Η κυριαρχία του παγκόσμιου τεχνολογικού καπιταλισμού οικοδομεί μια τεχνικά τροποποιημένη μετα-ανθρωπότητα. Η νοημοσύνη του ανθρώπινου πλάσματος αποδίδει, γίνεται μικροσκοπική, αναχρονιστική μπροστά στην απρόσωπη δύναμη των τεχνικών μηχανισμών που ο ίδιος προκάλεσε με την ανακάλυψη πολλών νόμων της φύσης. Ένας τομέας όπου η αντιστροφή αρχών και προτεραιοτήτων είναι ιδιαίτερα συγκλονιστική είναι αυτός που σχετίζεται με το περιβάλλον. Μπορούμε να πούμε ότι το περιβάλλον έχει αντικαταστήσει τη φύση. Ο άνθρωπος-Θεός μισεί τη φύση: γεννήθηκε πριν από αυτόν και θα επιβιώσει, οι νόμοι της είναι αμετάβλητοι ενώ θέλει να τους τροποποιήσει πολύ έντονα μέχρι να αντιστραφούν.
Πιστεύει στο περιβάλλον ακριβώς επειδή απεχθάνεται τη φύση ως μια πρωτότυπη κατάσταση που προηγείται της θέλησης, της ελευθερίας και της επιθυμίας, τοτέμ του Homo Deus. Η φύση είναι η νίκη της αρχής της πραγματικότητας, του ορίου και του πεπρωμένου. Για τον σύγχρονο άνθρωπο δεν υπάρχει πιο απειλητική έκφραση από τη «δεύτερη φύση». Για τον Μαρτσέλο Βενετσιάνι, το περιβάλλον, το όνομα αυτού που περιβάλλει τον άνθρωπο αφού έχει στερηθεί κάθε υπερβατικό και μόνιμο νόημα, είναι ένα είδος εξαπάτησης για το μάτι. Ένα trompe l'oeil παρόμοιο με πίνακες ζωγραφικής σε σπίτια που προσομοιώνουν παράθυρα, περβάζια παραθύρων και ακόμη και χαμογελαστούς ανθρώπους πίσω από ψεύτικες κουρτίνες.
Η φύση είναι πραγματικότητα, τό περιβάλλον αναπαράσταση . Το «βιολογικό» κύμα φαίνεται να κατακλύζει τα πάντα, αλλά είναι μόνο μια μεταμφίεση της βιομηχανικής και πολιτιστικής μηχανής. Ζωισμός, βιγκανισμός, οικολογισμός: μόδες για τους πλούσιους που αγωνίζονται με μια δυστυχισμένη συνείδηση. Η βιολογία – μια ανθρώπινη επιστήμη – έχει εκθρονίσει τη φύση: γίνεται λόγος για «βιολογικούς» και όχι «φυσικούς» γονείς για να δυσφημίσουν τους δεσμούς αίματος, να περάσουν τις πιο αφύσικες πρακτικές και να μεταμορφώσουν τον άνθρωπο σε ένα νέο πλάσμα, ένα εργαστηριακό προϊόν. Οι Pied Pipers εκμεταλλεύονται τον νοσηρό συναισθηματισμό της καταναλωτικής κοινωνίας για να καθαρίσουν την νοικιασμένη μήτρα – μια επαίσχυντη σκλαβιά ενάντια στις φτωχές γυναίκες – και κάθε πρακτική που συνδέεται με την τεχνική και τεχνητή παραγωγή ανθρώπων. Νεκρομάντες της τεχνολογίας εχθροί της φύσης.
Η δημιουργία ανακαλεί έναν δημιουργό, μια αφόρητη ιδέα για τον Homo Deus, μονοθεϊστικός για τον εαυτό του. Ο όρος Μητέρα Φύση είναι ακόμη πιο ύποπτος: η συγγένεια είναι ανεπιθύμητη. Καλύτερα το περιβάλλον, το οποίο έχουμε το δικαίωμα να τροποποιούμε κατά βούληση, με το πρόσχημα της διάσωσής του. Επιπλέον, η φύση είναι το πεπρωμένο, ο εχθρός της ελευθερίας και του περιορισμού. Ακόμη πιο δυσάρεστη, στο ευαίσθητο αυτί του μεταμοντέρνου ανθρώπου, είναι η αναφορά στο νόμο της φύσης που προϋπήρχε από εμάς και τον πολιτισμό, στοιχείο της «φυσικής» τάξης. Ακόμη και το επικούρειο δίδαγμα της ζωής σύμφωνα με τη φύση μας είναι ξένο προς εμάς, αφού θέλουμε να απελευθερωθούμε από όλους τους περιορισμούς για να κάνουμε αυτό που μας ευχαριστεί.
Η φύση είναι πραγματικότητα: τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από τον εικονικό κόσμο, από το μετασύμπαν, από το avatar, από το ολόγραμμα, από τον κυβερνοχώρο. Εν ολίγοις, η φύση είναι κακή. Εάν υπάρχει δημιουργός, έχει ενεργήσει πολύ άσχημα και εναπόκειται σε εμάς να διορθώσουμε τα κατασκευαστικά ελαττώματα. Ο Μεγάλος Αρχιτέκτονας δεν τα πάει καλά, δέχεται επίθεση από το αναζωπυρωμένο γνωστικό εργαστήριο, την υπόγεια ιδεολογία των Illuminati που ξαναφτιάχνουν τον κόσμο και τη φύση, μετονομασμένη περιβάλλον. Ο όρος παραπέμπει σε κάτι κατασκευασμένο, τεχνητό, τροποποιήσιμο. Το περιβάλλον μου είναι οι φιλίες και οι προτιμήσεις μου, αλλά και ένα γκρίζο εμπορικό κέντρο όπου η φύση αναπαρίσταται ως μυθοπλασία: τεχνητοί χλοοτάπητες, φτωχά μαραμένα δέντρα φυτεμένα σε μια πλατεία γης που περιορίζεται από τούβλα ή πέτρινες πλάκες, ίσως για να κοσμήσουν ένα υπόγειο πάρκινγκ. Ψευδαίσθηση, εικονικότητα, trompe l'oeil.
Οι εκστρατείες για την υπεράσπιση του περιβάλλοντος αφθονούν, αλλά καμία δεν στοχεύει στη διάσωση της φύσης. Ο λόγος είναι απλός: φύση σημαίνει μια αντίληψη του ανθρώπου και της ζωής που σέβεται αυτό που είναι και ήταν πάντα, η οποία λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα και συμμορφώνεται με τις αρχές, τις αξίες, τους τρόπους ζωής. Ακριβώς το αντίθετο από τα κυρίαρχα, τεχνοεπιστημονικά, προοδευτικά, ακόμη και μετανθρωπιστικά οράματα. Καμία σχέση με τη δέσμευση του ανθρώπου – μοναδικού μεταξύ των ζωντανών – να κάνει τη φύση και τα μέρη πιο φιλόξενα για τον εαυτό του. Ο περιβαλλοντισμός ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται τα φυτά, τον αέρα, τα ζώα, ακόμη και τους ορυκτούς κόσμους, αλλά σιωπά για τον άνθρωπο. Ακόμη χειρότερα, θεωρεί ότι είναι ένα εμπόδιο, μια ατυχία που πρέπει να εξαλειφθεί.
Στις ΗΠΑ, από όπου κάθε ψευδο-πολιτισμική μόδα ξεχειλίζει στις περιφέρειες της αυτοκρατορίας, εξαπλώνεται ο ριζοσπαστικός αντιναταλισμός, ο οποίος υποστηρίζει τη μη αναπαραγωγή του ανθρώπινου είδους, επομένως την εξαφάνισή του, ενόψει της διατήρησης της βιολογικής ποικιλομορφίας. Ο οπισθοδρομικός προοδευτισμός, για τον οποίο η απουσία του ανθρώπου σημαίνει μείωση της περιβαλλοντικής καταστροφής, ενώ απέχει από τη δημιουργία νέας ζωής – ανθρώπινης, φυσικά – «είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο ελαχιστοποίησης του πόνου για όλα τα σημερινά και μελλοντικά αισθανόμενα όντα».
Ζωντανό και αισθανόμενο ακαθόριστο, λες και ο άνθρωπος, το βακτήριο, το φυτικό και το ζώο ήταν ισοδύναμα, μια πλήρης ανατροπή ιεραρχιών και αυτοσυνείδησης. Μια αντιστροφή της θεωρίας της Ανθρωπόκαινου, της εποχής της γης που χαρακτηρίζεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Ένα μίσος για τον εαυτό μας ίσο και αντίθετο με την ανθρωποκεντρική ύβρη, που τροφοδοτείται από το μίσος για τη φύση και τον άνθρωπο, καθώς και από την αρρωστημένη λατρεία για την Gea, το προσωποποιημένο όνομα του πλανήτη που είναι αγαπητό στους ριζοσπάστες περιβαλλοντολόγους. Ωστόσο, δεν γίνεται διάκριση για τη μη βιώσιμη δημογραφική πίεση σε ορισμένα μέρη του κόσμου και, αντιστρόφως, για τον δημογραφικό χειμώνα στις λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες.
Οι Δυτικοί του εικοστού πρώτου αιώνα είναι αρκετά ανόητοι ώστε να αρνούνται τις «φυσικές» αλήθειες. Δεν είναι αλήθεια ότι είμαστε άνδρες ή γυναίκες, είναι ψευδές ότι η δύναμη να δώσουμε ζωή προορίζεται για το θηλυκό δείγμα του είδους, είναι ψευδές ότι οι γονείς είναι δύο. Όλα αυτά είναι η προϋπόθεση για την άρνηση της φύσης υπέρ της τεχνολογίας, δηλαδή της κυριαρχίας και του κέρδους ορισμένων ανθρώπων πάνω σε όλους τους άλλους. Η περιβαλλοντική ιδεολογία αγωνίζεται ενάντια στη γενετική χειραγώγηση των φυτών και των σπόρων, αλλά δεν αντιτίθεται στη χειραγώγηση του ανθρώπινου προσώπου, από την αναπαραγωγή έως τον υβριδισμό με τη μηχανή. Το νέο σύνορο είναι η άρνηση αυτού που υπάρχει, υπέρ αυτού που κάποιος θέλει να είναι ή επιθυμεί, με αποτελέσματα που θα εξέπλητταν τις προηγούμενες γενιές. Βιολογικά οι άνδρες αθλητές αγωνίζονται στις γυναικείες κατηγορίες, υποστηρίζεται ότι θεωρείται τι δεν είναι με βάση την επιθυμία της στιγμής. Ορίζουμε τους εαυτούς μας από την υποκειμενική και ανακλητή βούληση: είμαι αυτό που θέλω καί θά θελήσω να είμαι, μια αρχή του μετανθρωπισμού, της οποίας το σύμβολο είναι ο «επαυξημένος» άνθρωπος, κλεισμένος σε έναν μη κλειστό κύκλο.
Έχουμε θεσμοθετήσει την άρνηση να δεχτούμε αυτό που είναι από τη φύση μας, τη φυλακή από την οποία μπορούμε να δραπετεύσουμε. Στην ελληνική μυθολογία ο θεός Πρωτέας άλλαζε συνεχώς εμφάνιση, αποφεύγοντας το Όριο, και αν η φύση δεν κάνει το άλμα, προχωρά αργά και με άγνωστη λογική, έρχεται η Τεχνική που επιτρέπει τα πάντα. Οι υπερασπιστές του περιβάλλοντος, ξεκινώντας από τη θλιβερή Γκρέτα, έχουν το πιο αφύσικο πρόγραμμα: ισιώνοντας το στραβό ξύλο από το οποίο είναι φτιαγμένη η ανθρωπότητα. Στην υπηρεσία εκείνων που βιάζουν τη φύση για κυριαρχία και κέρδος και πρέπει να επανασχεδιάσουν τους στόχους τους – απίστευτο ότι δεν συνειδητοποιούν ότι είναι μαριονέτες στα χέρια των κυρίαρχων του κόσμου – φωνάζουν ενάντια σε όλα στο όνομα του περιβάλλοντος, αλλά ζουν σε πλήρη άγνοια της ιστορίας, αποσυνδεδεμένοι από κάθε κοινοτικό δεσμό.
Φαίνονται πεπεισμένοι ότι μια πορεία για το κλίμα, μια απεργία και μια σημαία ουράνιου τόξου είναι αρκετά για να αλλάξουν τον κόσμο. Παιδαριώδης μετατόπιση του τερματικού σταθμού Δύση που πεθαίνει από γηρατειά και γίνεται ξανά παιδί, μπερδεύοντας το όνειρο και την εγρήγορση, τό εικονικό και τό πραγματικό. Η φύση είναι πραγματικά σε κίνδυνο, από αμέτρητες απόψεις, αλλά πολύ λίγοι τολμούν να αμφισβητήσουν το σύστημα, αυτό το πολύ ψεύτικο ακρωνύμιο TINA (δεν υπάρχει εναλλακτική λύση) στο όνομα του οποίου προχωράμε στην παγκοσμιοποίηση, στην απεριόριστη επέκταση της κατανάλωσης, της τεχνολογίας και όλων όσων αποκαλούν πρόοδο. Είναι πραγματικά απαραίτητη η τεχνολογία 5G, η οποία επιτρέπει μια ταχύτητα που είναι αδύνατο να υπολογιστεί με ανθρώπινους όρους στα δίκτυα επικοινωνίας και θα μας κάνει στόχους ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων των οποίων τις συνέπειες δεν γνωρίζουμε;
Επικρίνουν τον καταναλωτισμό για οικολογικούς λόγους, αλλά είναι η άλλη πλευρά της ιδεολογίας στην οποία η υποκειμενική βούληση υπερισχύει των πάντων, ενός συστήματος στο οποίο θέλουμε να επιλέξουμε τα πάντα, προϊόντα, τρόπους ζωής, σεξ και θάνατο. Για τον Αριστοτέλη, η φύση είναι το θεμέλιο της πραγματικότητας και της ανθρώπινης κατάστασης. Ο άνθρωπος – το μόνο ον που ξέρει πώς να αναβάλει τις ανάγκες και τα ένστικτα – πάντα καταλάβαινε ότι πρέπει να σταματήσει κάποιες φυσικές τάσεις, προσπαθώντας να κυβερνήσει, να διοχετεύσει ένστικτα και εγωισμό. Ο πολιτισμός δεν αρνήθηκε τη φύση, αλλά μάλλον προσπάθησε να την απομακρύνει από μια αρχέγονη κατάσταση, να την οργανώσει στην αποστολή της διαφύλαξης της δημιουργίας.
Η ελευθερία στις ορμές, τις επιθυμίες, τις ιδιοτροπίες καταργεί το όριο και αρνείται το σεβασμό για τη φύση που είναι εγγενής στη χιλιετή αναγνώριση της κατάστασης του πλάσματος. Αν αυτό το ανάχωμα καταρρεύσει, όλα σαλτάρουν και δεν θα είναι το γενικό – φανατικό – κάλεσμα προς το περιβάλλον ικανό γιά να διαφυλαχθεί για να αποκατασταθεί η ανθρωπότητα. Ενώ η έκκληση στη φύση δεν αλλάζει αυτό που σκέφτεται ο άνθρωπος για τον εαυτό του, αναγνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα του ρόλου του στον κόσμο, η περιβαλλοντική ιδεολογία έχει μια αντι-ανθρώπινη, επομένως αντι-φυσική, στάση.
Υπενθυμίζει τη χημική διαδικασία μετουσίωσης, που συνίσταται στην αλλαγή της δομής των μορίων, με αποτέλεσμα την απώλεια της αρχικής λειτουργίας ενός προϊόντος ή μιας ουσίας. Η διαδικασία οδηγεί σε απώλεια τάξης και μη αναστρέψιμη αύξηση της εντροπίας. Ο μετουσιωμένος άνθρωπος δεν είναι πια ο εαυτός του και το ερώτημα είναι αν οι φόβοι που εξαπλώνονται σε περιόδους επιδημίας, η αναδιαμόρφωση του ανθρώπου σε πειθήνια μοναχική ενότητα ενός ποιμνίου υπάκουου στις παρακλήσεις και τις εντολές της εξουσίας, οι παρορμήσεις που αντιτίθενται στη ζωή, της κυρίαρχης κουλτούρας (έκτρωση, ευθανασία, πανσεξουαλικότητα άσχετη με την αναπαραγωγή, συγκαλυμμένη περιφρόνηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας) αποτελούν την προϋπόθεση για την οριστική υπέρβαση της ανθρωπότητας.
Διαταράσσει όχι μόνο την αξία – ενοχλητική – αλλά και την αδυναμία του Homo Deus να αμφισβητήσει το μόνο μη φυσικό γεγονός, το τεχνοκαπιταλιστικό σύστημα, την κινητήρια δύναμη των τεράστιων προβλημάτων του περιβάλλοντος. Είναι δυνατόν να είμαστε περιβαλλοντολόγοι παραμένοντας αγκυροβολημένοι στην αγορά, στην ιδιωτικοποίηση του κόσμου, στη λογική του κέρδους και της κυριαρχίας; Ένας περαιτέρω περιορισμός της περιβαλλοντολογικής ιδεολογίας – η άλλη πλευρά τού Ανθρωπόκαινου(ανθρωπόθεου) – είναι ο απειλητικός της ορίζοντας, η λανθάνουσα αγωνία, ο φόβος για το μέλλον. Ένα σημάδι γήρατος σώματος και πνεύματος, καθώς και ενός αμυντικού παραδείγματος: ο οπισθοδρομικός περιβαλλοντισμός ριζώνει σε χώρες, τάξεις, πλούσια πολιτιστικά περιβάλλοντα, που παραπλανώνται ότι θά σταματήσουν τον κόσμο με ανούσιες χειρονομίες.
Η προσδοκία για το μέλλον έχει εξαφανιστεί και τα περιβαλλοντολογικά συνθήματα, που σε μεγάλο βαθμό μεταφέρονται από μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, δεν είναι τίποτα περισσότερο από υποκρισία, εξαπάτηση για την κατεύθυνση της νέας κατανάλωσης, σύμφωνα με την τεράστια αναδιάρθρωση που η ολιγαρχία σκοπεύει να μας επιβάλει. Ίσως μια λύση – σύνθετη, απαιτητική και καθόλου απαλλαγμένη από αντενδείξεις – είναι η ελεγχόμενη αποανάπτυξη, α λα Σερζ Λατούς, με κεφαλαιώδη διάκριση μεταξύ αγαθών – αυτό που εξυπηρετεί τη ζωή και πρέπει να αφαιρεθεί από την αγορά και την ιδιοποίηση – και αγαθών.
Ο πόλεμος κατά της φύσης έχει ως τελικό στόχο την απόρριψη της πραγματικότητας και την έλευση μιας μετα-ανθρώπινης εικονικότητας βασισμένης στην τεχνολογία. Ο περιβαλλοντισμός τείνει να δαιμονοποιεί τον άνθρωπο. Και οι δύο ιδεολογίες στερούν από τον άνθρωπο τη μνήμη, την κληρονομικότητα, τον πολιτισμό, ακόμη και τη βιολογία. Τι θα απομείνει από έναν μετουσιωμένο άνθρωπο και μια φύση εκμηδενισμένη από την τεχνολογία, αν όχι από την έρημο; Αλίμονο σε εκείνους που κουβαλούν την έρημο μέσα τους, προειδοποίησε ο Νίτσε, προάγγελος του τέλους του ανθρώπου, σάν συνέπεια του θανάτου του Θεού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου