Απόσπασμα από ραδιοφωνική συνέντευξη του Χρήστου Γιανναρά στον Γιάννη Τσίγκρα τον Ιανουάριο του 2000

Δεν παράγουμε πολιτισμό

- ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΓΚΡΑΣ: Το επ' εμοί κ. Καθηγητά η παράφραση του τίτλου παραπέμπει σε μιαν έμμονη ιδέα σας. Η ΔΥΝΑΜΙΣ ΠΟΥ ΤΕΛΕΙΟΥΤΑΙ ΣΕ 2000 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ, Υπάρχει όμως και ο μέσος ακροατής, ο για πολλούς (σαν τον μέσο όρο) ανύπαρκτος. Ποία η δύναμις, λοιπόν, ποια η αποτυχία;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ: Να αρχίσουμε από τα ευκολότερα: Η ιστορία του Χριστιανισμού, σε αντικειμενικό επίπεδο, όπως λένε, είναι μια ιστορία 2000 αποτυχίας. Αιρέσεων, σχισμάτων, διχασμών με όλα τα συνεπακόλουθα, δηλαδή φρικτούς θρησκευτικούς πολέμους, φανατισμούς.

Γ.Τ.: Όχι, δηλαδή, ευαγγελίου (καλού αγγέλματος).

- Χ.Γ.: Θέλω να πω στην εξωτερική όψη. Σ' ένα άλλο επίπεδο είναι μια ιστορία η οποία κομίζει πολλήν αλλοτρίωσην, του πρώτου ευαγγελικού, αποστολικού κηρύγματος. Δηλαδή μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων σήμερα καταλαβαίνουν την εκκλησία ως Χριστιανισμό, δηλαδή σαν μια θρησκευτική ιδεολογία, όπου πρέπει να παραδέχεσαι κάποια δόγματα, να ακολουθείς μια ηθική.

Γ.Τ.: Δηλαδή μια τυπική θρησκεία. Μ' ένα Κέντρο, απ' όπου εκπορεύεται μια Ηθική.

-Χ.Γ.: Ακριβώς. Όλα αυτά δεν ανετράπησαν, σήμερα είναι καθιερωμένα. Αυτό, νομίζω, συνιστά μιαν αποτυχία. Αλλά με την ίδια οπτική και η παρέμβαση του θεού στον κόσμο, η σάρκωση του Χριστού, ήτανε μια ιστορική αποτυχία. Σταυρώθηκε…

-Γ.Τ.: Αλλ' αναστήθηκε.

-Χ.Γ.: Μιλώ γι' αυτόν που δεν πιστεύει στην Ανάσταση. Γι' αυτόν που δεν καταλαβαίνει το νόημα της συγκλονιστικής φράσης που καταχωρεί ο Απόστολος Παύλος "η δύναμις σου τελειούται εν ασθενεία". Που σημαίνει ότι ακριβώς από έναν απεριόριστο σεβασμό της ελευθερίας του ανθρώπου, ο θεός δεν επιτρέπει τίποτε που να είναι εξαναγκαστικό για τον άνθρωπο;;;;;;. Και θυμάστε στον πειρασμό της Ερήμου, ο Χριστός αρνήθηκε το θαύμα, το μυστήριο και το κύρος με το οποίο ήθελε να επιβληθεί Διάβολος, όπως αναλύει θαυμάσια ο Ντοστογιέφσκι. Επειδή η ύπαρξη ως σχέση, ως αυτοπαραδοση, ως προσφορά (αυτοπροσφορά) ή θα γίνει ως θρίαμβος ελευθερίας ή δεν θα υπάρξει καθόλου. Επομένως όταν μιλάμε για τον εορτασμό των 2000 χρόνων, πρέπει να μιλάμε για την σωτηρία που γίνεται σιωπηλά, μυστικά. Πέρα από πομπώδεις γιορτές...

-Γ.Τ.: Από πανηγύρεις, όχι εορτασμούς.

-Χ.Γ.: Πάρα πολύ ωραίος όρος.

-Γ.Τ.: Το ανέφερα και ως εμμονή σας αυτό. Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν υπάρχει αισιοδοξία για έναν ελληνισμό συνδεδεμένο με την Ορθοδοξία - βέβαια παρόμοια ταύτιση γίνεται και από άλλες εθνικότητες Ορθοδόξων.

-Χ.Γ. Όταν μιλάει κανείς για τον χώρο της κατ' Αλήθειαν ζωής, εκείνο που ουσιαστικά επαγγέλλεται είναι ότι ο θάνατος θανάτω πατείται. Αυτό κυρίως ενδιαφέρει. Τα άλλα είναι επούσια. Αυτό δεν είναι ούτε αισιόδοξο ούτε απαισιόδοξο. Είναι ρεαλιστικό.

-Γ.Τ. Εγώ σας μίλησα και για σύνδεση ελληνισμού και ορθοδοξίας. Η σύνδεση Σλάβων, για παράδειγμα, με την Ορθοδοξία έχει υπερασπιστές όπως ο Ντοστογιέφσκι.

Χ.Γ.: Η εκκλησία παίρνει την ιστορική σάρκα κάθε τύπου και κάθε περιόδου. Η καθολικότητα είναι το όλον της Αλήθειας, δεν είναι μια γραφική έννοια. Ειδικά για τους Έλληνες υπάρχει μια σύνθεση ιστορική ακόμη.

-Γ.Τ. Το όχημα της γλώσσας, της φιλοσοφίας;

-Χ.Γ.: Ακριβώς. Και η γενικότερη παιδεία, ακόμη και η λατρεία μας έχει πολλά στοιχεία από την Ελλάδα. Αλλ' ΕΠΕΙΔΗ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ.

-Γ.Τ.: Έχω την εντύπωση, αίσθηση καλύτερα, ότι ούτε πως αδόκιμα ονομάζουμε λατινορατσισμό μας υφίσταται σε κάποια περιφέρεια. Ότι παράγεται κατά βάθος πολιτισμός.

-Χ.Γ.: Πως να μπω στο εσωτερικό του κάθε ανθρώπου; Εκείνο που είναι σαφέστατο είναι ότι δεν υπάρχουν ελληνικές απαντήσεις ή προτάσεις ζωής στα καίρια προβλήματα του σημερινού ανθρώπου. Τι έχει να αντιπροτείνει ο ελληνισμός σήμερα στα αδιέξοδα και στη χρεωκοπία της πολιτικής; Ή την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας; Ή στον ατομοκεντρισμό που βυθίζει τους ανθρώπους σε τέτοια μοναξιά; Φοβούμαι ότι αντιτάσουμε μόνον ρητορείες.

(απόσπασμα από ραδιοφωνική συνέντευξη τον Ιανουάριο του 2000)

Πηγή: Περιοδικό ΠΡΟΦΙΛ (τεύχος 44)

 Η ιστορία του Χριστιανισμού, σε αντικειμενικό επίπεδο, όπως λένε, είναι μια ιστορία 2000 αποτυχίας.

ΟΛΟΣ Ο ΠΟΠΠΕΡ:Εκτός από την αντανακλαστικότητα, τον εντυπωσιάζει η αρχή της αστοχίας που διατύπωσε ο Popper, δηλαδή η αδυναμία του ανθρώπου να φτάσει στην αλήθεια

ΟΛΗ Η ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ. ΓΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΜΒΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΗΡΥΓΜΑΤΟΣ

ΕΓΡΑΨΕ ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΑΝ/ΚΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΚΘΕΤΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΤΗ ΠΡΟΣΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΠΠΕΡ.

ΜΕΡΙΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ ΝΑ ΤΑ ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΜΕ.