Αντικειμενικός κόσμος
Είτε πρόκειται για τη σχεδίαση ενός αρχείου είτε για τη χρήση μιας γλώσσας, με την εξάσκηση η σχέση με το περιβάλλον υλοποιείται και τροποποιείται. Με μια λέξη, τείνουμε προς τη λειτουργικότητα. Είναι μια τάση που δημιουργείται από τη δημιουργική διάσταση όλων των ανθρώπων εκτός από αυτούς που την έχουν καταχραστεί με άλογες δόσεις ορθολογισμού και επιστημονισμού.
Η επιβεβαίωση της λειτουργικότητας τείνει να είναι τόσο πιο αισθητή όσο πιο οικείος είναι για εμάς ο κόσμος στον οποίο βυθιζόμαστε. Ο πάγκος ενός εργαστηρίου, η διάταξη των εργαλείων σε μια κουζίνα, καθώς και η ορολογία μιας ομάδας, αποτελεσματική και έγκυρη μόνο μέσα σε αυτήν, άρα και μια ολόκληρη γλώσσα, καθώς και οποιαδήποτε διάλεκτός της, σχηματίζουν ένα κανονικό κείμενο .
Η πολύ φαινομενική έννοια του λειτουργικού βρίσκεται στο επίκεντρο της σχέσης με τον άλλο και το περιβάλλον, είναι ένα είδος συνέπειας του. Ωστόσο, συχνά παρεξηγείται ακούσια με αυτό του ορθολογικού . Μια παρεξήγηση που προκύπτει από την επιστημονική στάση του πολιτισμού που μας τυλίγει. Αυτό έχει την άρρητη και ασυνείδητη αξίωση να επεκτείνει την άκαμπτη μηχανιστική λογική στις ανθρωπιστικές σχέσεις. Μια μορφή τύφλωσης και επομένως ένα μεγάλο εκπαιδευτικό, εξελικτικό και σχεσιακό πρόβλημα, ωστόσο δεν είναι το θέμα αυτού του άρθρου.Η τάση προς τη λειτουργικότητα έχει οδηγήσει στην επινόηση μιας γλώσσας που αποδίδει στον λεγόμενο εξωτερικό κόσμο ιδιότητες που είναι αντίθετα εγγενείς στη σχέση μας - ανάλογα με τις ανάγκες και τα συναισθήματα της στιγμής - με αυτόν. Αυτό είναι το έμφυτο κενό του μηχανισμού στις σκέψεις και τη γλώσσα μας, άρα και στη συμπεριφορά μας. Αγνοώντας εντελώς τη διαδικασία αφήγησης της πραγματικότητας με τα χρώματα της παλέτας μας και με την κλίση του περιγραφικού ταλέντου στη διάθεσή μας, φτάνουμε, sic et simpliciter, στη δημιουργία του υποτιθέμενου αντικειμενικού κόσμου . Ένας κόσμος πραγμοποιημένος στην ύλη, στον οποίο υπάρχει το προφανές και η αλήθεια, τουλάχιστον για την πηγή που τον περιγράφει και για όσους συμφωνούν μαζί του. Ως εκ τούτου, είμαστε τυφλοί στην αρχή ότι η πραγματικότητα βρίσκεται στη σχέση όπως προσπάθησαν να επισημάνουν ο Χάιντεγκερ και η κβαντική φυσική. Αν για τον Γερμανό στοχαστή, μια κανάτα δεν υπάρχει για να περιέχει και να ρίχνει νερό, αλλά επειδή υπάρχει νερό και η ανάγκη να το πάρεις και, για το δεύτερο είμαστε απλώς δημιουργοί της πραγματικότητας, και για τους δύο είμαστε η έκφραση του όντος. Μια ολιστική δήλωση, μη προσιτή στο νόημά της, όσο παραμένει κανείς εγκλωβισμένος στο δίχτυ της ανθρωποκεντρικής αντίληψης του κόσμου. Η υλιστική κουλτούρα που αντίθετα μας θέλει να είμαστε ανεξάρτητοι ή χωρίς πατέρα έχει, όπως μπορούμε να δούμε ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, τη δική της κολασμένη απόγνωση.
Το να πιστεύουμε ότι το αυτονόητο και η αλήθεια που βλέπουμε είναι εμφανή και στον συνομιλητή μας, μάς καθιστά δύο ακρογωνιαίους λίθους της διατήρησης της ιστορίας ως λανθάνουσας σύγκρουσης, έτοιμης να απομαγευτεί με την παραμικρή σπίθα παρεξήγησης ή σύγκρουσης αναγκών. Είναι η πρώτη συνέπεια της κίνησης μέσα από το προσωπικό συμφέρον, αυτό δηλαδή που σήμερα έχει απόλυτη αξία και όχι τυχαία τοποθετείται στην κορυφή της πυραμίδας του φιλελευθερισμού.
Ανεξάρτητα από όλα τά αλλά είναι προφανές σωστά; και επομένως από όλες τις αλήθειες που πιστεύει ο καθένας μας ότι παρατηρούμε στον κόσμο, σαν να ήταν ένας ακίνητος χώρος, στον οποίο να μπεις και να περιπλανηθείς, αλλά κυρίως σαν να ήταν αυτός ο χώρος έτσι, όπως τον βλέπουμε, επίσης για όλους τους άλλους, παλεύουμε να αναγνωρίσουμε την ακαταλληλότητα της αντικειμενικής αντίληψης του κόσμου όταν πρόκειται για ανοιχτές, ανθρωπιστικές σχέσεις, στις οποίες οι συνομιλητές, όπως και εμείς, τοποθετούνται σε σημεία του προσωπικού τους σύμπαντος που δεν γνωρίζουμε, που δεν βλέπουμε, ότι δεν υποψιαζόμαστε. Κλεισμένοι στον τυφλό σωλήνα του μύθου του ορθολογισμού, πιστεύουμε ότι ο λόγος μας είναι αρκετός για να φέρει τον συνομιλητή στην ίδια πλατφόρμα από την οποία κοιτάμε τη ζωή. Με την επιβαρυντική περίσταση ότι εκείνο το πλάτωμα, το οποίο αντιλαμβανόμαστε ως υλικό, είναι στην πραγματικότητα και όπως αναφέρθηκε συμβατό με την ψυχική κατάσταση, τις ανάγκες, τις αξίες κ.λπ. αυτών που το καταλαμβάνουν. Όλα αυτά οδηγούν τους ανθρώπους να μη βλέπουν τη γκροτέσκο που ενυπάρχει στην εξαγωγή της δημοκρατίας, των δικών τους ιδεών και θέσεων. Κράτος ή άτομο, η τύφλωση είναι το ίδιο.
Ζαλισμένοι από την ιδέα ότι μια ορθολογικά προφερόμενη δήλωση περιέχει επικοινωνία, οδηγούμαστε στο να λάβουμε τα ιδιώματα που χρησιμοποιούνται κυριολεκτικά, όπου κι αν χρησιμοποιούνται λειτουργικά, αλλά με διαφορετική σημασία. Εξαιρετική προϋπόθεση για να περιπλέκετε τις σχέσεις. Έτσι, μπορεί να χρειαστούν χρόνια και χολή πριν καταλήξουμε να αναγνωρίσουμε ότι το να λέμε αύριο σε μεγάλο μέρος της Αφρικής και πέρα από αυτό δεν σημαίνει αύριο με τη στενή έννοια, αλλά σε γενικές γραμμές, δηλαδή αργότερα, μετά, περιμένετε ξανά . Τα μητρώα των πολιτισμών είναι διαφορετικά, όπως και αυτά των ανθρώπων. Μια κοινοτοπία που μοιάζει μυστική σε όλους.
Ο Φουκώ είπε ότι η αλήθεια είναι στο διάλογο . Αν και αναφερόταν σε μικρές προοπτικές , για παράδειγμα ιδεολογικές, σε σύγκριση με αυτήν που εξετάζουμε εδώ, την οποία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε πολιτισμική-δυτική, η φόρμουλα του Γάλλου κοινωνιολόγου περιέχει την ίδια οπτική που δημιούργησε αυτό το άρθρο. Αυτό αποσκοπεί στην αφήγηση της προέλευσης του μαγέματος του οποίου, ως επί το πλείστον, είμαστε αιχμάλωτοι. Και στο οποίο, κατά καιρούς, υποχωρούν ακόμη και εκείνοι που χειραφετήθηκαν από αυτό, για παράδειγμα, παίζοντας το κλισέ χαρτί, όταν θέλουμε να ρίξουμε ένα σωτήριο στην ομιλία μας ή όταν γλυκαίνουμε τα λόγια μας με αντιγραμμένες, όχι αναδημιουργημένες, έννοιες.
Σχεσιακός κόσμος
Η ανάγκη του λόγου μας, εδώ νοούμενος ως ο εαυτός μας, ως αυτό που πιστεύουμε ότι είμαστε και αισθανόμαστε ότι θέλουμε, μας καθοδηγεί εξάγοντας τα λειτουργικά του στοιχεία από το άπειρο που περιέχει τα πάντα. Όλα τα άλλα είναι τοξικά τρόφιμα, σεισμοί για τη σταθερότητά μας, ακόμα κι αν είναι επισφαλής, αφού αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας σε αυτό και μόνο σε αυτό. Αυτή είναι η στιγμή που βλέπουμε την πραγματικότητα σαν να ήταν στην πραγματικότητα μπροστά μας. Είναι σε εκείνο το σημείο που το ξόρκι του αντικειμενικού κόσμου ανθίζει σε όλη του την απόλυτη ισχύ. Αυτό είναι το σημείο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, ώστε να μην συγχέουμε τη λειτουργικότητα της γλώσσας με την πραγματικότητα, ώστε στη συνέχεια να καταλάβουμε πώς και πότε την επενδύουμε στον εαυτό μας, δηλαδή να καταλήξουμε στην απόδειξη ότι υπάρχει Κανένα δωμάτιο στο οποίο μπαίνουμε, ότι το μυαλό και η ύλη δεν είναι διακριτά, παρά μόνο στο μολυσματικό επιστημονικό-υλιστικό ζιζάνιο που κυνηγάει τη δημιουργική μας δύναμη.
Σε εκείνο το σημείο μπορούμε έτσι να δούμε ότι το μέτρο στο οποίο η σχέση με τον κόσμο χαράζει τά ίχνη της της, είναι στην πραγματικότητα η προέλευσή της. Στην άσβεστη σχέση μαζί του, συνεχίζουμε να τον ζωγραφίζουμε ανάλογα με τη δύναμη και το ταλέντο μας, όπως χίλιοι ζωγράφοι ζωγραφίζουν χίλια διαφορετικά δέντρα ενώ όλοι παρατηρούν το ίδιο φυτό. Η επίγνωση αυτού μας επιτρέπει να κυριαρχούμε στους άλλους. Οι τιμονιέρηδες της επικοινωνίας το ξέρουν καλά και το κάνουν. Η διατήρηση υψηλών επιπέδων χειραγώγησης των ανθρώπων είναι η πρώτη προϋπόθεση για τη διατήρηση της κυριαρχίας και της εξουσίας. Είναι μαύρη μαγεία. Υπάρχει όμως και η λευκή, δηλαδή αυτή που επιτυγχάνεται μέσα από τη συνείδηση του πόσο οι άλλοι είναι ο εαυτός μας σε άλλο χρόνο και τρόπο, για το πώς η ανάληψη ευθύνης αλλάζει τις σχέσεις και άρα τον κόσμο.
Αντικειμενικός ή σχεσιακός
Ανάλογα με τη γλώσσα που υιοθετείται, με τη σειρά της εξαρτώμενη από τη συνειδητοποίηση ότι δημιουργεί πραγματικότητα, έχουμε τη δύναμη να υποτάξουμε τους άλλους ή να εξυψώσουμε τον εαυτό μας από την ιστορία των συγκρούσεων και των βασάνων, μέσω της εγκατάλειψης του δικαστηρίου προσωπικών συμφερόντων. Το πρώτο λοιπόν περιέχει την ιστορία όπως τη γνωρίζουμε και τον πόνο που εμπεριέχει, το άλλο το ξεπέρασμα της μέσω της χειραφέτησης από το γνωστό. Σημαίνει να παρατηρούμε τη λογικο-ορθολογική φούσκα που μας περικλείει. Το ένα τροφοδοτεί το ξόρκι και διατηρεί το status quo, το άλλο περιλαμβάνει τη συντριβή του διαφράγματος που μας περιέχει και μας χωρίζει από τον υπόλοιπο κόσμο. Το πρώτο μας δεσμεύει να υπάρχουμε μέσω και κατά την κρίση, το δεύτερο τείνει να απελευθερώσει τη δημιουργική μας δύναμη, τήν σαφήνεια να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας στην πηγή της δυσφορίας/ευεξίας μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου