Λίγοι συγγραφείς μπόρεσαν να ερευνήσουν τα βάθη του ανθρώπινου μυαλού όπως αυτός και να σκάψουν τόσο βαθιά στη δυστυχία και ταβάσανα
ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ
ΝΤΟΣΤΟΓΕΦΣΚΙ _ _ _
ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΕΚΛΕΠΤΥΣΜΕΝΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
« Λίγοι συγγραφείς γνώριζαν πώς να ερευνήσουν τα βάθη του ανθρώπινου μυαλού όπως αυτός και να σκάψουν τόσο βαθιά στη δυστυχία και τα βάσανα
Τα μυθιστορήματα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (1821-1881) εξαργυρώνουν την πραγματικότητα και επαναπροσδιορίζουν τη ζωή. Εάν πάρετε ένα μαζί σας σε ένα έρημο νησί, δεν μπορείτε να ανησυχείτε: θα έχετε αρκετή τροφή για σκέψη για τα επόμενα χρόνια! Με μια ένταση και διορατικότητα αντάξια του Ουίλιαμ Σαίξπηρ και του Σίγκμουντ Φρόιντ, ο Ντοστογιέφσκι διείσδυσε στις πιο σκοτεινές γωνιές της ηθικής παρακμής, της φτώχειας και της ανθρώπινης κρίσης. Ο Ντοστογιέφσκι είναι απαράμιλλος όταν πρόκειται για την απεικόνιση της ρωσικής κόλασης. Ήταν ένας αμείλικτος ανιχνευτής ηθικής διαφθοράς, ανωριμότητας και υποκρισίας.
1 / "Έγκλημα και τιμωρία"
Ο Vladimir Koshevoy παίζει τον Rodion RaskolnikovΟ κύριος χαρακτήρας του «Έγκλημα και Τιμωρία» είναι ένας νέος τύπος ανθρώπου, που λαμβάνεται από μηδενιστικές ιδέες. Ο Rodion Raskolnikov είναι ένας ηθικά διφορούμενος νεαρός άνδρας που επιτρέπει στον εαυτό του να χύσει «αίμα κατά συνείδηση». «Είμαι ένα πλάσμα που τρέμει ή έχω το δικαίωμα;» (στα ρωσικά: “ Тварь я дрожащая или право имею? ”), αναρωτιέται χωρίς μισόλογα, προσπαθώντας να καταλάβει αν είναι «ψείρα, όπως όλοι οι άλλοι, ή άνθρωπος». Τελικά, ο 23χρονος σκοτώνει μια ηλικιωμένη γυναίκα που δανείζει χρήματα, με τσεκούρι για να πραγματοποιήσει το ηθικό του πείραμα. Εκ των υστέρων, το έγκλημά του αποδεικνύεται χειρότερο από τον πιο ανησυχητικό εφιάλτη.
Ο Ντοστογιέφσκι δεν προσπάθησε ποτέ να ευχαριστήσει το πλήθος. Ήταν ένας αληθινός πρωτότυπος που έσπρωξε τα όρια του είδους, αλλά και των ανθρώπινων προσδοκιών και φιλοδοξιών. Το «Έγκλημα και Τιμωρία» είναι το πιο τέλειο αστυνομικό μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι, με ψυχολογική ανατροπή. Ξέρουμε από την αρχή ποιος σκότωσε ποιον, πού, πότε, γιατί και ακόμη και πώς. Ωστόσο, το ερώτημα των εκατομμυρίων δολαρίων είναι ποιες είναι οι υπαρξιακές συνέπειες του εγκλήματος και πώς να συνυπάρξουμε. Ο Ντοστογιέφσκι είναι πεπεισμένος ότι χωρίς να περάσει μέσα από πειρασμούς και τρομερές κακουχίες, χωρίς να συγκρουστεί με ηθικές απόλυτες, είναι αδύνατο να μετανοήσει. Ένας άντρας, σύμφωνα με τον Ντοστογιέφσκι, δεν είναι κάποιος προικισμένος με λογική και νόηση, αλλά αυτός που σκόπιμα φρικάρει. Ο συγγραφέας αγαπούσε την ελπίδα ότι ο Ρασκόλνικοφ θα μπορούσε να εξιλεώσει την αμαρτία του. «Γίνε ήλιος και θα σε δουν όλοι. ένας ήλιος, πρώτα απ 'όλα, πρέπει να είναι ήλιος», λέει ενθαρρυντικά ο Πόρφιρυ Πέτροβιτς. Για τον Ντοστογιέφσκι, η συγχώρεση είναι δυνατή μέσω του πόνου.
2. «Οι αδελφοί Καραμάζοφ»
Κανείς δεν έχει κατακτήσει ποτέ την τέχνη να κάνει ερωτήσεις για το σωστό και το λάθος καλύτερα από τον Ντοστογιέφσκι. Και αυτές οι «καταραμένες ερωτήσεις» είναι αυτές που πραγματικά σπάνε τον πάγο. «Τι είναι η κόλαση; Νομίζω ότι είναι το βάσανο τού να μην μπορείς να αγαπήσεις», γράφει ο Ντοστογιέφσκι στους «Αδελφούς Καραμάζοφ», το τελευταίο του μυθιστόρημα με κίτρινη πλοκή (ποιος σκότωσε τον γέρο πατέρα;), αλλά όπου τα θέματα που πραγματεύονται σε μεγάλο βάθος είναι η πίστη, η ελευθερία και η οικογένεια.
Ο Ντοστογιέφσκι κοιτάζει την ψυχή κάθε χαρακτήρα, είτε είναι ο τρομερός Φιόντορ Καραμάζοφ είτε ο συναισθηματικά ασταθής Μίτγια Καραμάζοφ, ζωγραφίζοντας ένα μάλλον ζοφερό πορτρέτο του Ρώσου άνδρα. Γιατί οι χαρακτήρες του Ντοστογιέφσκι υφίστανται επαναστατικούς μεταφυσικούς μετασχηματισμούς μόνο όταν βρίσκονται σε ακραίες συνθήκες, μεταξύ ζωής και θανάτου, σε ηθική ελεύθερη πτώση; Ίσως, επειδή μόνο σε αυτή την αποφασιστική στιγμή κοιτάζονται επιτέλους ειλικρινά ο ένας μέ τον άλλον για πρώτη φορά για να προκαλέσουν μια κραυγή απόγνωσης.
Ο συγγραφέας διέθετε «ιατροδικαστικό» μυαλό και χρησιμοποιούσε τα «βασικά ένστικτα» και τις αδυναμίες των χαρακτήρων του για να εξηγήσει τη μεταφυσική φύση του κόσμου. Στο The Brothers Karamazov, ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα με μια υπέροχη αστυνομική πλοκή, ο Ντοστογιέφσκι εξερευνά τις ηθικές πτυχές μιας δυσλειτουργικής ρωσικής οικογένειας. Ο Φραντς Κάφκα, μεγάλος θαυμαστής των «Αδελφών Καραμάζοφ», αποκάλεσε τον Ντοστογιέφσκι «εξ αίματος συγγενή» του και όχι χωρίς λόγο. Παρά το γεγονός ότι είναι εκατό τοις εκατό Ρώσοι, οι χαρακτήρες του Ντοστογιέφσκι είναι παγκόσμιοι στο ότι είναι γεμάτοι στενοχώρια, κακία και δυστυχία και είναι αποφασισμένοι να περάσουν από συναισθηματική κόλαση στην ακατάπαυστη επιδίωξή τους για ηθική ελευθερία και πίστη. Είναι κρίμα που ο Ντοστογιέφσκι πέθανε έχοντας γράψει μόνο το πρώτο (και το μικρότερο) μέρος των Αδελφών Καραμαζόφ, το οποίο θα έπρεπε να αποτελείται από δύο μέρη.
3 / «Ο ηλίθιος»
Τα μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι θυμίζουν ουρανό που προετοιμάζεται για μια αναπόφευκτη καταιγίδα. Οπότε, μην περιμένετε ένα χολιγουντιανό αίσιο τέλος. Τα πιο ευάλωτα άτομα της κοινωνίας είναι αυτά που τον γοητεύουν περισσότερο. Δίνει φωνή σε φτωχούς, άρρωστους και περιθωριοποιημένους. Στον «Ηλίθιο», ο συγγραφέας εξερευνά την αγάπη και τον οίκτο, την περηφάνια και τη δειλία, τη γενναιοδωρία και την καλοσύνη. «Η συμπόνια αποτελεί τον πιο θεμελιώδη, ίσως τον μοναδικό υπαρξιακό νόμο όλης της ανθρωπότητας», λέει ο Ντοστογιέφσκι στο μυθιστόρημα.
Ο πρίγκιπας Lev Nikolaevich Myshkin, ο κύριος πρωταγωνιστής, είναι ένας άνθρωπος χωρίς μέλλον, ένας επιληπτικός που είναι πολύ ευγενικός, αφελής και γελοία παιδικός για να επιβιώσει στην Αυτοκρατορική Ρωσία. Όπως η νεαρή γαζέλα είναι τροφή για τα αρπακτικά, ο πρίγκιπας Myshkin είναι «ένας ηλίθιος», καταδικασμένος από την αρχή, σε έναν κόσμο που ανήκει σε αυτούς που έχουν πολλές τρίχες στο στομάχι τους, όπως ο Parfjon Rogozhin.
Όπως τόνισε ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι, κανείς άλλος πέρα από τον Ιησού Χριστό και τον Δον Κιχώτη «ενέπνευσε» τον συγγραφέα να δημιουργήσει τον πρίγκιπά τού Μίσκιν. Ο Ντοστογιέφσκι ήξερε σίγουρα πώς να διαλέγει τα μοντέλα του. Ακόμη και ορισμένα αυτοβιογραφικά χαρακτηριστικά συνδέονται με την εικόνα του πρίγκιπα Myshkin - ενός από τους πιο αγαπημένους χαρακτήρες του συγγραφέα, ο οποίος «κληρονόμησε» ακόμη και την επιληψία από τον Ντοστογιέφσκι. Εκτός από αυτό, όταν ο Λεβ Νικολάεβιτς ξεκινά μια συζήτηση για τη θανατική ποινή στην Ευρώπη και τη Ρωσία, περιγράφει διεξοδικά τα συναισθήματα ενός ατόμου που κινδύνευσε να εκτελέσει. Είναι ενδιαφέρον ότι αυτό τό είχε βιώσει ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι! Το 1849, ο συγγραφέας συνελήφθη για τη συμμετοχή του στον Κύκλο Petrashevsky, μια ομάδα ριζοσπαστών διανοουμένων της Αγίας Πετρούπολης που επέκριναν το κοινωνικοπολιτικό σύστημα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και συζήτησαν τρόπους αλλαγής του. Το 1850, ο 28χρονος Ντοστογιέφσκι (ο οποίος μέχρι τότε είχε ήδη εκδώσει δύο μυθιστορήματα, τους «Φτωχούς» και «Ο Διπλός») καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με άλλα 20 μέλη του κινήματος της νεολαίας. Για ένα σαδιστικό παιχνίδι, η ποινή μετατράπηκε την τελευταία στιγμή, όταν ο συγγραφέας ήταν ήδη στην αγχόνη. Αυτή η εμπειρία ήταν ένα τεράστιο σοκ και έμεινε ανεξίτηλη ανάμνηση για όλη τη ζωή του Ντοστογιέφσκι. όταν ο συγγραφέας ήταν ήδη στο ικρίωμα.
4 / «Οι Δαίμονες»
Ο Anton Shagin υποδύεται τον Pyotr Verkhovensky στο «The Demons».«Οι Δαίμονες» είναι ένα δυνατό μυθιστόρημα για τον διαβολικό πειρασμό να ανανεωθεί ο κόσμος, για την δαιμονική κατοχή από τις δυνάμεις του κακού και της καταστροφής. Ο Ντοστογιέφσκι προέβλεψε την εξάπλωση του μηδενισμού, του χάους και του μίσους. Ο συγγραφέας, ο οποίος είχε περάσει τέσσερα χρόνια σκληρής δουλειάς σε μια φυλακή της Σιβηρίας, έδειξε επίσης ότι είναι προφητικός, μιλώντας για μια μελλοντική κοινωνία που κυριαρχείται από την κατασκοπεία, όπου «κάθε μέλος της κοινωνίας παρακολουθεί το άλλο και αναγκάζεται να ενημερώνει. Το καθένα ανήκει σε όλους, και όλα ανήκουν στον καθένα. Όλοι είναι σκλάβοι, και στη σκλαβιά είναι ίσοι. Σε ακραίες περιπτώσεις, υπάρχει συκοφαντία και φόνος, αλλά το ουσιαστικό είναι η ισότητα». Και πάλι: «Μόνο ότι είναι απαραίτητο είναι απαραίτητο, αυτό είναι το σύνθημα του πλανήτη από εδώ και πέρα. [...] Αλλά οι σκλάβοι πρέπει να έχουν ηγέτες. πλήρη υπακοή,
Ο Ντοστογιέφσκι ήταν ένας βαθιά θρησκευόμενος άνθρωπος, ένας ορθόδοξος χριστιανός, που επικαλούνταν το όνομα του Θεού στα έργα του σε κάθε βήμα. «Ο Θεός μου είναι απαραίτητος μόνο και μόνο επειδή είναι το μόνο ον που μπορεί να αγαπηθεί για πάντα…», γράφει ο Ντοστογιέφσκι στους «Δαίμονες». Η εικόνα ενός «γοητευτικού δαίμονα» δημιουργήθηκε από τον Ντοστογιέφσκι με αξεπέραστη τέχνη. Ο Νικολάι Σταυρόγκιν έχει εξαιρετικό μυαλό και πληγωμένη ψυχή. Είναι ένας αντι-ήρωας, ένας άνθρωπος με πολλά πρόσωπα, ένας ψυχοπαθής, ένας χειραγωγός και ένας σίριαλ γυναικάς. Ο Ρώσος φιλόσοφος Νικολάι Μπερντιάεφ θεωρούσε τον Σταυρόγκιν τον «πιο μυστηριώδη» φανταστικό χαρακτήρα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
5 / «Αναμνήσεις από το υπόγειο»
Το 1863, ο Ντοστογιέφσκι έγραψε αυτό που φαίνεται να είναι το πρώτο υπαρξιστικό μυθιστόρημα, Απομνημονεύματα από το Υπόγειο, του οποίου ο αφηγητής δίνει τον εντυπωσιακά οξύ τόνο του από την πρώτη παράγραφο. «Είμαι άρρωστος… Είμαι κακός άνθρωπος. Είμαι κάποιος που δεν έχει τίποτα ελκυστικό. Νομίζω ότι έχω ηπατική νόσο. Ακόμα κι αν από την άλλη δεν καταλαβαίνω ούτε ένα λεπτό από την ασθένειά μου και δεν ξέρω τι ακριβώς είναι άρρωστο πάνω μου».
Ο κύριος Ρώσος φιλόλογος του εικοστού αιώνα, Μιχαήλ Μπαχτίν, ονόμασε αυτόν τον τρόπο ομιλίας του Ντοστογιέφσκιανο "λέξη με το escapado" ("Cлoe c лeйeкoй"): "Για παράδειγμα, αυτοδιάθεση εξομολογητική με διαφυγή (η πιο κοινή μορφή στον Ντοστογιέφσκι) στην ίδια την πρόθεση, ο ορισμός της τελευταίας λέξης γιά τόν εαυτό του, είναι ο καθοριστικός ορισμός του εαυτού. αλλά στην πραγματικότητα στηρίζεται εσωτερικά σε μια αντίθετη αυτοαξιολόγηση που δίνεται ως απάντηση από άλλον. Όποιος ταπεινώνει και καταδικάζει τον εαυτό του, στην πραγματικότητα θέλει μόνο να προκαλέσει τον έπαινο και τη φιλοφρόνηση του άλλου. Καταδικάζοντας τον εαυτό του, θέλει και απαιτεί από τον άλλον να διαλύσει τον αυτοπροσδιορισμό του και αφήνει στον εαυτό του ένα κενό…».
Αυτό το βιβλίο είναι μια ομολογία ενός πρώην αξιωματούχου της Αγίας Πετρούπολης και μια φιλοσοφική ιστορία για την ουσία της ανθρώπινης ζωής. μια τραγική ιστορία για τη φύση των επιθυμιών μας και ένα δράμα για την αρρωστημένη σχέση μεταξύ λογικής και αδράνειας. Ο υπόγειος άνθρωπος, χωρίς όνομα και επίθετο, μαλώνει με τους φανταστικούς και πραγματικούς αντιπάλους του και αναλογίζεται τους λόγους των ανθρώπινων πράξεων, της προόδου και του πολιτισμού. Παρανοϊκός, παθολογικός, αξιολύπητος, φτωχός, είναι ένας μοναχικός που φοβάται μην τον ανακαλύψουν. Αφού διάβασε τα «Απομνημονεύματα από το υπόγειο», ο Φρίντριχ Νίτσε (1844-1900) είπε για τον Ντοστογιέφσκι: «Είναι ο μόνος ψυχολόγος από τον οποίο έχω κάτι να μάθω».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου