Αποκλειστική Συνέντευξη στο Αντίφωνο. 1o μέρος: Υπάρχει Φάντασμα στην Μηχανή;
2o μέρος: Η απώθηση του Απολύτου
00:00 - Προσευχή Η μόνη διαφορά του ανθρώπου με τον μετάνθρωπο θα είναι η προσευχή.
03:07 - Προυπόθεση Αναφοράς
08:33 - Φόβος για την "αυτονόμηση" της Τεχνητής νοημοσύνης.
11:19 - "Ρώταγε" ποτέ η τεχνολογία τον κόσμο; Κ. Αξελός
14:24 - Υπάρχει η δυνατότητα ελεύθερου στοχασμού;
22:12 - Άλλος τρόπος προσέγγισης του ανθρωπολογικού ζητήματος; Wittegenstein.
24:35 - Η νοηματοδότηση των πράξεων μας.
27:05 - Οι λόγοι των όντων και η "συνείδηση" της Τεχνητής Νοημοσύνης.
30:40 - Ο ρόλος των Ανθρώπων και των Αγίων μας.
32:55 - Η ελευθερία, οι συνέπειες και οι δικλείδες ασφαλείας.
34:45 - Θα αυτοκαταστραφούμε;
37:28 - Υπονόμευση του ανθρώπινου είναι
Ιούνιος 2023
ΑΝΑΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΚΑΝΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ.
Βάζουμε στὴ θέση τοῦ Θεοῦ φαντασιώσεις
Συνέντευξη στὸ Γιῶργο Κιούση 
«Τὸ πραγματικὸ πρόβλημα τῶν καιρῶν μας δὲν εἶναι ἡ ἀθεΐα, ἀλλὰ ἡ πολυθεΐα καὶ μάλιστα μὲ τὴ μορφὴ τῆς εἰδωλολατρίας. Δημιουργεῖται κίνδυνος ἐπειδὴ τοποθετοῦμε στὴ θέση τοῦ ἀγαπητικοῦ καὶ θυσιαζόμενου ταπεινοῦ Θεοῦ τοῦ Χριστοῦ τὰ ἀλαλάζοντα Τέρατα τῶν ναρκισσιστικῶν μας φαντασιώσεων γιὰ Ἰσχὺ καὶ Κυριαρχία». Μιλᾶμε μὲ τὸν π. Νικόλαο Λουδοβίκο, ὁ ὁποῖος διδάσκει Θεολογία καὶ Φιλοσοφία στὸ Ὀρθόδοξο Ἰνστιτοῦτο τοῦ Κέμπριτζ καὶ στὴν Ἀνωτάτη Ἐκκλησιαστικὴ Ἀκαδημία Θεσσαλονίκης. Βαθὺς γνώστης τῆς εὐρωπαϊκῆς σκέψης, ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους Ἕλληνες θεολόγους.
Πῶς βιώνει ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος τὸ γεγονὸς τοῦ Πάσχα;
«Πέρα ἀπὸ τὸ συγκινησιακὸ καὶ ἑορταστικὸ διάκοσμο, συντελεῖται στὶς μέρες αὐτὲς μία συγκλονιστικὴ ὑπαρξιακὴ ἀποκάλυψη: πῶς ὁ Θεὸς κατέρχεται στὴ συνθήκη τοῦ χάους καὶ τοῦ παραλογισμοῦ μου, ἀγαπώντας με, μὲ τίμημα τὴ σταύρωσή του ἀπὸ μένα. Ὁ Θεὸς μὲ νοιάζεται καὶ αὐτὸ τοῦ στοιχίζει -ὅταν ὅλοι θέλουν νὰ μοῦ ἐπιβληθοῦν, αὐτὸς ἀσκεῖ τὴν ἐλευθερία του γιὰ σχέση μαζί μου ὄχι ὡς θέληση γιὰ δύναμη ἀλλὰ ὡς ἀγάπη, θυσιάζεται, ταπεινώνεται, γίνεται ὁ μεγάλος χαμένος, γιὰ μένα. Ὁ Χριστὸς σταυρώνεται γιατί μόνον ἔτσι ἀγαπᾶς πραγματικὰ τὸν πραγματικό, θρυμματισμένο ἄνθρωπο. Ἡ Ἀνάσταση εἶναι ἔτσι ὁ τελικὸς προσωπικός του θρίαμβος τῆς ἐπώδυνης περιχώρησης ὅλων: τῶν Ἰουδαίων, τῶν Ρωμαίων, τῶν Ἑλλήνων, καθὼς φυσικὰ καὶ τῶν τρομαγμένων καὶ μπερδεμένων μαθητῶν. Ὁ θάνατος καὶ τὸ κακὸ νικιοῦνται ταυτόχρονα μέσα στὸν ἀγαπητικὸ ἐναγκαλισμὸ τοῦ Γολγοθᾶ: "ἤπλωσας τὰς παλάμας καὶ ἥνωσας τὰ τὸ πρὶν διεστῶτα"».
Τί θὰ λέγατε σ' ἕναν συνάνθρωπο ποὺ αὐτὲς τὶς μέρες ζεῖ τὸ δικό του Γολγοθᾶ (ἄστεγος, ἄνεργος, ἄρρωστος);
«Βρισκόμαστε ὅλοι σταυρωμένοι στὸν Γολγοθᾶ τῆς ἱστορίας. Νὰ κάνουμε τὸν προσωπικό μας σταυρὸ ἀναζήτηση τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ. Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὁ μόνος μὴ τραγικὸς σταυρός, διότι εἶναι ὁ Ἀναστάσιμος σταυρὸς τῆς αὐτοπροσφορᾶς στὸν Θεὸ καὶ στοὺς ἄλλους. Δὲν τρομάζει τὸν ἄνθρωπο ὁ πόνος ἀλλὰ ἡ ἔλλειψη νοήματος, ἔλεγε ὁ Ἐπίκτητος. Νὰ γίνουν οἱ συμφορὲς ἀναζήτηση βαθιά τοῦ Θεοῦ, γιατί αὐτὸς εἶναι τὸ πραγματικὸ ἀντικείμενο τῆς ἐπιθυμίας τοῦ ἀνθρώπου, πέρα ἀπὸ τὰ ποικιλώνυμα αἰτήματα, τὸ βαθὺ νόημα ποὺ θεραπεύει ὅλες τὶς ἐλλείψεις».
Πρὶν ἀπὸ λίγες ἡμέρες ὁ π. Φιλόθεος Φάρος εἶπε ὅτι «οἱ περισσότεροι ἱερωμένοι εἶναι ποιμαντικὰ ἀνύπαρκτοι, δὲν ἔχουν σταθεῖ στὸ πλευρὸ ἑνὸς ἀνθρώπου ποὺ ἔχει ἀνάγκη». Συμφωνεῖτε;
«Ἡ συνεχὴς διατυμπάνιση τοῦ κακοῦ προκαλεῖ ἀνασφάλεια, βία, ἐπιθετικότητα, καθὼς καὶ ἀντίρροπες τάσεις αὐτοπροβολῆς. Νὰ δείξουμε καὶ λίγο τὸ καλό; Συνάντησα προσωπικὰ σειρὰ ὁλόκληρη ἁγίων κληρικῶν καὶ μοναχῶν ποὺ κατόρθωσαν νὰ μεταβάλουν τὸν ἄσχετο πρὸς τὴν ἐκκλησία μαθητὴ τοῦ Φρόιντ καὶ τοῦ Χάιντεγκερ σὲ θεολόγο καὶ κληρικό. Αἰσθάνομαι δραματικὰ ἐλλιπὴς ἀπέναντί τους».
«Νὰ μὴ χάσουμε τὰ πάθη. Νὰ τὰ μεταβάλλουμε», ἔχετε πεῖ. Πῶς τὸ ἐννοεῖτε;
«Ὁ χριστιανισμὸς εὐτυχῶς δὲν εἶναι οὔτε πλατωνισμὸς οὔτε στωικισμός. Τὸ καθετὶ πάνω στὸ σῶμα μας καὶ τὴν ψυχὴ μας εἶναι θεόπλαστο καὶ ὡς ἐκ τούτου ἀπολύτως ἱερό. Ἀπομένει στὴν ἐλευθερία μου νὰ θυμώνω, νὰ ἐρωτεύομαι, νὰ παίζω, νὰ δημιουργῶ, νὰ τρώγω, νὰ χαίρομαι καὶ νὰ λυπᾶμαι μ' ἕναν τρόπο ποὺ μὲ φέρνει ὅλο καὶ πιὸ κοντὰ στὴ θεία πηγὴ τοῦ εἶναι μου: αὐτὸ σημαίνει ἡ Ἐνσάρκωση. Ὁ Θεὸς δὲν μὲ καλεῖ νὰ δραπετεύσω ἀπὸ τὸν κόσμο του ἀλλὰ νὰ τὸν μεταβάλλω σὲ τόπο φανέρωσής του».
«Ἑορτῶν ἑορτὴ καὶ πανήγυρις πανηγύρεων», ἡ Ἀνάσταση;
«Ὁ χριστιανισμὸς εἶναι βαθὺς ἐχθρὸς κάθε εἴδους ἰδεαλισμοῦ, ἐπειδὴ ὁ ἴδιος δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ἱερὸς ὑλισμός. Ἡ Ἐνσάρκωση δὲν εἶναι παρὰ ἡ καταξίωση τῆς ὕλης καὶ τῆς ἱστορίας ὅταν αὐτὰ προσφέρονται στὸν Θεὸ καὶ στοὺς ἄλλους. Ὕλη (ἀκόμα καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου, κατὰ τοὺς Πατέρες, εἶναι λεπτότατης ὑλικῆς ὑφῆς!), ἱστορία καί, ἐν τέλει, ὑπαρξιακὴ κοινότητα ἐν τῷ Θεῷ (ὡς Σῶμα Χριστοῦ, θεολογικότερα) συναποτελοῦν τὸ ὑπαρξιακὸ καὶ ὀντολογικὸ γεγονὸς τῆς Ἐκκλησίας».
Σᾶς ἐνοχλεῖ ποὺ πολλὲς φορὲς κοσμικὲς ἀκρότητες καὶ ἀνέσεις «ποιμεναρχῶν» γίνονται στὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ;
«Πράγματι, ὁ Ἰούδας ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ. Πολὺ περισσότερο προσωπικὰ ἐνοχλοῦμαι ὅταν στὴ θέση τῆς παραπάνω ἀντίληψης γιὰ τὴν Ἐκκλησία ἐγκαθίσταται μία τελείως ἀνόητη θεώρησή της ὡς κοσμικοῦ Ἱδρύματος, ποὺ εἴτε δῆθεν ἐθναρχεύει εἴτε ἀσχολεῖται νευρωτικὰ μὲ τὴν ἀστυνόμευση τῶν ἠθῶν τῶν ἄλλων: αὐτὴ εἶναι μία Ἐκκλησία χωρὶς καμιὰ πρόταση ζωῆς».
Τελικὰ πῶς θὰ καταφέρουμε τὴν Ἀνάσταση νὰ τὴ βιώσουμε κάθε στιγμὴ ὡς κατάσταση αἰωνιότητας, ὡς ἡ αἰωνιότητα τῆς κάθε στιγμῆς μας;
«Ἀνάσταση εἶναι τὸ ἄνοιγμα στὴν περιχώρηση (τὴ συν-χώρηση), ἡ ἐλευθερία ποὺ γίνεται ἀγάπη μέσω τοῦ σταυροῦ: νὰ ἡ αἰωνιότητα. Πρόκειται γιὰ τὸ τέλος τῆς βασιλείας τοῦ μαρκησίου Ντὲ Σάντ: οἱ ἄλλοι παύουν νὰ εἶναι "ἀντικείμενα τοῦ ἑαυτοῦ" μου (γιὰ νὰ θυμηθοῦμε τὸν Κόχουτ) καὶ εἰσερχόμαστε στὴν ὑπαρξιακὴ αὐθεντικότητα μέσω τῆς ἀνακάλυψης τῶν ἄλλων μέσα στὸν ἑαυτὸ καὶ τοῦ ἑαυτοῦ μέσα στοὺς ἄλλους».
«Τὸ πραγματικὸ πρόβλημα τῶν καιρῶν μας δὲν εἶναι ἡ ἀθεΐα, ἀλλὰ ἡ πολυθεΐα καὶ μάλιστα μὲ τὴ μορφὴ τῆς εἰδωλολατρίας. Δημιουργεῖται κίνδυνος ἐπειδὴ τοποθετοῦμε στὴ θέση τοῦ ἀγαπητικοῦ καὶ θυσιαζόμενου ταπεινοῦ Θεοῦ τοῦ Χριστοῦ τὰ ἀλαλάζοντα Τέρατα τῶν ναρκισσιστικῶν μας φαντασιώσεων γιὰ Ἰσχὺ καὶ Κυριαρχία». Μιλᾶμε μὲ τὸν π. Νικόλαο Λουδοβίκο, ὁ ὁποῖος διδάσκει Θεολογία καὶ Φιλοσοφία στὸ Ὀρθόδοξο Ἰνστιτοῦτο τοῦ Κέμπριτζ καὶ στὴν Ἀνωτάτη Ἐκκλησιαστικὴ Ἀκαδημία Θεσσαλονίκης. Βαθὺς γνώστης τῆς εὐρωπαϊκῆς σκέψης, ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους Ἕλληνες θεολόγους.
Πῶς βιώνει ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος τὸ γεγονὸς τοῦ Πάσχα;
«Πέρα ἀπὸ τὸ συγκινησιακὸ καὶ ἑορταστικὸ διάκοσμο, συντελεῖται στὶς μέρες αὐτὲς μία συγκλονιστικὴ ὑπαρξιακὴ ἀποκάλυψη: πῶς ὁ Θεὸς κατέρχεται στὴ συνθήκη τοῦ χάους καὶ τοῦ παραλογισμοῦ μου, ἀγαπώντας με, μὲ τίμημα τὴ σταύρωσή του ἀπὸ μένα. Ὁ Θεὸς μὲ νοιάζεται καὶ αὐτὸ τοῦ στοιχίζει -ὅταν ὅλοι θέλουν νὰ μοῦ ἐπιβληθοῦν, αὐτὸς ἀσκεῖ τὴν ἐλευθερία του γιὰ σχέση μαζί μου ὄχι ὡς θέληση γιὰ δύναμη ἀλλὰ ὡς ἀγάπη, θυσιάζεται, ταπεινώνεται, γίνεται ὁ μεγάλος χαμένος, γιὰ μένα. Ὁ Χριστὸς σταυρώνεται γιατί μόνον ἔτσι ἀγαπᾶς πραγματικὰ τὸν πραγματικό, θρυμματισμένο ἄνθρωπο. Ἡ Ἀνάσταση εἶναι ἔτσι ὁ τελικὸς προσωπικός του θρίαμβος τῆς ἐπώδυνης περιχώρησης ὅλων: τῶν Ἰουδαίων, τῶν Ρωμαίων, τῶν Ἑλλήνων, καθὼς φυσικὰ καὶ τῶν τρομαγμένων καὶ μπερδεμένων μαθητῶν. Ὁ θάνατος καὶ τὸ κακὸ νικιοῦνται ταυτόχρονα μέσα στὸν ἀγαπητικὸ ἐναγκαλισμὸ τοῦ Γολγοθᾶ: "ἤπλωσας τὰς παλάμας καὶ ἥνωσας τὰ τὸ πρὶν διεστῶτα"».
Τί θὰ λέγατε σ' ἕναν συνάνθρωπο ποὺ αὐτὲς τὶς μέρες ζεῖ τὸ δικό του Γολγοθᾶ (ἄστεγος, ἄνεργος, ἄρρωστος);
«Βρισκόμαστε ὅλοι σταυρωμένοι στὸν Γολγοθᾶ τῆς ἱστορίας. Νὰ κάνουμε τὸν προσωπικό μας σταυρὸ ἀναζήτηση τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ. Ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὁ μόνος μὴ τραγικὸς σταυρός, διότι εἶναι ὁ Ἀναστάσιμος σταυρὸς τῆς αὐτοπροσφορᾶς στὸν Θεὸ καὶ στοὺς ἄλλους. Δὲν τρομάζει τὸν ἄνθρωπο ὁ πόνος ἀλλὰ ἡ ἔλλειψη νοήματος, ἔλεγε ὁ Ἐπίκτητος. Νὰ γίνουν οἱ συμφορὲς ἀναζήτηση βαθιά τοῦ Θεοῦ, γιατί αὐτὸς εἶναι τὸ πραγματικὸ ἀντικείμενο τῆς ἐπιθυμίας τοῦ ἀνθρώπου, πέρα ἀπὸ τὰ ποικιλώνυμα αἰτήματα, τὸ βαθὺ νόημα ποὺ θεραπεύει ὅλες τὶς ἐλλείψεις».
Πρὶν ἀπὸ λίγες ἡμέρες ὁ π. Φιλόθεος Φάρος εἶπε ὅτι «οἱ περισσότεροι ἱερωμένοι εἶναι ποιμαντικὰ ἀνύπαρκτοι, δὲν ἔχουν σταθεῖ στὸ πλευρὸ ἑνὸς ἀνθρώπου ποὺ ἔχει ἀνάγκη». Συμφωνεῖτε;
«Ἡ συνεχὴς διατυμπάνιση τοῦ κακοῦ προκαλεῖ ἀνασφάλεια, βία, ἐπιθετικότητα, καθὼς καὶ ἀντίρροπες τάσεις αὐτοπροβολῆς. Νὰ δείξουμε καὶ λίγο τὸ καλό; Συνάντησα προσωπικὰ σειρὰ ὁλόκληρη ἁγίων κληρικῶν καὶ μοναχῶν ποὺ κατόρθωσαν νὰ μεταβάλουν τὸν ἄσχετο πρὸς τὴν ἐκκλησία μαθητὴ τοῦ Φρόιντ καὶ τοῦ Χάιντεγκερ σὲ θεολόγο καὶ κληρικό. Αἰσθάνομαι δραματικὰ ἐλλιπὴς ἀπέναντί τους».
«Νὰ μὴ χάσουμε τὰ πάθη. Νὰ τὰ μεταβάλλουμε», ἔχετε πεῖ. Πῶς τὸ ἐννοεῖτε;
«Ὁ χριστιανισμὸς εὐτυχῶς δὲν εἶναι οὔτε πλατωνισμὸς οὔτε στωικισμός. Τὸ καθετὶ πάνω στὸ σῶμα μας καὶ τὴν ψυχὴ μας εἶναι θεόπλαστο καὶ ὡς ἐκ τούτου ἀπολύτως ἱερό. Ἀπομένει στὴν ἐλευθερία μου νὰ θυμώνω, νὰ ἐρωτεύομαι, νὰ παίζω, νὰ δημιουργῶ, νὰ τρώγω, νὰ χαίρομαι καὶ νὰ λυπᾶμαι μ' ἕναν τρόπο ποὺ μὲ φέρνει ὅλο καὶ πιὸ κοντὰ στὴ θεία πηγὴ τοῦ εἶναι μου: αὐτὸ σημαίνει ἡ Ἐνσάρκωση. Ὁ Θεὸς δὲν μὲ καλεῖ νὰ δραπετεύσω ἀπὸ τὸν κόσμο του ἀλλὰ νὰ τὸν μεταβάλλω σὲ τόπο φανέρωσής του».
«Ἑορτῶν ἑορτὴ καὶ πανήγυρις πανηγύρεων», ἡ Ἀνάσταση;
«Ὁ χριστιανισμὸς εἶναι βαθὺς ἐχθρὸς κάθε εἴδους ἰδεαλισμοῦ, ἐπειδὴ ὁ ἴδιος δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ἱερὸς ὑλισμός. Ἡ Ἐνσάρκωση δὲν εἶναι παρὰ ἡ καταξίωση τῆς ὕλης καὶ τῆς ἱστορίας ὅταν αὐτὰ προσφέρονται στὸν Θεὸ καὶ στοὺς ἄλλους. Ὕλη (ἀκόμα καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου, κατὰ τοὺς Πατέρες, εἶναι λεπτότατης ὑλικῆς ὑφῆς!), ἱστορία καί, ἐν τέλει, ὑπαρξιακὴ κοινότητα ἐν τῷ Θεῷ (ὡς Σῶμα Χριστοῦ, θεολογικότερα) συναποτελοῦν τὸ ὑπαρξιακὸ καὶ ὀντολογικὸ γεγονὸς τῆς Ἐκκλησίας».
Σᾶς ἐνοχλεῖ ποὺ πολλὲς φορὲς κοσμικὲς ἀκρότητες καὶ ἀνέσεις «ποιμεναρχῶν» γίνονται στὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ;
«Πράγματι, ὁ Ἰούδας ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ. Πολὺ περισσότερο προσωπικὰ ἐνοχλοῦμαι ὅταν στὴ θέση τῆς παραπάνω ἀντίληψης γιὰ τὴν Ἐκκλησία ἐγκαθίσταται μία τελείως ἀνόητη θεώρησή της ὡς κοσμικοῦ Ἱδρύματος, ποὺ εἴτε δῆθεν ἐθναρχεύει εἴτε ἀσχολεῖται νευρωτικὰ μὲ τὴν ἀστυνόμευση τῶν ἠθῶν τῶν ἄλλων: αὐτὴ εἶναι μία Ἐκκλησία χωρὶς καμιὰ πρόταση ζωῆς».
Τελικὰ πῶς θὰ καταφέρουμε τὴν Ἀνάσταση νὰ τὴ βιώσουμε κάθε στιγμὴ ὡς κατάσταση αἰωνιότητας, ὡς ἡ αἰωνιότητα τῆς κάθε στιγμῆς μας;
«Ἀνάσταση εἶναι τὸ ἄνοιγμα στὴν περιχώρηση (τὴ συν-χώρηση), ἡ ἐλευθερία ποὺ γίνεται ἀγάπη μέσω τοῦ σταυροῦ: νὰ ἡ αἰωνιότητα. Πρόκειται γιὰ τὸ τέλος τῆς βασιλείας τοῦ μαρκησίου Ντὲ Σάντ: οἱ ἄλλοι παύουν νὰ εἶναι "ἀντικείμενα τοῦ ἑαυτοῦ" μου (γιὰ νὰ θυμηθοῦμε τὸν Κόχουτ) καὶ εἰσερχόμαστε στὴν ὑπαρξιακὴ αὐθεντικότητα μέσω τῆς ἀνακάλυψης τῶν ἄλλων μέσα στὸν ἑαυτὸ καὶ τοῦ ἑαυτοῦ μέσα στοὺς ἄλλους».
2 σχόλια:
Από το σημείο 16:25 μας αποκαλύπτει, πως βρίσκεται σε επαφή με τους πρωτοπόρους της τεχνολογίας. Ένας από τους παγκοσμίως κορυφαίους στον χώρο (δεν λέει ονόματα) του ζήτησε να κάνει διδακτορικό μαζί του, αφού διάβασε κάποια κείμενα του...
Στο 22:56 λέει τι είναι η αποκάλυψη του Θεού: ο φωτισμός των συμβαινόντων και των όντων.
Δημοσίευση σχολίου