνώμη μου, είναι φορέας μιας ιδεολογίας, μάλιστα μιας άρρητης και κυρίαρχης υπεριδεολογίας που προϋποθέτει το τέλος όλων των άλλων ιδεολογιών. Είναι μια ιδεολογία που δεν παρουσιάζεται ως τέτοια, αλλά ως υπέρβαση ιδεολογικών αντιθέσεων. προϋποθέτει την επιφοίτηση της ιστορίας, την αποθέωση του παγκόσμιου παρόντος. Η πολιτική ορθότητα και η ακύρωση της κουλτούρας, ο φιλελεύθερος ριζοσπαστισμός και ο αντιρατσισμός, ο προοδευτισμός και η παγκοσμιοποίηση ανταποκρίνονται σε ένα ιδεολογικό μοντέλο υπεροχής.

Ο Τζιακομέλι αποδίδει σε ριζοσπαστικές σικ κακίες που είναι πραγματικά διαδεδομένες σε όλη τη σημερινή κοινωνία: ναρκισσισμό, εγωισμό, κυνισμό. Πέρα όμως από αυτές τις διευκρινίσεις το βασικό θέμα παραμένει: ο συλλογικός Διανοούμενος είναι σε πλήρη ταχύτητα και δεν παραδέχεται αποκλίσεις.
Μαρτσέλο Βενετζιάνι

L’Intellettuale Collettivo funziona a pieno regime - The Unconditional Blog (www-theunconditionalblog-com.translate.goog)